Bài giảng Quan trắc môi trường - Chương 3: Quan trắc môi trường nước

Chia sẻ: Nguyễn Thị Ngọc Lựu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:33

Thêm vào BST

Báo xấu

1.264
lượt xem 76
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Quan trắc môi trường - Chương 3: Quan trắc môi trường nước trình bày tổng quan về chất lượng nước, lựa chọn thông số quan trắc, lựa chọn vị trí quan trắc, các dạng mẫu nước, thiết bị lấy mẫu, chứa mẫu và bảo quản mẫuQA/QC trong lấy mẫu nuớc, đo hiện trường, xử lý số liệu quan trắc CLN.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Quan trắc môi trường - Chương 3: Quan trắc môi trường nước

Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c Water quality Network design Sample collection Laboratory analysis Feed back Data handling Data analysis Information utilization Decision making
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.1. T ng quan v ch t lư ng nư c 3.1.1. Các thông s CLN Các nhóm thông s CLN: Thông s v t lý: T0, SS, c, EC, màu, mùi, v Thông s hóa h c: pH, ki m, c ng, DO, BOD5, COD, N, P, Cl-, kim lo i,… Thông s sinh h c: coliforms, protozoa,…
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.1. Ch t l ng n c 3.1.2. Tiêu chu n CLN Phân lo i: Tiêu chu n dòng nh n Tiêu chu n dòng th i Tiêu chu n nư c u ng Giá tr gi i h n trong các tiêu chu n dòng nh n tùy thu c vào: Lo i ngu n - nư c m t, nư c ng m, nư c bi n,… M c ích s d ng nư c - c p sinh ho t, nuôi tr ng th y s n, tư i tiêu,… Giá tr gi i h n trong các tiêu chu n dòng th i tùy thu c vào: i tư ng nh n th i - sông, ao h , bi n,… C ngu n th i - ? m3/d, ? kg BOD5/d,…
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.2. L a ch n thông s quan tr c 3.2. L a ch n thông s quan tr c L a ch n thông s quan tr c tùy thu c vào: M c tiêu quan tr c - n n CLN, xu hư ng di n bi n CLN, ánh giá ÔN do ngu n th i,… M c ích s d ng nư c – c p nư c sinh ho t, c p nư c công nghi p, nuôi tr ng th y s n,…. c i m i tư ng quan tr c – sông l n, sông nh , h , m phá, dòng ch y,… Quy nh trong các tiêu chu n ch t lư ng Các B ng 3.1-3.4 li t kê các thông s quan tr c khuy n cáo trong các m c ích khác nhau (theo Deborah Chapman, 1998) Ngoài các thông s CLN, các thông s th y văn, sinh h c cũng ư c quan tâm trong các chương tình quan tr c CLN
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.3. L a ch n v trí quan tr c 3.3. L a ch n v trí quan tr c i v i n c sông, su i Quan tr c ch t lư ng n n các v trí thư ng lưu, chưa có tác ng ngu n x th i, phân b u v c nư c, i di n cho các c i m th y văn khác nhau n u có các nhánh sông h p lưu, ch n i m sau h p lưu, tr n l n các nhánh v trí ch n sao cho d ti p c n.
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.3. L a ch n v trí quan tr c Quan tr c tác ng nh ng nơi có ngu n th i – ch n v trí dư i ngu n x , nư c tr n u khi có dòng nhánh vào dòng chính – c n l y ít nh t 2 i m, m t thư ng lưu i m r nhánh và m t h lưu xa b o m tr n l n hoàn toàn. Tr n l n theo chi u th ng ng thư ng hoàn toàn trong vòng 1 km; trong khi tr n l n theo chi u ngang ph thu c vào các khúc ngo t và thư ng là vài km. Các sông b nh hư ng tri u c n ph i n m rõ ch tri u và l y m u khi tri u ki t.
