Bài giảng môn Kế toán tài chính 2: Chương 5 - ThS. Dương Thị Ngọc Bích

02/13/2017<br /> <br /> MỤC TIÊU HỌC TẬP<br /> Sau khi học xong chương này, người học có thể:<br /> <br /> CHƯƠNG 5<br /> <br /> Nhận biết các giao dịch bằng ngoại tệ<br /> Hiểu được các nguyên tắc và phương pháp kế toán những ảnh<br /> hưởng do thay đổi tỷ giá hối đoái.<br /> <br /> KẾ TOÁN CÁC GIAO DỊCH NGOẠI TỆ<br /> <br /> Thực hiện việc ghi chép kế toán trong lĩnh vực thu, chi ngoại tệ,<br /> hoạt động xuất nhập khẩu<br /> Thực hiện việc ghi chép kế toán trong t/hợp DN có thành lập hàng<br /> hóa kho bảo thuế<br /> Trình bày thông tin về các khoản chênh lệch tỷ giá hối đoái trên<br /> BCTC<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> KẾ TOÁN CÁC GIAO DỊCH NGOẠI TỆ<br /> <br /> Những vấn đề chung<br /> Kế toán các giao dịch bằng ngoại tệ<br /> <br /> 6.1.1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN<br /> <br /> Đơn vị tiền tệ kế toán: là đơn vị tiền tệ được sử dụng chính<br /> thức trong việc ghi sổ kế toán và lập BCTC<br /> <br /> Kế toán nhập khẩu<br /> <br /> Ngoại tệ: (Foreign currency)là đơn vị tiền tệ khác với đơn<br /> vị tiền tệ kế toán của một DN<br /> <br /> Kế toán xuất khẩu<br /> <br /> Tỷ giá hối đoái: là tỷ giá trao đổi giữa hai đơn vị tiền tệ<br /> <br /> Kế toán hàng hóa kho bảo thuế<br /> Trình bày thông tin trên BCTC<br /> <br /> 1<br /> <br /> 6.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG<br /> <br /> Chênh lệch tỷ giá hối đoái: là chênh lệch phát sinh từ việc<br /> trao đổi thực tế hoặc quy đổi của cùng một số lượng ngoại tệ<br /> sang đơn vị tiền tệ kế toán theo các tỷ giá hối đoái khác<br /> nhau: chênh lệch tỷ giá phát sinh, chênh lêch tỷ giá do đánh<br /> giá lại các khoản mục tiền tệ.<br /> <br /> 1<br /> <br /> 02/13/2017<br /> <br /> 6.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG<br /> 6.1.1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN<br /> <br /> Tỷ giá hối đoái cuối kỳ: là tỷ giá hối đoái sử dụng tại ngày lập<br /> BCĐKT<br /> Các khoản mục tiền tệ: là tiền và các khoản tương đương tiền hiện<br /> có, các khoản phải thu, hoặc nợ phải trả bằng một lượng tiền cố định<br /> hoặc có thể xác định được.<br /> Các khoản mục phi tiền tệ: là các khoản mục không phải là các<br /> khoản mục tiền tệ.<br /> Giá trị hợp lý: là giá trị TS có thể được trao đổi hoặc giá trị một<br /> khoản nợ được thanh toán một cách tự nguyện giữa các bên có đầy<br /> đủ hiểu biết trong sự trao đổi ngang giá.<br /> <br /> 6.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG<br /> • Theo chế độ kế toán hiện hành (Thông tư 200/ 2014/ TT –BTC) các<br /> loại tỷ giá hối đoái (tỷ giá): tỷ giá giao dịch thực tế và tỷ giá ghi sổ<br /> <br /> • Nguyên tắc xác định tỷ giá giao dịch thực tế:<br /> a. Tỷ giá giao dịch thực tế đối với các giao dịch<br /> bằng ngoại tệ phát sinh trong kỳ:<br /> - Tỷ giá giao dịch thực tế khi mua bán ngoại tệ: là<br /> tỷ giá ký kết trong hợp đồng mua, bán ngoại tệ<br /> giữa DN và ngân hàng thương mại.<br /> + T/hợp rút ngoại tệ TGNH về nhập quỹ TM hoặc<br /> ngược lại thì tỷ giá ghi nhận tăng tiền là tỷ giá ghi<br /> sổ của ngoại tệ rút ra.