Bài giảng Con người và môi trường: Chương 5 - Nguyễn Nhật Huy
lượt xem 14
download
Bài giảng Con người và môi trường: Chương 5: Phát triển bền vững, trình bày các nội dung sau: quan niệm, lịch sử phát triển bền vững, thước đo phát triển bền vững, tiếp cận phát triển bền vững ở Việt Nam. Đây là tài liệu học tập và giảng dạy dành cho sinh viên và giảng viên ngành Môi trường.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Bài giảng Con người và môi trường: Chương 5 - Nguyễn Nhật Huy
- 12/5/2008 CHƯƠNG 5 PHÁT TRI N B N V NG Khoa Môi trư ng _ ðH Bách Khoa Môn h c: Con ngư i môi trư ng DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi 1 trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng Quan ni m v phát tri n Muïc tieâu cuûa phaùt trieån laø naâng cao ñieàu kieän vaø chaát löôïng cuoäc soáng, taïo laäp cuoäc soáng coâng baèng vaø bình ñaúng giöõa caùc thaønh vieân. Tuy nhieân, trong moät thôøi gian khaù daøi ngöôøi ta thöôøng ñaëc muïc tieâu kinh teá quaù cao, xem söï taêng tröôûng veà kinh teá laø thöôùc ño duy nhaát cuûa söï phaùt trieån. DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i 2 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư ing Chương 5: Phát tri n b n v ng & môi trư & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 1
- 12/5/2008 Quan ni m v phát tri n Sau moät thôøi kyø phaùt trieån maïnh meõ cuûa caùc neàn kinh teá theá giôùi, vaøo caùc naêm 1950 – 1980, loaøi ngöôøi nhaän thöùc ñöôïc raèng: thöôùc ño kinh teá khoâng phaûn aùnh ñöôïc ñaày ñuû quan nieäm veà phaùt trieån. Thay cho chæ soá duy nhaát ñaùnh giaù söï phaùt trieån cuûa caùc quoác gia laø GDP, xuaát hieän caùc chæ tieâu khaùc nhö HDI, HFI. 3 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng Quan ni m v phát tri n Caùc maâu thuaãn giöõa moâi tröôøng vaø phaùt trieån KTXH ñaõ daãn ñeán moät soá söï thöøa nhaän: nguoàn taøi nguyeân cuûa traùi ñaát khoâng phaûi laø voâ taän maø con ngöôøi coù theå khai thaùc hoaëc thoáng trò theo yù mình, thöøa nhaän caùc giôùi haïn cuûa töï nhieân vaø söï caàn thieát phaûi soáng haøi hoøa v i töï nhieân, caàn thieát phaûi tính toaùn ñeán lôïi ích chung cuûa coäng ñoàng, cuûa caùc theá heä töông lai vaø caùc chi phí moâi tröôøng cho söï phaùt trieån… daãn ñeán söï xuaát hieän moät khaùi nieäm môùi: “phaùt trieån beàn vöõng” 4 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 2
- 12/5/2008 L CH S PTBV 5 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng L CH S PTBV • 4/1968 T ch c The Club of Rome ñư c sáng l p, là 4/1968 m t t ch c phi chính ph h tr cho vi c nghiên c u “Nh ng v n ñ c a th gi i" - nh m di n t nh ng v n ñ chính tr , văn hóa, xã h i, môi trư ng và công ngh trên toàn c u v i t m nhìn lâu dài. 6 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 3
- 12/5/2008 L CH S PTBV • 6/1972 H i ngh c a Liên H p Qu c v con ngư i và môi trư ng ñư c t ch c t i Stockholm, Th y ði 4/1968 c ñánh giá là hành ñ ng ñ u n, ñư tiên có s n l c chung c a toàn th nhân lo i nh m gi i quy t các v n ñ v môi trư ng. 6/1972 7 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng L CH S PTBV • 1984 ð i h i ñ ng Liên Hi p Qu c ñã y nhi m cho bà Gro Harlem Brundtland, khi ñó là 4/1968 Th tư ng Na Uy, quy n thành l p và làm ch t ch y ban Môi trư ng và Phát tri n Th gi i (World Commission on Environment and Development - WCED), 6/1972 nay còn g i là y ban Brundtland. 1984 8 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 4
