BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

------------*----------

SOUKTHAVONE VONGSAY

CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ TÍN DỤNG Ở CHDCND LÀO ĐẾN NĂM 2020

Chuyªn ngµnh : Kinh doanh th−¬ng m¹i (Kinh tÕ vµ qu¶n lý th−¬ng m¹i) M· sè

: 62 34 01 21

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Hà Nội - 2016

Công trình này được hoàn thành tại

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

Người hướng dẫn khoa học:

1. PGS.TS. Nguyễn Văn Tuấn 2. PGS.TS. Trần Đăng Khâm

Phản biện 1:

Phản biện 2:

Phản biện 3:

Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Nhà nước

họp tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội

vào hồi giờ ngày tháng năm 2016

Có thể tìm hiểu luận án tại:

- Thư viện Quốc gia

- Thư viện Đại học Kinh tế Quốc dân

1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong những năm qua, CHDCND Lào đã rất tích cực theo đuổi chủ trương hội nhập khu vực và toàn cầu, đẩy mạnh hợp tác với các nước bạn bè và các đối tác chiến lược, trong đó, những dấu mốc hội nhập quan trọng cần phải kể đến đó là: gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) năm 1997; gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 2013 và gia nhập Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) vào ngày 31/12/2015. Có thể nói, hội nhập kinh tế quốc tế đã và sẽ đem lại cho CHDCND Lào nhiều cơ hội song hành với nhiều thách thức trong thời gian tới. Bên cạnh đó, sự phát triển của khoa học công nghệ ngày nay đã thúc đẩy sự chuyển dịch mạnh mẽ trong cơ cấu các ngành kinh tế của các quốc gia theo hướng tăng tỷ trọng các ngành có hàm lượng khoa học công nghệ cao và các ngành dịch vụ, đặc biệt là các ngành đem lại giá trị gia tăng cao như ngân hàng, tài chính, bảo hiểm, logistics, công nghệ thông tin. Trong xu thế đó, việc phát triển dịch vụ tài chính ngân hàng, trong đó có dịch vụ tín dụng (DVTD), là một định hướng đúng đắn, nhằm thúc đẩy nhanh quá trình phát triển của CHDCND Lào. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy, sự phát triển của DVTD tại Lào còn rất hạn chế, biểu hiện ở quy mô tín dụng còn nhỏ; đối tượng, phạm vi cung cấp dịch vụ còn hạn hẹp; phương thức cung ứng dịch vụ còn đơn giản, đơn điệu; chất lượng, hiệu quả dịch vụ còn thấp... Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, những hạn chế này sẽ trở thành những thách thức không nhỏ cho sự phát triển lĩnh vực DVTD nói riêng và sự phát triển kinh tế của CHDCND Lào nói chung.

Đối với mỗi quốc gia, hệ thống luật pháp, cơ chế chính sách, sự quản lý vĩ mô của Nhà nước là những yếu tố bên trong mang tính quyết định đối với sự phát triển kinh tế đất nước nói chung và của mỗi ngành kinh tế nói riêng. Đặc biệt trong bối cảnh hội nhập, mỗi quốc gia đều phải rất nỗ lực cải thiện hệ thống khuôn khổ pháp lý để đáp ứng yêu cầu hội nhập khi trở thành thành viên của các Hiệp định thương mại song phương và đa phương trong khu vực và trên thế giới. Có thể khẳng định, lĩnh vực tín dụng của CHDCND Lào trong thời gian qua chưa đạt được những bước phát triển lớn, một phần cơ bản là do hệ thống chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng tại Lào còn chưa hoàn thiện. Nhà nước Lào còn thiếu kinh nghiệm trong việc đưa ra những chính sách hợp lý nhằm tạo nên những bước đột phá trên con đường phát triển của lĩnh vực tín dụng trong nền kinh tế quốc dân.

