TRI T H C – Ế Ọ C NDV LICH SỬ
STT N I DUNG CÂU H IỘ Ỏ
Câu 1 - Tóm t t n i dung c a Quy lu t v s phù h p c a Quan h s n xu t v i trình đ phát tri n c a ắ ộ ủ ậ ề ự ợ ủ ệ ả ấ ớ ộ ể ủ LLSX?
- S nh n th c và v n d ng quy lu t này trong s nghi p xây d ng CNXH n c ta?ự ậ ứ ậ ụ ậ ự ệ ự ở ướ BÀI 5
Câu 2 - Quan đi m Mác xít v m i quan h bi n ch ng gi a c s h t ng (CSHT) và Ki n trúc th ng t ngể ề ố ệ ệ ứ ữ ơ ở ạ ầ ế ượ ầ
(KTTT).
- S nh n th c, v n d ng c a Đng ta nh m gi i quy t m i quan h gi a đi m i kinh t và đi m i chính tr .ự ậ ứ ậ ụ ủ ả ằ ả ế ố ệ ữ ổ ớ ế ổ ớ ị
BÀI 5
Câu 3 - Ph m trù hình thái KT-XH và k t c u c a nó.ạ ế ấ ủ
- S v n d ng, phát tri n h c thuy t này trong s nghi p xây d ng CNXH n c ta.ự ậ ụ ể ọ ế ự ệ ự ở ướ BÀI 5
Câu 4 Đnh nghĩa giai c p c a Lênin. Ngu n g c hình thành giai c p.ị ấ ủ ồ ố ấ
- Ý nghĩa c a v n đ trên. ủ ấ ề BÀI 7
Câu 5 - Quan đi m Mác xít v ngu n g c, b n ch t, ch c năng c a Nhà n c.ể ề ồ ố ả ấ ứ ủ ướ
- S v n d ng c a Đng ta trong vi c xây d ng Nhà n c Pháp quy n XHCN Vi t Nam.ự ậ ụ ủ ả ệ ự ướ ề ở ệ BÀI 8
Câu 6 - M i quan h bi n ch ng gi a t n t i xã h i và ý th c xã h i.ố ệ ệ ứ ữ ồ ạ ộ ứ ộ
- S v n d ng c a Đng ta.ự ậ ụ ủ ả BÀI 10
Câu 7 - Tính đc l p t ng đi c a ý th c xã h i.ộ ậ ươ ố ủ ứ ộ
- Ý nghĩa c a v n đ trên. ủ ấ ề BÀI 10
Câu 8 - Quan đi m Mác xít v con ng i và b n ch t con ng i; ể ề ườ ả ấ ườ
- Ý nghĩa c a v n đ này đi v i s nghi p đi m i n c taủ ấ ề ố ớ ự ệ ổ ớ ở ướ BÀI 9
Câu 9 - Quan đi m Mác xít v vai trò c a qu n chúng nhân dân và cá nhân trong l ch s .ể ề ủ ầ ị ử
- Ý nghĩa ph ng pháp lu n. S v n d ng c a Đng ta.ươ ậ ự ậ ụ ủ ả BÀI 9
Câu 1 :
a. S phù h p gi a QHSX v i trình đ phát tri n c a LLSXự ợ ữ ớ ộ ể ủ
L c l ng s n xu t ự ượ ả ấ
1
Bi u hi n m i quan h gi a con ng i v i t nhiên, là s th ng nh t gi a t li u sx và ng i lao đng t o thành s c s nể ệ ố ệ ữ ườ ớ ự ự ố ấ ữ ư ệ ườ ộ ạ ứ ả
xu t c a xã h i. S n xu t xã h i (sx c a c i (quan h ng i v i t nhiên; ng i v i ng i), tinh th n, con ng i). ấ ủ ộ ả ấ ộ ủ ả ệ ườ ớ ự ườ ớ ườ ầ ườ
*K t c u: ế ấ
- Ng i lao đng bao g m t t c nh ng nhân t k t tinh trong con ng i (th l c, trí tu , kinh nghi m, k năng, k x o,ườ ộ ồ ấ ả ữ ố ế ườ ể ự ệ ệ ỹ ỹ ả
tình c m…) là ch th c a quá trình s n xu t, là l c l ng s n xu t hàng đu.ả ủ ể ủ ả ấ ự ượ ả ấ ầ
- T li u sx : t li u lao đng (công c lao đng và các t li u lao đng khác) và đi t ng lao đng, trong đó công c laoư ệ ư ệ ộ ụ ộ ư ệ ộ ố ượ ộ ụ
đng là y u t đng nh t cách m ng nh t.ộ ế ố ộ ấ ạ ấ
