Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương 7: Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người mới (34tr)

Chia sẻ: Gió Biển | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

818
lượt xem 64
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương 7: Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người mới" đã trình bày những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa; tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức; tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng con người mới. Mời các bạn tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương 7: Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người mới (34tr)

Chương VII TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC VÀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI
I. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA 1. Khái niệm văn hóa theo tư tưởng Hồ Chí Minh a) Định nghĩa văn hoá của Hồ Chí Minh “ Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học tôn giáo, văn học nghệ thuật, nhưũng công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về ăn, mặc ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó là văn hoá. Văn hoá là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với những biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”
b) Quan điểm về xây dựng nền văn hoá mới 5 điểm lớn định hướng xây dựng nền văn hoá mới - Xây dựng tâm lý: tinh thần độc lập tự cường - Xây dựng luân lý: biết hy sinh mình làm lợi cho quần chúng - Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp liên quan đến phúc lợi của nhân dân. - Xây dựng chính trị: dân quyền - Xây dựng kinh tế
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hóa a) Quan điểm về vị trí và vai trò của văn hóa trong đời sống xã hội - Văn hóa là đời sống tinh thần, thuộc kiến trúc thượng tầng + Trong quan hệ với chính trị xã hội: chính trị giải phóng sẽ mở đường cho văn hoá phát triển: Xã hội thế nào văn nghệ thế ấy.. + Trong quan hệ với kinh tế: kinh tế là cơ sở hạ tầng để xây dựng văn hoá: “ Văn hoá là một kiến trúc thượng tầng, nhưng cơ sở hạ tầng của xã hội có kiến thiết rồi văn hoá mới kiến thiết được và có đủ điều kiện phát triển”
- Văn hóa không thể đứng ngoài mà phải ở trong kinh tế và chính trị phải phục vụ nhiệm vụ chính trị và thúc đẩy sự phát triển của kinh tế (ChÝnh trÞ vµ kinh tÕ ph¶i cã tÝnh v¨n ho¸, vh cã t¸c ®éng qua l¹i víi kinh tÕ vµ chÝnh trÞ). + Văn hoá có tính tích cực tác động thúc đẩy phát triển kinh tế và chính trị Vd: trình độ dân trí là cơ sở để xây dựng nền dân chủ và nhà nước mới XHCN + Văn hoá phải tham gia thực hiện những nhiệm vụ chính trị, thúc đẩy và xây dựng kinh tế: “ Văn hóa cũng là một mặt trận” Văn hoá vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng
b) Quan điểm về chức năng của văn hóa - Båi dìng t tëng ®óng ®¾n vµ t×nh c¶m cao ®Ñp:văn hoá phải làm cho ai cũng có lý tưởng tự chủ, độc lập, tự do “ có tinh thần vì nước quên mình, vì lợi ích chung”; có lòng yêu nước, thương dân, thương yêu con người, thuỷ chung, ghét những thói quen tật xấu - Mở rộng hiểu biết, nâng cao dân trí ( nâng cao dân trí là để nhân dân có thể tham gia sáng tạo và hưởng thụ văn hoá) - Bồi dìng nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp, híng con ngêi v¬n tíi ch©n, thiÖn, mü ®Ó kh«ng ngõng hoµn thiÖn m×nh: “ Phải làm thế nào cho văn hoá thấm sâu vào tâm lý quốc dân, nghĩa là văn hoá phải sửa đổi những tham nhũng, phù hoa xa xỉ văn hoá soi đường cho quốc dân đi ”
c) Quan điểm về tính chất của nền văn hóa - Trong cách mạng dân tộc dân chủ: Dân tộc, khoa học và đại chúng - Trong cách mạng xã hội chủ nghĩa: Có tính chất dân tộc và nội dung xã hội chủ nghĩa.