Nhằm thúc đẩy sự phát triển dịch vụ tín dụng của CHDCND Lào trong thời gian tới, tận dụng được những cơ hội và hạn chế những thách thức mà hội nhập đem lại, việc cải thiện và đổi mới hệ thống chính sách quản lý vĩ mô của Nhà nước trong lĩnh vực tín dụng đang trở thành một yêu cầu mang tính cấp thiết hiện nay. Chính vì vậy, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng ở CHDCND Lào đến năm 2020” làm Luận án tiến sĩ kinh tế của nghiên cứu sinh.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của Luận án

Mục đích của Luận án: - Mục tiêu nghiên cứu tổng quát của Luận án là tìm kiếm giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD tại CHDCND Lào, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của DVTD tại CHDCND Lào trong bối cảnh CHDCND Lào đang đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế với các nước trong khu vực và trên thế giới.

2

Nhiệm vụ nghiên cứu của Luận án: Để đạt được mục đích của Luận án nêu trên,

- Mục tiêu nghiên cứu cụ thể của Luận án là đề xuất hệ thống giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD ở CHDCND Lào, tập trung vào DVTD do các tổ chức tín dụng (TCTD) cung cấp, đến năm 2020. Hệ thống chính sách Nhà nước về phát triển DVTD ở CHDCND Lào được Luận án nghiên cứu với ba trụ cột cơ bản: chính sách Nhà nước về phát triển các TCTD; chính sách Nhà nước về phát triển các chủ thể sử dụng DVTD; và chính sách Nhà nước về phát triển các sản phẩm DVTD. Luận án tập trung giải quyết những nhiệm vụ sau:

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về chính sách của Nhà nước về phát triển tín dụng nhằm

thúc đẩy phát triển DVTD của nước CHDCND Lào.

- Phân tích thực trạng chính sách của Nhà nước về phát triển DVTD ở CHDCND Lào trong thời gian qua, trên cơ sở đó chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân dẫn đến những hạn chế.

- Đề xuất hệ thống các giải pháp hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ

tín dụng ở CHDCND Lào đến năm 2020.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của Luận án

Đối tượng nghiên cứu của Luận án: Đối tượng nghiên cứu của Luận án là chính sách Nhà nước về phát triển DVTD và tiếp cận chủ yếu trên giác độ thương mại, bao gồm chính sách Nhà nước về phát triển sản phẩm DVTD, phát triển chủ thể cung ứng DVTD và phát triển chủ thể sử dụng DVTD.

Chính sách tín dụng (CSTD) có nội dung rộng lớn, bao hàm cả CSTD của Ngân hàng Nhà nước và CSTD của bản thân mỗi một TCTD hoặc các tổ chức tài chính tham gia hoạt động cung ứng dịch vụ tín dụng. Tuy nhiên, đối tượng nghiên cứu và giải quyết của Luận án là chính sách Nhà nước về phát triển DVTD do các TCTD cung cấp. Với dịch vụ tín dụng này, chủ thể cung ứng dịch vụ là các TCTD được thành lập hợp pháp và thực hiện nghiệp vụ cấp tín dụng theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng, bao gồm: Ngân hàng và các tổ chức tín dụng phi ngân hàng (công ty tài chính; công ty cho thuê tài chính; quỹ tín dụng; hợp tác xã tín dụng... ); và khách hàng tiếp nhận dịch vụ là các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế - xã hội và các cá nhân. Bên cạnh đó, khái niệm DVTD trong Luận án này không bao hàm nghĩa “Tín dụng chính sách” của Nhà nước, bởi tín dụng chính sách chỉ là một loại tín dụng có tính chất ưu đãi cho một số đối tượng và chương trình kinh tế - xã hội nhất định. Như vậy, Luận án chỉ tập trung nghiên cứu chính sách Nhà nước ở tầm vĩ mô, đóng vai trò là công cụ quản lý và điều hành hoạt động dịch vụ tín dụng trong nền kinh tế quốc dân, mà không đi vào phân tích CSTD mang tính vi mô thuộc sách lược và nghiệp vụ kinh doanh của mỗi TCTD. Về giác độ nghiên cứu, Luận án nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng đứng trên giác độ của các cơ quan Nhà nước ban hành chính sách phát triển dịch vụ tín dụng tại CHDCND Lào hiện nay, bao gồm: Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước và các Bộ, ngành có liên quan.

