Bệnh lý thực vật - Tuyến trùng hại thực vật

Chia sẻ: Hồ Huyền Trang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

569
lượt xem 148
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đặc điểm chung -Là loại động vật hạ đẳng, không có xương sống, ngành giun tròn (Nemathelminthes) - Đa số sống tự do, một số ký sinh trên động vật không xương sống, động vật có xương sống, ký sinh cây trồng ( 2.000 loài ) -Phần lớn sống trong đất, tập trung nhiều ở tầng canh tác độ sâu 10cm - Có hình thể, kích thước nhỏ bé, số lượng loài lớn - Chiếm 90%số lượng các động vật hạ đẳng - Cơ thể đa bào  đối tượng dịch hại vô cùng nguy hiểm...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh lý thực vật - Tuyến trùng hại thực vật

MÔN HỌC BỆNH LÝ THỰC VẬT (Plant Pathology – Phytopathology)
TUYẾN TRÙNG HẠI THỰC VẬT (Phytonematodes)
Đặc điểm chung -Là loại động vật hạ đẳng, không có xương sống, ngành giun tròn (Nemathelminthes) - Đa số sống tự do, một số ký sinh trên động vật không xương sống, động vật có xương sống, ký sinh cây trồng (> 2.000 loài ) -Phần lớn sống trong đất, tập trung nhiều ở tầng canh tác độ sâu 10cm - Có hình thể, kích thước nhỏ bé, số lượng loài lớn - Chiếm 90% số lượng các động vật hạ đẳng - Cơ thể đa bào  đối tượng dịch hại vô cùng nguy hiểm
 Nhóm 1: Tuyến trùng vùng rễ - Trong đất, không xâm nhập vào vùng rễ, dùng kim chích vào rễ hút chất dinh dưỡng - Phát triển, hoàn thành vòng đời trong đất, sinh sản chậm, số lượng không lớn. (Plectidae, Alaimidae, Monchisteridae)  Nhóm 2: Tuyến trùng hoại sinh điển hình - Sống trong đất, thức ăn là thực vật đang phân hủy, chất hữu cơ của mô thực vật rơi vào đất - Cơ thể phát triển hoàn chỉnh, đẻ nhiều trứng, sinh sản nhanh vài thế hệ trong thời gian ngắn (Rabditis, Cheilobus, Diplogaster)
Vai trò - lan truyền nguồn bệnh vi khuẩn - tăng hoạt động gây hại và mật độ của các loài tuyến trùng ký trong đất  Nhóm 3: Tuyến trùng hoại sinh không điển hình - Có khả năng sống trong đất, mô tế bào thực vật đang thối rữa, tế bào mô khoẻ (họ Cephalobidae - Cephalobus, Eucephalobus, Panagrolaimus)
 Nhóm 4: Tuyến trùng ký sinh thực vật -Tính ký sinh cao (Tylenchida, Dorylaimida,ï Longidoridae, Trichodoridae) - Cơ quan bên trong khá phát triển  có hệ thống men tiêu hoá  phân hủy tế bào cây (Helicotylenchus, Radopholus) - Tạo nang (bọc), u sần rễ + Quan hệ: không cây trồng - tuyến trùng chết + Họ Heteroridae, Tylenchulidae. - Phá vỡ tổ chức mô tế bào  ký sinh nhiều loại cây trồng, cây dại (Ditylenchus) - Ký sinh thân, lá, cơ quan sinh sản của cây  bộ phận cây thay đổi biến dạng (Anguina, Paraguina, Nothanguina - kim chích dài, hệ thống men tiêu hoá phát triển mạnh)
 Nhóm 5: Tuyến trùng ký sinh không chuyên tính - Sống ở mô thực vật bị bệnh do các nguyên nhân khác gây ra - Một số ăn sợi nấm: Aphelenchidae, Tylenchidae, Aphelenchoididae, Neotylenchidae -Một số loài dùng kim chích hút dịch cây: Tylenchorhynchus, Rotylenchulus, Helicotylenchus, Pratylenchoides, Scutellonema - Một số gây hiện tượng thối khô, thối ướt lẫn với thối do nấm khó xác định nguyên nhân
Tầm quan trọng của tuyến trùng trong nông nghiệp - Giảm 10-20% năng suất cây trồng / năm Bắc Carolin (Mỹ): sản lượng thuốc lá giảm 0,77%, thiệt hại hàng triệu dollars - Kết hợp với nấm, vi khuẩn  phá vỡ mô tế bào, mạch dẫn  mở đường cho các vi sinh vật khác xâm nhập  cây trồng bị bệnh với nhiều triệu chứng cùng một lúc