- 12/5/2008 L CH S PTBV • 1987 B n báo cáo có t a ñ "Tương lai c a chúng ta"4/1968 cáo Brundtland), l n ñ u tiên (Báo công b chính th c thu t ng “Phát tri n b n v ng“_ S ñ nh nghĩa và cái nhìn m i v cách ho ch ñ nh các chi n lư c phát tri n lâu dài. 6/1972 1987 1984 9 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng L CH S PTBV • 1989 S phát hành và t m quan tr ng c a “Tương lai c a chúng ta” d n1989 s ra ñ i 4/1968 ñ n c a Ngh quy t 44/228 - ti n ñ cho vi c t ch c H i ngh v Môi trư ng và Phát tri n c a Liên hi p qu c. 6/1972 1987 1984 10 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 5
- 12/5/2008 L CH S PTBV • 1992 Rio de Jainero, Brasil là nơi ñăng cai t ch c 1992 H i ngh thư ng ñ nh v Trái ð t, tên chính th c là H4/1968 v Môi trư ng và Phát tri n i ngh 1989 c a Liên hi p qu c (UNCED). T i ñây, các ñ i bi u tham gia ñã th ng nh t nh ng nguyên t c cơ b n và phát ñ ng m t chương trình hành ñ ng vì s phát tri n b n v ng có tên 6/1972 1987 Chương trình ngh s 21 1984 11 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng L CH S PTBV • 2002 H i ngh thư ng ñ nh Th gi i v PTBV 1992 Nh ng m c tiêu bao g m xóa nghèo ñói, 4/1968 1989 phát tri n nh ng s n ph m tái sinh ho c thân thi n v i môi trư ng, b o v và qu n lý 2002 các ngu n tài nguyên thiên nhiên. ð c p t i ch ñ toàn c u hóa g n v i các 6/1972 1987 v n ñ liên quan t i s c kh e và phát tri n. 1984 12 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 6
- 12/5/2008 L CH S PTBV 1992 4/1968 1989 2002 6/1972 1987 1984 13 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng ð nh nghĩa PTBV • Phát tri n b n v ng là "s phát tri n có th ñáp ng ñư c nh ng nhu c u hi n t i mà không nh hư ng, t n h i ñ n nh ng kh năng ñáp ng nhu c u c a các th h tương lai" _1987- y ban Môi trư ng và Phát tri n Th gi i - WCED (nay là y ban Brundtland) 14 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 7
- 12/5/2008 Thư c ño v PTBV 15 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng Thư c ño v PTBV • Vaán ñeà phöùc taïp hôn vì con chaùu cuûa chuùng ta khoâng chæ thöøa keá tình traïng oâ nhieãm vaø caïn kieät taøi nguyeân maø chuùng ta ñeå laïi, maø cuõng thöøa höôûng caùc thaønh quaû giaùo duïc, kyõ thuaät vaø kieán thöùc (voán con ngöôøi) cuõng nhö voán vaät chaát. Chuùng cuõng coù theå ñöôïc lôïi töø nhöõng ñaàu tö vaøo taøi nguyeân thieân nhieân, thí duï nhö laøm taêng söï maøu môõ cuûa ñaát vaø troàng laïi röøng. 16 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 8
- 12/5/2008 Thư c ño v PTBV Thư c ño b n v ng v Kinh t Thư c ño b n v ng v Môi trư ng Thư c ño b n v ng v Xã h i 17 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng Thư c ño v PTBV • Thư c ño b n v ng v Kinh t : – Y u t kinh t ñóng m t vai trò không th thi u trong PTBV. – ðòi h i s phát tri n c a h th ng kinh t trong ñó cơ h i ti p xúc và quy n s d ng v i nh ng ngu n tài nguyên thiên nhiên cho các ho t ñ ng kinh t ñư c chia s bình ñ ng. 18 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 9
