intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bệnh hại cây tiêu

Chia sẻ: Nguyễn Thị Giỏi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

306
lượt xem
115
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

- Bệnh do mẫm Rhizoctonia solani: nấm tấn công ở đốt dây tiêu, làm đốt thối nâu đen rồi rụng phần lóng phía trên đốt.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bệnh hại cây tiêu

  1. ® ¹i ®¹i häc cÇn th¬ - khoa n«ng nghiÖp gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y trùc tuyÕn §−êng 3/2, Tp. CÇn Th¬. Tel: 84 71 831005, Fax: 84 71 830814 Website: http://www.ctu.edu.vn/knn email: dminh@ctu.edu.vn, vtanh@ctu.edu.vn BÖNH BÖNH CHUYªN KHOA CH−¬NG 23: BÖNH H¹I C©Y TIªU
  2. CHÖÔNG XXIII BEÄNH HAÏI CAÂY TIEÂU Hieän nay, thaønh phaàn beänh haïi tieâu troàng ôû vuøng ÑBSCL raát phong phuù. Coù gaàn 30 daïng beänh haïi tieâu troàng ôû vuøng ÑBSCL, chuû yeáu coù caùc beänh sau ñaây: BEÄNH RUÏNG LOÙNG (Tieâu cuøi) I. TRIEÄU CHÖÙNG vaø TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Caùc loùng ruïng daàn töø ñoït xuoáng hoaëc ruïng ñoàng loaït nhieàu loùng, tuøy theo loaïi taùc nhaân gaây beänh. Beänh coù theå do caùc kyù sinh hoaëc do thieáu kích thích toá taêng tröôûng. - Beänh do naám Rhizoctonia solani: naám taán coâng ôû ñoát daây tieâu, laøm ñoát thoái naâu ñen roài ruïng phaàn loùng phía treân ñoát. - Beänh do naám Phytophthora sp.: naám taán coâng phaàn loùng, laøm loùng thoái daàn xuoáng ñoát beân döôùi roài loùng môùi ruïng. - Beänh do vi khuaån Pseudomonas sp.: vi khuaån taán coâng töø ñoït, laøm ñoït bò heùo, beänh lan daàn xuoáng, laøm loùng ruïng daàn daàn. - Beänh do thieáu chaát Kích thích toá taêng tröôûng. II. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Phun phoøng trò beänh do naám Rhizoctonia hoaëc do vi khuaån Pseudomonas baèng thuoác Copper B. Phun phoøng trò beänh do naám Phytophthora baèng thuoác Aliette 0,4%, phun ñònh kyø 15 ngaøy/laàn. - Neáu ruïng loùng do thieáu Kích thích toá taêng tröôûng thì boå sung. 287 Giaùo Trình Beänh caây Chuyeân Khoa
  3. BEÄNH TIEÂU ÑIEÂN I. TRIEÄU CHÖÙNG vaø TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Treân laù non coù nhöõng ñoám nhoû maøu vaøng, beänh lan daàn leân ñoït moãi luùc caøng naëng hôn. Beänh naëng, ñoït vaø caùc laù non nhoû laïi, quaên queo, daây tieâu caèn coåi, naêng suaát keùm. Beänh chöa ñöôïc xaùc ñònh roõ taùc nhaân gaây ra. Beänh coù theå do virus hoaëc do mycoplasma vaø coù theå coù moät loaøi Raày xanh truyeàn beänh; tuyeán truøng Xiphinema cuõng coù theå laø nguyeân nhaân laây lan beänh; cuõng coù theå do thieáu nguyeân toá vi löôïng Mg. II. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. Khi beänh môùi baét ñaàu xuaát hieän, troän ñaát vôùi phaân tro roài boùn theâm vaøo goác tieâu. Neáu beänh do thieáu Mg, thì caàn phaùt hieän beänh sôùm vaø phun dung dòch Mg. Ngaên ngöøa Raày xanh vaø tuyeán truøng. BEÄNH THOÁI COÅ REÅ I. TRIEÄU CHÖÙNG vaø TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Daây tieâu coù maøu vaøng vaø heùo töø ñoït xuoáng. Coå reå coù veát beänh aåm öôùt, thoái laøm voû coå reå bong ra. Döôùi veát beänh moïc ra moät soá choài môùi. Beänh do naám Phytophthora parasitica var. piperina, naám löu toàn trong ñaát, sinh ra noaõn-baøo-töû (oospores) vaø ñoäng- baøo-töû (zoospores). Ñoäng-baøo-töû di chuyeån ñöôïc trong ñaát vaø doïc theo daây tieâu khi daây bò öôùt. Naám thöôøng taán coâng nôi coå reå. II. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Phoøng beänh: ñaây laø bieän phaùp chuû yeáu cho hieäu quaû cao ñoái vôùi beänh naày. Neân boùn nhieàu phaân chuoàng ñaõ hoai muïc, nhaát laø phaân traâu boø. ÔÛ vuøng ÑBSCL, neân vun moâ leân khoûi maët líp, khoâng neân boùn phaân heo hoaëc phaân gaø. Coù theå phun thuoác Copper Zinc 0,4% leân coå reå ñeå ngöøa beänh. 288 Giaùo Trình Beänh caây Chuyeân Khoa
  4. - Trò beänh: phun thuoác Aliette 0,4% leân laù (neáu laù coøn töôi) hoaëc töôùi vaøo reå (neáu laù ñaõ bò heùo). Thuoác khoâng coù taùc duïng tieáp xuùc maø coù taùc duïng löu daãn ñöôïc caû hai chieàu leân vaø xuoáng. BEÄNH HEÙO RUÛ I. TRIEÄU CHÖÙNG vaø TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Caùc laù döôùi bò vaøng vaø heùo daàn leân caùc laù treân, daây bò heùo ñoät ngoät. Trong daây tieâu coù maøu ñen, reå cuõng coù maøu ñen. Beänh do naám !IFusarium!i sp. gaây ra, naám beänh löu toàn chuû yeáu trong ñaát vaø taán coâng vaøo reå, thöôøng laø ôû reå cuûa nhöõng daây bò suy yeáu do tuyeán truøng gaây haïi hoaëc ôû reå coù veát thöông. Naám phaùt trieån beân trong reå vaø lan daàn leân treân. II. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. Chuû yeáu laø khaâu phoøng beänh, baèng caùch vun moâ cao, boùn phaân chuoàng hoai muïc. Phoøng trò tuyeán truøng ôû reå baèng caùch raûi thuoác Basudin vaøo goác. Traùnh gaây veát thöông cho reå khi vun xôùi goác. Beänh töông ñoái khoù trò vì khi caây bieåu hieän trieäu chöùng ra ngoaøi thì beänh ñaõ traàm troïng. BEÄNH HEÙO DAÂY I. TRIEÄU CHÖÙNG vaø TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do hai loaøi naám gaây ra vôùi trieäu chöùng thay ñoåi tuøy theo taùc nhaân. - Heùo daây do naám !ISclerotium!i sp. : caây bò heùo daàn daàn, neân beänh coøn coù teân laø beänh "heùo chaäm". Laù vaøng, veát beänh maøu naâu xuaát hieän ôû phaàn thaân caùch maët ñaát khoaûng 1-2 dm. Beänh naëng, nhu moâ nôi veát beänh raû ra. - Heùo daây do naám Botryobasidium rolfsii : beänh thöôøng phaùt trieån vaøo muøa möa, coù hieän töôïng heùo nhö treân nhöng khoâng coù veát beänh treân thaân. Caùc reå non bò thoái ñen, beänh naëng, caû boä reå bò thoái. 289 Giaùo Trình Beänh caây Chuyeân Khoa
  5. II. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Giöõ ñaát vaø vöôøn tieâu ñöôïc thoaùng. Vun moâ leân vaø troän nhieàu phaân chuoàng hoai muïc. - Phun thuoác Copper B hoaëc Rovral, phun leân daây tieâu ñònh kyø 10-15 ngaøy/laàn ñeå phoøng trò beänh. BEÄNH BÖÔÙU REÅ (VAØNG LAÙ do Tuyeán Truøng, CHEÁT CHAÄM, Root-knot nematodes) I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Laù bò vaøng ñeàu treân toaøn caây, troâng gaàn gioáng nhö hieän töôïng bò thieáu ñaïm, nhöng beänh thöôøng chæ xuaát hieän raûi raùc töøng ñaùm, coøn trieäu chöùng thieáu ñaïm thì laïi xaûy ra nguyeân ñaùm. Moät soá laù coù hieän töôïng chaùy töø choùp laù vaøo. Gaëp naéng gaét, laù heùo gioáng nhö bò thieáu nöôùc traàm troïng. Caây phaùt trieån keùm, cho ít traùi, naêng suaát giaûm. Reå phaùt trieån keùm, thöôøng ngaén laïi vaø ít ñaâm reå phuï, Reå coù nhieàu böôùu, gaây bieán daïng caùc maïch daãn truyeàn trong caùc böôùu, töø ñoù seõ laøm roái loïan hoaëc laøm ngöng söï haáp thu nöôùc vaø chaát dinh döôõng. Vaøo muøa naéng, caây beänh bò khoâ heùo raát nhanh, trieäu chöùng beänh caøng theå hieän roõ neùt vaø naëng hôn. Traùi laïi, vaøo muøa möa, beänh trôû neân giaûm nheï ñi neáu caây ñöôïc chaêm soùc toát vaø taêng cöôøng phaân boùn ñaày ñuû hôn. Sau khi bò tuyeán truøng taán coâng, reå bò toån thöông, môû ñöôøng cho caùc vi sinh vaät khaùc phuï nhieåm theâm, nhö caùc gioáng naám coù saün trong ñaát: Fusarium, Rhizoctonia, Pythium, Phytophthora,... laøm caây caøng suy yeáu hôn. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do tuyeán truøng Meloidogyne spp., trong ñoù, hai loaøi phoå bieán nhaát laø: M. incognita vaø M. arenaria. Loaøi incognita thöôøng taïo ra caùc böôùu reå coù kích thöôùc raát to (coù theå ñaït gaàn 2cm vôùi haøng chuïc con tröôûng thaønh trong moãi böôùu, ñaây laø keát quaû 290 Giaùo Trình Beänh caây Chuyeân Khoa
  6. ñöôïc quan saùt ôû moät soá vöôøn tieâu cuûa huyeän Hoøa Thaønh, tænh Taây Ninh) so vôùi böôùu reå taïo ra do loaøi arenaria ñöôïc quan saùt ôû Haø Tieân vaø Phuù Quoác. Maàm beänh coù voøng ñôøi ngaén (3 tuaàn - 2 thaùng), thay ñoåi tuøy theo caây kyù chuû vaø moâi tröôøng soáng. Nhieät ñoä ñaát toái haûo cho tuyeán truøng phaùt trieån laø 20-30 ñoä C. Loaøi incognita coù khaû naêng chòu ñöïng ñieàu kieän nhieät ñoä cao hôn loaøi arenaria: treân 32 ñoä C, loaøi arenaria seõ giaûm khaû naêng ñeû tröùng vaø taïo böôùu nhoû laïi, coøn loaøi incognita thì vaãn tieáp tuïc sinh saûn ñöôïc ôû nhieät ñoä ñaát leân ñeán treân 35,5 ñoä C. Tuyeán truøng coù khaû naêng gaây haïi cho caây töø khi môùi nôû töø tröùng. Tröùng ñöôïc ñeû trong moâ reå caây hoaëc trong ñaát: neáu aáu truøng nôû trong moâ reå caây, seõ chích huùt taïi choã; coøn neáu nôû töø tröùng trong ñaát thì aáu truøng seõ di chuyeån tìm reå caây ñeå taán coâng. Khi coøn ôû trong ñaát, aáu truøng khoâng aên uoáng gì caû maø vaãn coù theå soáng ñöôïc trong nhieàu thaùng. Sau khi xaâm nhaäp vaøo reå, aáu truøng di chuyeån ñeán gaàn truï trung taâm, coá ñònh taïi ñoù roài baét ñaàu chích huùt. Tröôùc khi chích huùt dòch caây, tuyeán truøng thöôøng tieát ra moät chaát dòch tieâu hoùa, chaát naày laøm cho caùc teá baøo ôû truï maïch phaùt trieån to ra, ñoàng thôøi laøm taêng toác ñoä phaân caét teá baøo vuøng voû truï, neân reå caây phình to ra thaønh böôùu. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Troàng ñuùng muøa vuï. Duøng daây tieâu maïnh ñeå laøm gioáng. - Boùn phaân caân ñoái, taêng cöôøng boùn theâm phaân höõu cô ñaõ thaät hoai muïc. Traùnh ngaäp uùng vaø veä sinh toát cho vöôøn tieâu. Coù theå troàng quanh goác caây tieâu caùc loaïi caây choáng tuyeán truøng nhö Cuùc, Vaïn Thoï v.v..., nhaèm haïn cheá söï phaùt trieån cuûa tuyeán truøng gaây haïi, neáu coù. - Neân khöû ñaát ngöøa beänh tröôùc khi troàng, nhaát laø ñoái vôùi caùc vöôøn thöôøng xuyeân bò nhieåm beänh, baèng caùch: raûi 50g thuoác Furadan 3H cho moãi hoá troàng, hoaëc raûi 20g thuoác Mocap 10G cho moãi hoá troàng. - Khi caây bò nhieåm beänh, duøng caùc thuoác neâu treân, töôùi hoaëc raûi vaøo goác tieâu. BEÄNH THOÁI REÅ do TUYEÁN TRUØNG PRATYLENCHUS (Root-lesion nematodes) I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. 291 Giaùo Trình Beänh caây Chuyeân Khoa
  7. Laù vaøng, caùc loùng cuûa daây tieâu hôi ngaén laïi. Boä reå keùm phaùt trieån, treân reå coù nhieàu veát beänh maøu naâu ñeán ñen do tuyeán truøng chích huùt, laøm reå bò thoái. Caây suy yeáu daàn. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do tuyeán truøng Pratylenchus spp. gaây ra. Tuyeán truøng naày thuoäc nhoùm noäi kyù sinh di ñoäng (migratory endoparasites). Chuùng chích huùt reå non, laáy chaát dinh döôõng cuûa caây, soáng vaø sinh saûn trong voû reå caây. Veà kích thöôùc, ñaây laø tuyeán truøng nhoû nhaát trong nhoùm tuyeán truøng soáng nhôø vaøo caây, thaønh truøng daøi: 500-800 micron. Moät soá loaøi nhö: P. brachyurus, P. zeae thì phoå bieán vaø hieän dieän vôùi maät soá cao trong ñaát caùt, nhaát laø ôû caùc vuøng noùng. Caùc loaøi khaùc nhö: P. hexincisus, P. penetrans thì laïi phoå bieán trong ñaát naëng vaø nhieàu ôû vuøng oân ñôùi. Tuyeán truøng naày coù phoå kyù chuû raát roäng, ngoaøi caây tieâu, chuùng coøn taán coâng caây baép, caây nguû coác khaùc, mía,, rau caûi, thuoác laù, caø chua, khoai taây, daâu taây, caây aên traùi, caây thoâng vaø nhieàu loaøi coû. Ngoaøi vieäc gaây taùc haïi tröïc tieáp, khi tuyeán truøng chích huùt reå, cuõng chính laø luùc chuùng môû ñöôøng cho caùc vi-sinh-vaät khaùc taán coâng vaøo caây, laøm reå bò thoái caøng nhanh hôn. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. AÙp duïng caùc bieän phaùp gioáng nhö ñoái vôùi beänh Böôùu reå caây tieâu. BEÄNH THOÁI REÅ do TUYEÁN TRUØNG XIPHINEMA (Dagger nematodes) Beänh do tuyeán truøng Xiphinema spp. gaây ra. Tuyeán truøng naày thuoäc nhoùm ngoaïi kyù sinh (ectoparasites), coù phoå kyù chuû raát roäng, goàm: rau caûi, daâu taây, caây hoa hoàng vaø caùc caây hoa kieång khaùc, caø chua, caùc caây ñaïi thuï, nhieàu loaøi coû, nhö coû alfalfa, coû red- clover vaø nhieàu loaøi caây khaùc. 292 Giaùo Trình Beänh caây Chuyeân Khoa
  8. Tuyeán truøng naày hieän dieän phoå bieán ôû vuøng baùn nhieät ñôùi vaø vuøng oân ñôùi. Beân caïnh vieäc gaây taùc haïi tröïc tieáp cho caây, tuyeán truøng coøn coù khaû naêng truyeàn beänh virus cho caây. Ñaây laø moái quan ngaïi nhaát cho kyù chuû. Beänh naày coù trieäu chöùng töông töï nhö beänh Thoái reå do tuyeán truøng Pratylenchus. AÙp duïng caùch phoøng trò nhö ñoái vôùi beänh Böôùu reå caây tieâu. 293 Giaùo Trình Beänh caây Chuyeân Khoa
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
7=>1