Đặc điểm hình thái và cấu tạo - Nhiều dạng khác nhau: hình lãi kim (đực), hình quả lê (cái) - Dạng sợi chỉ: nằm trong gian bào của tế bào thực vật - Dạng hình trụ, thoi: sống trong đất, phá hủy mô tế bào - Kích thước nhỏ bé, dài 0,2-1mm (phổ biến
 Ñaàu - Caáu taïo bôûi cô voøng ôû phía tröôùc thaân: xoang moâi, loã mieäng (tuyeán truøng khoâng coù maét, caûm giaùc qua da), kím chích · - Loã mieäng coù 2 daõy chi phuï Daõy 1: chuyeån ñoäng ñöôïc Daõy 2: goàm nhöõng u loài treân ñaàu khoâng cöû ñoäng  Thaân - Laø phaàn oáng daøi nhaát - Baét ñaàu töø sau phaàn ñaàu ñeán loã haäu moân (ôû con caùi vaø aáu truøng) hoaëc töø ñaàu ñeán huyeät (con ñöïc) ·
 Đuôi - Từ sau hậu môn đến hết phần còn lại của cơ thể - Có nhiều dạng khác nhau tùy theo loài: hình kim nhọn, thon tròn, có mấu gai hoặc không  tiêu chuẩn phân loại
Các dạng đuôi tuyến trùng 1- Hình ngón tay 2- Hình tháp 3- Hình chóp bằng đầu 4- Hình chóp tù 5- Hình nhọn ngắn 6- Hình chóp có gai nhọn ở đuôi 7- Hình nhọn dài 8- Hình kim nối liền 9- Hình kim phân rõ
 Caáu taïo beân trong Heä thoáng tuaàn hoaøn vaø hoâ haáp khoâng phaùt trieån roõ reät (hoâ haáp qua da) Heä thaàn kinh laø nhöõng voøng daây thaàn kinh ñôn giaûn ôû quanh ñöôøng tieâu hoaù Heä thoáng baøi tieát: laø moät loã baøi tieát naèm ôû khoaûng giöõa thaân Boä maùy tieâu hoaù: xoang mieäng, oáng thöïc quaûn, ruoät vaø loã baøi tieát + xoang mieäng: voøng moâi (heulostoma): 3-6 - coù raêng giaû (onkhi) – Rhabditidae
- coù lao (odontostin): chích vaøo caây - Plectidae - raêng bieán thaønh maáu (stylet) – kim chích huùt + di chuyeån veà phía tröôùc do caùc baép thòt co ruùt + ruoät maáu raát nhoû  thöùc aên loûng môùi qua ñöôïc + daïng maáu ñôn giaûn: hình truï daøi, ñaàu nhoïn, vaùch moûng (Aphelenchidae) + daïng maáu phöùc taïp: goác coù 3 nuoám  baép thòt baùm vaøo, ñaåy maáu veà phía tröôùc (Tylenchidae)
Cephalobidae Rhabditidae Diplogasteridae Dorylaimydae Tylenchoidae Các dạng miệng tuyến trùng
+ OÁng thöïc quaûn - choã phình roäng nhaát (boä phaän bôm)  baàu thöïc quaûn  thoâng qua kim chích bôm huùt dòch teá baøo caây hoaëc tieát ra nhöõng chaát tieâu hoaù thöùc aên  ñoäc toá taùc ñoäng vaøo caây troàng - Boä Tylenchida: thöïc quaûn 4 phaàn + tieàn thöïc quaûn + dieàu giöõa + isthmus + dieàu döôùi -Boä Dorylaimida: thöïc quaûn 2 phaàn + phaàn tröôùc heïp + phaàn sau phình to
Các dạng thực quản của tuyến trùng Rhabditidae Diplogasteridae Cephalobidae Tylenchoidae Dorylaimidae Aphelenchoidae
+ Ruột: là ống thẳng dài, tận cùng là lỗ bài tiết (hậu môn)  Bộ phận sinh dục  Con cái + Buồng trứng: một hoặc hai (đối xứng hay không đối xứng) Pratylenchus, Ditylenchus, Aphelenchoides có 1 buồng trứng Tylenchorhynchus có 2 buồng trứng đối xứng nhau Heterodera, Meloidogyne 2 buồng trứng sắp xếp 2 bên trái phải và trước lỗ giao phối + Ống dẫn trứng (Oviducta) + Tử cung (Receptaculum seminis)
+ Lỗ giao phối: ở khoảng giữa thân Loài 1 buồng trứng: nằm cuối thân Heterodera, Meloidogyne: nằm sát lỗ bài tiết  Con đực + Dịch tinh hoàn (Testis) + Ống dẫn tinh (Vas deferens) + Gai giao phối (Spicula)  bộ phận sinh dục có nhiều dạng khác nhau: hình cầu, hình quả chanh  tùy loài
1 1, Miệng 2 2, Kim chích 3, Thực quản 3 4, Da 5, Ruột 6, Buồng trứng 7, Tinh hoàn 4 8, Lỗ đẻ 5 9, Gai giao phối 10, Hậu môn 6 11, Màng đuôi 7 8 Cấu tạo cơ thể tuyến trùng 9 10 11