Bài giảng Vi sinh vật: Liên hệ vật chủ - Vi khuẩn

3/8/2017<br /> <br /> PHÂN LOẠI VI KHUẨN<br /> Ngoại<br /> sinh<br /> <br /> LIÊN HỆ<br /> VẬT CHỦ - VI KHUẨN<br /> <br /> Vi<br /> khuẩn<br /> <br /> Hội sinh<br /> <br /> Nội<br /> sinh<br /> <br /> Cộng sinh<br /> <br /> Gây bệnh<br /> chuyên biệt<br /> <br /> Ký sinh<br /> <br /> VI KHUẨN NGOẠI SINH<br /> <br /> Gây bệnh<br /> cơ hội<br /> <br /> VI KHUẨN NỘI SINH<br /> - Sống bám vào tế bào người hoặc thú<br /> <br /> - Sống trong tự nhiên<br /> - Sử dụng chất cặn bã hữu cơ<br /> - Có thể không gây bệnh cho người<br /> <br /> - Sử dụng chất cặn bã phóng thích từ vật chủ để<br /> <br /> dinh dưỡng<br /> - Mối liên hệ<br /> <br /> + Hội sinh<br /> + Cộng sinh<br /> + Kí sinh<br /> Vi khuẩn quang hợp ở suối nước nóng<br /> <br /> Vi khuẩn Bacillus ở trong băng<br /> <br /> VI KHUẨN NỘI SINH<br /> - Hội sinh: Vi khuẩn và vật chủ đều không có lợi<br /> <br /> VI KHUẨN NỘI SINH<br /> - Cộng sinh: Vi khuẩn và vật chủ đều có lợi<br /> <br /> và cũng không có hại<br /> <br /> Staphylococcus epidermidis<br /> <br /> Hệ vi khuẩn có lợi ở đường ruột<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3/8/2017<br /> <br /> VI KHUẨN NỘI SINH<br /> - Kí sinh: Vi khuẩn gây hại cho vật chủ<br /> <br /> VI KHUẨN GÂY BỆNH<br /> Gồm<br /> 1. Vi khuẩn gây bệnh chuyên biệt<br /> - Gây triệu chứng lâm sàng rõ ràng, chuyên biệt<br /> - Ví dụ: lao, lậu…<br /> <br /> 2. Vi khuẩn gây bệnh cơ hội<br /> - Bệnh<br /> <br /> lý xảy ra khi có miễn dịch của cơ thể vật chủ thay<br /> <br /> đổi.<br /> Salmonella<br /> <br /> Shigella<br /> <br /> NĂNG LỰC PHÁT SINH BỆNH NHIỄM<br /> <br /> NĂNG LỰC PHÁT SINH BỆNH NHIỄM<br /> Khái niệm<br /> 1. Sự nhiễm trùng: Vi khuẩn > sự phòng vệ<br /> 2. Sự nhiễm mầm bệnh: Vật chủ giới hạn vi<br /> <br /> Sự nhiễm<br /> khuẩn<br /> <br /> Sự phòng vệ<br /> của vật chủ<br /> <br /> khuẩn ở một vị trí<br /> 3. Gây bệnh không biểu lộ: Vật chủ giảm sự độc<br /> <br /> hại của vi khuẩn<br /> 4. Miễn nhiễm: Vi khuẩn < sự phòng vệ<br /> <br /> YẾU TỐ VI KHUẨN<br /> <br /> YẾU TỐ VI KHUẨN<br /> <br /> Điều kiện thuận lợi<br /> <br /> Cơ chế gây bệnh<br /> <br /> 1. Ái lực của vi khuẩn với mô<br /> <br /> 1. Sự xâm lấn<br /> <br /> 2. Đúng đường xâm nhập<br /> <br /> 2. Độc tố<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3/8/2017<br /> <br /> SỰ XÂM LẤN<br /> <br /> SỰ XÂM LẤN<br /> <br /> Vi khuẩn gắn với tế bào chủ<br /> <br /> Kháng sự thực bào<br /> <br /> 1. Pili thường ở vi khuẩn Gram âm<br /> <br /> 1. Nang<br /> <br /> 2. Glycocalix<br /> <br /> 2. Lipid đặc biệt<br /> <br /> 3. Protein M của Streptococcus – niêm mạc yết hầu<br /> <br /> ĐỘC TỐ<br /> <br /> SỰ XÂM LẤN<br /> <br /> Ngoại độc tố<br /> Exotoxin<br /> <br /> Enzym<br /> <br /> VK sống sản xuất và tiết vào<br /> môi trường<br /> <br /> Chỉ phóng thích khi tế bào vi<br /> khuẩn bị ly giải<br /> <br /> Vi khuẩn<br /> sản xuất<br /> <br /> Gram (+) > Gram (-)<br /> <br /> Chủ yếu ở VK Gram âm<br /> <br /> Cấu trúc<br /> <br /> Protein<br /> <br /> LPS<br /> <br /> - Không bền nhiệt (tạo toxoid)<br /> - Tính kháng nguyên mạnh<br /> - Độc tính mạnh<br /> <br /> - Bền nhiệt<br /> - Tính kháng nguyên chuyên<br /> biệt nhưng yếu<br /> - Độc tính trung bình<br /> <br /> Chuyên biệt<br /> <br /> Không chuyên biệt<br /> <br /> Đặc điểm<br /> <br /> 1. Enzym tấn công<br /> - Coagulase ở<br /> <br /> Nội độc tố<br /> Endotoxin<br /> <br /> S.aureus gây đông huyết tương<br /> <br /> 2. Enzym xâm lấn<br /> - Hyaluronidase<br /> <br /> Tính chất<br /> <br /> - Kinase<br /> - Collagenase<br /> <br /> Triệu chứng<br /> lâm sàng<br /> <br /> ĐỘC TỐ<br /> - Antitoxin = kháng thể kháng độc tố do vật chủ sản xuất,<br /> <br />  huyết thanh điều trị<br /> - Antatoxin (giải độc tố, toxoid) = độc tố giảm/mất độc<br /> <br /> YẾU TỐ VẬT CHỦ<br /> Sự phòng vệ bên ngoài<br /> + Da, niêm mạc<br /> + Chất nhầy bắt dính vi khuẩn, bụi …<br /> <br /> tính nhưng còn tính kháng nguyên  vaccin<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3/8/2017<br /> <br /> YẾU TỐ VẬT CHỦ<br /> <br /> YẾU TỐ VẬT CHỦ<br /> <br /> Sự phòng vệ bên trong<br /> <br /> Sự phòng vệ bên ngoài<br /> <br /> + Sự thực bào<br /> <br /> + pH, enzym, chất kháng khuẩn ở nước mắt,<br /> nước bọt, dịch âm đạo ...<br /> + Lactobacillus tiết acid lactic làm giảm sự phát<br /> triển của Candida albicans<br /> <br /> YẾU TỐ VẬT CHỦ<br /> <br /> YẾU TỐ VẬT CHỦ<br /> <br /> Sự phòng vệ bên trong<br /> + Sự thực bào<br /> <br /> Sự phòng vệ bên trong<br /> Vi khuẩn gây ra<br /> tổn thương ở mô<br /> <br /> + Sản xuất kháng thể<br /> <br /> Bạch cầu<br /> <br /> Mạch máu<br /> <br /> YẾU TỐ VẬT CHỦ<br /> - Khả năng bệnh nhiễm bị ảnh hưởng bởi tuổi tác,<br /> <br /> yếu tố di truyền/xã hội/công việc, thói quen sinh<br /> hoạt , môi trường…<br /> - Người thiếu hoặc giảm hệ thống miễn dịch <br /> <br /> tăng nhạy cảm với tác nhân gây bệnh<br /> <br /> KHÁNG NGUYÊN – KHÁNG THỂ<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3/8/2017<br /> <br /> ĐỊNH NGHĨA<br /> <br /> ĐỊNH NGHĨA<br /> 1. Kháng nguyên: là chất có khả năng kích thích<br /> <br /> sản xuất kháng thể tương ứng (gây đáp ứng<br /> miễn dịch)<br /> 2. Kháng thể: do cơ thể sản xuất dưới sự kích<br /> <br /> Độc tố<br /> <br /> thích của kháng nguyên.<br /> 3. Đáp ứng miễn dịch: phản ứng KN-KT  bảo vệ<br /> <br /> Virus<br /> <br /> cơ thể<br /> Vi khuẩn<br /> <br /> KHÁNG NGUYÊN<br /> <br /> KHÁNG NGUYÊN<br /> <br /> - Bản chất: protein, polyosid, lipid, tổng hợp…<br /> <br /> Phân loại<br /> <br /> - Tính chất<br /> <br /> - Immunogen: KN gây đáp ứng miễn dịch chuyên biệt<br /> <br /> - Gây miễn dịch<br /> <br /> - Allergen = dị ứng nguyên<br /> <br /> - Trọng lượng phân tử cao<br /> <br /> - Kháng nguyên đẳng tính = loại KN tồn tại ở nhiều<br /> <br /> - Cấu trúc không gian bền vững<br /> - Đủ lượng mới gây miễn dịch<br /> <br /> loài<br /> - Tự kháng nguyên = KN chỉ có riêng ở một cá thể<br /> <br /> - Lạ<br /> - Chuyên biệt<br /> <br /> Phân loại<br /> <br /> KHÁNG NGUYÊN<br /> <br /> KHÁNG NGUYÊN<br /> Phân loại<br /> <br /> - Epitop = phần chuyên biệt của KN tự nhiên<br /> - Là phần được lympho nhìn nhận<br /> - Phản ứng với KT gây đáp ứng miễn dịch<br /> - Nhỏ  không kích thích tạo KT<br /> <br /> - Hapten = tương tự epitop nhưng của KN nhân tạo<br /> <br /> 5<br /> <br />