- Ngày nay khoa h c đã tr thành l c l ng s n xu t tr c ti p, tri th c khoa h c th m th u vào các y u t c u thành l cọ ở ự ượ ả ấ ự ế ứ ọ ẩ ấ ế ố ấ ự
l ng s n xu t làm cho l c l ng s n xu t ngày càng hi n đi.ượ ả ấ ự ượ ả ấ ệ ạ
*Trình đ c a l c l ng s n xu t:ộ ủ ự ượ ả ấ
- Trình đ c a công c lao đng: ộ ủ ụ ộ
Trình đ c a công c laoộ ủ ụ
đngộ
Ph ng th c LĐươ ứ Trên th gi iế ớ Vi t NamỞ ệ
Đá
Th công (cá nhân)ủX 0
Kim lo iạX X
Máy quay tay X X
Máy h i n cơ ướ
Đi công nghi p (xã h i )ạ ệ ộ X X
Đi n khí hóaệX X
Tin h c hóa, t đng hóaọ ự ộ X X
Nh v y l c l ng s n xu t n c ta cũng đa d ng, nh ng không đng đu, nên ta d a vào 2 lo i hình kinh t nh tr cư ậ ự ượ ả ấ ở ướ ạ ư ồ ề ự ạ ế ư ướ
kia (kinh t t p th , kinh t nhà n c) thì r ràng không phù h p v i l c l ng s n xu t hi n có.ế ậ ể ế ướ ỏ ợ ớ ự ượ ả ấ ệ
- Trình đ c a ng i lao đngộ ủ ườ ộ
- Trình đ ng d ngộ ứ ụ
* L c l ng s n xu t có th đo đc b ng năng su t lao đng:ự ượ ả ấ ể ượ ằ ấ ộ
- L c l ng s n xu t bi u th m i quan h c a con ng i v i t nhiên, trình đ c a l c l ng s n xu t bi u thự ượ ả ấ ể ị ố ệ ủ ườ ớ ự ộ ủ ự ượ ả ấ ể ị
trình đ chinh ph c t nhiên c a con ng i;ộ ụ ư ủ ườ
- L c l ng s n xu t là n n t ng v t ch t c a xã h i;ự ượ ả ấ ề ả ậ ấ ủ ộ
- L c l ng s n xu t luôn đc k th a qua các th h ;ự ượ ả ấ ượ ế ừ ế ệ
- L c l ng s n xu t luôn v n đng ti n lên theo ki u ti p s c; ự ượ ả ấ ậ ộ ế ể ế ứ
2
Quan h s n xu t ệ ả ấ
Là quan h gi a ng i v i ng i trong quá trình s n xu t ệ ữ ườ ớ ườ ả ấ (là quan h không th thoái thác đc trong quá trình s nệ ể ượ ả
xu t); ấ
*K t c u:ế ấ
- Ch nh th c a các m i quan h : S h u TLSX; t ch c qu n lý và trao đi; quan h v phân ph i s n ph m. Trong đóỉ ể ủ ố ệ ở ử ổ ứ ả ổ ệ ề ố ả ẩ
quan h s h u v TLSX gi vai trò quy t đnh.ệ ở ử ề ử ế ị
Quan h đu tiên c a quan h loài ng i là chi m d ng (ệ ầ ủ ệ ườ ế ụ t đó có quan h s h u và ai chi m đc s h u này thì quy từ ệ ở ử ế ượ ở ử ế
đnh)ị
* Đc đi m: ặ ể
- Là quan h khách quan trong quá trình s n xu t;ệ ả ấ
- Là quan h v t ch t, quan h kinh t c a xã h i;ệ ậ ấ ệ ế ủ ộ
- Có tính n đnh t ng đi v m t b n ch t xã h i nh ng phong phú trong hình th c th hi n ổ ị ươ ố ề ặ ả ấ ộ ư ứ ể ệ (S h u t nhân t b nở ữ ư ư ả
ch nghĩa do c ki n trúc th ng t ng b o v nó nên n đnh, nh ng b n ch t xã h i v n là t nhân)ủ ả ế ượ ầ ả ệ ổ ị ư ả ấ ộ ẫ ư
L c l ng s n xu t trình đ nào nó đòi h i quan h s n xu t trình đ đó cho phù h p ự ượ ả ấ ở ộ ỏ ệ ả ấ ở ộ ợ
Trình đ th công ộ ủ và đi công nghi pạ ệ
Quan h t h uệ ư ử Công h uử