<br /> 02/13/2017<br /> <br /> 6.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG<br /> • Nguyên tắc xác định tỷ giá giao dịch thực tế:<br /> <br /> -Trường hợp HĐồng không quy định tỷ giá thanh<br /> toán thì:<br /> * Tỷ giá giao dịch thực tế khi góp vốn hoặc nhận<br /> vốn: là tỷ giá mua<br /> <br /> 6.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG<br /> • Nguyên tắc xác định tỷ giá giao dịch thực tế:<br /> <br /> • Tỷ giá giao dịch thực tế khi ghi nhận nợ phải<br /> trả: là tỷ giá bán<br /> * Đối với các giao dịch mua sắm tài sản hoặc các<br /> khoản chi phí được thanh toán ngay bằng ngoại tệ<br /> (không qua tài khoản phải trả), tỷ giá giao dịch thực tế<br /> là tỷ giá mua của NHTM nơi DN thực hiện t/toán.<br /> <br /> * Tỷ giá giao dịch thực tế khi ghi nhận nợ phải<br /> thu: là tỷ giá mua<br /> 02/13/2017<br /> <br /> 1<br /> <br /> 02/13/2017<br /> <br /> 2<br /> <br /> 02/13/2017<br /> <br /> 6.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG<br /> • Nguyên tắc xác định tỷ giá giao dịch thực tế:<br /> <br /> 6.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG<br /> • Nguyên tắc xác định tỷ giá giao dịch thực tế:<br /> <br /> b. Tỷ giá giao dịch thực tế khi đánh giá lại các<br /> khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ tại thời điểm lập<br /> BCTC: là tỷ giá công bố của NHTM nơi DN<br /> thường xuyên có giao dịch<br /> <br /> -Tỷ giá giao dịch thực tế khi đánh giá lại các<br /> khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ được phân loại<br /> nợ phải trả: là tỷ giá bán<br /> <br /> -Tỷ giá giao dịch thực tế khi đánh giá lại các khoản<br /> mục tiền tệ có gốc ngoại tệ được phân loại tài sản:<br /> là tỷ giá mua<br /> <br /> -Các đơn vị trong tập đoàn được áp dụng chung<br /> một tỷ giá do cty mẹ quy định để đánh giá lại các<br /> khoản mục ngoại tệ có gốc ngoại tệ phát sinh từ các<br /> giao dịch nội bộ.<br /> <br /> 02/13/2017<br /> <br /> 6.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG<br /> • Nguyên tắc xác định tỷ giá giao dịch thực tế:<br /> • Nguyên tắc xác định tỷ giá ghi sổ:<br /> Tỷ giá ghi sổ gồm: tỷ giá ghi sổ thực tế đích danh<br /> hoặc tỷ giá bình quân gia quyền di động (sau mỗi<br /> lần nhập).<br /> <br /> 02/13/2017<br /> <br /> 6.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG<br /> 1.1.2 KẾ TOÁN GHI NHẬN BAN ĐẦU CÁC GIAO DỊCH BẰNG<br /> NGOẠI TỆ: bao gồm<br /> <br /> Mua hoặc bán sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà giá cả được<br /> xác định bằng ngoại tệ<br /> Vay hoặc cho vay các khoản tiền bằng ngoại tệ<br /> Trở thành 1 đối tác của một hợp đồng ngoại hối chưa thực<br /> hiện<br /> Mua hoặc thanh lý các tài sản<br /> Dùng một loại tiền tệ này để mua, bán hoặc đổi lấy một loại<br /> tiền tệ khác.<br /> <br /> 02/13/2017<br /> <br /> 1<br /> <br /> Giao dịch bằng ngoại tệ phải được hạch toán và ghi nhận ban đầu<br /> theo đơn vị tiền tệ kế toán bằng việc áp dụng tỷ giá hối đoái giữa đơn<br /> vị tiền tệ kế toán và ngoại tệ tại ngày giao dịch.