3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực chính của văn hóa a) Văn hóa giáo dục - Mục tiêu của văn hóa giáo dục: Thực hiên ba chức năng của văn hóa - Nội dung giáo dục toàn diện - Phương châm, phương pháp giáo dục b) Văn hóa văn nghệ - Văn hóa - văn nghệ là một mặt trận, nghệ sĩ là chiến sĩ
- Văn nghệ phải gắn với thực tiễn của đời sống nhân dân - Phải có những tác phẩm văn nghệ xứng đáng với thời đại mới c) Văn hóa đời sống - Đạo đức mới - Lối sống mới - Nếp sống mới
II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức - §¹o ®øc lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu cña Hå ChÝ Minh trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng - Hå ChÝ Minh lµ nhµ t tëng, lµ l·nh tô bµn nhiÒu nhÊt vÒ vÊn ®Ò ®¹o ®øc. - Ph¬ng ph¸p diÔn ®¹t c« ®äng, hµm sóc, rÊt quen thuéc víi ngêi ViÖt Nam. - Ngêi võa lµ nhµ ®¹o ®øc häc lín, võa lµ tÊm g¬ng ®¹o ®øc trong s¸ng nhÊt, tiªu biÓu nhÊt ®· ®îc thÕ giíi thõa nhËn
T tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh bắt nguồn từ truyền thống dân tộc kế thừa đạo đức Phương Đông và nhân loại - Hå ChÝ Minh ®· sö dông cã chän läc nh÷ng kh¸i niÖm, ph¹m trï cña t tëng ®¹o ®øc Nho gi¸o, t tëng d©n chñ, tù do, c«ng b»ng, b¸c ¸i tõ ph¬ng T©y, ®a vµo ®ã nh÷ng néi dung míi. - §ång thêi, Ngêi ®· bæ sung nh÷ng kh¸i niÖm, ph¹m trï cña thêi ®¹i míi. - Sù kÕt hîp gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i, gi÷a d©n téc vµ nh©n lo¹i còng lµ mét ®Æc trng næi bËt cña t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh
Hå ChÝ Minh đã mở đầu cho cuộc cách mạng trên lĩnh vực đạo đức mới ở Việt nam, x©y dùng nªn nÒn ®¹o ®øc míi mang b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n, kÕt hîp nh÷ng truyÒn thèng ®¹o ®øc cña d©n téc vµ nh÷ng tinh hoa ®¹o ®øc nh©n lo¹i. Hå ChÝ Minh bµn vÒ ®¹o ®øc toµn diÖn §èi víi mäi ®èi tîng, Trªn mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng cña con ngêi, Trªn mäi ph¹m vi, Trong c¶ ba mèi quan hÖ chñ yÕu cña mçi ngêi (víi chÝnh m×nh, víi ngêi, víi c«ng viÖc). Ngêi ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸n bé, ®¶ng viªn
1. Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức a) Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức. - Đạo đức là nền tảng cơ bản của con người: “ Trời có bốn mùa…, đất có bốn phương…người có bốn đức…” - Hồ Chí Minh coi đạo đức là sức mạnh, là tiêu chuẩn hàng đầu của người cách mạng “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người là một công việc to tát, mà tự mình không có đạo đức, không có căn bản, tự mình đã hủ hoá, xấu xa thì còn làm nổi việc gì.” ( Tập 5, trang 252 – 253)
- Đạo đức là những phẩm chất đòi hỏi mỗi con người phải phấn đấu để tham gia vào cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc và vì CNXH. Đạo đức được thể hiện ra là cái tâm, cái đức trong sáng trong quan hệ xã hội hàng ngày đối với dân, với nước, với đồng chí, với đồng nghiệp và với mọi người xung quanh. - Đạo đức tạo ra sức mạnh cho mỗi người, có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khăn, gian khổ, thất bại chúng ta không bi quan, chán nản, lùi bước...; khi thắng lợi, chúng ta không kiêu căng, tự mãn, công thần... mà vẫn luôn giữ tinh thần khiêm tốn, vui vẻ, với quan điểm “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”.
