intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bài giảng Cơ khí đại cương: Chương 2 - ThS. Vũ Đình Toại

Chia sẻ: Dinh Tuan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

146
lượt xem
19
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 2 "Các khái niệm cơ bản về kim loại và hợp kim" thuộc bài giảng Cơ khí đại cương giới thiệu đến các bạn những nội dung về tính chất chung của kim loại và hợp kim, cấu tạo và sự kết tinh của kim loại, khái niệm cơ bản về hợp kim,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài giảng để nắm bắt nội dung chi tiết.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Cơ khí đại cương: Chương 2 - ThS. Vũ Đình Toại

  1. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Ch−¬ Ch−¬ng ng II: C¸c kh¸ kh¸i niÖ niÖm c¬ b¶n vÒ Kim lo¹ lo¹i vµ vµ Hîp kim loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo ại & Hợp kim © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 1 / 28 I. TÝnh chÊt chung cña Kim lo¹ lo¹i & Hîp kim 1. C¬ C¬ tÝnh: tÝnh: lµ nh÷ nh÷ng ®Æc tr− tr−ng c¬ häc biÓ biÓu thÞ kh¶ kh¶ n¨ng cña kim lo¹ lo¹i hay hîp kim chÞu t¸c dông cña c¸c lo¹ lo¹i t¶i trä träng ại & Hợp kim 1.1. §é bÒn: bÒn: lµ kh¶ kh¶ n¨ng cña vËt liÖ liÖu chÞu t¸c dông cña ngo¹ ngo¹i lùc mµ kh« kh«ng bÞ ph¸ ph¸ huû huû. §é bÒn ®−îc hiÖu lµ σ ®−îc ký hiÖ loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo S¬ ®å mÉu ®o ®é bÒn kÐo σk σk: ®é bÒn kÐo σn: ®é bÒn nÐn P σu: ®é bÒn uèn σk = ( N / mm 2 ) σx: ®é bÒn xo¾ xo¾n F0 ®−îc tÝnh b»ng N/mm2; kN/m2 hay MN/m2 ->> §¬n vÞ ®o ®é bÒn ®−îc © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 2 / 28 1
  2. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 1.2. §é cøng: ng: lµ kh¶ kh¶ n¨ng cña vËt liÖ liÖu chè chèng l¹i biÕn d¹ng dÎo côc bé khi cã ngo¹i lùc t¸c dông ngo¹ ại & Hợp kim Brinell: HB [kG/mm2] 1.2.1. §é cøng Brinen - Brinell: HB = P πD 2 πD F= − D2 − d 2 F loạ 2 2 CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo Æ Tuú Tuú theo chiÒu dµ dµy cñ cña mÉ mÉu thö thö mµ chä chän ®−êng ®−êng kÝnh viª viªn bi: D = 10mm, D = 5mm hoÆ hoÆc D = 0,25mm Æ Tuú Tuú theo tÝnh chÊt cñ cña vË vËt liÖ liÖu mµ mµ chä chän t¶ t¶i trä träng P cho thÝch hî hîp - Gang: P = 30D2 - §ång vµ Hîp kim ®ång P = 10D2 - Nh« kh¸c P = 2,25D2 Nh«m, batit vµ c¸c hîp kim mÒm kh¸ © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 3 / 28 1.2.2. §é cøng R«coen - Rockwell: HRA, HRB, HRC đượ được xác định bằng cách dùng tải trọtrọng P ấn viên bi bằng thé thép đã nhiệ nhiệt luyệ luyện có đườ đường kính 1,587mm tức là 1/16’’ 1/16’’ (thang B) hoÆ hoÆc mòi ại & Hợp kim −¬ng cã gãc ë ®Ønh 1200 (thang C hoặ c«n b»ng kim c−¬ng hoặc A) lên bề mặt vật liệ liệu thử thử >> Viên bi thé thép dùng để thử thử nhữ những vật liệ liệu ít cứng >> Mũi côn kim cương dùng để thử liệu có