Báo cáo kết quả Nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến: Một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kĩ thuật đập cầu trong môn Cầu lông cho học sinh trường THPT Tam Đảo II

Chia sẻ: Trần Thị Ta | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:31

Thêm vào BST

Báo xấu

78
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đập cầu là một kỹ thuật không thể thiếu trong học tập và thi đấu Cầu lông. Đập cầu ảnh hưởng rất lớn đến thành tích thi đấu của các VĐV và thực tiễn hoạt động TDTT của trường THPT Tam Đảo II cho thấy khả năng thực hiện kĩ thuật đập cầu của các em học sinh còn có những hạn chế yếu kém cần khắc phục. Muốn khắc phục được những hạn chế đó và phát huy được thành tích cao trong môn Cầu lông thì việc nghiên cứu tìm ra các bài tập nâng cao thành tích là một nhu cầu cấp thiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo kết quả Nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến: Một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kĩ thuật đập cầu trong môn Cầu lông cho học sinh trường THPT Tam Đảo II

MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................................. 3 I. LỜI GIỚI THIỆU ................................................................................................................... 4 II. TÊN SÁNG KIẾN: ................................................................................................................. 5 III. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN: ....................................................................................................... 5 IV. CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN: .............................................................................. 5 V. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN: .................................................................................. 5 VI. NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG: ........................................................................... 5 VII. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN: .......................................................................... 6 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................................................ 6 1.1 Đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi 16 18 ....................................................................... 6 1.2. Cơ sở phương pháp để lựa chọn các bài tập ............................................................ 6 1.2.1. Huấn luyện kỹ thuật ................................................................................................ 6 1.2.2. Huấn luyện thể lực .................................................................................................. 7 1.2.3. Huấn luyện tâm lý chuyên môn cho VĐV ............................................................... 7 1.3. Quan điểm về huấn luyện, giảng dạy kỹ thuật trong môn Cầu lông ..................... 8 Các yếu tố cơ bản trong đánh cầu ................................................................................... 8 1.4. Tập luyện kỹ thuật Cầu lông .................................................................................... 8 CHƯƠNG II: .......................................................................................................................... 12 NHIỆM VỤ, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................................... 12 2.1. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................. 12 2.2. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 12 2.2.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu ......................................................... 12 2.2.2. Phương pháp phỏng vấn, tọa đàm ........................................................................ 12 2.2.3. Phương pháp quan sát sư phạm ........................................................................... 12 2.2.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm .................................................................... 13 2.2.5. Phương pháp toán học thống kê ........................................................................... 