HS biết được: - Axit cacbonic là axit yếu, không bền. - Muối cacbonat có những tính chất hóa học của muối như: tác dụng với dd axit, dd kiềm và dd muối, ngoài ra muối cacobat dễ bị nhiệt phân hủy ở nhiệt độ cao, giải phóng khí cacbonic.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Axit cacbonic và muối Cacbonat – Giáo án bài 29 hóa học lớp 9
- Ke hoạ ch bà i họ c Hoá 9
AXIT CACBONIC VÀ MUỐI CACBONAT
MỤC TIÊU
1.1 Kiến thức:
HS biết được:
- Axit cacbonic là axit yếu, không bền.
- Muối cacbonat có những tính chất hóa học của muối như: tác dụng với dd axit,
dd kiềm và dd muối, ngoài ra muối cacobat dễ bị nhiệt phân hủy ở nhiệt độ cao, giải
phóng khí cacbonic.
- Muối cacbonat có nhiều ứng dụng trong đời sống và sản xuất.
HS hiểu được:
-Tính chất hoá học của muối cacbonat và muối hidrocacbonat có điểm giống nhau
và khác nhau.
- Chu trình của cacbon trong tự nhiên và vấn đề bảo vệ môi trường
1.2 Kỹ năng:
HS thực hiện được:
- Biết tiến hành thí nghiệm để chứng minh tính chất hóa học của muối cacbonat;
biết quan sát giải thích và kết luận.
- Nhận biết một số muối cacbonat cụ thể
HS thực hiện thành thạo: Viết PTHH minh hoạ cho tính chất, giải toán
1.3 Thái độ:
Biết được tính chất hữu ích của muối cacbonat và sử dụng đúng lúc; kích thích
lòng ham muốn tìm hiểu về hóa học.
NỘI DUNG HỌC TẬP
Axit cacbonic và muối cacbonat
CHUẨN BỊ
3.1 GV: bảng phụ, phiếu học tập, tranh H3.17 (chu trình C trong tự nhiên)
+ Hóa chất: NaHCO3, Na2CO3 , HCl, K2CO3, Ca(OH)2, CaCl2
+ Dụng cụ:ống nghiệm, đèn cồn, giá sắt, ống dẫn khí, thìa lấy hóa chất, ống nhỏ giọt, cốc
thủy tinh.
3.2 HS:đọc bài ở nhà “ axit cacbonic và muối cacbonat” SGK /88 và xem lại tính chất
hóa học của muối.(đã học ở bài 9)
TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
4.1 Ổn định tổ chức & kiểm diện
4.2 Kiểm tra miệng
Câu hỏi:
Câu 1:sửa bài tập 1 SGK / 87. (8Đ)
Câu 2: hãy chứng minh khí CO2 là một oxit axit bằng các phương trình phản ứng. (9đ)
Câu 3: Muối cacbonat được phân thành mấy loại ? kể tên và cho ví dụ CTHH của mỗi
loại.
Nêu tính tan của muối cacbonat. (9đ)
Trả lời:
GV: gọi 3 HS làm bài.
Huỳnh Thị Thuỳ Dương Page 130
- Ke hoạ ch bà i họ c Hoá 9
HS1: sửa bài tập 1:
o o
t t
PTHH: a) 2CO + O2 2CO2 ; b) CO + CuO Cu + CO2
- Loại phản ứng: phản ứng oxi hóa – khử.
- Điều kiện phản ứng: nhiệt độ
- Vai trò của CO: chất khử.
- Ưùng dụng: làm nhiên liệu, điều chế kim loại.
HS2: tác dụng với nước, dd bazơ, oxit bazơ.
PTHH: CO2 + H2O H2CO3
CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O
CO2 + NaOH NaHCO3
CO2 + CaO CaCO3
HS3: Có 2 loại muối:
- Muối cacbonat trung hòa: Na2CO3, CaCO3…
- Muối cacbonat axit: NaHCO3, Ca(HCO3)2…
Tính tan:
- Hầu hết các muối hidro cacbonat tan;
- Muối cacbonat không tan (trừ: K2CO3, Na2CO3, (NH4)2CO3…)
GV: gọi HS khác nhận xét và sửa sai nếu có, kết luận chấm điểm cho 2 HS.
4.3 Tiến trình bài học
HOẠT ĐỘNG 1 (5 phút)
I.Axit cacbonic
(1) Mục tiêu:
Kiến thức: - Axit cacbonic là axit yếu, không bền.
