Bài giảng "Ngữ văn lớp 11: Một số thể loại văn học (Thơ, truyện)" trình bày về: Hình thức tổ chức tác phẩm văn học; Khái lược về thơ, các loại thơ, yêu cầu của thơ; Những đặc trưng cơ bản của truyện, phân loại và yêu cầu của truyện. Mời quý thầy cô và các em cùng tham khảo bài giảng tại đây.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Ngữ văn lớp 11: Một số thể loại văn học (Thơ, truyện) - Trường THPT Bình Chánh
- TRƢỜNG THPT BÌNH CHÁNH
TỔ NGỮ VĂN
- HÌNH THỨC TỔ CHỨC TÁC
PHẨM VĂN HỌC
LOẠI THỂ
LOẠI CHỦNG THỂ KIỂU
THỂ TÀI
HÌNH LOẠI LOẠI DẠNG
Là phương thức tồn tại chung Là hiện thực hóa của loại
- TÁC PHẨM VĂN HỌC
TRỮ TÌNH TỰ SỰ KỊCH
THƠ KHÚC CHÍNH BI HÀI
CA tìnhNGÂM
Trữ TRUYỆN trạng con ngƣời làm đối tƣợng thể hiện.
: lấy cảm xúc, suy nghĩ, tâm KÍ
KỊCH KỊCH KỊCH
Một số tác phẩm: Chinh phụ ngâm, Vội vàng, Tràng giang, Đây thôn Vĩ Dạ,…
Tự sự : dùng lời kể, lời miêu tả để xây dựng cốt truyện, khắc họa tính cách nhân
vật, dựng lên những bức tranh về đời sống. Một số tác phẩm:Thƣợng kinh kí sự, Chữ
ngƣời tử tù, Số đỏ, Truyện Kiều…
Kịch : thông qua lời thoại và hành động của các nhân vật mà tái hiện những
xung đột xã hội. Một số tác phẩm: Romeo và Juliet, Vũ Nhƣ Tô, Hồn Trƣơng Ba, da hàng
thịt…
- I. Thơ
1.Khái lƣợc về thơ
- Khái niệm:
Thơ là một thể loại văn học có phạm vi phổ biến rộng và sâu.
Thơ là tấm gương của tâm hồn, là tiếng nói của tình cảm, là
những rung động của trái tim con người trước cuộc đời – chú trọng tới
cái đẹp, phần thi vị.
- Nội dung:
+ Thơ ca mang tính chủ quan.
+ Nó là tấm gương của tâm hồn, là tiếng nói của tình cảm con người.
- Hình thức:
+ Ngôn ngữ thơ cô đọng, giàu hình ảnh, nhạc điệu, được chắt lọc từ
ngôn ngữ đời thường.
+ Ngắn gọn .
- Thơ là nghệ thuật của ngôn từ: cô đọng, hàm
súc, giàu hình ảnh và nhạc điệu.
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.
(Quang Dũng, Tây Tiến)
Trăng nhập vào dây cung nguyệt lạnh
Trăng thương, trăng nhớ, hỡi trăng ngần
Đàn buồn, đàn lặng, ôi đàn chậm
Mỗi giọt rơi tàn như lệ ngân.
(Xuân Diệu, Nguyệt cầm)
- PHÂN LOẠI
THƠ THEO
NỘI DUNG
THƠ TRỮ THƠ TRÀO
THƠ TỰ SỰ
TÌNH PHÚNG
Thơ trữ tình : đi sâu vào tâm tư, tình cảm, những chiêm
nghiệm của con người về cuộc đời, như bài Tự tình của Hồ
Xuân Hương.
Thơ tự sự : cảm nghĩ vận động theo mạch kể chuyện, như
bài Hầu Trời của Tản Đà.
Thơ trào phúng : phủ nhận những điều xấu bằng lối viết
đùa cợt, mỉa mai, khôi hài, như bài Vịnh khoa thi Hương của
Tú Xương.
- Quê hương
Thuở còn thơ ngày hai buổi đến trƣờng Hôm gặp tôi vẫn cƣời khúc khích
Yêu quê hƣơng qua từng trang sách nhỏ: Mắt đen tròn (thƣơng thƣơng quá đi thôi!)
"Ai bảo chăn trâu là khổ?" ………………….
Tôi mơ màng nghe chim hót trên cao
Những ngày trốn học Hôm nay nhận đƣợc tin em
Đuổi bƣớm cầu ao Không tin đƣợc dù đó là sự thật
Mẹ bắt đƣợc... Giặc bắn em rồi quăng mất xác
Chƣa đánh roi nào đã khóc! Chỉ vì em là du kích, em ơi!
Có cô bé nhà bên Đau xé lòng anh, chết nửa con ngƣời!
Nhìn tôi cƣời khúc khích...
Xƣa yêu quê hƣơng vì có chim có bƣớm
*** Có những ngày trốn học bị đòn roi...
Cách mạng bùng lên Nay yêu quê hƣơng vì trong từng nắm đất
Rồi kháng chiến trƣờng kỳ Có một phần xƣơng thịt của em tôi
Quê tôi đầy bóng giặc Giang Nam
Từ biệt mẹ tôi đi 1960
Cô bé nhà bên - (có ai ngờ!)
Cũng vào du kích
Thơ tự sự
- Thơ viết ở biển
Hữu Thỉnh
Anh xa em
Trăng cũng lẻ
Mặt trời cũng lẻ
Biển vẫn cậy mình dài rộng thế
Vắng cánh buồm một chút đã cô đơn
Gió không phải là roi mà vách núi phải mòn
Em không phải là chiều mà nhuộm anh đến tím
Sóng chẳng đi đến đâu
Nếu không đưa em đến
Dù sóng có làm anh
Nghiêng ngả
Vì em
Thơ trữ tình.
