Bài giảng Phân tích các nhân tố và kiểm định thang độ - Hoàng Trọng

Chia sẻ: Vdfv Vdfv | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

99
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Phân tích các nhân tố và kiểm định thang độ trình bày về nghiên cứu định lượng cần đo lường các khái niệm dùng trong nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Phân tích các nhân tố và kiểm định thang độ - Hoàng Trọng

PHÂN TÍCH NHÂN T & Ki M NH THANG O Hoàng Tr ng, Khoa Toán – Th ng Kê Tháng 7 năm 2006 XÂY D NG VÀ Ki M NH THANG O LƯ NG DÙNG TRONG NGHIÊN C U Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 1
Mô hình nghiên c u & khái ni m Trong nghiên c u nh lư ng c n o lư ng các khái ni m dùng trong nghiên c u (construct). M t mô hình nghiên c u ơn gi n bên dư i có 3 khái ni m: Giá tr d ch v , ch t lư ng d ch v và s hài lòng. Giaù trò dòch vuï Chaát löôïng dòch vuï H1 (+) H2 (+) Söï haøi loøng 3 Khái ni m và o lư ng Vi c o lư ng m t s khái ni m có th không ph c t p v phương pháp ví d như: m c thu nh p, m c chi tiêu, th i gian xem truy n hình, quy mô v n, quy mô lao ng, năng su t lao ng. M t s khái ni m ph c trư u tư ng òi h i c n có quá trình chi ti t hóa khái ni m (construct operationalization) và thi t k o lư ng (measurement design) và ki m tra k lư ng. Ví d như: • Trung thành c a khách hàng i v i s n ph m/d ch v /thương hi u (customer loyalty); Ch t lư ng s n ph m/d ch v theo c m nh n c a khách hàng (perceived quality) • Hài lòng c a nhân viên (employee satisfaction) • Ch t lư ng cu c s ng, quan ni m s ng • Lòng tin; thái c a ngư i dân t i ch i v i ngư i nh p cư … 4 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 2
Khái ni m và o lư ng • Ví d v chi ti t hóa khái ni m: trung thành c a khách hàng i v i s n ph m/d ch v /thương hi u (customer loyalty) bao g m nh ng khía c nh sau: – Ti p t c mua – Không nghĩ n nh ng th khác – Không có ý nh mua th nh ng th khác – Nói t t v sp/d ch v /thương hi u v i ngư i khác – Gi i thi u sp/d ch v /thương hi u v i ngư i khác 5 o lư ng và thang o Likert Khái ni m ơn gi n ch c n thang o ơn gi n (thang o 1 ch báo) Khái ni m trư u tư ng c n thang o ph c t p (thang o nhi u ch báo - muti-indicator scale) Thang o nhi u ch báo ư c s d ng ph bi n nh t là Likert 5 m c . “Xin vui lòng c k nh ng phát bi u sau. Sau m i câu phát bi u, hãy khoanh tròn tr l i th hi n úng nh t quan i m c a b n. Xin b n cho bi t r ng b n r t ng ý, ng ý, th y bình thư ng, không ng ý hay r t không ng ý v i m i phát bi u?” 6 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 3