13 CHƯƠNG III: .......................................................................................................................... 14 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ....................................................................................................... 14 3.1. Thực trạng công tác huấn luyện và hiệu quả kỹ thuật đập cầu của học sinh đội tuyển Cầu lông trường THPT Tam Đảo II. ................................................................... 14 3.1.1. Thực trạng công tác huấn luyện ............................................................................ 14 3.1.2. Thực trạng hiệu quả kỹ thuật đập cầu của học sinh trường THPT Tam Đảo II 15 ........................................................................................................................................... 3.2. Lựa chọn và ứng dụng các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập cầu trong thi đấu Cầu lông của học sinh trường THPT Tam Đảo II ................................. 15 3.2.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn .................................................................................... 15 3.2.2. Lựa chọn các bài tập. ............................................................................................. 17 3.3. Hệ thống các bài tập lựa chọn ................................................................................ 18 3.3.1. Bài tập bổ trợ .............................................................................................. 18 3.3.2. Bài tập chuyên môn. ............................................................................................. 20 3.4. Tổ chức thực nghiệm và đánh giá hiệu quả ........................................................... 22 3.4.1. Tổ chức thực nghiệm .................................................................................. 22 3.4.2 Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm. ............................................................ 25 VIII. CÁC ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN: ...................................... 29 IX. ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH CỦA SÁNG KIẾN: ....................................................................... 29 X. TÊN TỔ CHỨC, CÁ NHÂN THAM GIA ÁP DỤNG THỬ: ............................................ 29 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................................ 31 1
2
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT 1. THPT : Trung học phổ thông 2. GDTC : Giáo dục thể chất 3. TDTT : Thể dục thể thao 4. Nxb : Nhà xuất bản 5. VĐV : Vận động viên 6. HLV : Huấn luyện viên 7. Q : Quả 8. L : Lần 9. % : Phần trăm 3
BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN I. LỜI GIỚI THIỆU Mục đích của việc giáo dục THPT là bồi dưỡng thế hệ trẻ trở thành những con người phát triển toàn diện cả về đức, trí, thể, mĩ. Con người chúng ta đào tạo ra phải khoẻ về thể chất và tinh thần, có khả năng làm việc mưu trí, dũng cảm trong chiến đấu và bảo vệ Tổ quốc. GDTC nhằm bồi dưỡng thế hệ trẻ trở thành những con người phát triển toàn diện, có sức khoẻ dồi dào, thể chất cường tráng, có dũng khí kiên cường để kế tục đắc lực sự nghiệp cách mạng sau này. Chính vì vậy việc GDTC cho thế hệ trẻ nói chung và các trường THPT nói riêng là rất cần thiết. Đặc biệt Cầu lông là một trong những môn thể thao phổ biến hiện nay. Ở Việt Nam, Cầu lông chiếm một vị trí quan trọng trong hoạt động văn hoá, nó ngày càng thu hút được đông đảo người tham gia chơi. Vì vậy nó có một vị trí quan trọng trong chương trình thi đấu của các kì Đại hội TDTT được tiến hành ở các cấp, ngành, nhằm góp phần tìm ra tài năng cho đất nước. Mặt khác, đây là môn thể thao phù hợp cho cả nam và nữ với mọi trình độ lứa tuổi khác nhau, khắc phục được các yêu cầu về dụng cụ, sân bãi... Nên được đông đảo mọi người ưa thích và tập luyện. Cầu lông là một nội dung quan trọng được đưa vào giảng dạy ở các trường phổ thông nhằm phát triển các tố chất thể lực, rèn luyện các phản ứng nhanh nhạy, sự mềm dẻo, khéo léo và linh hoạt trong các hoạt động. Thành tích của môn Cầu lông phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thể lực, kĩ thuật, chiến thuật, tâm