Bài giảng Chương 1: Sinh lý tế bào thực vật

11/8/2013<br /> <br /> CHƢƠNG I – SINH LÝ<br /> TẾ BÀO THỰC VẬT<br /> <br /> dậu<br /> <br /> Lá<br /> <br /> Thân<br /> <br /> Rễ<br /> <br /> dậu<br /> <br /> Gỗ<br /> Libe<br /> <br /> Mô khuyết (xốp)<br /> <br /> 1<br /> <br /> 11/8/2013<br /> <br /> 1. Cấu trúc và chức năng sinh lý của tế bào<br /> <br /> Thành phần hoá học<br /> 75- 85% nước<br /> 10- 12% protide<br /> 2- 3% lipide<br /> 1% glucide<br /> gần 1% muối<br /> các hợp chất khác<br /> <br /> (Không bào)<br /> <br /> (Màng không bào)<br /> (Màng nhân)<br /> <br /> (Nhân)<br /> (Nhân con)<br /> <br /> (chất nhiễm sắc)<br /> <br /> Mạng<br /> lưới nội<br /> chất (có<br /> hạt và<br /> trơn)<br /> <br /> (Ty thể)<br /> (Thành sơ cấp)<br /> (màng sinh chất)<br /> <br /> (Lớp giữa)<br /> (Thành tế bào)<br /> <br /> (Thành sơ cấp)<br /> <br /> (Thể Golgi)<br /> (Lục lạp)<br /> <br /> • Có tính toàn năng: tạo ra 1 cơ thể thực vật hoàn chỉnh từ 1<br /> tế bào riêng lẻ<br /> <br /> 1.1 Thành tế bào (cell wall)<br /> Thành sơ cấp Lớp giữa<br /> <br /> Lỗ nhỏ<br /> <br /> Cấu tạo bởi carbohydrate<br /> (cellulose, pectin,<br /> polysaccharide)<br /> <br /> Thành sơ cấp<br /> Thành thứ cấp<br /> Màng sinh chất<br /> <br /> 2<br /> <br /> 11/8/2013<br /> <br /> Lớp giữa<br /> Các phân tử protein trên<br /> mặt ngoài lưới nội chất<br /> <br /> Màng sinh chất<br /> <br /> (Bản giữa)<br /> (Thành sơ cấp)<br /> (Thành thứ cấp)<br /> <br /> Thành tế bào<br /> Màng<br /> không bào<br /> Tế bào chất<br /> <br /> Lưới nội<br /> chất<br /> <br /> Không bào<br /> Sợi liên bào<br /> Các phân tử protein nằm<br /> bên trong lưới nội chất<br /> <br /> Màng hình ống<br /> <br /> Các phân tử protein<br /> nằm ở mặt trong<br /> màng sinh chất<br /> <br /> • Thành tế bào khá vững chắc (nhờ có cellulose) bao bọc<br /> xung quanh<br /> <br /> Rhamnogalacturonan I<br /> (một loại pectin)<br /> <br /> 1) Thành sơ cấp (primary cell wall)<br /> Lớp giữa<br /> <br /> Vi sợi<br /> cellulose<br /> <br /> Thành<br /> sơ cấp<br /> <br /> Pectin<br /> <br /> Glycan liên kết chéo<br /> (polysaccharide)<br /> Vi sợi<br /> cellulose<br /> <br /> Màng sinh chất<br /> <br /> • Được tạo ra bởi những bó sợi lớn, trong bó sợi lớn có<br /> nhiều bó sợi nhỏ (vi sợi), bên trong vi sợi là những<br /> cellulose<br /> • Các bó sợi được sắp xếp lộn xộn  tăng độ mềm dẻo<br /> <br /> Protein<br /> cấu trúc<br /> <br /> Sự sắp xếp của các thành phần chính cấu trúc nên thành sơ cấp. Vi sợi cellulose được bọc bởi<br /> các hemicellulose (chẳng hạn như xyloglucan). Hemicellulose cũng có thể liên kết chéo các vi sợi<br /> này với vi sợi khác. Các pectin hình thành gel đan xen cài vào nhau, có thể tương tác với các<br /> protein cấu trúc (Brett và Waldron, 1996)<br /> <br /> Thành tế bào<br /> <br /> Bó sợi cellulose<br /> Sợi<br /> <br /> sợi<br /> Vi sợi<br /> <br /> Tế bào thực vật<br /> Vi sợi<br /> <br /> Bó sợi<br /> Chuỗi phân tử<br /> cellulose<br /> <br /> 3<br /> <br /> 11/8/2013<br /> <br /> 2) Thành thứ cấp (secondary cell wall)<br /> <br /> Lớp giữa (bản giữa) chứa pectin (chất keo)<br /> <br /> • Được hình thành khi tế bào ngừng sinh trưởng. Hình<br /> thành từ ‘thành sơ cấp’ hướng vào phía trong tế bào<br /> • 60% cellulose. Các bó sợi được xếp song song<br />  tăng mức độ bền vững<br /> <br /> Thành sơ cấp<br /> Thành thứ cấp<br /> Màng sinh chất<br /> <br /> Với cấu trúc này, thành tế bào mất khả năng sinh trưởng<br /> (dãn) nhưng nước và các chất tan vẫn thấm qua dễ dàng.