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 02/13/2017<br /> <br /> 6.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG<br /> 6.1.3 GHI NHẬN CHÊNH LỆCH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI<br /> <br /> • Tất cả các khoản chênh lệch tỷ giá đều được phản ánh<br /> ngay vào doanh thu hoạt động tài chính (nếu lãi) hoặc CP<br /> tài chính (nếu lỗ) tại thời điểm phát sinh.<br /> • Đối với DN sử dụng CCTC để dự phòng rủi ro hối đoái: các<br /> khoản vay, nợ phải trả có gốc ngoại tệ được hạch toán<br /> theo tỷ giá thực tế tại thời điểm phát sinh. DN không được<br /> đánh giá lại các khoản vay, nợ phải trả có gốc ngoại tệ đã<br /> sử dụng CCTC để dự phòng rủi ro hối đoái.<br /> <br /> 6.1.4 BÁO CÁO TẠI NGÀY LẬP BCĐKT<br /> <br /> - Các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ phải<br /> được báo cáo theo tỷ giá hối đoái cuối kỳ.<br /> -Các khoản mục phi tiền tệ có gốc ngoại tệ phải<br /> được báo cáo theo tỷ giá hối đoái tại ngày giao<br /> dịch.<br /> - Các khoản mục phi tiền tệ được xác định theo<br /> giá trị hợp lý bằng ngoại tệ phải được báo cáo<br /> theo tỷ giá hối đoái tại ngày xác định GTHL.<br /> <br /> 6.2 KẾ TOÁN CÁC GIAO DỊCH BẰNG NGOẠI TỆ<br /> <br /> 6.2 KẾ TOÁN CÁC GIAO DỊCH BẰNG NGOẠI TỆ<br /> <br /> 6.2.1 NGUYÊN TẮC GHI NHẬN CÁC NGHIỆP VỤ KINH TẾ PS BẰNG NGOẠI<br /> TỆ VÀ ĐÁNH GIÁ LẠI CÁC KHOẢN MỤC TIỀN TỆ CÓ GỐC NGOẠI TỆ TẠI<br /> NGÀY LẬP BCĐKT Ở THỜI ĐIỂM CUỐI NĂM TC.<br /> <br /> 6.2.1 NGUYÊN TẮC GHI NHẬN CÁC NGHIỆP VỤ KINH TẾ PS BẰNG NGOẠI<br /> TỆ VÀ ĐÁNH GIÁ LẠI CÁC KHOẢN MỤC TIỀN TỆ CÓ GỐC NGOẠI TỆ TẠI<br /> NGÀY LẬP BCĐKT Ở THỜI ĐIỂM CUỐI NĂM TC.<br /> <br /> Các DN SX, KD có các nghiệp vụ kinh tế PS bằng ngoại tệ: thực<br /> hiện ghi sổ theo đơn vị Đồng Việt Nam, hoặc đvị tiền tệ chính thức sd<br /> trong kế toán (nếu được chấp thuận). Việc quy đổi đồng ngoại tệ ra<br /> Đồng Việt Nam phải căn cứ vào tỷ giá giao dịch thực tế của<br /> NVKTPS để ghi sổ.<br /> <br /> b. Khi phát sinh các giao dịch bằng ngoại tệ, tỷ giá giao<br /> dịch thực tế:<br /> <br /> a. DN phải theo dõi nguyên tệ trên sổ kế toán chi tiết các TK: TM,<br /> TGNH, tiền đang chuyển, các khoản phải thu, các khoản phải trả,<br /> các khoản ký cược, ký quỹ.<br /> <br /> Ví dụ: DN nhận Giấy báo có ngân hàng 1.000 USD do thu nợ<br /> từ khách hàng, kế toán vừa theo dõi đơn 1.000 USD thu được<br /> trên sổ chi tiết số lượng ngoại tệ các loại, đồng thời quy đổi ra<br /> Đồng VN để ghi sổ kép liên quan đến TGNH và khoản phải<br /> thu.<br /> <br /> 1<br /> <br /> 6.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG<br /> <br /> - Phản ánh doanh thu, thu nhập khác: Doanh thu nhận trước<br /> được áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm nhận trước<br /> của người mua (không áp dụng theo tỷ giá giao dịch thực tế tại<br /> thời điểm ghi nhận doanh thu, thu nhập)<br /> <br /> - Phản ánh chi phí SX, chi phí khác: Phân bổ chi phí trả<br /> trước vào CP thì ghi nhận theo tỷ giá giao dịch thực tế tại<br /> thời điểm trả trước (không áp dụng theo tỷ giá giao dịch<br /> thực tế tại thời điểm ghi nhận chi phí)<br /> <br /> 4<br /> <br /> 02/13/2017<br /> <br /> 6.2 KẾ TOÁN CÁC GIAO DỊCH BẰNG NGOẠI TỆ<br /> <br /> 6.2 KẾ TOÁN CÁC GIAO DỊCH BẰNG NGOẠI TỆ<br /> <br /> 6.2.1 NGUYÊN TẮC GHI NHẬN CÁC NGHIỆP VỤ KINH TẾ PS BẰNG NGOẠI<br /> TỆ VÀ ĐÁNH GIÁ LẠI CÁC KHOẢN MỤC TIỀN TỆ CÓ GỐC NGOẠI TỆ TẠI<br /> NGÀY LẬP BCĐKT Ở THỜI ĐIỂM CUỐI NĂM TC.