Kĩ năng: nghiên cứu tài liệu để thu thập thông tin và dự đoán tính chất hoá học
của axit cacbonic
(2) Phương pháp, phương tiện dạy học
Phương pháp:vấn đáp – tìm tòi
Phương tiện dạy học: cốc đựng nước, ống hút, quỳ tím
(3) Các bước của hoạt động
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS NỘI DUNG BÀI HỌC
Bước 1: Tìm hiểu trạng thái tự nhiên và I. Axit cacbonic:H2CO3
tính chất vật lí của axit cacbonic 1. Traïng thaùi töï nhieân vaø tính chaát
GV:khí CO2 có hòa tan trong nước không? vaät lyù.
Với tỷ lệ thể tích bằng bao nhiêu ? - CO2 tan ñöôïc trong nöôùc taïo thaønh
HS:CO2 tan được trong nước tạo thành dd dd H2CO3, vôùi tæ leä laø
H2CO3, với tỉ lệ là VCO : VH O 9 :100
2 2
VCO : VH O 9 :100
2 2
GV: nước tự nhiên, nước mưa có hòa tan - Nöôùc töï nhieân, nöôùc möa coù hoøa
CO2 , một phần tạo thành dd H2CO3, phần tan CO2 , moät phaàn taïo thaønh dd
lớn vẫn tồn tại ở dạng phân tử. H2CO3, phaàn lôùn vaãn toàn taïi ôû daïng
Bước 2: Tìm hiểu tính chất hoá học của phaân töû.
axit cacbonic
Huỳnh Thị Thuỳ Dương Page 131
- Ke hoạ ch bà i họ c Hoá 9
GV:các em hãy chứng minh axit H2CO3 là 2. Tính chaát hoùa hoïc:
axit yếu và không bền? - Laø axit yeáu: laøm quyø tím ñoû
HS: trình bày nhaït;
là axit yếu: làm quỳ tím đỏ nhạt; (làm TN - Laø axit khoâng beàn: H2CO3 taïo
chứng minh) thaønh trong caùc phaûn öùng bò phaân
laø axit khoâng beàn: khoâng toàn taïi huûy ngay thaønh CO2 vaø H2O
trong saûn phaåm phaûn öùng hoùa hoïc
maø phaân huûy thaønh CO2 vaø H2O
GV: keát luaän.
HOẠT ĐỘNG 2 (25 phút)
II. Muối cacbonat
(1) Mục tiêu:
Kiến thức:
- Muối cacbonat có những tính chất hóa học của muối như: tác dụng với dd axit,
dd kiềm và dd muối, ngoài ra muối cacobat dễ bị nhiệt phân hủy ở nhiệt độ cao, giải
phóng khí cacbonic.
- Muối cacbonat có nhiều ứng dụng trong đời sống và sản xuất.
Kĩ năng: quan sát thí nghiệm, phân tích hiện tượng, tổng hợp kết luận, viết PTHH
(2) Phương pháp, phương tiện dạy học
Phương pháp: đặt vấn đề – giải quyết vấn đề; thí nghiệm
Phương tiện dạy học:
+ Hóa chất: NaHCO3, Na2CO3 , HCl, K2CO3, Ca(OH)2, CaCl2
+ Dụng cụ:ống nghiệm, đèn cồn, giá sắt, ống dẫn khí, thìa lấy hóa chất, ống nhỏ giọt, cốc
thủy tinh.
(3) Các bước của hoạt động
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS NỘI DUNG BÀI HỌC
Bước 1: tìm hiểu tính tan và thành phần II. Muối cacbonat
hoá học của muối cacbonat 1. Phân loại:
GV: muối cacbonat là muối như thế nào? Có 2 loại muối:
HS: là muối của axit cacbonic, trong phân - Muối cacbonat trung hòa: Na2CO3,
tử có chứa gốc =CO3, - HCO3 CaCO3…
GV: muối cacbonat được phân thành những - Muối cacbonat axit: NaHCO3,
loại nào? Cho ví dụ. Ca(HCO3)2…
HS: có 2 loại muối:
- Muối cacbonat trung hòa: Na2CO3,
CaCO3…
- Muối cacbonat axit: NaHCO3,
Ca(HCO3)2…
Bước 2: Tìm hiểu tính tan của muối 2. Tính chất
cacbonat a) Tính tan:
GV: làm thí nghiệm biểu diễn: - Hầu hết các muối hidro cacbonat tan;
Cho 1 ít bột NaHCO3 vào cốc 1 đựng nước, - Muối cacbonat không tan (trừ: K2CO3,
CaCO3 vào cốc 2 đựng nước , khuấy nhẹ, Na2CO3, (NH4)2CO3…)
Huỳnh Thị Thuỳ Dương Page 132
- Ke hoạ ch bà i họ c Hoá 9
để yên. Quan sát hiện tượng ở 2 cốc.
HS:cốc 1: tan, còn cốc 2: không tan.
GV:dựa vào TN trên và hiểu biết về muối
cacbonat, từ đó em hãy khái quát tính tan
của muối cacbonat.