<br /> <br /> 1.2 Không bào (vacuole)<br /> Nhân<br /> <br /> Chất nhiễm sắc<br /> Nhân con<br /> Màng nhân<br /> <br /> Trung thể<br /> <br /> Mạng lưới nội chất có hạt (gấp nếp)<br /> Mạng lưới nội chất không hạt<br /> <br /> Thành thứ cấp<br /> Ribosomes<br /> <br /> Thành sơ cấp<br /> Lớp giữa<br /> <br /> Không bào và màng không bào<br /> <br /> Hệ Golgi<br /> <br /> Vi sợi<br /> Sợi trung gian<br /> <br /> Khung tế bào<br /> <br /> Vi ống<br /> <br /> Ty thể<br /> Peroxisome<br /> Màng sinh chất<br /> <br /> Lục lạp<br /> <br /> Thành tế bào<br /> Thành tế bào<br /> bên cạnh<br /> <br /> Tế bào chất<br /> <br /> Không<br /> bào<br /> <br /> Thành<br /> tế bào Màng tế bào<br /> <br /> Sợi liên bào<br /> <br /> 1.3 Chất nguyên sinh (plasma)<br /> <br /> + H2O<br /> <br /> - H2O<br /> <br /> (A) Tế bào trương nước<br /> <br /> (B) Tế bào chất co lại<br /> <br /> 4<br /> <br /> 11/8/2013<br /> <br /> 1) Hệ thống màng (membrane)<br /> • Màng quan trọng nhất: là màng sinh chất (plasma<br /> membrane)<br /> <br /> Màng sinh chất<br /> <br /> Các thành tế bào<br /> tiếp giáp nhau<br /> <br /> • các màng khác bao bọc quanh các cơ quan tử như nhân,<br /> lục lạp, ty thể…<br /> • Gồm 2 lớp phospholipid đầu ưa nước hướng ra ngoài, đầu<br /> <br /> • Màng cũng tạo nên các khoang nội bào như màng lưới nội<br /> chất (ER) trong tế bào chất và thylakoid trong lục lạp.<br /> <br /> kỵ nước hướng vào trong và các protein nằm xen kẽ (cấu trúc<br /> khảm), đôi lúc có các phân tử Carbonhydrate.<br /> • Trên màng có nhiều lỗ nhỏ với đường kính khoảng 0,8 nm<br /> <br /> • Màng cũng có thể dùng làm các dàn đỡ cho một số protein<br /> trong tế bào<br /> <br /> (a)<br /> <br /> • Khi nhiệt độ tăng cao  các lipid chảy lỏng, mềm ra gây<br /> nên hiện tượng biến tính tế bào  rò rỉ ion<br /> <br /> NGOÀI TẾ BÀO<br /> <br /> (b)<br /> <br /> Protein hình mỏ neo<br /> <br /> Đầu ưa<br /> nước<br /> <br /> Thành tế bào<br /> <br /> Lớp kép phospholipid<br /> <br /> Màng<br /> <br /> Ngoài tế bào<br /> <br /> Đuôi kỵ<br /> nước<br /> <br /> Đầu ưa<br /> nước<br /> <br /> Lớp kép<br /> Phospholipid<br /> <br /> Đuôi kỵ<br /> nước<br /> <br /> Liên<br /> kết<br /> amide<br /> <br /> Đầu ưa<br /> nước<br /> Acid béo-Protein hình mỏ neo<br /> <br /> Tế bào chất<br /> Protein<br /> hợp phần<br /> <br /> Protein<br /> ngoại vi<br /> <br /> 2) Các bào quan<br /> Nhân,<br /> Lục lạp<br /> Ty thể<br /> <br /> chứa DNA, RNA và Ribosome riêng<br />  di truyền độc lập<br /> <br /> TẾ BÀO CHẤT<br /> <br /> Prenyl lipid-Protein hình mỏ neo<br /> <br /> Nhân (nucleus): (1)<br /> <br /> Thành phần hóa học:<br /> + DNA<br /> + RNA<br /> + Protein.<br /> <br /> 5<br /> <br />