Chi m h u t nhânế ử ư Nhà n c qlýướ
M i quan h bi n ch ng gi a l c l ng s n xu t và quan h s n xu t ố ệ ệ ứ ữ ự ượ ả ấ ệ ả ấ
Trong ph ng th c sx, l c l ng s n xu t và quan h s n xu t tác đng bi n ch ng v i nhau t o thành đng l c chi ph iươ ứ ự ượ ả ấ ệ ả ấ ộ ệ ứ ớ ạ ộ ự ố
s v n đng và phát tri n c a xã h i;ự ậ ộ ể ủ ộ
- L c l ng s n xu t quy t đnh quan h s n xu t. Trong ph ng th c sx l c l ng s n xu t là n i dung là y u tự ượ ả ấ ế ị ệ ả ấ ươ ứ ự ượ ả ấ ộ ế ố
th ng xuyên bi n đi, còn quan h sx là hình th c là y u t n đnh t ng đi, do đó l c l ng s n xu t quy t đnh. ườ ế ổ ệ ứ ế ố ổ ị ươ ố ự ượ ả ấ ế ị
* L c l ng s n xu t quy t đnh s thay đi c a quan h s n xu t ự ượ ả ấ ế ị ự ổ ủ ệ ả ấ (s phát tri n c a s n xu t b t đu t s phát tri nự ể ủ ả ấ ắ ầ ừ ự ể
c a l c l ng s n xu t mà tr c h t là công c lao đng, l c l ng s n xu t phát tri n đn 1 trình đ nh t đnh s mâu thu nủ ự ượ ả ấ ướ ế ụ ộ ự ượ ả ấ ể ế ộ ấ ị ẽ ẩ
gay g t v i quan h s n xu t có tính n đnh t ng đi và đt ra yêu c u khách quan là ph i xóa b quan h s n xu t c , xácắ ớ ệ ả ấ ổ ị ươ ố ặ ầ ả ỏ ệ ả ấ ủ
3
l p l i quan h s n xu t m i phù h p); ậ ạ ệ ả ấ ớ ợ s thay đi c a quan h s n xu t có 2 hình th cự ổ ủ ệ ả ấ ứ : (1. quan h s n xu t đc đi u ch nh;ệ ả ấ ượ ề ỉ
2). Quan h s n xu t c a đc thay th b ng cái m i).ệ ả ấ ủ ượ ế ằ ớ
* Quan h s n xu t tác đng tr l i l c l ng s n xu t ệ ả ấ ộ ở ạ ự ượ ả ấ
Quan h s n xu t quy đnh m c đích xã h i c a s n xu t và khunh h ng phát tri n c a các quan h l i ích, t đó tácệ ả ấ ị ụ ộ ủ ả ấ ướ ể ủ ệ ợ ừ
đng tr l i l c l ng s n xu t. ộ ở ạ ự ượ ả ấ
N u quan h s n xu t phát tri n phù h p v i trình đ c a l c l ng s n xu t thì s thúc đy l c l ng s n xu t phátế ệ ả ấ ể ợ ớ ộ ủ ự ượ ả ấ ẽ ẩ ự ượ ả ấ
tri n h n n a (ể ơ ữ Quan h s n xu t phù h p là: quan h kinh t t t y u c a trình đ l c l ng s n xu t; ph i phù h p c 3 m t:ệ ả ấ ợ ệ ế ấ ế ủ ộ ự ượ ả ấ ả ợ ả ặ
s h u, t ch c qu n lý và phân ph i. ơ ử ổ ứ ả ố thúc đy l c l ng s n xu t phát tri n nh :ẩ ự ượ ả ấ ể ư T o đi u ki n đ k t h p có hi u qu cácạ ề ệ ể ế ợ ệ ả
y u t c a l c l ng s n xu t (ng i lao đng v i t li u s n xu t; gi i phóng đc s c lao đng, phát huy đc s sáng t oế ố ủ ự ượ ả ấ ườ ộ ớ ư ệ ả ấ ả ượ ứ ộ ượ ự ạ
c a ng i lao đng; phát huy đc m i ti m năng c a t li u s n xu t; mang l i năng su t lao đng ngày cao, s n ph m d iủ ườ ộ ượ ọ ề ủ ư ệ ả ấ ạ ấ ộ ả ẩ ồ
dào h n, t c đ tăng tr ng kinh t gi đc nh p đ bình th ng, xã h i n đnh)ơ ố ộ ưở ế ữ ượ ị ộ ườ ộ ổ ị .