o lư ng và thang o Likert Sau ây là nh ng phát bi u liên quan n vi c ch n và h c t p c a b n t i trư ng H Kinh T TPHCM. Xin b n vui lòng tr l i b ng cách khoanh tròn m t con s t ng dòng. Nh ng con s này th hi n m c b n ng ý hay không ng ý i v i các phát bi u theo quy ư c như sau: R t không Không Trung l p ng ý R t ng ý ng ý ng ý 1 2 3 4 5 1. B ng c p c a trư ng H Kinh T s giúp tôi ki m ư c thu nh p 1 2 3 4 5 cao sau khi ra trư ng. 2. Ki n th c t trư ng H Kinh T s giúp tôi d dàng thăng ti n 1 2 3 4 5 trong ngh nghi p. 3. Tôi tin r ng các doanh nghi p r t c n các sinh viên t t nghi p t 1 2 3 4 5 trư ng tôi ang h c. 4. B ng c p có ư c t trư ng H Kinh T là s u tư t t c a tôi 1 2 3 4 5 cho tương lai. 5. B ng i h c Kinh T b o m vi c làm trong tương lai. 1 2 3 4 5 7 Thang o ơn hư ng và a hư ng M t khái ni m có th ch bao g m m t y u t /thành ph n/khía c nh (component / factor / aspect), và thang o m t khái ni m ch bao hàm m t thành ph n g i là thang o ơn hư ng (unidimesional) M t khái ni m có th bao g m nhi u y u t /thành ph n/khía c nh, và thang o m t khái ni m bao hàm nhi u thành ph n g i là thang o a hư ng (mutidemensional) Thang o Likert áp d ng cho m t khái ni m ơn có th là m t thang o nhi u ch báo có tính ơn hư ng, ch bao g m m t t p h p m c h i. Thang o Likert áp d ng cho m t khái ni m a y u t có th là m t thang o nhi u ch báo có tính a hư ng, bao g m nhi u t p h p m c h i, m i m t t p h p m c h i s ph n nh m t y u t c a khái ni m. 8 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 4
Thang o ơn hư ng và a hư ng BAÛN G 3.3 Keát quaû phaân tích nhaân toá EFA cuûa khaùi nieäm “chaát löôïng dòch vuï ñaøo taïo” Bieán Caùc nhaân toá chính Troïng % bieán Cron quan soá thieân giaûi bach saùt thích ñöôïc α F1 Hoïat ñoäng ñaøo taïo 33.849 0.726 CL_1 Chöông trình ñaøo taïo phuø hôïp toát vôùi yeâu caàu cuûa thöïc tieãn . 0.600 CL_2 Noäi dung moân hoïc ñöôïc ñoåi môùi, ñaùp öùng toát yeâu caàu ñaøo taïo. 0.620 CL_3 Phöông phaùp giaûng cuûa GV phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa töøng moân hoïc. 0.652 CL_4 Giaûng vieân coù kieán thöùc saâu veà moân hoïc ñaûm traùch. 0.673 CL_5 Caùch ñaùnh giaù vaø cho ñieåm sinh vieân coân g baèng. 0.583 CL_6 Toå chöùc thi cöû, giaùm thò coi thi nghieâm tuùc. 0.565 F2 Cô sôû vaät chaát 7.377 0.746 CL_8 Cô sôû vaät chaát tröôøng ñaùp öùn g toát nhu caàu ñaøo taïo vaø hoïc taäp . 0.639 CL_9 Phoøng maùy tính ñaùp öùng toát nhu caàu thöïc haønh cuûa sinh vieân. 0.680 CL_10 Cô sôû vaät chaát thö vieän toát. 0.798 CL_11 Nhaân vieân thö vieän phuïc vuï toát. 0.698 F3 Dòch vuï hoã trôï vaø phuïc vuï 9.166 0.811 CL_13 Dòch vuï y teá ñaùp öùng toát sinh vieân coù nhu caàu . 0.645 CL_14 Tö vaán ñaùp öùn g toát nhu caàu choïn löïa vaø hoïc taäp cuûa sinh vieân . 0.718 CL_15 Dòch vuï taøi chính hoã trôï toát sinh vieân coù nhu caàu. 0.782 CL_17 Dòch vuï aên uoáng giaûi khaùt phuø hôïp vôùi nhu caàu sinh vieân. 0.638 CL_19 Nhaân vieân giaùo vuï, thanh tra nhieät tình phuïc vuï sinh vieân. 