Phạm vi nghiên cứu của Luận án: Về không gian nghiên cứu, Luận án tập trung nghiên cứu về chính sách Nhà nước về

phát triển DVTD, tập trung vào DVTD do các TCTD cung cấp, tại CHDCND Lào.

3

Về thời gian nghiên cứu, Luận án tập trung nghiên cứu thực trạng hệ thống chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng và thực trạng phát triển dịch vụ tín dụng tại CHDCND Lào trong giai đoạn 2000 - 2015 và định hướng giải pháp hoàn thiện hệ thống chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng tại CHDCND Lào đến năm 2020.

4. Những đóng góp mới về mặt khoa học của Luận án

Về phương diện lý luận, Luận án đã có đóng góp: (i) Tổng kết được kinh nghiệm hoàn thiện chính sách phát triển dịch vụ tín dụng ở Trung Quốc, Hàn Quốc và Việt Nam, là những nước có điều kiện tương đồng với CHDCND Lào, qua đó, đúc kết được những bài kinh nghiệm mới, tạo điều kiện cho việc phát triển dịch vụ tín dụng ở CHDCND Lào; (ii) Hệ thống hóa và làm rõ hơn một số vấn đề lý luận cơ bản về dịch vụ tín dụng và chính sách của Nhà nước nhằm phát triển dịch vụ tín dụng, làm rõ nội dung chính sách phát triển dịch vụ tín dụng trên ba trụ cột: Chính sách phát triển các chủ thể cung cấp dịch vụ - các tổ chức tín dụng; chính sách phát triển các chủ thể sử dụng dịch vụ - các khách hàng của các TCTD; chính sách phát triển các sản phẩm dịch vụ tín dụng; (iii) Luận án xây dựng được hệ thống các chỉ tiêu đánh giá mức độ phát triển dịch vụ tín dụng cũng như hệ thống các chỉ tiêu đánh giá mức độ hoàn thiện của chính sách phát triển dịch vụ tín dụng, đồng thời, luận giải được các nhân tố ảnh hưởng tới mức độ hoàn thiện của chính sách phát triển dịch vụ tín dụng.

Về phương diện thực tiễn, Luận án đã phân tích được thực trạng chính sách phát triển DVTD của CHDCND Lào trên ba trụ cột: Chính sách phát triển các chủ thể cung cấp dịch vụ - các TCTD; chính sách phát triển các chủ thể sử dụng dịch vụ - các khách hàng của các TCTD; chính sách phát triển các sản phẩm DVTD, qua đó, khẳng định chính sách phát triển dịch vụ tín dụng của CHDCND Lào chưa hoàn thiện. Từ những nguyên nhân chủ quan và khách quan khiến chính sách phát triển DVTD của CHDCND Lào chưa hoàn thiện và định hướng hoàn thiện chính sách, Luận án đã đề xuất được 10 nhóm giải pháp và 2 nhóm kiến nghị nhằm hoàn thiện chính sách phát triển DVTD của CHDCND Lào đến năm 2020.

5. Ý nghĩa của Luận án

- Ý nghĩa về lý luận: Luận án tổng hợp được những vấn đề lý thuyết về chính sách

Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng.

- Ý nghĩa về thực tiễn: Luận án mô tả và phân tích thực trạng chính sách của Nhà nước Lào đối với phát triển dịch vụ tín dụng, từ đó đề xuất được hệ thống giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống chính sách. Kết quả nghiên cứu của Luận án có thể làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy ở các trường đại học; là tài liệu tham khảo trong hoạch định chính sách của Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng.