- 12/5/2008 Thư c ño v PTBV • Thư c ño b n v ng v Kinh t (tt): – T o ra nhi u th trư ng m i ñ phát tri n – Gi m chi phí b ng cách nâng cao hi u su t, gi m tiêu hao năng lư ng và nguyên li u ñ u vào – T o ra giá tr th ng dư cho s n ph m _ Thư c ño này ñư c tính trên giá tr GDP 19 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng Thư c ño v PTBV • Thư c ño b n v ng v Kinh t (tt): – Thư c ño này ñư c tính trên giá tr GDP – Phaûi tính ñeán söï haïn cheá toái ña nhu caàu tieâu thuï taøi nguyeân vaø taêng cöôøng khaû naêng taùi sinh chaát thaûi. – Caàn quan taâm tôùi söï thay ñoåi caùc giaù trò GDP ôû caùc taàng lôùp daân cö khaùc nhau nhaèm haïn cheá söï cheânh leäch thu nhaäp giöõa caùc taàng lôùp. 20 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 10
- 12/5/2008 Thư c ño v PTBV • Thư c ño b n v ng v Môi trư ng: Khía c nh môi trư ng trong PTBV ñòi h i duy trì s cân b ng gi a b o v môi trư ng t nhiên v i s khai thác ngu n tài nguyên thiên nhiên nh m m c ñích duy trì m c ñ khai thác m t gi i h n nh t ñ nh cho phép môi trư ng ti p t c h tr ñi u ki n s ng cho con ngư i và các sinh v t s ng trên trái ñ t 21 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng Thư c ño v PTBV • Thư c ño b n v ng v Môi trư ng: – Gi m lư ng ch t th i vào môi trư ng, lo i b các ch t ñ c – S d ng các nguyên li u thân thi n v i môi trư ng – ng d ng các công ngh thân thi n v i môi trư ng trong các lĩnh v c khác nhau – T p trung khai thác các ngu n năng lư ng s ch, có kh năng tái t o như năng lư ng gió, năng lư ng m t tr i, năng lư ng sinh h c, năng lư ng ñ a nhi t 22 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 11
- 12/5/2008 Thư c ño v PTBV Vd S quan tâm ñ n các khía c h môi trư ng trong m td án phát tri n kinh t 23 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng Thư c ño v PTBV Thư c ño b n v ng v Xã h i: Khía c nh xã h i c a PTBV c n ñư c chú tr ng vào s phát tri n s công b ng, cho t t c m i ngư i cơ h i phát tri n ti m năng b n thân và có ñi u ki n s ng ch p nh n ñư c. • S c kh e c ng ñ ng ñư c c i thi n • Ch t lư ng cu c s ng ñư c nâng cao • Chú tr ng t i các l i ích c a ngư i khuy t t t 24 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 12
- 12/5/2008 Thư c ño v PTBV Thöôùc ño thoâng tin • PTBV ñaûm baûo thoâng tin veà chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ngöøoi daân phaûi ñöôïc coâng boá coâng khai minh baïch veà caùc vaán ñeà: • – Caùc keá hoaïch phaùt trieån cuûa Chính phuû coù aûnh höôûng ñeán cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân? • – Chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí, nöôùc, ñaát nôi ngöôøi daân ñang soáng coù baûo ñaûm nhö quy ñònh hay khoâng? (Nhieàu Chính phuû coá tình khoâng coâng boá thoâng tin thöïc veà moâi tröôøng cho moïi ngöôøi daân). • – Chaát löôïng löông thöïc, thöïc phaåm ngöôøi daân hieän ñang söû duïng ôû tình traïng nhö theá naøo? 25 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng Thư c ño v PTBV Thöôùc ño veà phong caùch cuoäc soáng Phaùt trieån beàn vöõng ñoøi hoûi phaûi thay ñoåi caùc thoùi quen vaø phong caùc soáng coù haïi cho moâi tröôøng chung cuûa traùi ñaát Thay ñoåi caùc quan nieäm veà ñaïo ñöùc soáng Moãi ngöôøi laø moät thaønh vieân cuûa coäng ñoàng sinh vaät. Moãi ngöôøi ñeàu coù quyeàn cô baûn ngang nhau. Moãi moät daïng soáng ñeàu phaûi ñöôïc ñaûm baûo quyeàn toàn taïi, baát keå noù coù giaù trò nhö theá naøo ñoái vôùi con ngöôøi. yù thöùc söï phaân chia coâng baèng nhöõng phuùc lôïi vaø toån phí cuûa vieäc söû duïng nguoàn taøi nguyeân giöõa nhöõng vuøng ngheøo vaø nhöõng vuøng giaøu, giöõa theá heä hieän taïi vaø töông lai. 26 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 13