0.567 CL_20 Nhaø tröôøng vaø khoa thöôøng xuyeân laén g nghe yù kieán sinh vieân. 0.579 9 Thang o ơn hư ng và a hư ng BAÛNG 3.4 Keát quaû phaân tích nhaân toá cuûa khaùi nieäm “söï haøi loøng cuûa sinh vieân” Bieán quan saùt Troïng soá HL_1 Hoïc taïi tröôøng ÑH Kinh Teá TPHCM hôn nhöõng gì toâi mong ñôïi. 0.880 HL_2 Tröôøng ÑH Kinh Teá gioáng nhö tröôøng ÑH lyù töôûng maø toâi haèng mong ñôïi. 0.883 HL_3 Toâi haøi loøng khi hoïc taïi tröôøng ÑH Kinh Teá TPHCM. 0.862 Giaù trò Eigen 2.296 % bieán thieân ñöôïc giaûi thích â 76.522 Cronbach alpha 0.846 10 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 5
Các bư c xây d ng thang o Likert 1. Nh n di n và t tên bi n mu n o lư ng: kinh nghi m, quan sát, và thăm dò 2. L p ra m t danh sách các phát bi u ho c câu h i mang tính bi u th . Có th l y t lý thuy t có liên quan, c sách báo, ý ki n chuyên gia, th c nghi m. 3. Xác nh lo i tr l i: ng ý – không ng ý; ng h -- ph n i; h u ích -- vô ích; nhi u – không có; gi ng tôi – không gi ng tôi; phù h p –không phù h p; luôn luôn – không bao gi ; úng – không úng 4. S lư ng m c : 3, 5 hay 7 m c . 5. Ki m tra toàn b các m c h i b ng cách kh o sát th 100 – 200 ngư i. 6. Phân tích m c h i trong danh sách tìm ra m t t p h p các m c h i giúp o lư ng ư c m t khía c nh c a khái ni m/bi n mu n nghiên c u trong mô hình. 11 Phân tích các m c h i Tìm ra và gi l i nh ng m c h i có ý nghĩa giúp o lư ng ư c m t khía c nh c a khái ni m nghiên c u t danh sách các m c h i ban u -> ki m tra tính ơn hư ng Tính i m các tr l i Ki m tra tương quan gi a các m c h i và tính toán Cronbach alpha Ki m tra tương quan gi a t ng i m c a t ng ngư i và i m c a t ng m c h i. Tiêu chu n: α l n hơn 0,7 12 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 6
PHÂN TÍCH NHÂN T Factor Analysis Khái ni m và ng d ng Phân tích nhân t là tên chung c a m t nhóm các th t c ư c s d ng ch y u thu nh và tóm t t các d li u. Trong nghiên c u, ta có th thu th p ư c m t s lư ng bi n khá l n và h u h t các bi n này có liên h v i nhau và s lư ng c a chúng ph i ư c gi m b t xu ng n m t s lư ng mà chúng ta có th s d ng ư c. 14 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 7
Mô hình phân tích nhân t các nhân t chung có th ư c di n t như nh ng k t h p tuy n tính c a các bi n quan sát: Fi = Wí1 X 1 + Wí 2 X 2 + Wí 3 X 3 +...+Wík X k Fi : öôùc löôïng trò soá cuûa nhaân toá thöù i Wí : quyeàn soá hay troïng soá nhaân toá (weight or factor score coefficient) k : soá bieán 15 Các tham s th ng kê trong FA i u ki n áp d ng FA: các bi n có tương quan v i nhau Barlett test of sphericity: ki m nh có tương quan hay không, gi thuy t không là: không có tương quan gi a các bi n quan sát. v1 v2 v3 v4 v5 v6 v1 1 v2 0 1 v3 0 0 1 v4 0 0 0 1 v5 0 0 0 0 1 V6 0 0 0 0 0 1 Kaiser-Mayer-Olkin (KMO): t 0,5 -> 1, các tương quan l n n m c có th áp d ng FA. 16 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 8