6. Kết cấu của Luận án

Ngoài Lời mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Luận án được kết cấu

thành 4 chương:

Chương 1: Tổng quan nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu Chương 2: Tổng quan chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng Chương 3: Thực trạng chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng ở

CHDCND Lào

Chương 4: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển

dịch vụ tín dụng ở CHDCND Lào

4

CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.1. Tổng quan nghiên cứu

Dịch vụ tín dụng là một trong những dịch vụ tài chính đặc thù và cũng là một trong những dịch vụ tài chính quan trọng nhất trong nền kinh tế. Vì vậy, đã có nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước đề cập đến việc phát triển dịch vụ tín dụng trong từng lĩnh vực cụ thể, trong đó đáng chú ý là một số công trình sau đây: 1.1.1 . Các nghiên cứu ở Việt Nam về dịch vụ tín dụng và chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng 1.1.1.1. Các nghiên cứu về dịch vụ tín dụng

Ở Việt Nam, trong khoảng 20 năm trở lại đây có những công trình nghiên cứu về tín dụng như: “Những giải pháp chủ yếu để mở rộng và nâng cao hiệu quả tín dụng Ngân hàng đối với kinh tế ngoài quốc doanh” (1993), Luận án tiến sĩ kinh tế Tài chính – Ngân hàng của tác giả Nguyễn Thạc Hoát, tại Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội; “Tín dụng ngân hàng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam” (1996), Luận án tiến sĩ kinh tế của tác giả Nguyễn Thanh Đảo, tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội; “Đổi mới hoạt động tín dụng ngân hàng góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn Nghệ An theo h- ướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá” (2003), Luận án tiến sĩ Kinh tế của tác giả Hà Huy Hùng, tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội; “Phát triển các nghiệp vụ tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam” (2004), Luận án Tiến sĩ kinh tế của tác giả Nguyễn Kim Anh, tại ĐH Kinh tế Quốc dân, Hà Nội; “Hoàn thiện hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn miền Đông Nam Bộ theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa” (2010), Luận án Tiến sĩ kinh tế của tác giả Đặng Hà Giang, tại Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội; “Nâng cao chất lượng tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam trong quá trình hội nhập” (2012), Luận án Tiến sĩ kinh tế của tác giả Nguyễn Thị Thu Đông, tại ĐH Kinh tế Quốc dân, Hà Nội; “Tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại các chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam trên địa bàn TP. HCM” (28/10/2013), Luận án Tiến sĩ kinh tế của tác giả Trần Trọng Huy, tại Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh; “Tăng trưởng tín dụng ngân hàng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam trong điều kiện kinh tế vĩ mô bất ổn định” (2014), Luận án Tiến sĩ kinh tế của tác giả Nguyễn Văn Lê, tại Học viện Ngân hàng, Hà Nội...

Trong các công trình được thực hiện tại Việt Nam, đã có những công trình nghiên cứu về tín dụng tại nước CHDCND Lào, song số lượng còn tương đối hạn chế. Một số công trình nghiên cứu có thể kể tên là: “Tín dụng đầu tư phát triển nền kinh tế Lào” (2003), Luận án tiến sĩ kinh tế của nghiên cứu sinh Meemuoa YONGMAMOUA, tại Đại học Kinh tế quốc dân; “Thẩm định dự án đầu tư vay vốn tại Ngân hàng Ngoại thương Lào” (2014), Luận án Tiến sĩ kinh tế của nghiên cứu sinh Diengkham SENGKEOMYSAY, tại Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.

5

1.1.1.2. Các nghiên cứu về chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng

Các nghiên cứu ở Việt Nam đề cập đến chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng và các vấn đề liên quan tới dịch vụ tín dụng đến thời điểm hiện nay có thể kể tên là: “Hoàn thiện cơ chế lãi suất trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam” (2001), Luận án tiến sĩ kinh tế của tác giả Nguyễn Thị Dũng, tại Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội; “Giải pháp xử l í nợ xấu trong tiến trình tái cơ cấu các ngân hàng thương mại Việt Nam” (2003), Kỷ yếu hội thảo khoa học, Viện Nghiên cứu Khoa học Ngân hàng, NXB Thống kê, Hà Nội; “Chính sách lãi suất trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam” (2005), Luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn Bảo Ngọc, tại ĐH Kinh tế Quốc dân, Hà Nội; “Vai trò của nhà nước trong việc phát triển thị trường tài chính ở Việt Nam”(2010), Luận án tiến sĩ của tác giả Bùi Văn Thạch; “Quản lý nhà nước đối với hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại ở Việt Nam” (2011), Luận án tiến sĩ của tác giả Lê Ngọc Lân, Học viện Khoa học xã hội; “Hoàn thiện chính sách tỷ giá ở Việt Nam giai đoạn 2010 – 2020” (2013), Luận án tiến sĩ kinh tế của tác giả Hoàng Thị Lan Hương, tại Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội....