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.4. T n su t, th i gian l y m u 3.4. T n su t, th i gian l y m u Tùy thu c vào yêu c u công tác qu n lý môi trư ng, c i m ngu n nư c. Khi có nh ng thay i theo chu kỳ hay thư ng xuyên, c n thi t k kho ng th i gian ng n gi a 2 l n l y m u liên ti p phát hi n ư c nh ng thay i. Quan tr c s c MT-thu m u hàng ngày ho c nhi u l n trong ngày. V nguyên t c, t n s thu m u càng dày, chính xác c a ánh giá càng cao. Tuy nhiên ph i t i ưu do h n ch nhân l c, chi phí,..
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.4. T n su t, th i gian l y m u T ns l ym u các tr m GEMS/Water (l n/năm) Lo i tr m Sông H Nư c ng m Tr m cơ s (a) 4 – 12(b) 4 2–4 Tr m tác ng Nư c u ng 12 – 24(c,d) 6 -12(d) 4 -12(d) Nư c th y l i 12(e) 2 4 Nư c th y s n 12(e,f) 6(f) - a tác ng 12(c) 4 4 Tr m xu hư ng 12 – 24(g) 2 – 6(h) 4 (a). Các tr m cơ s ch kh o sát trong 2-5 năm (b). Th i gian thu m u c n th hi n các thay i chu trình th y văn trong năm (c).T n s thu m u c n theo chu trình th y văn, thu m u c c i trong chu trình TV b t thư ng nh t (d). T n s thu m u c n phù h p m c l y nư c và s dân có nhu c u c p nư c (e). Th i gian thu m u ti n hành khi Q th p (f). C n xem xét chu trình sinh h c, c n tăng t n s thu m u th i i m có năng su t sinh h c cao (g). Thu m u khi Q cao (h). V i h ơn t ng và 2 t ng – thu 2 m u/năm các th i i m phân t ng nhi t cao nh t và th p nh t. V i h nhi u t ng, thu 6 m u/năm
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.5. Các d ng m u n c 3.5. Các d ng m u nư c 3.5.1. M u ơn M u riêng l , gián o n ư c l y t m t i m c bi t trong m t th i gian ng n (vài giây n vài phút) M i m u ch i di n cho CLN th i i m và a i m l y m u. Các trư ng h p l y m u ơn: tr n l n ng nh t trong kho ng th i gian áng k và theo m i hư ng thông s c n nghiên c u thay i, m u ơn có th cho bi t m c , t n su t và kho ng th i gian c a các thay i này. dùng m u t h p không phân bi t ư c nh ng m u riêng l vì chúng ph n ng v i nhau; nghiên c u kh năng xu t hi n ô nhi m ho c giám sát s lan to c a nó, trong trư ng h p l y m u gián o n t ng, xác nh th i i m trong ngày khi ch t gây ô nhi m xu t hi n. xác nh nh ng thông s không n nh: các ch t khí hoà tan, clo dư, sunfua tan, Fecal coliforms, VOC, NH3 t do.
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.5. Các d ng m u n c 3.5.2. M u t h p M u thu ư c b ng cách tr n l n các m u ho c các ph n m u v i nhau theo t l thích h p bi t trư c, t ó có th thu ư c k t qu trung bình c a m t c tính c n bi t. Cung c p m u i di n cho các i tư ng quan tr c không ng nh t, trong ó n ng c a ch t c n phân tích bi n ng trong các kho ng th i gian hay không gian ng n.
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.5. Các d ng m u n c Các ưu i m c a m u t h p: gi m chi phí phân tích m u tính i di n cao v i i tư ng quan tr c không ng nh t, th tích m u l n khi nh ng lư ng m u thành ph n b gi i h n. Các h n ch : m t i các m i quan h c a ch t phân tích trong các m u gián o n kh năng pha loãng các ch t phân tích dư i m c phát hi n, gia tăng kh năng c n tr phân tích gia tăng kh năng x y ra các tương tác c a ch t phân tích có th làm gi m s m u phân tích dư i yêu c u v m t th ng kê i v i các m c tiêu ch t lư ng s li u c bi t
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.5. Các d ng m u n c Không nên s d ng m u t h p v i các thông s thay i áng k trong th i gian lưu m u (các khí hòa tan, dư lư ng clo, nhi t , pH). 3 d ng m u t h p: T h p theo th i gian (Sequential/Time composite samples) T h p theo không gian (Spatial composite samples) T h p theo lưu lư ng dòng ch y (Flow- proportional composites)