- 12/5/2008 Thư c ño v PTBV Boä chæ soá phaùt trieån beàn vöõng coù theå aùp duïng cho Vieät Nam Phaùt trieån kinh teá • Taêng saûn phaåm quoác noäi (GDP) treân ñaàu ngöôøi. • Caùc chính saùch vaø coâng cuï kinh teá trôû thaønh caùc nguyeân taéc baét buoäc trong thöïc hieän caùc muïc tieâu PTBV vaø BVMT. • Chi phí veà baûo veä moâi tröôøng taêng theo % GDP • Chi phí ODA cho phaùt trieån beàn vöõng Phaùt trieån xaõ hoäi Phaùt trieån moâi tröôøng töï nhieân 27 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng Thư c ño v PTBV Phaùt trieån kinh teá Phaùt trieån xaõ hoäi • Möùc ñoä gia taêng daân soá • Tyû leä daân soá caû nöôùc soáng döôùi möùc ngheøo ñoùi • Tyû leä bieát chöõ cuûa ngöôøi lôùn • Tyû leä töû vong khi sinh • Maát maùt kinh teá vaø con ngöôøi do thieân tai • Taêng quyeàn löïc vaø daân chuû cho Quoác hoäi • Tham gia tích cöïc caùc dieãn ñaøn vaø cam keát thöïc hieän caùc thoûa thuaän quoác teá • Heä thoáng haønh chính ñuû naêng löïc, trong saïch vaø côûi môû • Caùc cô quan BVMT ñöôïc kieän toaøn, thöïc hieän coù hieäu quaû • Thöïc hieän hieäu quaû cô cheá hoøa nhaäp caùc nhaân toá kinh teá, xaõ hoäi vaø moâi tröôøng trong caùc giai ñoaïn vaø quy moâ cuûa quaù trình quy hoaïch phaùt trieån • Caùc chieán löôïc vaø keá hoaïch haønh ñoäng moâi tröôøng ñöôïc tieán haønh ñònh kyø theo caùc thôøi kyø (giai ñoaïn) quy hoaïch phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi vaø phaûi ñöôïc caùc ngaønh cuûa chính phuû thöïc hieän hieäu quaû. • Thieát laäp heä thoáng toång hôïp giaùm saùt vieäc thöïc hieän coâng taùc moâi tröôøng vaø chaát löôïng cuûa caùc chính saùch vaø döï aùn phaùt trieån hieän nay vaø töông lai. • Taùi sinh vaø taùi söû duïng chaát thaûi. Phaùt trieån moâi tröôøng töï nhieân 28 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 14
- 12/5/2008 Thư c ño v PTBV Boä chæ soá phaùt trieån beàn vöõng coù theå aùp duïng cho Vieät Nam Phaùt trieån kinh teá Phaùt trieån xaõ hoäi Phaùt trieån moâi tröôøng töï nhieân • Taêng toång ñoä che phuû, maät ñoä vaø chaát löôïng röøng. • Möùc haï thaáp haøng naêm cuûa nöôùc ngaàm vaø nöôùc beà maët. • An toaøn nöôùc sinh hoaït. • Xöû lyù nöôùc thaûi. • Möùc tieâu thuï naêng löôïng haøng naêm treân ñaàu ngöôøi. • Tieâu thuï naêng löôïng töø nguoàn taùi taïo (tính theo % toång möùc tieâu thuï naêng löôïng). • Soá loaøi bò ñe doïa (tính theo % toång loaøi baûn ñòa). • Soá löôïng caùc keá hoaïch quaûn lyù khu baûo toàn vaø toång möùc kinh phí ñaàu tö cho baûo toàn. • Saûn löôïng khai thaùc thuûy saûn oån ñònh. 29 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng Moâ hình PTBV“4 chaân” Laäp luaän naøy cho raèng neáu caùc muïc tieâu kinh teá, xaõ Kinh Moâi hoäi vaø sinh thaùi cuûa nhieàu teá tröôøng nöôùc coù theå töông töï nhau, thì muïc tieâu vaên hoùa laø neùt khaùc bieät cô baûn nhaát ñeå phaân bieät chieán löôïc phaùt Vaên Xaõ hoäi trieån beàn vöõng cuûa moãi hoùa nöôùc. “Gheá 4 chaân” môùi laø beàn vöõng. 30 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 15