Đề cập đến chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng tại nước CHDCND Lào, trong thời gian qua có một số công trình sau:“Đổi mới hệ thống Ngân hàng Lào giai đoạn chuyển sang kinh tế thị trường” (2002), Luận án tiến sĩ kinh tế của tác giả Khăm Kình Phăn Tha Vông, tại Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội; “Hoàn thiện hệ thống quản lý các ngân hàng của NHNN Lào” (2002), Luận án Tiến sĩ kinh tế của nghiên cứu sinh Kham Kinh – cán bộ Ngân hàng Nhà nước Lào; “Demand for money in Lao PDR and policy implications” (2013), Luận án tiến sĩ kinh tế của tác giả Somphao Phaysith, tại Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội; “Công cụ nghiệp vụ thị trường mở tại CHDCND Lào” (2014), Luận án tiến sĩ kinh tế của tác giả Thonmy Keokinnaly, tại Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội. 1.1.2 . Các nghiên cứu ở nước ngoài về dịch vụ tín dụng và chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng 1.1.2.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài về dịch vụ tín dụng

Trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu về dịch vụ tín dụng trên nhiều khía cạnh khác nhau như: Luận án tiến sĩ của tác giả Andras Bethlendi “Studies on the Hungarian credit market, market trend, macroeconomic and financial stability consequences” (2009), Budapest University of Technology and Economics; Bài viết “Diversification of Nigerian Agricultural Credit and Rural Development Bank’s Credit for Agricultural Production: A Sub- Sectoral Analysis” (2011) của tác tác giả J.O. Lawal và R.A. Sanusi [tr.1-5]; Bài viết trích từ U.S. Bancorp với chủ đề “Credit Diversification” (2008); Luận án tiến sĩ của tác giả Valeria Arina Balaceanu; “Promoting banking services and products” (2011), Romanian Academy national institute of economic research “Costin C. Kiritescu”; Bài viết “Diversification and determinants of international credit portfolios: Evidence from German banks” (2012) của Benjamin Böninghausen (Munich Graduate School of Economics) và Matthias Köhler (Deutsche Bundesbank); Nghiên cứu của tác giả Santiago (2008), Tây Ban Nha về tín dụng ngân hàng, các khó khăn trong tiếp cận thị trường tài chính và hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp tại Tây Ban Nha; Nghiên cứu của tác giả Brindusa, (2008), “Credit risk in financing SME in Romania”.

6

1.1.2.2. Các nghiên cứu ở nước ngoài về chính sách Nhà nước nhằm phát triển dịch vụ tín dụng Có rất ít nghiên cứu về chính sách Nhà nước về phát triển tín dụng. Hiện nay chỉ có một số công trình liên quan đến vấn đề này, đó là: Sách “The Banking Regulation Review” (2010) của Jan Putnis, tại Anh, nghiên cứu nhiều cách tiếp cận khác nhau mà các chính phủ và các cơ quan quản lý ngân hàng các nước đã điều phối hoạt động ngân hàng, đề xuất các sáng kiến nhằm ổn định, cải cách lĩnh vực ngân hàng; Bài viết nghiên cứu chính sách “Clarifying Central Bank Responsibilities for Monetary Policy, Credit Policy, and Financial Stability” (2010) của Marvin Goodfriend, Carnegie Mellon University and National Bureau of Economic Research Shadow làm rõ trách nhiệm của NHNN về chính sách tiền tệ, chính sách tín dụng, và ổn định tài chính). 1.1.3 . Kết luận về khoảng trống nghiên cứu

Tính đến nay, các nghiên cứu ở Việt Nam và nước ngoài về dịch vụ tín dụng rất nhiều và tương đối phong phú, đa dạng. Tuy nhiên, các nghiên cứu ở Việt Nam và nước ngoài về chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng lại rất hạn chế, đặc biệt trên giác độ kinh doanh thương mại.