HS: hầu hết các muối cacbonat axit tan;
còn muối cacbonat không tan (trừ: K2CO3,
Na2CO3, (NH4)2CO3…) b) Tính chất hóa học:
Bước 3: Tìm hiểu tính chất hoá học của
muối cacbonat
GV: em hãy nhắc lại tính chất hóa học của
muối?
HS: muối tác dụng với kim loại, dd axit, dd
bazơ, dd muối, một số muối bị nhiệt phân
hủy.
GV:chúng ta làm thí nghiệm xem muối
cacbonat có tính chất nào. + Tác dụng với dung dịch axit:
Thí nghiệm 1: tác dụng với axit HCl. - PTHH:
HS: làm thí nghiệm và trả lời: NaHCO3 + HCl NaCl + CO2 +H2O
- Hiện tượng: có giải phóng khí, tạo thành CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + CO2 +H2O
dd trong suốt không màu. - Vậy: muối cacbonat tác dụng với axit
- PTHH: mạnh tạo thành muối mới, nước và giải
NaHCO3 + HCl NaCl + CO2 +H2O phóng khí CO2
CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + CO2 +H2O
- Vậy: muối cacbonat tác dụng với axit
mạnh tạo thành muối mới, nước và giải
phóng khí CO2
GV:nhận xét và kết luận. + Tác dụng với dung dịch bazơ:
Thí nghiệm 2: tác dụng với dd bazơ: PTHH:
Cho dd K2CO3 tác dụng với dd Ca(OH)2 K2CO3 + Ca(OH)2 CaCO3 + 2KOH
HS: làm thí nghiệm và trả lời: Lưu ý: muối hidro cacbonat tác dụng với
- Hiện tượng: có chất rắn màu trắng xuất dung dịch bazơ tạo thành muối cacbonat
hiện. trung hòa và nước.
- PTHH: PTHH:
K2CO3 + Ca(OH)2 CaCO3 + 2KOH NaHCO3 + NaOH Na2CO3 +H2O
- Vậy: một số muối cacbonat tác dụng với KHCO3 + NaOH NaKCO3 + H2O
dd bazơ tạo thành muối cacbonat không tan
và dung dịch bazơ mới
GV: nhận xét, kết luận.
Lưu ý: muối hidro cacbonat tác dụng với
dung dịch bazơ tạo thành muối cacobnat
trung hòa và nước.
PTHH:
Huỳnh Thị Thuỳ Dương Page 133
- Ke hoạ ch bà i họ c Hoá 9
NaHCO3 + NaOH Na2CO3 +H2O
KHCO3 + NaOH NaKCO3 + H2O + Tác dụng với dung dịch muối:
Thí nghiệm 3: tác dụng với dd muối - PTHH:
Cho dd Na2CO3 tác dụng với dd CaCl2 Na2CO3 + CaCl2 CaCO3 + 2NaCl
HS:làm thí nghiệm và trả lời: - Vậy: hai dd muối tác dụng với nhau tạo
- Hiện tượng: có chất rắn màu trắng xuất thành 2 muối mới.
hiện.
- PTHH:
Na2CO3 + CaCl2 CaCO3 + 2NaCl
- Vậy: hai dd muối tác dụng với nhau tạo
thành 2 muối mới.
GV: nhận xét và kết luận
Lưu ý: PTHH sau: Ca(HCO3)2 +
Na2CO3 CaCO3+ 2NaHCO3 + Bị nhiệt phân hủy:
Thí nghiệm 4: NaHCO3 bị nhiệt phân hủy. - Muối hidro cacbonat đều bị nhiệt phân
GV: làm thí nghiệm biểu diễn. hủy thành muối cacbonat, khí CO2 và H2O
- Lắp đặt dụng cụ và hóa chất như H3.16 PTHH
o
SGK /89 t
2NaHCO3 Na2CO3 + CO2 +H2O
- Dùng đèn cồn đun nóng sơ toàn bộ ống - Hầu hết các muối cacbonat ( trừ K2CO3,
nghiệm chứa NaHCO3, sau đó đun tập Na2CO3…) bị nhiệt phân hủy thành oxit và
trung tại nơi chứa hóa chất. khí CO2
Quan sát hiện tượng xảy ra ở thành ống PTHH:
nghiệm và cốc nước vôi trong. o
t
HS:xuất hiện giọt nước ở thành ống và CaCO3 CaO + CO2
nước vôi trong bị vẩn đục.
GV: ngoài 2 chất mới được sinh ra là H2O
vàCO2 còn có một chất mới nữa là muối
natri cacbonat. Em hãy viết phương trình
xảy ra.