Ng c l i s kìm h m s phát tri n c a l c l ng s n xu t ượ ạ ẽ ả ự ể ủ ự ượ ả ấ (quan h s n xu t không phù h p c 2 tr ng h p là quanệ ả ấ ợ ả ườ ợ
h s n xu t l c h u và có y u t v t tr c so v i trình đ c a l c l ng s n xu t). ệ ả ấ ạ ậ ế ố ượ ướ ớ ộ ủ ự ượ ả ấ Quan h s n xu t t ch phù h p trệ ả ấ ừ ổ ợ ở
thành không phù h p là vì: ợ
+ Quan h s n xu t có tính n đnh t ng đi nên d r i vào l c h u;ệ ả ấ ổ ị ươ ố ể ơ ạ ậ
+ Quan h s n xu t th hi n tr c ti p quan h l i ích nên giai c p th ng tr tìm m i cách đ duy trì quan h s n xu t c ;ệ ả ấ ể ệ ự ế ệ ợ ấ ố ị ọ ể ệ ả ấ ủ
+ Do trình đ nh n th c c a ch th không ph i lúc nào cũng n m b t đc yêu c u phát tri n c a l c l ng s n xu t,ộ ậ ứ ủ ủ ể ả ắ ắ ượ ầ ể ủ ự ượ ả ấ
nên đã áp d ng đn quan h s n xu t không phù h p.ụ ế ệ ả ấ ợ
+ Khi LLSX phát tri n đn m t trình đ XH hoá ngày càng cao thì QHSX cũ không còn phù h p n a, có mâu thu n và mâuể ế ộ ộ ợ ữ ẩ
thu n gây g t di n ra, đòi h i ph i có m t QHSX m i ra đi đ phù h p LLSX, khi ẩ ắ ễ ỏ ả ộ ớ ờ ể ợ đó m tộ PTSX b tiêu vong.ị
+ Tuy nhiên, QHSX trong góc đ nào đó nó qui đnh cách th c phát tri n c a LLSX.ộ ị ứ ể ủ
Tóm l i, th c ch t yêu c u c a quy lu t là quan h s n xu t ph i hù h p v i trình đ c a l c l ng s n xu t, xây d ngạ ự ấ ầ ủ ậ ệ ả ấ ả ợ ớ ộ ủ ự ượ ả ấ ự
quan h s n xu t ph i d a trên trình đ c a l c l ng s n xu t. M i b c ti n c a l c l ng s n xu t ph i k p th i đi uệ ả ấ ả ự ộ ủ ự ượ ả ấ ỗ ướ ế ủ ự ượ ả ấ ả ị ờ ề
ch nh quan h s n xu t cho phù h p.ỉ ệ ả ấ ợ
b. S nh n th c và v n d ng qui lu t này trong s nghi p XD CNXH n c taự ậ ứ ậ ụ ậ ự ệ ở ướ
- Nh n th c:ậ ứ
4
+ N c ta là m t n c nông nghi p l c h u ti n lên xây d ng CNXH b qua ch đ TBCN. Do đó, chúng ta ph i t ng b cướ ộ ướ ệ ạ ậ ế ự ỏ ế ộ ả ừ ướ
xây d ng LLSX và QHSXự cho phù h p v i PTSX Xã h i ch nghĩaợ ớ ộ ủ ;
+ Chú tr ng phát tri n LLSX đ t o ra c a c i v t ch t cho XH.ọ ể ể ạ ủ ả ậ ấ
- V n d ng:ậ ụ
+ Ta chuy n đi n n kinh t t t p trung bao c p sang n n kinh t th tr ng đnh h ng XHCN…vì n n kinh t t p trungể ổ ề ế ừ ậ ấ ề ế ị ườ ị ướ ề ế ậ
bao c p không phù h p v i n n kinh t c a ta nh t là th i đi m sau gi i phóng.ấ ợ ớ ề ế ủ ấ ờ ể ả
+ Phát tri n n n kinh t nhi u thành ph n, v n đng theo c ch th tr ng có s qu n lý c a nhà n c.ể ề ế ề ầ ậ ộ ơ ế ị ườ ự ả ủ ướ
+ Kinh t th tr ng chúng ta xây d ng là n n kinh t th tr ng đnh h ng XHCN. M c tiêu là s n xu t c a c i v t ch t,ế ị ườ ự ề ế ị ườ ị ướ ụ ả ấ ủ ả ậ ấ
th c hi n m c tiêu dân giàu, n c m nh, xã h i dân ch , công b ng, văn minh. ự ệ ụ ướ ạ ộ ủ ằ
(B sung thêm):ỗ
+ Tr c th i k đi m i (1986)ướ ờ ỳ ổ ớ : Đng ta đánh giá, trong nh n th c cũng nh trong hành đng, chúng ta ch a th t s th aả ậ ứ ư ộ ư ậ ự ừ
nh n c c u kinh t nhi u thành ph n n c ta còn t n t i trong m t th i gian t ng đi dài, ch a n m v ng và v n d ngậ ơ ấ ế ề ầ ở ướ ồ ạ ộ ờ ươ ố ư ắ ữ ậ ụ
đúng quy lu t v s phù h p c a QHSX v i trình đ phát tri n c a LLSX (VK ĐH VI) v i các bi u hi n: ậ ề ự ợ ủ ớ ộ ể ủ ớ ể ệ
. Nóng v i trong c i t o XHCN;ộ ả ạ
. Xóa bỏ ngay n n kinh t nhi u thành ph n; ề ế ề ầ
. Có lúc đy m nh quá m c vi c XD công nghi p n ng;ẩ ạ ứ ệ ệ ặ
. Duy trì quá lâu c ch qu n lý kinh t t p trung quan liêu bao c p.ơ ế ả ế ậ ấ
. Nhi u ch tr ng sai trong vi c c i cách giá c , ti n t , ti n l ng.ề ủ ươ ệ ả ả ề ệ ề ươ
+ Sau th i k đi m i (1986 đn nay)ờ ỳ ổ ớ ế : Đng ta kh ng đnh: phát tri n LLSX hi n đi g n li n v i XD QHSX m i phù h pả ẳ ị ể ệ ạ ắ ề ớ ớ ợ
trên c m t: S h u – Qu n lý – Phân ph i (VK ĐH IX); Đng th i Đng ta còn kh ng đnh tiêu chu n đ đánh giá QHSX làả ặ ở ữ ả ố ồ ờ ả ẳ ị ẩ ể
thúc đy LLSX phát tri n, t đó Đng ta ch tr ng xây d ng n n kinh t th tr ng theo đnh h ng XHCN và coi đây là môẩ ể ừ ả ủ ươ ự ề ế ị ườ ị ướ
hình kinh t t ng quát trong th i k quá đ lên CNXH n c ta.ế ổ ờ ỳ ộ ở ướ
VK ĐH XI Trang 101. “phát tri n m nh m LLSX v i trình đ khoa h c, công ngh ngày càng cao; đng th i hoàn thi nể ạ ẽ ớ ộ ọ ệ ồ ờ ệ
QHSX trong n n kinh t th tr ng đnh h ng XHXN”, c th “Hoàn thi n th ch đ tháo g m i c n tr , t o đi u ki nề ế ị ườ ị ướ ụ ể ệ ể ế ể ở ọ ả ở ạ ề ệ
thu n l i đ gi i phóng và phát tri n m nh m LLSX, đy m nh ng d ng khoa h c, công ngh ; huy đng và s d ng có hi uậ ợ ể ả ể ạ ẽ ẩ ạ ứ ụ ọ ệ ộ ử ụ ệ
qu m i ngu n l c cho phát tri n. Phát tri n nhanh, hài hòa các thành ph n kinh t và các lo i hình doanh nghi p. Ph i tăngả ọ ồ ự ể ể ầ ế ạ ệ ả
c ng ti m l c và nâng cao hi u qu c a kinh t nhà n c. Kinh t nhà n c gi vai trò ch đo, là l c l ng v t ch t quanườ ề ự ệ ả ủ ế ướ ế ướ ữ ủ ạ ự ượ ậ ấ
tr ng đ Nhà n c đnh h ng và đi u ti t n n kinh t , góp ph n n đnh kinh t vĩ mô...”ọ ể ướ ị ướ ề ế ề ế ầ ổ ị ế
Câu 2 :
5