lí, chuyên môn của người tập... Ngày nay, Cầu lông nước ta cũng có những bước tiến bộ rất đáng khích lệ. Nhưng so với thế giới thì thành tích của chúng ta còn bị bỏ khá xa. Nguyên nhân chính là do thể lực chúng ta còn yếu, cơ sở vật chất còn thiếu thốn và đặc biệt là các bài tập đưa ra chưa thực sự tối ưu và có hiệu quả cao. Cầu lông có rất nhiều kỹ thuật tấn công, nhưng đập cầu là một kỹ thuật tấn công cơ bản, được sử dụng nhiều trong tập luyện và thi đấu. Nó quyết định đến việc dứt điểm một đợt tấn công bằng cách ăn điểm trực tiếp. Tuy nhiên để sử dụng hiệu quả kỹ thuật này đòi hỏi người tập phải có quá trình tập luyện lâu dài, sáng tạo và công phu. Qua theo dõi một số trận đấu của các giải thể thao học sinh trong tỉnh, các giải Cầu lông toàn Quốc, giải Cầu lông của trường được tổ chức hàng năm tôi thấy rằng hầu hết các VĐV đều sử dụng kỹ thuật đập cầu để tấn công giành thế chủ động ăn điểm trực tiếp. Đập cầu là một kỹ thuật không thể thiếu trong học tập và thi đấu Cầu lông. Đập cầu ảnh hưởng rất lớn đến thành tích thi đấu của các VĐV và thực tiễn hoạt động TDTT của trường THPT Tam Đảo II cho thấy khả năng thực hiện kĩ thuật đập cầu của các em học sinh còn có những hạn chế yếu kém 4
cần khắc phục. Muốn khắc phục được những hạn chế đó và phát huy được thành tích cao trong môn Cầu lông thì việc nghiên cứu tìm ra các bài tập nâng cao thành tích là một nhu cầu cấp thiết. II. TÊN SÁNG KIẾN: Một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kĩ thuật đập cầu trong môn Cầu lông cho học sinh trường THPT Tam Đảo II III. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN: Họ và tên: Vũ Huy Lương Địa chỉ tác giả sáng kiến: Bồ Lý Tam Đảo Vĩnh Phúc Số điện thoại: 0978523460 Email: vuhuyluong.gvtamdao2@vinhphuc.edu.vn IV. CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN: Vũ Huy Lương – Giáo viên trường THPT Tam Đảo 2 – Tam Đảo – Vĩnh Phúc V. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN: Áp dụng trong huấn luyện và giảng dạy môn Cầu lông VI. NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG: Ngày 1 tháng 10 năm 2019 sáng kiến được áp dụng trong huấn luyện đội tuyển Cầu lông của nhà trường chuẩn bị tham gia Hội khỏe Phù Đổng tỉnh Vĩnh Phúc lần thứ IX, năm 2019. 5
VII. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN: CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi 16 18 * Đặc điểm tâm lý học TDTT Trong quá trình tập luyện và thi đấu thể thao người tập sẽ luôn xuất hiện các trạng thái tâm lý. Do đặc điểm tâm lý của người tập thường biểu hiện ở tính linh động, linh hoạt của hệ thần kinh trung ương cao, khả năng nắm bắt cảm giác các hoạt động vận động. Do vậy có khả năng tiếp thu các động tác kỹ thuật rất nhanh chóng, họ rất sáng tạo nhưng do thiếu tính kiên trì, bền bỉ khi phải khắc phục khó khăn, mệt mỏi trong quá trình tập luyện nên dễ nảy sinh các tâm trạng chán nản, không hứng thú để thực hiện các bài tập như: Các bài tập có kỹ thuật động tác phối hợp với nhau phức tạp hoặc những bài tập thể lực với khối lượng vận động lớn, thời gian thực hiện các động tác kỹ thuật cần phải được chú ý nhiều về thời gian, lượng vận động, hình thức và phương pháp tập luyện cần phải được sắp xếp hợp lý. Các bài tập này phải mang tính đa dạng, phong phú và hấp dẫn nhằm gây được trạng thái hưng phấn, thoải mái trong những giờ tập luyện để họ có thể hoàn thiện bài tập. 1.2. Cơ sở phương pháp để lựa chọn các bài tập Trong bất kì môn thể thao mang tính đối kháng nào cũng đều có hai mảng hệ thống kĩ thuật cơ bản là hệ thống kỹ thuật tấn công và hệ thống kỹ thuật phòng thủ. Phương châm tấn công luôn được các HLV và các VĐV đặc biệt coi trọng. Mặc dù vậy, hệ thống kỹ thuật phòng thủ không vì thế mà coi nhẹ trong quá trình huấn luyện kỹ thuật thể thao. Một trong những yêu cầu trong quá trình huấn luyện kỹ thuật tấn công ở các môn thể thao đối kháng là nâng cao sức nhanh phản ứng vận động. Với môn Cầu lông trong quá trình tập luyện nâng cao kỹ thuật đập cầu thì việc rèn luyện sức nhanh phản ứng vận động phức tạp có ý nghĩa quyết định. Tuy nhiên, để nâng cao được kỹ thuật này trong thi đấu cần phát triển toàn diện các tố chất thể lực, tâm lý, kỹ thuật, chiến thuật khác. 1.2.1. Huấn luyện kỹ thuật Công tác huấn luyện kỹ thuật cho VĐV Cầu lông là giúp cho họ thực hiện các hành vi kỹ thuật động tác ở mức độ tự động hóa. Động tác trở thành kỹ năng kỹ xảo, nhằm nâng cao hiệu quả của các kỹ thuật tấn công và phòng thủ, nâng cao khả năng phối hợp hoạt động của các cơ quan, đảm bảo duy trì trạng thái kỹ thuật ổn định trong quá trình thi đấu. Một yêu cầu đối với công tác huấn luyện kỹ thuật là cần áp dụng nhiều biến dạng của kỹ thuật để làm sao cho quá trình thực hiện động tác đánh cầu làm cho đối phương khó phán đoán được ý đồ bên mình. 6