<br /> <br /> VÍ DỤ:<br /> Doanh nghiệp tồn đầu kỳ TGNH 1.000 USD, tỷ giá ghi sổ kế toán:<br /> 20.500 VND/USD. Tỷ giá xuất ngoại tệ xác định theo PP bình quân<br /> gia quyền di động (liên hoàn)<br /> <br /> b. Khi phát sinh các giao dịch bằng ngoại tệ, tỷ giá giao dịch<br /> thực tế:<br /> <br /> - Phản ánh tài sản: Giao dịch trả trước cho người bán được<br /> áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm trả trước cho<br /> người bán.<br /> c. Khi thực hiện thanh toán bằng ngoại tệ, tỷ giá ghi sổ bình<br /> quân gia quyền di động được sử dụng để quy đổi ra đồng tiền<br /> ghi sổ kế toán ở bên Có các TK tiền.<br /> <br /> Ngày 1: Mua 1.000 USD chuyển khoản, tỷ giá giao dịch thực tế là<br /> 21.500 VND/USD, kế toán quy đổi ngoại tệ Đồng VN để ghi nhận số<br /> phát sinh là 1.000 USD x 21.500 VND/USD = 21.500.000<br /> Ngày 3: DN bán 1.500 USD chuyển khoản, tỷ giá giao dịch thực tế là<br /> 21.400 VND/USD,<br /> Giải :<br /> Ngày 1: Tỷ giá bình quân gia quyền di động:<br /> ( 1.000 x 20.500) + (1.000 x 21.500)/(1.000 + 1.000) = 21.000 đ/USD<br /> Ngày 3: Kế toán ghi nhận biến động giảm : 1.500 x 21.000 =<br /> 31.500.000<br /> <br /> 6.2 KẾ TOÁN CÁC GIAO DỊCH BẰNG NGOẠI TỆ<br /> <br /> 6.2 KẾ TOÁN CÁC GIAO DỊCH BẰNG NGOẠI TỆ<br /> <br /> 6.2.1 NGUYÊN TẮC GHI NHẬN CÁC NGHIỆP VỤ KINH TẾ PS BẰNG NGOẠI<br /> TỆ VÀ ĐÁNH GIÁ LẠI CÁC KHOẢN MỤC TIỀN TỆ CÓ GỐC NGOẠI TỆ TẠI<br /> NGÀY LẬP BCĐKT Ở THỜI ĐIỂM CUỐI NĂM TC.<br /> <br /> 6.2.1 NGUYÊN TẮC GHI NHẬN CÁC NGHIỆP VỤ KINH TẾ PS BẰNG NGOẠI<br /> TỆ VÀ ĐÁNH GIÁ LẠI CÁC KHOẢN MỤC TIỀN TỆ CÓ GỐC NGOẠI TỆ TẠI<br /> NGÀY LẬP BCĐKT Ở THỜI ĐIỂM CUỐI NĂM TC.<br /> <br /> d. Khi phát sinh các giao dịch bằng ngoại tệ, tỷ giá ghi sổ thực tế<br /> đích danh được sử dụng:<br /> <br /> d. Khi phát sinh các giao dịch bằng ngoại tệ, tỷ giá ghi sổ<br /> thực tế đích danh được sử dụng để quy đổi ra đồng tiền<br /> ghi sổ kế toán đối với:<br /> <br /> - Bên Có các TK phải thu (ngoại trừ giao dịch nhận trước tiền của<br /> người mua). Bên Nợ TK phải thu khi tất toán khoản tiền nhận trước<br /> của người mua do đã chuyển giao SP, hàng hóa, TSCĐ, cung cấp<br /> dịch vụ, khối lượng được nghiệm thu, Bên Có các TK khoản ký<br /> cược, ký quỹ, chi phí trả trước.<br /> - Bên Nợ các TK phải trả (ngoại trừ giao dịch trả trước tiền cho<br /> người bán); Bên Có TK phải trả khi tất toán khoản tiền ứng trước<br /> cho người bán do đã nhận được SP, HH, TSCĐ, DV, nghiệm thu khối<br /> lượng.<br /> <br /> 1<br /> <br /> - Trường hợp trong kỳ phát sinh nhiều khoản phải thu<br /> hoặc phải trả bằng ngoại tệ với cùng một đối tượng thì tỷ<br /> giá ghi sổ thực tế đích danh cho từng đối tượng được xác<br /> định trên cơ sở BQGQDĐ của các giao dịch.<br /> <br /> 5<br /> <br />