Khoảng trống nghiên cứu được thể hiện ở các câu hỏi nghiên cứu sau: - Mức độ phát triển dịch vụ tín dụng của một quốc gia được đánh giá qua những chỉ

tiêu nào?

- Chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng bao gồm những nội dung nào? - Những cơ quan Nhà nước nào chịu trách nhiệm hoạch định và thực thi chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng? Mối quan hệ giữa các cơ quan này trong việc hoạch định và thực thi chính sách phát triển dịch vụ tín dụng là như thế nào?

- Chính sách phát triển dịch vụ tín dụng của một quốc gia như thế nào được coi là hoàn thiện? Có thể đánh giá mức độ hoàn thiện của chính sách Nhà nước nhằm phát triển dịch vụ tín dụng qua những tiêu chí nào?

- Có những nhân tố nào ảnh hưởng đến việc hoàn thiện chính sách phát triển dịch vụ

tín dụng của một quốc gia?

- Các phương pháp nào có thể sử dụng để đánh giá mức độ phát triển dịch vụ tín dụng cũng như đánh giá mức độ hoàn thiện chính sách của Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng?

- Những hạn chế và nguyên nhân nào dẫn đến hạn chế trong chính sách phát triển

dịch vụ tín dụng ở CHDCND Lào?

- Làm thế nào để hoàn thiện chính sách phát triển dịch vụ tín dụng ở CHDCND Lào? Với khoảng trống nghiên cứu như vậy, đề tài “Chính sách phát triển dịch vụ tín dụng ở CHDCND Lào đến năm 2020” là đề tài nghiên cứu có nhiều điểm mới về nội dung. Kết quả nghiên cứu có tính độc lập, không trùng lặp với các công trình và bài viết đã công bố. 1.2. Phương pháp và dữ liệu nghiên cứu 1.2.1. Phương pháp nghiên cứu về mức độ phát triển của dịch vụ tín dụng và mức độ hoàn thiện chính sách Nhà nước về chính sách phát triển dịch vụ tín dụng

Để giải quyết những nhiệm vụ đặt ra, Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng với quy trình nghiên cứu được thực hiện thông qua các bước ở sơ đồ phân tích dưới đây.

7

(1) Xác định vấn đề nghiên cứu

Từ những nghiên cứu về tín dụng và các nghiên cứu liên quan

(2) Tổng hợp những nhân tố ảnh hưởng và các chỉ tiêu đánh giá mức độ hoàn thiện của chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng

Từ những nghiên cứu về chính sách Nhà nước về phát triển DVTD

(3) Nghiên cứu khám phá bằng phương pháp định tính

(4) Nghiên cứu chính thức và kiểm định bằng phương pháp định lượng

Kết quả đạt được

Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế

(6) Giải pháp, Kiến nghị dựa trên kết quả nghiên cứu

(5) Thực trạng chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng Hình 1.1: Mô hình nghiên cứu

Ngoài ra, Luận án cũng sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác như: Phương pháp luận duy vật biện chứng, phương pháp luật duy vật lịch sử và phương pháp hệ thống; Phương pháp so sánh, đối chiếu; Phương pháp phân tích tổng hợp; Phương pháp mô hình hóa; Phương pháp mô tả, phân tích; Phương pháp logic biện chứng; và Phương pháp chuyên gia. 1.2.2. Dữ liệu nghiên cứu về mức độ phát triển của dịch vụ tín dụng và mức độ hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng

Dữ liệu nghiên cứu được sử dụng trong Luận án chủ yếu là nguồn dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các nguồn chính thức như Cục thống kê, UN Comtrade, World Bank, ADB, IMF, các báo cáo thường niên, báo cáo định kỳ của các bộ ngành có liên quan, các nghị định, Quyết định của Chính phủ, các văn bản pháp quy, định hướng phát triển của Ngân hàng Nhà nước Lào, các tạp chí, các số liệu từ các đề tài được công bố...