HS:
o
t
2NaHCO3 Na2CO3 + CO2 +H2O
GV: tương tự, em hãy hoàn chỉnh phương
o
t
trình phản ứng sau: Ca(HCO3)2 …
o
t
HS:Ca(HCO3)2 CaCO3+ CO2 +H2O
GV: nhưng phản ứng này xảy ra theo 2
chiều và đó là nguyên nhân của hiện tượng
thạch nhũ hình thành trong các hang động
núi đá vôi. Vậy sự hình thành thạch nhũ
trong các hang động là như thế nào?
HS: đọc “em có biết ?” SGK / 91 trả lời.
GV: kết luận : muối hidro cacbonat đều bị
nhiệt phân hủy thành muối cacbonat, khí
Huỳnh Thị Thuỳ Dương Page 134
- Ke hoạ ch bà i họ c Hoá 9
CO2 và H2O
GV: muối cacbonat nào sau đây bị nhiệt
phân hủy? CaCO3, K2CO3, Na2CO3.Viết
PTHH xảy ra
o
t
HS: CaCO3 CaO + CO2
GV: muối cacbonat nào bị nhiệt phân hủy?
HS: hầu hết các muối cacbonat ( trừ
K2CO3, Na2CO3…) bị nhiệt phân hủy thành
oxit và khí CO2
GV: gọi HS nêu lại tính chất bị nhiệt phân 3. Ưùng dụng:
hủy. - Đá vôi: làm nguyên liệu sản xuất vôi, xi
Bước 4: Tìm hiểu ứng dụng muối cacbonat măng…
GV: muối cacbonat dùng để làm gì? - Na2CO3:dùng để nấu xà phòng, thủy
HS:trả lời: tinh…
- Đá vôi: làm nguyên liệu sản xuất vôi, xi - NaHCO3: dùng làm dược phẩm, hóa
măng… chất…
- Na2CO3:dùng để nấu xà phòng, thủy
tinh…
- NaHCO3: dùng làm dược phẩm, hóa
chất…
HOẠT ĐỘNG 1 (5 phút)
III. Chu trình cacbon trong tự nhiên
(1) Mục tiêu:
Kiến thức: chu trình cacbon trong tự nhiên là như thế nào ?
Kĩ năng: nghiên cứu tài liệu để thu thập thông tin
(2) Phương pháp, phương tiện dạy học
Phương pháp:vấn đáp – tìm tòi
Phương tiện dạy học: tranh H3.17
(3) Các bước của hoạt động
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI HỌC
GV: trong tự nhiên luôn có sự chuyển hóa C từ Trong tự nhiên luôn có sự chuyển
dạng này sang dạng khác. Sự chuyển hóa này hóa C từ dạng này sang dạng khác. Sự
diễn ra thường xuyên , liên tục và tạo thành chu chuyển hóa này diễn ra thường xuyên ,
trình khép kín được thể hiện như hình sau:(GV liên tục và tạo thành chu trình khép
đưa H3.17 như SGK /90 lên bảng) kín.
GV: phân tích mối quan hệ của chu trình thể
hiện sự khép kín của nó.
Huỳnh Thị Thuỳ Dương Page 135
- Ke hoạ ch bà i họ c Hoá 9
TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
5.1 Tổng kết
- GV:dùng lược đồ tư duy tóm tắt bài học:
- Bài tập: thảo luận
Bài 1: hãy cho biết các cặp chất sau, cặp nào có thể tác dụng với nhau?
a) H2SO4 và KHCO3 b) Na2CO3 và KCl
c) BaCl2 và K2CO3 d) Ba(OH)2 và Na2CO3
Bài 2: Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các chất rắn sau: BaSO4, CaCO3,
NaCl.
Đáp án :
Bài 1: PTHH
a) H2SO4 + 2KHCO3 K2SO4 + CO2 + 2H2O
b) Na2CO3 + KCl : không xảy ra.
c) BaCl2 + K2CO3 BaCO3 + 2KCl
d) Ba(OH)2 + Na2CO3 BaCO3 + 2NaOH
Bài 2: hòa tan bằng nước , nhận ra : NaCl ; hòa tan bằng axit, nhận ra : CaCO3
PTHH: CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O
5.2 Hướng dẫn học tập
Đối với bài học ở tiết học này:
- Học bài: axit cacbonic và muối cacbonat.
- Làm bài tập:3, 5 SGK / 91
Đối với bài học ở tiết học tiếp theo
- Xem bài 30:” Silic và công nghiệp silicat” SGK / 92 và trả lời theo nội dung sau:
a) Em biết gì về nguyên tố silic.
b) Silic đioxit có tính chất hóa học như thế nào?
c) Kể tên các sản phẩm của ngành công nghiệp silicat.
PHỤ LỤC
Huỳnh Thị Thuỳ Dương Page 136
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