Các tham s th ng kê trong FA Correlation matrix (ma tr n tương quan): ma tr n ch a t t c các h s tương quan c p gi a các c p bi n trong phân tích. v1 v2 v3 v4 v5 v6 v1 1 0.039 0.321 0 0.314 -0.097 v2 0.039 1 -0.13 0.534 0.352 0.593 v3 0.321 -0.13 1 -0.432 0.474 0.037 v4 0 0.534 -0.432 1 0.077 0.345 v5 0.314 0.352 0.474 0.077 1 0.279 v6 -0.097 0.593 0.037 0.345 0.279 1 Communality (ph n chung): lư ng bi n thiên c a 1 bi n ư c gi i thích chung v i các bi n khác (cũng là ph n bi n thiên ư c gi i thích b i các nhân t chung). Eigenvalue: ph n bi n thiên ư c gi i thích b i m i nhân t so v i bi n thiên toàn b . 17 Các tham s th ng kê trong FA Factor scores (các i m s nhân t ): các tr s ư c ư c lư ng cho t ng quan sát trên t ng nhân t ư c rút ra. Factor score Các nhân t Các bi n g c (bi n t ng h p) 18 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 9
S lư ng nhân t Priori determination: t lý thuy t, kinh nghi m, các k t qu nghiên c u trư c. D a vào eigenvalue: eigenvalue th hi n ph n bi n thiên ư c gi i thích b i m i nhân t so v i bi n thiên toàn b , n u ph n bi n thiên ư c gi i thích này l n (eigenvalue l n hơn 1), thì nhân t rút ra có ý nghĩa tóm t t thông tin t t. 19 Xoay các nhân t Th nh tho ng có m t vài bi n có h s l n i v i hơn m t nhân t ho c có nhi u nhân t có h s l n trong cùng m t bi n, vi c gi i thích s tr nên khó khăn F1 F2 ngua sau rang 0.050 0.618 lam trang rang 0.891 -0.007 lam khoe nuu rang -0.143 0.872 lam hoi tho thom tho 0.726 -0.377 lam sach cau rang 0.462 0.726 lam rang bong hon 0.775 0.050 M i bi n g c nên có h s t i nhân t l n (0.4 tr lên) i v i ch m t nhân t ư c rút ra. -> xoay nhân t 20 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 10
Xoay các nhân t Xoay v n gi nguyên góc ban u c a các nhân t Nhaân toá chöa xoay II -1 Nhaân toá xoay II V1 V2 -0,5 Nhaân toá chöa -1 -0,5 0 +0,5 +1 xoay I V3 V4 V5 +0,5 Nhaân toá xoay I +1 21 Xoay các nhân t Xoay không gi nguyên góc ban u c a các nhân t Nhaân toá xoay Nhaân toá chöa xoay II giöõ nguyeân -1 goùc ban ñaàu II Nhaân toá xoay V1 V2 Khoâng giöõ nguyeân goùc ban ñaàu II -0,5 Nhaân toá chöa -1 -0,5 0 +0,5 +1 xoay I V3 V4 Nhaân toá xoay V5 Khoâng giöõ nguyeân +0,5 goùc ban ñaàu I Nhaân toá xoay giöõ nguyeân goùc ban ñaàu I +1 22 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 11