- 12/5/2008 TIEÁP CAÄN PTBV ÔÛ VIEÄT NAM Sau 1980, khi caùc hoaït ñoäng kinh teá cuûa ñaát nöôùc ñaõ coù nhöõng keát quaû tieán boä, chính phuû Vieät Nam quan taâm tôùi coâng taùc ñieàu tra taøi nguyeân ñaát nöôùc vaø tìm hieåu caùc bieän phaùp söû duïng hôïp lyù taøi nguyeân hieän coù Naêm 1988, quoác hoäi, hoäi ñoàng boä tröôûng Vieät Nam ñaõ ban haønh haøng loaït caùc vaên kieän quan troïng nhö Luaät Ñaát ñai, luaät baûo veä söùc khoûe cho nhaân daân, luaät khoaùng saûn, luaät baûo veä röøng v.v... 31 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng TIEÁP CAÄN PTBV ÔÛ VIEÄT NAM Söï kieän noåi baät: 12/1990, vôùi söï giuùp ñôõ cuûa UNDP vaø UNEP, Vieät Nam ñaõ ñaêng cai vaø toå chöùc thaønh coâng hoäi nghò quoác teá veà moâi tröôøng vaø PTBV. Ñaây laø moät trong caùc hoäi nghò quoác teá ñaàu tieân veà PTBV ñöôïc toå chöùc ôû moät nöôùc thuoäc theá giôùi thöù ba. Taïi hoäi nghò, vôùi gaàn 100 ñaïi bieåu quoác teá ñaïi dieän cho 40 toå chöùc khaùc nhau, Vieät Nam ñaõ ñöa ra baûn Döï thaûo keá hoaïch quoác gia veà moâi tröôøng vaø PTBV 1991 – 2000, ñöôïc caùc nhaø khoa hoïc vaø ñaïi bieåu quoác teá ñoùng goùp yù kieán, trôû thaønh noäi dung cuûa Keá hoaïch quoác gia veà moâi tröôøng vaø PTBV giai ñoaïn 1991 – 2000 32 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 16
- 12/5/2008 TIEÁP CAÄN PTBV ÔÛ VN Thaùng 12/1993, quoác hoäi nöôùc Vieät Nam ñaõ thoâng qua luaät baûo veä moâi tröôøng veà coâng taùc BVMT vaø PTBV ñaát nöôùc. Thaùng 4/1995, vôùi söï giuùp ñôõ cuûa World Bank, toå chöùc CIDA Canda, VN hoaøn thaønh baûn phaùc thaûo keá hoaïch haønh ñoäng quoác gia veà moâi tröôøng (National Environmental Action Plan vieát taét laø NEAP). Noäi dung chuû yeáu goàm 3 phaàn: Phaàn 1 – Caùc vaán ñeà chính cuûa moâi tröôøng Vieät Nam hieän nay vaø xu theá bieán ñoäng trong töông lai Phaàn 2 – Ñeà caäp caùc haønh ñoäng caàn phaûi ñöôïc tieán haønh Phaàn 3 – Caùc chæ daãn laøm theá naøo ñeå thöïc hieän ñöôïc caùc chöông trình. 33 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng TIEÁP CAÄN PTBV ÔÛ VN • Baûn keá hoaïch ñaõ xaùc ñònh ba lónh vöïc lôùn caàn thaûo luaän ñeå xaây döïng keá hoaïch haønh ñoäng quoác gia laø: – caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, – oâ nhieãm ñoâ thò vaø khu coâng nghieäp, – xaây döïng theå cheá. 34 DHBK-Khoa Môi trư ng _ Môn h c: Con ngư i & môi trư ng Chương 5: Phát tri n b n v ng 17
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Bài giảng Côn trùng đại cương 1 - Chương 4: Phân loại côn trùng đến Bộ
8 p | 353 | 65
-
Bài giảng Vi sinh vật môi trường (TS. Lê Quốc Tuấn) - Chương 1.1
17 p | 209 | 36
-
Bài giảng Môi trường và Con người: Chương 3
19 p | 330 | 34
-
Bài giảng Côn trùng đại cương 1 - Chương 3: Sinh vật học côn trùng
7 p | 178 | 26
-
Bài giảng Quản lý môi trường ( TS Đinh Thị Hải Vân) - Chương 2
12 p | 107 | 25
-
Bài giảng Côn trùng đại cương 1 - Chương 1: Mở đầu
5 p | 146 | 23
-
Bài giảng Côn trùng đại cương 1 - Chương 3: Sinh vật học côn trùng (tt)
9 p | 135 | 21
-
Bài giảng Chương 3: Tổ chức cơ thể thực vật
20 p | 162 | 17
-
Bài giảng Con người và môi trường: Chương 0 - TS. Nguyễn Thị Ngọc Quỳnh
6 p | 115 | 10
-
Bài giảng Con người và môi trường: Chương 5 - TS. Nguyễn Thị Ngọc Quỳnh
9 p | 111 | 9
-
Bài giảng Con người và môi trường: Chương 1 - TS. Nguyễn Thị Ngọc Quỳnh
19 p | 87 | 7
-
Bài giảng Con người và môi trường: Chương 4 - TS. Nguyễn Thị Ngọc Quỳnh
16 p | 82 | 6
-
Bài giảng Cơ sở khoa học môi trường: Con người và môi trường - Nguyễn Thanh Bình
20 p | 77 | 5
-
Bài giảng Vật lý đại cương A1: Chương 3 - TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ
7 p | 119 | 4
-
Bài giảng Con người và môi trường: Chương 4 (tt) - TS. Nguyễn Thị Ngọc Quỳnh
12 p | 63 | 3
-
Bài giảng Con người và môi trường: Chương 0 - Nguyễn Nhật Huy
6 p | 80 | 3
-
Bài giảng Bộ nhớ con người
16 p | 50 | 2
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn