intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Nội dung của lối sống theo pháp luật"

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

93
lượt xem
10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lối sống là hệ thống các hoạt động sống của cá nhân hoặc của cộng đồng trong điều kiện kinh tế-xã hội nhất định. Sự hình thành và thể hiện của lối sống không chỉ trong lao động sản xuất mà còn thể hiện trong cả các hoạt động khác của con người như hoạt động chính trị, hoạt động xã hội, hoạt động tư tưởng văn hoá, hoạt động pháp luật, hoạt động thể dục thể thao… Lối sống vừa là sản phẩm của điều kiện kinh tế-xã hội mang tính lịch sử, vừa phản ánh điều kiện sống,...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Nội dung của lối sống theo pháp luật"

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. Lª Thanh ThËp * ối sống là hệ thống các hoạt động sống của lối sống theo pháp luật được thể hiện L của cá nhân hoặc của cộng đồng trong điều kiện kinh tế-xã hội nhất định. Sự hình trên các mặt sau đây: 1. Lối sống theo pháp luật là lối sống thành và thể hiện của lối sống không chỉ được định hướng theo các nguyên tắc của trong lao động sản xuất mà còn thể hiện pháp luật: Nhân đạo, dân chủ, công bằng, trong cả các hoạt động khác của con người bình đẳng, đề cao và tôn trọng các quyền như hoạt động chính trị, hoạt động xã hội, cơ bản của con người, đề cao trách nhiệm hoạt động tư tưởng văn hoá, hoạt động pháp xã hội luật, hoạt động thể dục thể thao… Lối sống Hệ thống pháp luật Việt Nam được xây vừa là sản phẩm của điều kiện kinh tế-xã hội dựng tuân theo nguyên tắc nhân đạo, dân mang tính lịch sử, vừa phản ánh điều kiện chủ, công bằng, bình đẳng đối với mọi công sống, hoạt động và quan hệ xã hội thông qua dân; nguyên tắc đó không chỉ được thể hiện nhận thức, tình cảm, thói quen, cách ứng xử, trên các văn bản pháp luật mà còn được bảo cách làm việc của mỗi con người, mỗi tầng đảm bằng phương thức sản xuất vật chất và lớp, mỗi giai cấp và mỗi cộng đồng dân tộc. thể chế xã hội. Trên cơ sở kinh tế, xã hội và Vì thế, nội dung của lối sống bao gồm các pháp luật thể hiện các giá trị nhân đạo, dân yếu tố cấu thành như phong cách tư duy, chủ, công bằng, bình đẳng đã làm tiền đề trạng thái tình cảm, đặc điểm của quan hệ xã cho việc hình thành lối sống được định hội và thói quen biểu hiện qua hành vi. hướng theo các giá trị đó. Thêm vào đó, hoạt động của con người là Nhân đạo là sự quan tâm đến con người, hoạt động có mục đích nên lối sống phụ đề cao và tôn trọng nhân cách của con người. thuộc vào giá trị xã hội mà con người hướng Pháp luật xã hội chủ nghĩa tuân thủ và quán tới, phụ thuộc vào sự kết hợp các giá trị vật triệt một cách triệt để nguyên tắc đó trong chất và giá trị tinh thần trong chính bản thân mỗi điều luật. Từ hệ thống các văn bản pháp hoạt động của con người. luật được ban hành, qua tuyên truyền, giáo Lối sống theo pháp luật là biểu hiện về dục và thực hiện, áp dụng pháp luật, tư mặt chất lượng của lối sống, đó là, lối sống tưởng nhân đạo thẩm thấu vào tiềm thức và có sự định hướng chính trị rõ ràng; lối sống chỉ đạo hành vi của mỗi người. Giá trị đó có tổ chức, kỉ luật và trách nhiệm xã hội; lối sống bảo đảm sự kết hợp hài hoà giữa lợi ích * Giảng viên Khoa lí luận chính trị cá nhân và lợi ích xã hội. Do đó, nội dung Trường Đại học Luật Hà Nội 34 t¹p chÝ luËt häc sè 5/2011
  2. nghiªn cøu - trao ®æi định hướng cho con người cách sống biết của con người trong xã hội. Dân chủ xã hội quan tâm đến người khác, biết đề cao và tôn chủ nghĩa là dân chủ theo pháp luật; trong trọng nhân cách của người khác. Thấm hoạt động của mình, người dân được làm nhuần giá trị nhân đạo, pháp luật quan tâm những gì mà pháp luật không cấm và các cơ và tạo mọi điều kiện để mỗi cá nhân được quan nhà nước chỉ được làm những gì mà thể hiện mình, được tạo điều kiện để phát pháp luật cho phép. Trong nền dân chủ đó sẽ triển năng khiếu và tài năng, được tham gia tạo ra ý thức về sự công bằng, bình đẳng. vào các hoạt động xã hội một cách bình đẳng Công bằng xã hội là phương thức để thoả với người khác; được quan tâm, chăm sóc mãn hợp lí những nhu cầu của các tầng lớp, sức khoẻ và hưởng cuộc sống hạnh phúc. các nhóm xã hội, các cá nhân xuất phát từ Pháp luật là những quy tắc ràng buộc khả năng hiện thực của những điều kiện kinh hành vi của con người, để mọi người chung tế-xã hội và vai trò của nhà nước trong giai sống hạnh phúc với nhau, sống không làm đoạn lịch sử nhất định. Về nguyên tắc, chưa hại đến người khác: “Mục đích cuối cùng thể có sự công bằng nào được coi là tuyệt của đời sống con người là hạnh phúc. Do đối, trong chừng mực mà mâu thuẫn giữa đó, luật phải liên quan chủ yếu tới trật tự có nhu cầu của con người và khả năng hiện trong hạnh phúc”.(1) Luật sống vĩnh cửu ở thực của xã hội đáp ứng nhu cầu còn chưa đời người là cầu phúc, tránh hoạ nên lối sống được giải quyết. Bởi vậy, mỗi thời đại và ở nhân đạo còn là lối sống khoan dung và giàu mỗi đất nước lại có sự đòi hỏi riêng về sự lòng nhân ái. Pháp luật quán triệt tính nhân công bằng xã hội. đạo là pháp luật làm cho các giá trị đó được Những mục tiêu cần thực hiện để bảo hiện hữu trong lối sống. đảm công bằng xã hội là vô cùng rộng lớn, Dân chủ với tư cách là thể chế chính trị, trong đó pháp luật tập trung vào những điểm đó là quyền lực xuất phát từ nhân dân. Dân chủ yếu: phải xử lí tốt mối quan hệ giữa chủ vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi công dân; xoá đẩy con người hành động. Con người được bỏ mọi đặc quyền, đặc lợi; mọi công dân đều sống và hoạt động một cách tự do mà dân bình đẳng trước pháp luật… Nguyên tắc chủ mang lại mới có điều kiện phát huy hết công bằng đòi hỏi sự áp dụng pháp luật phải tài năng sáng tạo của mình. Một khi nhân như nhau không phân biệt kẻ sang người dân thực sự là chủ và làm chủ mọi quyền lực hèn, phải chí công vô tư, không được thiên xã hội sẽ khơi dậy một lối sống năng động, vị; pháp luật phải là công cụ hữu hiệu nhất phát huy được sức sáng tạo của nhân dân được mọi chủ thể trong xã hội tin tưởng và trong các hoạt động và quan hệ xã hội. Vì có khả năng bảo vệ cho mọi chủ thể. thế, dân chủ phải được thể chế hoá bằng Dưới tác động của pháp luật, lối sống pháp luật và được pháp luật đảm bảo, đồng định chuẩn theo nguyên tắc công bằng được thời nó cũng là nguyên tắc chi phối lối sống hình thành, được khuyến khích và bảo vệ. t¹p chÝ luËt häc sè 5/2011 35
  3. nghiªn cøu - trao ®æi Đó là, trong các hình thức hoạt động xã hội thể chế xã hội, ý chí của giai cấp tác động đến biết kết hợp một cách hài hoà mối quan hệ cá nhân tạo ra mẫu người phù hợp với xã hội giữa quyền lợi và nghĩa vụ của cá nhân với và giai cấp của mình; qua đó khẳng định trách cá nhân, giữa cá nhân với cộng đồng; chống nhiệm của cá nhân công dân đối với nhà nước những cách sống cục bộ bản vị, kéo bè kéo và trách nhiệm của nhà nước đối với mỗi cánh, phe phái, tạo ra những đặc quyền, đặc người dân. Đề cao và bảo vệ quyền con người lợi cho một số người, không biết quan tâm là lẽ sống, chi phối hoạt động sống của con đến lợi ích của nhân dân, của người lao động người trong mọi lĩnh vực xã hội. và tác động xấu đến xã hội. Người có lối 2. Lối sống theo pháp luật là lối sống sống công bằng bao giờ cũng tôn trọng chân trong đó những định chuẩn theo pháp lí, tôn trọng pháp luật và tôn trọng lợi ích luật được nhận thức trở thành tri thức, của người khác, vì thế công bằng luôn gắn tình cảm định hướng quan trọng nhất liền với sự bình đẳng. Mỗi chế độ xã hội đều có các hệ chuẩn Mục tiêu phát triển xã hội là tạo ra tiền và cơ chế điều chỉnh hành vi, hoàn thiện lối đề về kinh tế, chính trị, xã hội để thực hiện sống. Trong các hệ chuẩn tham gia điều quyền bình đẳng thực sự giữa con người với chỉnh hành vi con người như truyền thống, con người… mang lại hạnh phúc chân chính đạo đức, thẩm mĩ thì pháp luật là hệ chuẩn cho con người. Do đó, lối sống bình đẳng là định hướng quan trọng nhất. Hệ chuẩn pháp nội dung và cũng là thuộc tính của lối sống luật đòi hỏi mỗi cá nhân trong các hoạt động văn minh. Lối sống đó được pháp luật hướng của mình phải chấp nhận các quan hệ cho tới thể chế hoá và bảo vệ. phép và không được phép. Đó là những định Các quyền cơ bản của con người là chuẩn cứng để định hướng và bảo đảm cho những giá trị được nhà nước ghi nhận, củng lối sống và sự phát triển nhân cách theo xu cố bằng các quy phạm pháp luật và đảm bảo hướng lành mạnh. Hệ thống pháp luật tiến cho các giá trị đó được thừa nhận vì lợi ích bộ lấy việc hình thành nhân cách tích cực, chung. Đó là các quyền của con người về phong phú làm hướng xác lập các định chính trị, dân sự, kinh tế, văn hoá và xã hội. chuẩn. Hệ định chuẩn pháp luật không phải Cá nhân con người là giá trị và giá trị đó là hệ thống công cụ trị dân mà chủ yếu là không tách khỏi giá trị của loài. Khái niệm làm hình thành những phẩm chất công dân quyền con người phản ánh giá trị của cá lấy hệ chuẩn đúng - sai làm thước đo giá trị. nhân con người đặt trong mối quan hệ với Nhà nước pháp quyền tạo cơ sở pháp lí một nhà nước nhất định. Vì thế các vấn đề cho việc nảy sinh các mối quan hệ về quyền, về cuộc sống như sức khoẻ, nhân phẩm, bất trách nhiệm, nghĩa vụ giữa con người với con khả xâm phạm về thân thể, tài sản cá nhân, người, điều đó cũng có nghĩa là tạo điều kiện lương tâm, danh dự… được đề cao và đảm cho lối sống theo pháp luật hình thành. Lối bảo bằng pháp luật. Thông qua pháp luật và sống theo pháp luật là lối sống của những 36 t¹p chÝ luËt häc sè 5/2011