độ cứng cao: thử các vật liệ cao: thé thép đã loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo nhiệ nhiệt luyệ luyện, ... Tải trọ trọng tác dụng hai lần: trọng sơ bộ P0 = 10kG - tải trọ - tải trọ trọng chí chính P: + Bi thé thép: P = 100kG + Mũi kim cương: cương: P = 150kG - Thang B: giá giá trị trị đo đượ được ký hiệ hiệu HRB (P = 100kG) - Thang C: giá giá trị trị đo đượ được ký hiệ hiệu HRC (P = 150kG) - Thang A: giá giá trị trị đo đượ được ký hiệ hiệu HRA (P = 60kG) * Giá Giá trị trị độ cứng Rockwell đượ được chỉ chỉ thị thị trự trực tiế tiếp trên đồng hồ của máy đo © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 4 / 28 2
  3. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Vicker: HV [kG/mm2] 1.2.3. §é cøng Vicke - Vicker: ại & Hợp kim T¶i trä träng P tõ 5 – 120kG th− th−êng P = 5; 10; 20; 30;50;100 vµ vµ 120kG loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo P HV = 1,8544 d2 * Phương phá pháp đo độ cứng Vicke có đo cho cả vật liệ liệu mềm và vật liệliệu cứng có lớp mỏng của bề mặt sau khi thấ thấm than, thấ thấm nitơ, nitơ, nhiệ nhiệt luyệ luyện v.v.. © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 5 / 28 −¬ng ®èi δ%: lµ tû lÖ tÝnh theo phÇ 1.3. §é d·n dµi t−¬ng phÇn tr¨ tr¨m gi÷ gi÷a l−îng −îng d∙n dµi sau khi kÐo vµ chiÒu dµi ban ®Çu ại & Hợp kim 11 − 1 0 l1: chiÒu dµi sau khi kÐo [mm] δ = . 100 % lo: chiÒu dµi ban ®Çu [mm] 10 loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo §¬n vÞ: vÞ: [%] ch¹m ak: lµ kh¶ 1.4. §é dai va ch¹ kh¶ n¨ng cña vËt liÖ liÖu chÞu ®ùng ®−îc ®−îc c¸c t¶i trä träng va ®Ëp mµ kh« kh«ng bÞ ph¸ ph¸ huû huû vÞ: [J/mm2] hay [kJ/m2] §¬n vÞ: © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 6 / 28 3
  4. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 2. Lý tÝnh: tÝnh: lµ nh÷ nh÷ng tÝnh chÊt cña kim lo¹ lo¹i thÓ thÓ hiÖ hiÖn qua c¸c hiÖ hiÖn t−îng −îng vËt lý khi thµ thµnh phÇ ho¸ häc cña kim lo¹ phÇn ho¸ lo¹i ®ã kh« kh«ng bÞ thay ®æi. ại & Hợp kim 2.1. Khè Khèi l−îng −îng riª riªng: ng: lµ khè −îng cña 1cm3 vËt chÊt khèi l−îng P γ= [ g / cm 3 ] P: khè khèi l−îng V: thÓ thÓ −îng cña vËt chÊt tÝch cña vËt chÊt V loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo 2.2. NhiÖ NhiÖt ®é nãng ch¶ ch¶y: lµ nhiÖ nhiÖt ®é nung nãng ®Õn ®ã sÏ lµm cho kim lo¹ lo¹i tõ thÓ thÓ r¾n chuyÓ chuyÓn sang thÓ thÓ láng 2.3. TÝnh d·n në: lµ kh¶ lo¹i khi nung nãng kh¶ n¨ng d∙n në cña kim lo¹ 2.4. TÝnh dÉn nhiÖ nhiÖt: lµ kh¶ kh¶ n¨ng dÉn dßng nhiÖ nhiÖt cña kim lo¹ lo¹i kh¶ n¨ng truyÒn dßng ®iÖn cña kim lo¹ 2.5. TÝnh dÉn ®iÖn: lµ kh¶ lo¹i tÝnh: lµ kh¶ 2.6. Tõ tÝnh: kh¶ n¨ng nhiÔm tõ cña kim lo¹ lo¹i © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 7 / 28 3. Ho¸ Ho¸ tÝnh: tÝnh: lµ ®é bÒn cña kim lo¹ lo¹i ®èi víi nh÷ nh÷ng t¸c dông ho¸ ho¸ häc cña c¸c chÊt kh¸ kh¸c