Ngoài việc huấn luyện kỹ thuật cần chú ý đến đặc điểm cá nhân của từng VĐV để xây dựng “kỹ thuật cá nhân” cho phù hợp, giúp họ có thể phát huy được hết khả năng của bản thân mình để đạt thành tích thể thao cao nhất. Tố chất con người thường biểu hiện ở hoạt động TDTT là sức nhanh, sức mạnh, sức bền, mềm dẻo, khéo léo. Mà bản chất của nó là năng lực thực hiện kỹ thuật động tác có độ chính xác cao của con người. Do đó trong huấn luyện cần tập trung đến phát triển các kỹ thuật chuyên môn để làm cơ sở cho việc tiếp thu và vận dụng kỹ thuật, chiến thuật vào thi đấu để đạt kết quả cao nhất. Nói cách khác việc tập luyện thể lực chung và thể lực chuyên môn vững chắc là khởi đầu và là nền tảng để thực hiện các kỹ thuật tấn công phát huy được sức mạnh tốc độ động tác đánh cầu cao nhất. 1.2.2. Huấn luyện thể lực Cơ sở để huấn luyện thể lực cho VĐV là phải phù hợp với quy luật chung của giáo dục các năng lực thể chất, những năng lực chung và năng lực chuyên môn. Huấn luyện thể lực chung là quá trình GDTC toàn diện những năng lực thể chất của VĐV được sử dụng nhiều bài tập khác nhau để nâng cao chức phận của cơ thể, làm phong phú vốn kỹ năng, kỹ xảo cho VĐV. Tuy nhiên do đặc điểm chuyên môn hoá của từng môn thể thao mà mà huấn luyện thể lực cho từng môn cũng khác nhau. Huấn luyện thể chất chung và chuyên môn có mối quan hệ biện chứng với nhau, mối quan hệ này thay đổi theo từng năm cũng như mỗi thời kỳ huấn luyện lớn. 1.2.3. Huấn luyện tâm lý chuyên môn cho VĐV Để đạt thành tích trong tập luyện và thi đấu trước hết phải giáo dục cho học sinh động cơ tập luyện đúng đắn và cao đẹp như mong muốn vươn tới thành tích thể thao ngày càng cao để làm vinh quang cho tập thể, tổ quốc. Nhiệm vụ quan trọng nữa là giáo dục cho VĐV những chuẩn mực về đạo đức thể thao, tuân thủ các luật lệ thi đấu, tinh thần thi đấu cao thượng “thắng không kiêu, bại không nản” cách xử sự đúng đắn, thân tình với HLV, đồng đội và người hâm mộ. Giáo dục cho VĐV tính cần cù, chịu khó, khắc phục khó khăn gian khổ trong tập luyện và thi đấu. Huấn luyện tâm lý chuyên môn được thể hiện trong việc giáo dục tính chủ động, sáng tạo, tinh thần tự chủ, năng lực vượt qua những khó khăn tâm lý trong môn thể thao lựa chọn, điều hòa trạng thái tối ưu của mình, biết điều chỉnh trạng thái tâm lý xấu xuất hiện trong tập luyện và thi đấu để đạt được thành tích cao nhất. 7
1.3. Quan điểm về huấn luyện, giảng dạy kỹ thuật trong môn Cầu lông Các yếu tố cơ bản trong đánh cầu Trong Cầu lông hệ thống kỹ thuật cơ bản rất đa dạng bao gồm các nhóm kỹ thuật chính: Di chuyển, phòng thủ, phát cầu, tấn công. Đặc biệt là nhóm kỹ thuật tấn công, trong đó quan trọng nhất là kỹ thuật đập cầu. Điều này được chứng minh trong các cuộc thi lớn. Tác dụng của kỹ thuật này cho phép VĐV phát huy toàn diện sự phối hợp của các bộ phận cơ thể tham gia vào quá trình thực hiện kỹ thụật đập cầu, đồng thời còn cho phép VĐV kết hợp với 3 yếu tố đặt cơ sở lý luận cho việc xây dựng và áp dụng các bài tập nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập cầu. * Sức mạnh tốc độ: Là một tố chất cần thiết và không thể thiếu được khi sử dụng kỹ thuật đập cầu. Vì sức mạnh tốc độ là khả năng thực hiện kỹ thuật động tác với tốc độ nhanh và sự co cơ tối đa. Muốn có được sức mạnh tốc độ ngoài việc học tập kỹ thuật thì người tập phải trải qua quá trình tập luyện lâu dài. Khi sử dụng kỹ thuật cần phải phối hợp được toàn thân cùng với động tác lăng và gấp nhanh cổ tay. Tuy nhiên để hoàn thiện sức mạnh tốc độ thì không những phải tập luyện với cầu mà phải tập luyện thêm các động tác bổ trợ bên ngoài. 