  4. nghiªn cøu - trao ®æi người hiểu biết và tôn trọng pháp luật. Bởi vì, có sự thấm nhuần về mặt ý thức sẽ nảy sinh pháp luật là yêu cầu của xã hội và hệ chuẩn cảm xúc về danh dự, nghĩa vụ, trách nhiệm từ mực xã hội đòi hỏi đồng thời nó xác định đó theo đuổi chân lí và chính nghĩa, thực hiện ranh giới cho hoạt động của mỗi cá nhân. hành vi pháp luật đúng đắn. Nếu không có Hiểu biết pháp luật là kết quả của quá tình cảm pháp luật chân xác thì không có trình nhận thức về pháp luật thông qua học hành vi pháp luật đúng đắn nên có thể hiểu, vì tập, nghiên cứu, hoạt động và quan hệ pháp sao có người rất am hiểu cuộc sống và pháp luật… Hiểu biết pháp luật bao gồm sự hiểu luật nhưng vẫn vi phạm pháp luật. Tình cảm biết các tư tưởng, quan điểm, học thuyết về kết hợp với niềm tin lẽ sống sẽ đem lại cho pháp luật; truyền thống pháp lí của dân tộc hành vi của con người động lực to lớn. và nhất là quan điểm của chủ nghĩa Mác- Tình cảm thuộc phạm trù ý thức, phản Lênin về bản chất và vai trò của pháp luật ánh hiện thực nhưng mang đặc trưng và sắc hiện hành, về quyền và nghĩa vụ của nhà thái chủ thể rất sâu sắc. Phạm vi phản ánh nước, của các tổ chức xã hội và của công của tình cảm mang tính lựa chọn cho nên chỉ dân; khả năng cảm nhận, đánh giá được về những gì liên quan đến sự thoả mãn hay tính hợp pháp hay không hợp pháp hành vi không thoả mãn nhu cầu hoặc động cơ của xử sự của con người trong xã hội. con người mới tạo ra tình cảm. Tình cảm nói Sự hiểu biết các điều luật cụ thể trong lên thái độ của cá nhân, là thuộc tính bền các văn bản pháp luật là điều không thể thiếu vững, ổn định của nhân cách. Tình cảm nảy của việc xác định trình độ hiểu biết pháp sinh và biểu hiện thông qua hành vi, vì thế luật. Điều này có ý nghĩa to lớn để tạo ra nó là yếu tố bên trong thúc đẩy hành vi thể thói quen sống và làm việc theo pháp luật. hiện lối sống của con người. Nó không chỉ góp phần giải quyết những vấn Tình cảm pháp luật thể hiện thái độ của đề có liên quan đến pháp luật một cách đúng con người trước yêu cầu của pháp luật trong đắn mà còn là cơ sở hình thành năng lực tư các quan hệ xã hội mà pháp luật điều chỉnh, duy và kĩ năng vận dụng pháp luật phân tích sự vô cảm trong các vấn đề có quan hệ với thực tiễn và đưa ra các quyết định lựa chọn pháp luật là lối sống không thể chấp nhận hành vi đúng đắn, chính xác, kịp thời phù được. Chẳng hạn, thái độ thờ ơ, bao che, hợp với yêu cầu của pháp luật. lảng tránh trước hành vi vi phạm pháp luật là Tình cảm pháp luật là nhân tố quan trọng sự vô cảm cần phải lên án để khuyến khích trong quá trình chuyển hoá, biến tri thức và và xây dựng tình cảm pháp luật đúng đắn. sự định hướng giá trị pháp lí thành hành vi 3. Lối sống theo pháp luật là lối sống pháp luật đúng đắn. Tình cảm pháp luật vừa thể hiện năng lực thực hiện pháp luật và thể hiện tâm lí của chủ thể hành vi, vừa thúc hành vi pháp luật tích cực trong thực tiễn đẩy hành vi pháp luật. Người thể hiện hành vi cuộc sống theo các chuẩn mực quy phạm pháp luật, khi Năng lực là phẩm chất tâm lí nhân cách t¹p chÝ luËt häc sè 5/2011 37