nh− nh− «xy, −íc axit v.v… xy, n−íc v.v…mµ kh« kh«ng bÞ ph¸ ph¸ huû huû ại & Hợp kim 3.1. TÝnh chÞu ¨n mßn: lµ ®é bÒn cña kim lo¹ lo¹i ®èi víi sù ¨n mßn cña c¸c m«i tr− tr−êng xung quanh loạ 3.2. TÝnh chÞu nhiÖ nhiÖt: lµ ®é bÒn cña kim lo¹ lo¹i ®èi víi sù ¨n mßn cña «xy trong CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo kh« kh«ng khÝ ë nhiÖ nhiÖt cao hoÆ hoÆc hoÆ hoÆc ®èi víi t¸c dông ¨n mßn cña mét vµi thÓ thÓ láng hoÆ hoÆc thÓ thÓ khÝ ®Æc biÖ biÖt ë nhiÖ nhiÖt ®é cao 3.1. TÝnh chÞu axit: axit: lµ ®é bÒn cña kim lo¹ lo¹i ®èi víi sù ¨n mßn cña axit © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 8 / 28 4
  5. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 4. TÝnh c«ng nghÖ nghÖ: lµ kh¶ kh¶ n¨ng cña kim lo¹ lo¹i vµ vµ hîp kim cho phÐp gia c«ng nãng hay gia c«ng ngué nguéi ại & Hợp kim 4.1. TÝnh ®óc: ®Æc tr− tr−ng bëi ®é ch¶ ch¶y lo∙ lo∙ng, ng, ®é co vµ vµ tÝnh thiª thiªn tÝch - §é ch¶ ch¶y lo∙ lo∙ng biÓ biÓu thÞ kh¶ kh¶ n¨ng ®iÒu ®Çy khu« khu«n cña kim lo¹lo¹i vµ vµ hîp kim biÓu thÞ sù co ngãt cña kim lo¹ - §é co biÓ lo¹i khi kÕt tinh tõ láng sang ®Æc loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo - TÝnh thiª thiªn tÝch lµ sù kh« kh«ng ®ång nhÊt vÒ thµ thµnh phÇ phÇn ho¸ ho¸ häc cña kim lo¹ lo¹i trong c¸c phÇ phÇn kh¸ kh¸c nhau cña vËt ®óc 4.2. TÝnh rÌn: rÌn: lµ kh¶ kh¶ n¨ng biÕn d¹ng vÜnh cöu cña kim lo¹ lo¹i khi chÞu t¸c dông cña ngo¹ thµnh h×nh d¹ng cña chi tiÕt mµ kh« ngo¹i lùc ®Ó t¹o thµ kh«ng bÞ ph¸ ph¸ huû huû 4.3. TÝnh hµn: lµ kh¶ kh¶ n¨ng t¹o thµ thµnh sù liª liªn kÕt gi÷ gi÷a c¸c chi tiÕt hµn khi ®−îc ®−îc nung nãng côc bé chç chç mèi hµn ®Õn tr¹tr¹ng th¸ th¸i ch¶ ch¶y hay dÎo © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 9 / 28 II. CÊu t¹o vµ vµ sù kÕt tinh cña kim lo¹ lo¹i: 1. CÊu t¹o cña kim lo¹ lo¹i: loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo ại & Hợp kim Mét sè chi tiÕt m¸y CÊu tró tróc cña kim lo¹ lo¹i b»ng kim lo¹lo¹i CÊu tró tróc KL nh× nh×n qua Liª Liªn kÕt kim lo¹ lo¹i nhê kÝnh hiÓ hiÓn vi ®iÖn tö ®¸m ®¸m m©y ®iÖn tö © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 10 / 28 5
  6. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 ại & Hợp kim 2D 3D loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo S¬ ®å m¹ng tinh thÓ thÓ cña KL M¹ng tinh thÓ thÓ cña KL nh× nh×n d−íi −íi kÝnh hiÓ hiÓn vi ®iÖn tö ) Kim lo¹ lo¹i cã cÊu t¹o tinh thÓ thÓ Ghi nhí nhí: - C¸c nguyª nguyªn tö KL ph© ph©n bè theo mét quy luË luËt nhÊt ®Þnh - NhiÒu m¹ng tinh thÓ thÓ s¾p xÕp thµ thµnh m¹ng kh« kh«ng gian - Mçi nót m¹ng ®−îc ®−îc coi lµ t©m cña c¸c nguyª nguyªn tö © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 11 / 28 1.1. ¤ c¬ b¶n: ại & Hợp kim lµ phÇ phÇn kh« kh«ng gian nhá nhá nhÊt cña m¹ng tinh thÓ thÓ ®Æc tr− tr−ng cho m¹ng kh« kh«ng gian loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo M¹ng tinh thÓ thÓ cña KL nh× nh×n d−íi −íi kÝnh hiÓ hiÓn vi ®iÖn tö ¤ c¬ b¶n cña m¹ng tinh thÓ thÓ KL © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 12 / 28 6