1.4. Tập luyện kỹ thuật Cầu lông Với tính đối kháng của hoạt động thi đấu, những thay đổi mang tính chất tình huống trong hoạt động thi đấu của VĐV Cầu lông mà đòi hỏi VĐV phải có một hệ thống các kỹ thuật, chiến thuật chuẩn xác và ổn định. Muốn có được hệ thống các kỹ chiến thuật chuẩn xác và ổn định thì cần phải có quá trình huấn luyện tốt, huấn luyện giỏi, VĐV phải tuân thủ những yêu cầu hướng dẫn của HLV và cần đảm bảo thực hiện tốt các nguyên tắc, các yêu cầu của buổi tập. 1.4.1. Nguyên tắc tự giác tích cực: Là yếu tố chủ yếu có ảnh hưởng lớn đến kết quả tập luyện. Nguyên tắc này thể hiện lòng ham muốn, ý chí, nghị lực chủ động nghiên cứu kỹ thuật trước, trong và sau khi học. Tính tích cực tự giác của mỗi cá nhân làm cho công tác huấn luyện được thúc đẩy góp phần nâng cao thành tích thể thao. Tập luyện phải đảm bảo tính thường xuyên, có hệ thống: Đây là nguyên tắc cơ bản trong tập luyện TDTT nói chung và tập luyện kỹ thuật Cầu lông nói riêng. Việc tập luyện phải liên tục từ ngày này sang ngày khác, từ tuần này sang tuần khác… phải tập theo trình tự từ đơn giản đến phức tạp, từ những động tác đã biết đến đến những động tác mới chưa biết. Trong quá trình tập luyện cần tránh chạy theo các động tác, bài tập mới hấp dẫn mà bỏ qua những động tác cơ bản, bởi vì kỹ thuật cơ bản tuy đơn giản nhưng rất quan trọng, nó là nền tảng để tiếp thu, tập luyện kỹ thuật mới, đúng và có hiệu quả cao. 8
Trong tập luyện cần chú trọng việc củng cố và nâng cao tập luyện các bài tập kỹ thuật. Các động tác kỹ thuật lúc đầu tập còn bỡ ngỡ, động tác thực hiện có thể không chuẩn xác, nhưng về sau qua tập luyện sẽ dần trở nên thuần thục, chuẩn xác và trở thành kỹ xảo. Việc ứng dụng trong thi đấu sẽ đạt hiệu quả cao. Sự lặp lại một động tác cho thuần thục có khi nhanh có khi chậm tùy thuộc vào khả năng từng người và phương pháp tập luyện. Điều quan trọng ở đây là VĐV phải kiên trì, tập đi tập lại nhiều lần, đồng thời nâng cao dần độ khó của động tác để có thể hình thành “cảm giác cầu” chính xác. Việc lặp lại này chính là quá trình vận động chuyển từ lượng thành chất. 1.4.2. Các quan điểm về huấn luyện tốc độ nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập cầu. Đập cầu: Là một kỹ thuật khó khi VĐV muốn thực hiện đập cầu hiệu quả cần phải có những tố chất kỹ thuật, sức mạnh, sức nhanh, độ cảm giác cầu. Sức mạnh là khả năng thực hiện kỹ thuật động tác với tốc độ nhanh, mạnh và sự co cơ tối đa của VĐV trong thi đấu, cho nên việc huấn luyện sức mạnh là quan trọng hàng đầu. Không có sức mạnh thì không thể thực hiện được kỹ thuật đập cầu. Yếu tố kỹ thuật: Là nhân tố quan trọng nhất vì nếu VĐV không có kỹ thuật thì không thể nào thực hiện đập cầu tấn công có hiệu quả. Vì vậy, trong suốt quá trình huấn luyện cho VĐV cần quan tâm tới viêc huấn luyện kỹ thuật. Sức mạnh phản ứng vận động: Đó là sự đáp ứng lại các tín hiệu xuất hiện đột ngột bằng những hành vi vận động nhất định. Như vậy trong tập luyện và thi đấu Cầu lông, sức mạnh phản ứng vận động phức tạp có ý nghĩa trong thực tế phán đoán cầu đến và đưa ra các động tác quyết định trong thời gian ngắn nhất. Để huấn luyện sức nhanh động tác, quan điểm của lý luận và phương pháp TDTT là sử dụng chủ yếu những phương pháp tập luyện kỹ thuật lặp đi lặp lại với tốc độ giới hạn và trong thời gian ngắn nhất. Quan điểm chuyên môn: Trong Cầu lông người ta huấn luyện sức nhanh phản ứng vận động bằng các bài tập phản ứng lại tín hiệu tiếng, âm thanh… theo các thủ thuật chuyên môn. Để huấn luyện sức nhanh động tác cần huấn luyện hỗ trợ phát triển sức mạnh và huấn luyện toàn bộ kỹ thuật động tác ở mức tự động hóa. Kỹ thuật đập cầu. Từ tầm quan trọng của kỹ thuật đập cầu trong tập luyện và thi đấu trước hết tôi phân tích kỹ thuật đập cầu. Tư thế chuẩn bị: VĐV đứng ở tư thế chân trước, chân sau, trọng tâm dồn vào chân trước, lưng hơi cong, mắt theo dõi cầu, tay phải (tay thuận) 9