  5. nghiªn cøu - trao ®æi của cá nhân dựa trên cơ sở tư chất nhưng chủ các quan hệ xã hội phục vụ mục đích, lợi ích yếu được hình thành, phát triển và thể hiện của nhà nước, của xã hội và của công dân. trong hoạt động tích cực của mỗi người Thực hiện pháp luật được thể hiện ở hành vi thông qua sự tiếp nhận giáo dục và rèn pháp luật, đó là hành vi hợp pháp của các luyện. Muốn có năng lực trên một lĩnh vực chủ thể pháp luật. Điều đó có nghĩa là tất cả hoạt động nào đó đòi hỏi phải có tri thức, hoạt động của các cá nhân, các tổ chức được tình cảm và kĩ năng nhất định trong lĩnh vực thực hiện phù hợp với quy định của pháp hoạt động đó. Hơn nữa, lối sống được thể luật đều được coi là thực hiện các quy phạm hiện qua năng lực hành vi, cho nên có sự pháp luật. Thêm vào đó, thông qua hoạt hiểu biết và tình cảm pháp luật đúng đắn động thực hiện pháp luật cho phép làm rõ chưa đủ mà lối sống theo pháp luật đòi hỏi những hạn chế, những bất cập của hệ thống phải có năng lực hoạt động thực tiễn trong pháp luật thực định để từ đó có thể đưa ra lĩnh vực pháp luật như năng lực thực hiện những giải pháp hữu hiệu cho việc sửa đổi, pháp luật, năng lực áp dụng pháp luật và bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật hiện hành vi pháp luật tích cực. hành và hoàn thiện cơ chế đưa pháp luật vào Năng lực thực hiện pháp luật là năng lực cuộc sống. chuyên biệt không thể thiếu trong nhân cách Đồng thời với năng lực thực hiện pháp của con người sống trong môi trường xã hội luật là năng lực áp dụng pháp luật do các cơ nhà nước pháp quyền, nó thể hiện những quan nhà nước và các nhà chức trách có phẩm chất cá nhân đáp ứng nhu cầu của lĩnh thẩm quyền tiến hành nhưng nó ảnh hưởng vực hoạt động thực hiện pháp luật. Thực tới lối sống chung của cả cộng đồng. Khi áp hiện pháp luật là một trong các hình thức để dụng pháp luật, để bảo đảm sự công bằng, thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nước bình đẳng, khách quan, chính xác thì mọi và trách nhiệm, nghĩa vụ công dân. Từ khi tình tiết phải được xem xét thận trọng dưới pháp luật xuất hiện và tham gia điều chỉnh mọi giác độ và dựa trên cơ sở các quy định, hành vi con người thì hoạt động thực hiện yêu cầu của quy phạm pháp luật đã được xác pháp luật đã là hoạt động không thể thiếu. Vì định. Áp dụng pháp luật thiếu khách quan, thế, pháp luật không chỉ là công cụ quản lí không công bằng làm cho người dân thiếu xã hội sắc bén mà còn là hệ định chuẩn và hệ tin tưởng ở pháp luật sẽ là điều kiện để nảy định chuẩn đó chỉ có thể phát huy được vai sinh lối sống theo “luật rừng”, gây tình trạng trò, giá trị của mình trong việc duy trì trật tự, bất ổn cho xã hội. tạo điều kiện cho xã hội phát triển lành mạnh Lối sống phải được thể hiện thông qua khi pháp luật được tôn trọng và thực hiện hành vi, lối sống theo pháp luật được thể trong cuộc sống. hiện thông qua hành vi pháp luật. Hành vi Nhà nước ban hành quy phạm pháp luật pháp luật là hành động có ý thức của con là mong muốn sử dụng chúng để điều chỉnh người diễn ra trong môi trường điều chỉnh 38 t¹p chÝ luËt häc sè 5/2011