  7. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 1.2. C¸c kiÓ kiÓu ¤ c¬ b¶n: 1.2.1. LËp ph−¬ ph−¬ng ng thÓ thÓ t©m: ại & Hợp kim Ký hiÖ hiÖu: loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo 1.2.2. LËp ph−¬ ph−¬ng ng diÖ diÖn t©m: Ký hiÖ hiÖu: © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 13 / 28 1.2.3. Lôc ph−¬ ph−¬ng ng dµy ®Æc : Ký hiÖ hiÖu: loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo ại & Hợp kim Ký hiÖ hiÖu: © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 14 / 28 7
  8. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 ) Tuú Tuú theo lo¹ lo¹i « c¬ b¶n ng− ng−êi ta x¸c ®Þnh c¸c th« th«ng sè m¹ng Th« Th«ng sè m¹ng lµ gi¸ trÞ ®é dµi ®o theo chiÒu c¹nh cña « c¬ b¶n lµ gi¸ ại & Hợp kim - M¹ng lËp ph−¬ ph−¬ng ng:: chØ chØ cã mét th« th«ng sè m¹ng lµ lµ a - M¹ng lôc gi¸ gi¸c: cã 2 th« th«ng sè m¹ng lµ lµ a vµ vµ c loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo ) §¬n vÞ ®o cña th« lµ ¨ngstrong (Ao): 1Ao = 10-8cm th«ng sè m¹ng lµ 2. Sù biÓ biÓn ®æi m¹ng tinh thÓ thÓ cña kim lo¹ lo¹i : Khi ®iÒu kiÖ kiÖn ngoµ ngoµi thay ®æi (¸p suÊt, suÊt, nhiÖ nhiÖt ®é, ®é, v.v..) tæ chø chøc kim lo¹ lo¹i sÏ thay ®æi theo D¹ng « c¬ b¶n thay ®æi Th« Th«ng sè m¹ng cã gi¸ gi¸ trÞ thay ®æi } Sù biÓ biÓn ®æi m¹ng tinh thÓ thÓ © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 15 / 28 §−êng ngué nguéi: Tèc ®é ngué nguéi toC ại & Hợp kim T1 tgα CR = tgα loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo α T2 τ (s) 0 tn §−êng ngué nguéi ) Đèi víi mçi kim lo¹ lo¹i nguyª nguyªn chÊt, chÊt, b»ng thÝ nghiÖ nghiÖm ng− ng−êi ta x¸c ®Þnh ®−îc ®−îc mét ®−êng ®−êng ngué nguéi nhÊt ®Þnh © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 16 / 28 8
  9. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 3. Sù kÕt tinh cña kim lo¹ lo¹i Khi kim lo¹ lo¹i ë tr¹ tr¹ng th¸ th¸i láng chuyÓ chuyÓn sang tr¹ tr¹ng th¸ th¸i r¾n ®−îc ®−îc gäi lµ sù kÕt tinh ại & Hợp kim ) Kim lo¹ lo¹i kÕt tinh theo mét qu¸ qu¸ tr× tr×nh gåm nhiÒu giai ®o¹n: toC Trung t©m kÕt tinh – t©m mÇm loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo Qu¸ Qu¸ tr× tr×nh kÕt tinh ph¸ ph¸t triÓ triÓn KÕt thó thóc qu¸ qu¸ tr× tr×nh kÕt tinh τ (s) T©m mÇm: - cã thÓ thÓ lµ c¸c ph© chảy nh− kh«ng nãng chả ph©n tö t¹p chÊt kh« nh− bôi t−êng lß - chÊt s¬n khu« khu«n v.v… v.v… - t©m mÇm tự sinh h×nh thµ những nhãm nguyª thµnh ë nhữ nguyªn tö cã trË trËt tù ®¹t ®¹t ®Õn kÝch th−í th−ícc ®ñ lín ) Tuú Tuú theo vËn tèc ngué nguéi kh¸ kh¸c nhau mµ l−îng −îng t©m mÇm xuÊt hiÖ hiÖn nhiÒu hay Ýt, Ýt, sù kÕt tinh sÏ t¹o ra sè l−îng −îng ®¬n ®¬n tinh thÓ thÓ (hay h¹ h¹t) nhÊt ®Þnh © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 17 / 28 C¸c giai ®o¹n cña Qu¸ Qu¸ tr× tr×nh kÕt tinh t¹o h¹ h¹t kim lo¹ lo¹i ại & Hợp kim toC loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo Pha láng Nhiệt ®é Nhiệ kÕt tinh Pha r¾n τ (s) © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 18 / 28 9
  10. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 H−íng −íng kÕt tinh: tinh: loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo ại & Hợp kim Biª Biªn gií giíi h¹t KÕt tinh kiÓ kiÓu nh¸ nh¸nh c©y © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 19 / 28 III. Kh¸ Kh¸i niÖ niÖm c¬ b¶n vÒ hîp kim: kim: Mét sè kh¸ kh¸i niÖ niÖm: những phÇ 1. Pha lµ nhữ phÇn tö cña hîp kim cã thµ thµnh phÇ phÇn ®ång nhÊt ë cïng mét tr¹tr¹ng th¸ th¸i vµ ại & Hợp kim ngăn c¸ch víi c¸c pha kh¸ ngă kh¸c b»ng bÒ mÆt ph© ph©n chia (nÕu ë tr¹ tr¹ng th¸ th¸i r¾n th× ph¶i cã sù th× ph¶ ®ång nhÊt vÒ cïng mét kiÓ kiÓu m¹ng vµ vµ th« th«ng sè m¹ng) ) Mét tËp hîp c¸c pha ë tr¹ tr¹ng th¸ th¸i c©n b»ng gäi lµ hÖ hîp kim loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo 2. Nguyª Nguyªn lµ mét vËt chÊt ®éc lËp cã thµ thµnh phÇ phÇn kh« kh«ng ®æi, t¹ t¹o nªn c¸c pha cña hÖ Trong mét sè tr− tr−êng hîp nguyª nguyªn còng lµ c¸c nguyª nguyªn tè ho¸ ho¸ häc hoÆ hoÆc lµ hîp chÊt ho¸ ho¸ häc cã tÝnh æn ®Þnh cao 3. C¸c tæ chø chøc cña hîp kim 3.1. Dung dÞch ®Æc: Hai hoÆ hoÆc nhiÒu nguyª kh¶ năng hoµ nguyªn tè cã kh¶ hoµ tan vµo nhau ë tr¹ tr¹ng th¸ th¸i ®Æc gäi lµ dung dÞch ®Æc Cã hai lo¹ lo¹i dung dÞch ®Æc: - dung dÞch ®Æc thay thÕ - dung dÞch ®Æc xen kÏ © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 20 / 28 10
  11. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 - Dung dÞch ®Æc thay thÕ: thÕ: loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo ại & Hợp kim - Dung dÞch ®Æc ®Æc xen kÏ kÏ: B ) Sù hoµ hoµ tan xen kÏ kÏ bao giê còng cã gií giíi h¹ h¹n © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 21 / 28 ho¸ häc: 3.2. Hîp chÊt ho¸ Pha ®−îc ®−îc t¹ t¹o nªn do sù liª giữa c¸c nguyª liªn kÕt giữ nguyªn tè kh¸ kh¸c nhau theo mét tû lÖ x¸c ®Þnh gäi lµ hîp chÊt ho¸ ho¸ häc ại & Hợp kim VÝ dô: dô: Hîp chÊt ho¸ ho¸ häc Fe3C loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo 3.3. Hçn hîp c¬ häc: Nhữ Những nguyên tố không hoà hoà tan vào nhau cũng không liên kết để tạo thà thành hợp chấchất hoá hoá học mà chỉ chỉ liên kết với nhau bằng lực cơ học thuầ thuần tuý, thì gọi hệ hợp kim đó là hỗn hợp cơ học tuý, thì ) hçn hîp c¬ häc kh« kh«ng lµm thay ®æi m¹ng nguyª nguyªn tö cña c¸c nguyª thµnh phÇ nguyªn tè thµ phÇn © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 22 / 28 11