cầm vợt ở phía trước mặt, đầu vợt cao ngang trán. Góc giữa cẳng tay và cánh tay khoảng 90o. Yếu lĩnh động tác: Khi thấy đối phương đánh cầu sang cao trên đầu thì thân trên nhanh chóng xoay sang bên phải, trọng tâm chuyển từ chân trước sang chân sau. Tay phải cầm vợt đưa từ trước lên cao, ra sau, đầu vợt chúc xuống. Lúc này vai trái hơi cao hướng về hướng đánh cầu, vai phải hạ thấp ở phía sau, tư thế lúc này toàn thân ưỡn hình cánh cung. Sau đó nhanh chóng đạp mũi chân phải, duỗi thẳng khớp gối, xoay hông, lật vai. Tay phải đưa vợt từ dưới lên trên, ra trước, khi tiếp xúc cầu là lúc cơ thể vươn lên cao nhất. Điểm tiếp xúc cầu và vợt chếch trước trán một tầm tay cộng với một vợt. Trong quá trình thực hiện động tác, trọng tâm lại chuyển từ chân sau sang chân trước đồng thời gập nhanh thân người để phối hợp lực đập cầu. Chú ý sử dụng động tác gập cổ tay khi tiếp xúc cầu để cầu đi cắm hơn. Sau khi tiếp xúc cầu, vợt theo đà đưa từ trên xuống dưới, sang trái, thân người có xu hướng lao về trước thì nhanh chóng bước chân phải lên một bước nhỏ để giữ thăng bằng, rồi lại trở về tư thế chuẩn bị để đánh quả cầu tiếp theo. Từ việc phân tích trên tôi nhận thấy rằng kỹ thuật đập cầu đóng vai trò quan trọng nhất trong hệ thống kỹ thuật tấn công của Cầu lông. Từ phân tích cơ sở lý luận trên tôi rút ra kết luận như sau: Muốn phát triển kỹ thuật đập cầu cần tập luyện các bài tập phát triển sức mạnh cho nhóm cơ đùi, lưng, vai và cơ tay. Phải tập luyện kỹ thuật ở mức tự động hóa để vận dụng được các yếu tố chiến thuật. Phát triển khả năng phán đoán linh hoạt để rút ngắn thời gian chuẩn bị đập cầu, cần phải xây dựng các bài tập phát triển phối hợp kỹ thuật để tăng tốc độ kỹ thuật đập cầu. Còn vấn đề thực tiễn huấn luyện kỹ thuật đập cầu cho VĐV như thế nào chúng ta đi nghiên cứu phần tiếp theo. 10
11
CHƯƠNG II: NHIỆM VỤ, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích của đề tài này tôi xác định giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu sau: Nhiệm vụ 1: Đánh giá thực trạng công tác giảng dạy, huấn luyện và hiệu quả thực hiện kỹ thuật đập cầu của học sinh trường THPT Tam Đảo II. Nhiệm vụ 2: Lựa chọn và ứng dụng các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả tấn công bằng kỹ thuật đập cầu cho học sinh trường THPT Tam Đảo II. 2.2. Phương pháp nghiên cứu Để giải quyết mục tiêu đề ra trong đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học sau: 2.2.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu Khoa học là sự kế thừa, nhờ nền tảng của cái cũ mà chúng ta biết được sự vận động, phát triển của cái mới. Chính vì vậy mà việc tham khảo tài liệu để khám phá từ cái cũ ra cái mới là một phương pháp quan trọng trong nghiên cứu khoa học. Do vậy, việc tham khảo các tài liệu có liên quan là một vấn đề không thể thiếu được đối với người làm công tác khoa học cũng như việc trang bị kiến thức cho bản thân. 2.2.2. Phương pháp phỏng vấn, tọa đàm Đây là phương pháp được tôi sử dụng trong quá trình nghiên cứu với hình thức dùng phiếu phỏng vấn nhằm điều tra thực trạng việc sử dụng các bài tập bổ trợ nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập Cầu tấn công trong tập luyện và thi đấu tại các đơn vị: Trường THPT Tam Đảo II, các VĐV trong tỉnh Vĩnh Phúc, các thầy cô giáo có chuyên môn tốt. Mặt khác thông qua hình thức dùng phiếu phỏng vấn tôi có thêm cơ sở thực tiễn để lựa chọn các bài tập ứng dụng trong quá trình nghiên cứu. Kết quả của việc sử dụng phương pháp nghiên cứu này tôi trình bày ở phần “kết quả nghiên cứu”. 2.2.3. Phương pháp quan sát sư phạm Tôi quan sát và ghi chép các buổi tập của các VĐV nam đội tuyển Cầu lông trường THPT Tam Đảo II để đánh giá mức độ tiếp thu lương vận động và khả năng phối hợp vận động trên cơ sở đó lựa chọn các bài tập phù hợp với đặc điểm của đối tượng tập luyện cụ thể. 12
2.2.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm Phương pháp này tôi sử dụng nhằm mục đích kiểm tra tính hiệu quả và mức độ phù hợp của bài tập lựa chọn trên đối tượng nghiên cứu. Quá trình thực nghiệm được tôi tiến hành như sau: Lấy tổng số 12 VĐV là học sinh trường THPT Tam Đảo II và chia thành 2 nhóm: Nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng, mỗi nhóm gồm 6 VĐV có trình độ tương đương nhau. Quá trình thực nghiệm kéo dài trong 28 tiết (thời gian mỗi tiết là 45 phút, mỗi tuần 4 tiết) 2.2.5. Phương pháp toán học thống kê Phương pháp này được tôi sử dụng trong quá trình xử lý số liệu đã thu thập được. Các tham số đặc trưng mà tôi quan tâm là: X , , t, w và được tính theo công thức: n xi Chỉ số trung bình cộng : X i 1 n Trong đó: xi : Là giá trị của từng cá thể. X : Là giá trị trung bình của tập hợp mẫu. n: Là tổng số cá thể (tập hợp mẫu nghiên cứu). xA xB t Công thức tính t quan sát: 1 2. . n 2 2 xA x A xB x B Phương sai: 2 (n
CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. Thực trạng công tác huấn luyện và hiệu quả kỹ thuật đập cầu của học sinh đội tuyển Cầu lông trường THPT Tam Đảo II. 3.1.1. Thực trạng công tác huấn luyện Để tìm hiểu thực trạng công tác huấn luyện và hiệu quả kỹ thuật đập cầu của nam đội tuyển Cầu lông trường THPT Tam Đảo II, kết quả như sau: Bảng 3.1 Kết quả thực tiễn công tác huấn luyện kỹ thuật môn Cầu lông của giáo viên trường THPT Tam Đảo II. (n = 6). Số người lựa Số chọn Nội dung phỏng vấn TT n % Các bài tập mà giáo viên áp dụng huấn luyện 1 Nằm sấp chống đẩy 2 30% 2 Tại chỗ bật nhảy đập cầu không tiếp xúc với 3 50% cầu 3 Di chuyển 2 góc cuối sân không tiếp xúc với 2 30% cầu 4 Di chuyển 2 góc cuối sân có tiếp xúc với cầu 1 17% 5 Bài tập thi đấu 3 50% 6 Tập mô phỏng kỹ thuật 5 80% 7 Nhảy dây tốc độ 4 70% 8 Gánh tạ 5 80% 9 Nâng tạ Gante 3 50% 10 Nhảy bật bục 5 80% 11 Chạy 800m 1500m 2 30% Qua bảng số liệu trên ta thấy thực trạng các bài tập mà giáo viên sử dụng còn chưa thực sự phù hợp với học sinh và thiếu đi tính trình tự giảng dạy trong môn Cầu lông. Chưa sử dụng nhiều đến các bài tập bổ trợ. 14
3.1.2. Thực trạng hiệu quả kỹ thuật đập cầu của học sinh trường THPT Tam Đảo II Để tìm hiểu thực trạng hiệu quả kỹ thuật đập cầu tôi tiến hành kiểm tra kỹ thuật đập cầu của học sinh đội tuyển Cầu lông trường thu được kết quả như sau: Bảng 3.2 Kết quả kiểm tra kỹ thuật đập cầu của học sinh. Số học sinh tham gia kiểm Mức độ tra n = 12 n % Giỏi 1 8% Khá 2 17% Trung bình 5 42% Không đạt 4 33% Từ số liệu trên cho thấy công tác giảng dạy môn cầu lông trong trường vẫn chua hợp lý. Qua kiểm tra và thống kê 12 học sinh theo bảng ta thấy tỉ lệ học sinh đạt điểm trung bình và không đạt lên tới 75%, giỏi và khá chỉ đạt 25%. 3.2. Lựa chọn và ứng dụng các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập cầu trong thi đấu Cầu lông của học sinh trường THPT Tam Đảo II 3.2.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn Trong thực tế tập luyện và thi đấu Cầu lông, hệ thống kỹ thuật của môn học cần hoàn thiện và rất đa dạng. Mặc dù chỉ tập chung vào bốn nhóm kỹ thuật chính là: Di chuyển, tấn công, phòng thủ và phát cầu, song mỗi nhóm kỹ thuật lại bao gồm rất nhiều kỹ thuật đơn lẻ và thực tế trong mỗi kỹ thuật lại có những cá nhân sử dụng rất khác nhau. Điều này phụ thuộc rất nhiều vào chiến thuật thi đấu của họ. Thi đấu Cầu lông bao gồm đánh đơn và đánh đôi. Mỗi hình thức thi đấu khác nhau sẽ quy định những chiến thuật thi đấu khác nhau và ngay trong cùng một hình thức thi đấu, chiến thuật của mỗi VĐV cũng áp dụng không giống nhau. Song trong thực tế thi đấu ở bất kể hình thức nào, phương châm lấy tấn công làm chính kết hợp với phòng thủ tích cực để giành thắng lợi chính là nguyên nhân quy định cách đánh chủ yếu của mỗi VĐV. 15
Vậy thì để quá triệt phương châm đó, khi thi đấu các VĐV Cầu lông thường áp dụng các kỹ thuật tấn công như thế nào? Chúng ta hãy nghiên cứu bảng số liệu sau: 16
Bảng 3.3 Tỷ lệ sử dụng kỹ thuật tấn công trong thi đấu của các đối tượng khác nhau. Kỹ thuật Đập cầu Cao sâu Bỏ nhỏ khác Đối tượng Số Số Số Số lượn % lượn % lượn % lượn % g g g g Giải học sinh trường 62 39,49 26 16,5 37 23,56 32 20,38 6 VĐV thi đấu toàn 94 48,20 27 13,8 40 20,51 37 18,97 quốc 4 Ghi chú: Số lượng đập cầu tính trong trận đấu. Thông qua bảng số liệu trên tôi rút ra kết luận sau: Trong tổng số trận đấu của các VĐV đều sử dụng kỹ thuật đập cầu với tỷ lệ cao nhất, giải học sinh của trường THPT là 39,49%, VĐV là 48,20%. Các VĐV càng có trình độ cao thì số lần sử dụng kỹ thuật đập cầu càng chiếm tỷ lệ cao trong mỗi trận đấu. Từ đó ta thấy đập cầu là một kỹ thuật tấn công quan trọng nhất trong hệ thống kỹ thuật tấn công của Cầu lông. Sử dụng kỹ thuật này có thể ăn điểm trực tiếp hoặc tạo cơ hội để ăn điểm những quả sau. Đối với VĐV yêu cầu phải có sức mạnh nghĩa là tốc độ bay của quả đập cầu phải lớn, có độ cắm tốt và chính xác cao. 3.2.2. Lựa chọn các bài tập. Dựa trên các cơ sở trên, thông qua việc tham khảo các tư liệu chuyên môn như tài liệu giảng dạy môn Cầu lông của bộ môn Cầu lông, sách giáo trình giảng dạy môn Cầu lông…Đồng thời quan sát các giờ học của đội tuyển, căn cứ vào tình hình thực tế về trình độ của đội tuyển tôi tiến hành lựa chọn một số bài tập sau. Các bài tập bổ trợ: 1. Nâng tạ. 2. Nằm sấp chống đẩy. 3. Gập duỗi thân(tập cơ bụng). 4. Nhảy dây tốc độ. 5. Chạy 800m – 1500m. 17