  6. nghiªn cøu - trao ®æi của pháp luật. Hành vi pháp luật được xác Xây dựng hành vi pháp luật cho các định bằng quy phạm pháp luật nên trong thành viên trở thành lối sống tích cực trong mọi trường hợp các hành vi pháp luật chỉ có cộng đồng, ngoài việc giáo dục nâng cao ý thể là hành vi hợp pháp hay không hợp thức pháp luật cũng cần phải có môi pháp. Hành vi pháp luật tích cực phải là trường xã hội công khai, dân chủ. Trong hành vi hợp pháp. cộng đồng, lẽ công bằng, sự bình đẳng đều Hành vi pháp luật tích cực là biểu hiện được mọi người tôn trọng, có cơ chế kiểm của văn hoá pháp luật, đó là ứng xử theo tra, giám sát việc thi hành pháp luật chặt pháp luật, ứng xử bằng pháp luật và ứng xử chẽ, nghiêm minh. Hoạt động trong cơ chế một cách có văn hoá. Ứng xử theo pháp luật, đó, tuy là bắt buộc nhưng khi đã trở thành ứng xử bằng pháp luật thì xã hội nào cũng thói quen mọi người tự giác tuân thủ sẽ có, xã hội nào cũng đều phải thực hiện mất đi cảm giác bắt buộc, đó là hành vi nhưng việc thực hiện pháp luật được tiến tuân thủ pháp luật trên cơ sở nhận thức hành một cách tự nhiên, nền nếp, hoàn toàn được tính tất yếu khách quan. tự nguyện và chuẩn mực quy phạm pháp luật Mỗi cá nhân khi tự đánh giá về hành vi được đối xử như giá trị đạo đức thì chỉ có ở xử sự của mình trong phạm vi điều chỉnh của xã hội đã đạt tới sự phát triển cao. các quy phạm pháp luật có thể xuất hiện Khi hành vi pháp luật chưa trở thành văn những cảm xúc như xấu hổ, buồn, lo lắng hoá ứng xử thì pháp luật hiện ra một cách hoặc trạng thái xúc động trước hành vi thể trần trụi và chỉ thuần tuý là công cụ mang hiện ý thức chấp hành pháp luật một cách tính chất cưỡng bức. Người vi phạm pháp luật đúng đắn, nghiêm minh, làm nảy sinh ý nếu có bị sa lưới pháp luật thì cũng chưa chắc muốn noi theo. Trong thể chế xã hội phát đã thấy hết tội lỗi và tính chất nguy hiểm triển lành mạnh, để có được hành vi ứng xử trong hành vi của mình. Thậm chí, ngay cả pháp luật tích cực phải có sự hiểu biết tối những người được pháp luật bảo vệ, có thể thiểu các giá trị pháp luật, phải có lòng tin cũng chưa chắc đã nhận ra lẽ công bằng mà vào sự đúng đắn, công minh của pháp luật. pháp luật có trách nhiệm phải bênh vực. Từ sự hiểu biết và niềm tin, biểu thị thái độ Trong quan hệ pháp luật không thể tự do đúng đắn với pháp luật, đó là đứng về phía lựa chọn mà chỉ có tuân thủ, phục tùng. Con pháp luật, bảo vệ pháp luật; có thái độ đồng người có hành vi pháp luật tích cực là người tình và ý thức chấp hành pháp luật; không chấp hành pháp luật một cách tự nguyện. đồng tình và lên án những hành vi vi phạm Thực hiện sự cưỡng bức của pháp luật một pháp luật, tạo thói quen sống và làm việc cách tự nguyện nghe qua có vẻ như mâu theo pháp luật./. thuẫn nhưng đó lại là bản chất của hành vi pháp luật mang giá trị văn hoá, biểu hiện của (1).Xem: Samuel Enoch Stumpf, Lịch sử triết học và lối sống văn minh. các luận đề, Nxb. Lao động, Hà Nội, 2004, tr. 579. t¹p chÝ luËt häc sè 5/2011 39
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2