  12. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Cấu trú trúc của hợp kim: kim: loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo ại & Hợp kim Nguyª Nguyªn tö Hydro Nguyª Nguyªn tö S¾t Nguyª Nguyªn tö Titan Nguyª Nguyªn tö S¾t Nguyª Nguyªn tö Titan © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 23 / 28 Giản ®å tr¹ 4. Giả tr¹ng th¸ th¸i cña hîp kim: kim: lµ sù biÓ biÓu diÔn qu¸ tr×nh kÕt tinh cña hệ hîp kim qu¸ tr× C¸ch x©y dùng Gi¶ Gi¶n ®å tr¹ tr¹ng th¸ th¸i cña hÖ Hîp kim loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo ại & Hợp kim ) X©y dùng gi¶ gi¶n ®å tr¹ tr¹ng th¸ th¸i b»ng ph−¬ ph−¬ng ng ph¸ ph¸p ph© ph©n tÝch nhiÖ nhiÖt, nghÜ nghÜa lµ thiÕt lËp c¸c ®−êng ®−êng ngué nguéi © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 24 / 28 12
  13. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 ) Qu¸ Qu¸ tr× tr×nh kÕt tinh phô thué thuéc vµo nhiÖ nhiÖt ®é vµ nång ®é cña c¸c chÊt t¹o thµ thµnh ại & Hợp kim Ví dụ: Các đườ nguội của các hợp kim chì đường nguộ chì - antimon: antimon: toC toC toC toC toC loạ 375 0 0 0 0 0 CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo 100%Pb 95%Pb 90%Pb 87%Pb 75%Pb 5%Sb 10%Sb 13%Sb 25%Sb 1 1 325 1’ 1 1 2’ 2’ 2 2’ 2’ 246 2 2 1 2 3 3 3 3 3 200 τ τ τ τ τ © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 25 / 28 ) Dùa vµo c¸c ®−êng ®−êng ngué nguéi, ta x¸c ®Þnh ®−îc ®−îc c¸c ®iÓm tíi h¹n cña mçi hîp kim ) Đ−a tÊt c¶ c¸c ®iÓm tíi h¹n lªn 1 gi¶ gi¶ n ®å tæng hîp, ta cã gi¶ gi¶n ®å tr¹ th¸i cña hÖ tr¹ng th¸ hîp kim toC toC ại & Hợp kim B A 375 ACB: ®−êng Pha láng ®−êng láng loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo DCE: ®−êng ®−êng ®Æc Sb + Láng DCE: ®−êng ®−êng cïng tinh Pb + Láng C 246 D E ) Gi¶ Gi¶n ®å tr¹ tr¹ng th¸ th¸i chØ chØ râ c¶ tæ Sb]] [Pb + Sb chø chøc cña hîp kim Pb + [Pb [Pb + Sb] Sb] Sb + [Pb [Pb + Sb] Sb] trong c¸c ®iÒu kiÖ kiÖn c©n b»ng 200 0 5 10 13 25 40 60 80 100% Sb 100% Pb 95 90 87 75 60 40 20 0 Giản ®å tr¹ Giả tr¹ng th¸ th¸i cña hÖ hîp kim ch× ch× - antimon © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 26 / 28 13
  14. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Các loạ loại giả giản đồ trạ trạng thá thái của hợp kim 2 nguyên: nguyên: ại & Hợp kim toC toC toC toC Pha láng Pha láng loạ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo α+L B+L A+L α [A+B] A+ B+ [A+B] [A+B] 0 100% B 0 100% B 100% A 0 100% A 0 Loại I Loạ Loại II Loạ © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 27 / 28 Các loạ loại giả giản đồ trạ trạng thá thái của hợp kim 2 nguyên: nguyên: ại & Hợp kim toC toC toC toC AmBm]] loạ [AmBm CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim lo Pha láng Pha láng Pha láng L+β L+α α β [α + β ] 0 100% B 0 AmBm 100% B 100% A 0 100% A 0 Loại III Loạ Loại IV Loạ © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 28 / 28 14
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
4=>1