Xoay các nhân t chưa xoay ã xoay F1 F2 F1 F2 ngua sau rang 0.050 0.618 -0.014 0.620 lam trang rang 0.891 -0.007 0.886 0.086 lam khoe nuu rang -0.143 0.872 -0.233 0.852 lam hoi tho thom tho 0.726 -0.377 0.761 -0.300 lam sach cau rang 0.462 0.726 0.384 0.770 lam rang bong hon 0.775 0.050 0.766 0.130 1.0 V3 V5 V1 V6 V2 0.0 V4 F2 -1.0 -1.0 0.0 1.0 F1 23 t tên và gi i thích các nhân t Vi c gi i thích các nhân t ư c th c hi n trên cơ s nh n ra các bi n có h s (factor loading) l n cùng m t nhân t . Và chúng ta có th tóm t t các d li u thu th p ư c nói r ng ngư i tiêu dùng dư ng như tìm ki m hai lo i l i ích chính khi mua kem ánh răng: l i ích th m m /giao ti p xã h i và l i ích s c kh e F1 F2 ngua sau rang -0.014 0.620 lam trang rang 0.886 0.086 lam khoe nuu rang -0.233 0.852 lam hoi tho thom tho 0.761 -0.300 lam sach cau rang 0.384 0.770 lam rang bong hon 0.766 0.130 24 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 12
Tính tr s nhân t Fi = Wí1 X 1 + Wí 2 X 2 + Wí 3 X 3 +...+Wík X k T Factor score coefficient matrix (ma tr n tr ng s nhân t ), vi t ư c phương trình th hi n t ng nhân t như là k t h p c a các bi n g c. F1 F2 ngua sau rang -0.012 0.341 lam trang rang 0.411 0.039 lam khoe nuu rang -0.116 0.471 lam hoi tho thom tho 0.356 -0.172 lam sach cau rang 0.171 0.420 lam rang bong hon 0.355 0.065 F1 = −0,012 X 1 + 0,411X 2 − 0,116 X 3 + 0,356 X 4 + 0,171X 5 + 0,355X 6 F2 = 0,341X1 + 0,039 X 2 + 0,471X 3 − 0,172 X 4 + 0,420 X 5 + 0,065 X 6 T các phương trình th hi n nhân t , th các tr s c a các bi n g c vào phương trình thì s tính ư c tr s nhân t cho t ng quan sát. 25 Tính tr s nhân t Tr s nhân t Tr s nhân t ã chu n hóa chưa chu n hóa F1 = −0,012 X 1 + 0,411X 2 − 0,116 X 3 + 0,356 X 4 + 0,171X 5 + 0,355X 6 F2 = 0,341X1 + 0,039 X 2 + 0,471X 3 − 0,172 X 4 + 0,420 X 5 + 0,065 X 6 26 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 13
S d ng k t qu phân tích nhân t Sau khi rút trích ư c các nhân t và lưu l i thành các bi n m i, chúng ta s s d ng các bi n m i này thay cho t p h p bi n g c ưa vào các phân tích ti p theo như ki m nh trung bình, ANOVA, tương quan & h i quy ... Ví d : chúng ta có th xem có khác bi t gi a nam và n hay không v t m quan tr ng c a các l i ích khi mua kem ánh răng b ng m t ki m nh t i v i m u c l p. -> có s khác bi t có ý nghĩa th ng kê: nam quan tâm nl i ích giao ti p xã h i nhi u hơn n (k t qu trang sau) 27 S d ng k t qu phân tích nhân t Group Statistics Std. Std. Error giôùi tính N Mean Deviation Mean lôïi ích giao tieáp XH nam 17 .3833755 .87044420 .21111373 nöõ 18 -.3620768 1.000554 .23583278 lôïi ích söùc khoûe nam 17 -.2771805 1.155686 .28029505 nöõ 18 .2617816 .77043184 .18159253 Independent Samples Test Levene's Test for Equality of Variances t-test for Equality of Means Sig. Mean Std. Error F Sig. t df (2-tailed) Difference Difference lôïi ích Equal variances .224 .639 2.346 33 .025 .7454523 .31781402 giao tieáp assumed XH Equal variances 2.355 32.790 .025 .7454523 .31652189 not assumed lôïi ích Equal variances 5.726 .023 -1.632 33 .112 -.5389620 .33021613 söùc khoûe assumed Equal variances -1.614 27.663 .118 -.5389620 .33397778 not assumed 28 Hoàng Tr ng, Khoa Toán - Th ng Kê, H Kinh T TPHCM 14