6. Bật cóc 30m. 7. Bật bục 30cm tốc độ tối đa. 8. Di chuyển đánh cầu trên lưới và 2 góc sân, bật nhảy đập cầu. 9. Bài tập phối hợp 3 bước nhảy đập cầu. Các bài tập chuyên môn: 1. Đập cầu chéo sân. 2. Đập cầu dọc biên. 3. Đập cầu phải trái trên lưới. 4. Đập cầu kết hợp chặn cầu trên lưới. 5. Đập cầu liên tục vào ô quy định có người phục vụ, tính số lần. 6. Phối hợp đập cầu và chặn cầu ngay trên lưới. 7. Một người đánh nhanh trên lưới, một người cuối sân bật cao trên lưới. 8. Hai người một cầu đánh nhanh phía trước. 9. Phối hợp di chuyển toàn sân đánh cầu. 10. Bài tập thi đấu. 3.2.3. Ứng dụng các bài tập kỹ thuật đập cầu cho học sinh trường THPT Tam Đảo II. Dựa trên cơ sở lý luận thực tiễn đã trình bày ở chương 1 trên các luận điểm cơ bản của đặc điểm tập luyện và thi đấu trong việc lựa chọn các bài tập đảm bảo các yêu cầu của chuyên môn về huấn luyện kỹ thuật đập cầu. Yêu cầu 1: Các bài tập phải đản bảo tính định hướng nâng cao hiệu quả kỹ thuật đập cầu tấn công, cho phép huy động toàn diện các nhóm cơ chính vào hoạt động. Yêu cầu 2: Các bài tập lựa chọn phải đảm bảo cơ sở chỉ tiêu đánh giá hình thức tập luyện đơn giản, dễ tập, dễ đánh giá. Căn cứ vào các yêu cầu nêu trên và kết quả phỏng vấn ở bảng 3.5(trang 21) từ đó tôi lựa chọn ra 11 bài tập để nâng cao hiệu quả tấn công bằng kỹ thuật đập cầu đó là: Nhóm bài tập bổ trợ. Nhóm bài tập chuyên môn. 3.3. Hệ thống các bài tập lựa chọn 3.3.1. Bài tập bổ trợ. Cũng như các môn thể thao khác yếu tố thể lực trong Cầu lông có vai trò quan trọng. Bởi vì thể lực là nền tảng để thực hiện kỹ thuật, chiến thuật trong quá trình tập luyện và thi đấu. Ngược lại kỹ thuật chiến thuật không 18
tốt thì hiệu quả đạt được trong thi đấu sẽ không cao. Vì vậy, yếu tố kỹ thuật và thể lực có ý nghĩa rất quan trọng, nó có mối tác động qua lại và hỗ trợ lẫn nhau. Bài tập 1: Chạy 800m 1500m. Mục đích: Nhằm phát triển sức bền trong tập luyện và thi đấu. Yêu cầu: Tùy vào mục đích huấn luyện thể lực cho từng buổi để sử dụng các cự ly khác nhau, tránh lặp lại một cự ly nào đó trong nhiều buổi tập liên tục. Bài tập 2: Bật cóc 30m. Mụ đích: Phát triển sức mạnh nhóm cơ đùi, sức bật của cơ chân, phát triển thể lực chung. Yêu cầu: Số lần lặp lại từ 2 3 lần, thời gian nghỉ giữa mỗi tổ là 1 2 phút. Bài tập 3: Bài tập phối hợp 3 bước nhảy đập cầu. Mục đích: Đây là bài tập phối hợp được sử dụng nhiều với mục đích phát triển khả năng phối hợp và tốc độ động tác. Thời gian thực hiện bài tập là 30 giây. Yêu cầu: Khi thực hiện kỹ thuật động tác phải đúng, vừa thực hiện được sức mạnh và tốc độ động tác, tốc độ thực hiện tối đa. Thực hiện lặp lại 2 3 tổ. Nghỉ giữa các lần 2 phút, nghỉ ngơi tích cực để duy trì hưng phấn. Bài tập 4: Bật bục 30cm tốc độ tối đa. Mục đích: Phát triển sức bền tốc độ các nhóm cơ tam đầu cẳng chân và nhóm cơ đùi. Yêu cầu: Bật nhanh, đầu gối phải vuông góc. Thời gian thực hiện 45 giây thực hiện lặp lại 2 3 tổ, nghỉ giữa các lần 2 phút. Bài tập 5: Di chuyển đánh cầu trên lưới và 2 góc sân bật nhảy đập cầu. Mục đích: Phối hợp phát triển sức mạnh kỹ thuật đập cầu thời gian 1 phút. Yêu cầu: Thực hiện đảm bảo tính nhịp điệu của kỹ thuật và phán đoán tình huống bất ngờ. Thực hiện 2 3 tổ, nghỉ giữa các tổ 2 phút, nghỉ ngơi tích cực tránh thụ động hoàn toàn. 19
3.3.2. Bài tập chuyên môn. Bài tập 6: Đập cầu chéo sân. Mục đích: Phát triển tốc độ và tính ổn định của kỹ thuật. Yêu cầu: Cầu đi cắm, chéo sân sang ô quy định. Khi thực hiện phải bật nhảy đập cầu. Người thực hiện đập cầu 10 quả với tốc độ tối đa.(Hình 1). Thực hiện Phục vụ Hình 1. Bài tập 7: Đập cầu dọc biên. Mục đích: Phát triển tốc độ động tác đập cầu. Yêu cầu: Khi thực hiện đập cầu phải biết kết hợp với động tác bật nhảy, đường cầu đi phải chuẩn, có lực mạnh. Người thực hiện phải đập liên tục, tăng cường sức mạnh, nhanh về đường biên dọc của sân. (Hình 2). Phục vụ Thực hiện Hình 2. Bài tập 8: Đập cầu liên tục vào ô quy định có người phục vụ. Tính số lần. Mục đích: Phát triển sức bền tốc độ. 20