Đạo đức là thước đo lòng cao thượng của con người. Theo quan điểm của Người, mỗi người có tài năng, công việc và vị trí khác nhau, người làm việc to, người làm việc nhỏ, nhưng ai giữ được đạo đức cách mạng đều là người cao thượng. Người luôn luôn coi đức và tài, phẩm chất và năng lực phải kết hợp, phải đi đôi trong mỗi người, không thể có mặt này mà thiếu mặt kia. Tức là trong đức có tài, trong tài phải có đức. “”
Nói về người có đức mà không có tài thì không làm hại ai cả, nhưng cũng không làm được việc gì. Ngược lại, nếu người có tài mà không có đức thì cũng chẳng khác gì một anh làm kinh doanh giỏi, đem lại nhiều lãi, nhưng lãng phí, tham ô, ăn cắp của công thì như vậy chỉ có hại cho dân, cho nước, còn sự nghiệp của bản thân sớm muộn cũng đổ vỡ. Trong mối quan hệ giữa đức và tài thì đức là gốc: người thực sự có đức thì bao giờ cũng cố gắng học tập, nâng cao trình độ, nâng cao năng lực, tài năng để hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Người có tài, càng phải ra sức tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức. Tài càng lớn thì đức càng phải cao.
b) Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng - Trung với nước, hiếu với dân. §©y lµ phÈm chÊt quan träng nhÊt, bao trïm nhÊt Trung víi níc lµ trung thµnh víi sù nghiÖp gi÷ níc vµ x©y dùng ®Êt níc. HiÕu víi d©n lµ hÕt lßng phôc vô nh©n d©n, g¾n bã víi d©n, kÝnh träng d©n - Thương yêu con người, sống có tình nghĩa Yªu th¬ng con ngêi lµ bao dung, nh©n nghÜa T×nh c¶m réng lín giµnh cho nh©n d©n lao ®éng T×nh c¶m víi b¹n bÌ, ®ång chÝ
- Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. CÇn: CÇn cï, siªng n¨ng Cã kÕ ho¹ch, s¸ng t¹o Kiªn tr× KiÖm: TiÕt kiÖm tiÒn cña, th× giê TiÕt kiÖm cña b¶n th©n m×nh, cña nh©n d©n TiÕt kiÖm tõ c¸i bÐ ®Õn c¸i lín Liªm: T«n träng vµ gi÷ g×n cña c«ng Kh«ng tham ®Þa vÞ, tiÒn tµi... ChØ ham häc, ham lµm, ham tiÕn bé
ChÝnh: th¼ng th¾n, trung thùc §èi víi m×nh: Kh«ng tù cao, tù ®¹i; Häc ®iÒu hay, söa ®iÒu dë... §èi víi ngêi: Kh«ng nÞnh trªn, khinh díi Ch©n thµnh, khiªm tèn §èi víi viÖc: Coi träng viÖc chung, viÖc thiÖn ChÝ c«ng v« t: §em lßng chÝ c«ng v« t ®èi víi ngêi, víi viÖc "lo tríc c¸i lo cña thiªn h¹, vui sau c¸i vui cña thiªn h¹" Cần kiệm liêm chính, chí công vô tư có quan hệ mật thiết với nhau
- Tinh thần quốc tế trong sáng - "Bèn ph¬ng v« s¶n còng lµ anh em" §ã lµ tinh thÇn ®oµn kÕt víi c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc, víi nh©n d©n lao ®éng c¸c níc Sù ®oµn kÕt ®ã híng vµo môc ®Ých lín cña thêi ®¹i: lµ v× hoµ b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi; lµ hîp t¸c vµ h÷u nghÞ víi tÊt c¶ c¸c níc Theo Hå ChÝ Minh: Tinh thÇn yªu níc ch©n chÝnh g¾n liÒn víi tinh thÇn quèc tÕ v« s¶n trong s¸ng Tinh thÇn quèc tÕ trong s¸ng lµ phÈm chÊt, lµ yªu cÇu ®¹o ®øc nh»m vµo mèi quan hÖ réng lín...