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.5. Các d ng m u n c M u t h p theo th i gian G m nh ng m u ơn có th tích b ng nhau, ư c l y t i m t i m l y m u, nh ng kho ng th i gian b ng nhau trong chu kỳ l y m u. Nh m nghiên c u ch t lư ng trung bình c a dòng nư c. Thư ng l y m u t h p trong chu kỳ 24 h; tuy nhiên m t s trư ng h p kho ng th i gian có th ng n hơn. Có th ư c thu b ng cách bơm m u liên t c v i t c không i, hay tr n l n các th tích b ng nhau thu ư c sau các kho ng th i gian nh kỳ.
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.5. Các d ng m u n c M u t h p theo không gian G m nh ng m u ơn có th tích b ng nhau và ư c l y ng th i các a i m khác nhau. Dùng nghiên c u ch t lư ng trung bình theo m t c t ngang hay m t c t d c c a dòng nư c. Ví d : l y m u nư c sông theo m t c t ngang
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.5. Các d ng m u n c M u t h p theo dòng ch y H n h p các m u ơn t i các kho ng th i gian b ng nhau nhưng theo t l v i lưu lư ng dòng ch y. Thư ng áp d ng trong quan tr c nư c th i (ngu n th i có lưu lư ng và thành ph n thay i theo th i gian) C n ph i kh o sát trư c thông tin v lưu lư ng dòng ch y K thu t l y m u khá ph c t p, thư ng s d ng thi t b l ym ut ng v i chương trình l y m u l p s n. Th tích c a m i m u ơn không ư c nh hơn 50 mL, tôt nh t là trên 100 mL.
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.5. Các d ng m u n c Tính lư ng m u t c th i có m u t h p theo dòng ch y: Tính ph n m u t c th i c n thi t trên 1 ơn v lưu lư ng T ng th tích m u t h p c n l y Lưu lư ng TB × S m u t c th i c n tr n Th tích m u t h p thư ng t 2 – 4 lít Tính th tích m u t c th i c n l y các lưu lư ng khác nhau. Ví d : C n l y 2 L m u t h p, v i QTB = 270 L/h, s m u t c th i c n l y = 14. → ph n m u t c th i trên 1 ơn v lưu lư ng: = 2000/(270 × 14) = 0,53 mL/(L/h)
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.5. Các d ng m u n c M u t c th i Lưu lu ng t c th i, L/h Th tích l y, mL 1 245 245 × 0,53 = 130 2 210 210 × 0,53 = 111 3 180 180 × 0,53 = 95 4 155 155 × 0,53 = 82 5 145 145 × 0,53 = 77 6 155 155 × 0,53 = 82 7 195 195 × 0,53 = 103 8 280 280 × 0,53 = 148 9 310 310 × 0,53 = 164 10 450 450 × 0,53 = 239 11 520 520 × 0,53 = 276 12 345 345 × 0,53 = 183 13 315 315 × 0,53 = 167 14 270 270 × 0,53 = 143 TB: 270 Σ: 2000
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.6. Thi t b l y m u 3.6. Thi t b l y m u V i m u b m t – ch c n nhúng tr c ti p gáo, xô xu ng sâu 0,5 m dư i m t nu c. V i m u các sâu – s d ng các thi t b l y m u theo sâu Lo i th ng ng Lo i n m ngang.
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.6. Thi t b l y m u Thi t b l y m u t ng (automatic water sampler)
Ch ng 3. Quan tr c môi tr ng n c 3.7. Ch a m u và b o qu n m u 3.7. Ch a m u và b o qu n m u 3.7.1. D ng c ch a m u S d ng chai ch a m u tùy theo thông s c n phân tích. Thư ng có hư ng d n trong các tiêu chu n. M t s chú ý quan tr ng: Chai th y tinh có th h p th phosphat Nhi m b n kim lo i có th t b m t chai th y tinh hay plastic Nhi m b n ch t h u cơ có th t b m t chai plastic Chai ch a m u phân tích kim lo i t t nh t là PTFE (Teflon), FEP hay HDPE (polyethylen m t cao) Luôn ph i làm s ch chai ch a m u trư c khi l y vào. Xem: TCVN 5993-1995 hay B ng trích ra