- Duy tân
Tú Xương
Thấy ba vua bếp dạo chơi xuân
Đội mũ, đi hia chẳng mặc quần
Trời hỏi: làm sao ăn vận thế?
Thưa rằng: Hạ giới nó duy tân.
Thơ trào phúng.
- NGHỆ THUẬT
THƠ CÁCH THƠ VĂN
THƠ TỰ DO
LUẬT XUÔI
● Thơ cách luật : viết theo luật đã định trước, như thơ Đường
luật, lục bát, song thất lục bát,…
● Thơ tự do : không theo luật.
● Thơ văn xuôi : câu thơ gần như câu văn xuôi nhưng vẫn có
nhịp điệu.
- Thơ cách luật
Tre xanh xanh tự bao giờ
Truyện ngày xưa đã có bờ tre xanh
Thân gầy guộc, lá mong manh
Mà sao nên luỹ, nên thành tre ơi
Thơ lục bát
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy,
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu.
Ngàn dâu xanh ngắt một màu,
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
Thơ song thất lục bát
- “Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có từ trong những cái "Ngày xửa ngày xưa“
mẹ thường hay kể
Đất Nước có từ miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì búi sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần ,sàng
Đất Nước có từ ngày đó...”
(Nguyễn Khoa Điềm, Đất nƣớc)
Thơ tự do
- “Bỗng một ngày bất chợt sang thu. heo may gửi
sắc vàng theo hương cúc, lòng ngẩn ngơ với
hồn hoa ký ức. Hạ giấu lửa đi, hơi ấm không
về...
Có một ngày thơ ướt chẳng buồn che, ta tha
thẩn giữa một vùng nắng quái. Trái hạnh
phúc xanh nỡ nào dám hái, để lại sau mình
những hoa trái không tên…”.
(Chu Thị Thơm, Dự cảm mùa thu)
Thơ văn xuôi.
- 2. Yêu cầu về đọc thơ
Cần biết rõ tên bài thơ, tập thơ, tên tác giả,
năm xuất bản, hoàn cảnh sáng tác.
Đọc kĩ bài thơ, cảm nhận ý thơ qua câu chữ,
hình ảnh, nhịp điệu..
Lí giải, đánh giá bài thơ về cả hai phương
diện nội dung và nghệ thuật.
- II. Truyện
1. Khái lƣợc về truyện
- Khái niệm:
Khác với thơ ca in đậm dấu ấn chủ quan,
truyện phản ánh đời sống trong tính khách
quan của nó, qua con người, hành vi, sự
kiện được miêu tả và kể lại bởi một người
kể chuyện (trần thuật) nào đó.
- - Nội dung:
+ Truyện mang tính khách quan.
+ Phản ánh đời sống và đƣợc kể lại bởi một
ngƣời kể chuyện nào đó. Có cốt truyện và
nhân vật.
- Hình thức:
+ Sử dụng nhiều hình thức ngôn ngữ khác
nhau: lời ngƣời kể, lời nhân vật,...Gần với
ngôn ngữ đời thƣờng.
+ Dài hơn thơ (trừ truyện cƣời).
- 2) Phân loại:
VĂN HỌC DÂN GIAN
TRUYỆN
THẦN TRUYỀN TRUYỆN TRUYỆN
NGỤ
THOẠI THUYẾT CỔ TÍCH CƢỜI
NGÔN
- VĂN HỌC
TRUNG ĐẠI
TRUYỆN VIẾT TRUYỆN THƠ
BẰNG CHỮ HÁN NÔM
(Truyền kì mạn lục (Truyện Kiều
-Nguyễn Dữ-) -Nguyễn Du-)
- VĂN HỌC HIỆN ĐẠI
TRUYỆN TRUYỆN TRUYỆN
NGẮN VỪA DÀI
Truyện ngắn thường ít nhân vật, sự kiện, nó hướng tới một
vài mảnh nhỏ của cuộc sống, có thể kể về cả một cuộc đời hay
một đoạn đời, một “chốc lát” của nhân vật, nhưng trong phạm
vi hạn hẹp vẫn có thể đặt ra những vấn đề lớn lao, thể hiện
những tư tưởng nhân sinh sâu sắc. (Vi hành – Nguyễn Ái
Quốc, Chữ người tử từ - Nguyễn Tuân).
- VĂN HỌC HIỆN ĐẠI
TRUYỆN TRUYỆN TRUYỆN
NGẮN VỪA DÀI
Truyện vừa là thể loại văn xuôi tự sự cỡ trung bình,không có sự phân
biệt rạch ròi giữa truyện vừa và truyện dài(tiểu thuyết).
Ta-rát Bun-ba của Gô-gôn, Số đỏ của Vũ Trọng Phụng dung lượng là
truyện vừa nhưng mang đầy đủ những đặc điểm của tiểu thuyết.
Phản ánh đời sống một cách toàn vẹn, sinh động, khám phá số phận cá
nhân, sử dụng sinh hoạt hư cấu, điển hình đóa, tổng hợp thủ pháp của các
thể loại văn học, nghệ thuật khác, mang tính đa dạng về màu sắc thẩm
mĩ, tiểu thuyết được coi là “hình thái chủ yếu của nghệ thuật ngôn từ”
(Cô-gi-nốp).
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