Bên cạnh đó, là những ý kiến đánh giá từ các chuyên gia được thu thập qua quá trình tiếp xúc trực tiếp với các chuyên gia, nhà quản lý ngân hàng; và qua các bài phát biểu chính thức của các cán bộ quản lý Nhà nước thuộc Ngân hàng Nhà nước Lào, Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư… cũng như các cán bộ cao cấp trong lĩnh vực ngân hàng tại các Hội nghị.

8

CHƯƠNG 2 TỔNG QUAN CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ TÍN DỤNG

2.1. Dịch vụ tín dụng và phát triển dịch vụ tín dụng 2.1.1. Dịch vụ tín dụng 2.1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của dịch vụ tín dụng

Từ việc nghiên cứu khái niệm “dịch vụ” và khái niệm “tín dụng”, dịch vụ tín dụng có thể được hiểu là sản phẩm vô hình được bên cho vay cung cấp cho bên đi vay dưới hình thức bên cho vay chuyển giao tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận và bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vốn gốc và lãi cho bên cho vay khi đến hạn thanh toán.

Trong nền kinh tế thị trường, quan hệ tín dụng rất phong phú và đa dạng với sự tham gia của nhiều chủ thể, bao gồm: Tín dụng Nhà nước; Tín dụng thương mại; Tín dụng ngân hàng; Tín dụng quốc tế. Trong phạm vi nghiên cứu của Luận án, đối tượng tín dụng được nghiên cứu là DVTD ngân hàng, với chủ thể cung ứng dịch vụ là các TCTD được thành lập hợp pháp và thực hiện nghiệp vụ cấp tín dụng theo quy định của pháp luật và khách hàng tiếp nhận dịch vụ là các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế - xã hội và các cá nhân trong xã hội.

Dịch vụ tín dụng, trước tiên mang những đặc điểm cơ bản của sản phẩm dịch vụ, đó là tính vô hình, tính không tách rời giữa cung ứng và tiêu dùng dịch vụ, tính không đồng nhất, và tính không lưu giữ được. Bên cạnh đó, dịch vụ tín dụng còn mang những đặc điểm riêng, cụ thể là: (i) Dựa trên cơ sở lòng tin; (ii) Là sự chuyển nhượng một tài sản có thời hạn hay có tính hoàn trả; (iii) Dựa trên cơ sở cam kết hoàn trả vô điều kiện và dựa trên nguyên tắc “Hoàn trả cả gốc và lãi”; (iv) Là hoạt động tiềm ẩn rủi ro cao; (v) Có tính dễ bắt chước, liên tục thay đổi và không có bản quyền; và (vii) Phát triển trên nền tảng công nghệ cao. 2.1.1.2. Các loại hình dịch vụ tín dụng ngân hàng

Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, các loại hình DVTD ngày càng phong phú và đa dạng. Về cơ bản, các loại hình DVTD được các TCTD cung cấp cho khách hàng bao gồm: (i) Cho vay trực tiếp với nhiều loại hình cụ thể căn cứ theo thời hạn cho vay, mục đích vay vốn, phương thức cho vay, tính chất đảm bảo, phương thức hoàn trả nợ vay; (ii) Chiết khấu; (iii) Bao thanh toán; (iv) Cho thuê tài chính; (v) Tín dụng chấp nhận; (vi) Tín dụng chứng từ; (vii) Bảo lãnh ngân hàng. 2.1.2. Phát triển dịch vụ tín dụng 2.1.2.1. Khái niệm phát triển dịch vụ tín dụng

Khái niệm “phát triển dịch vụ tín dụng” có thể hiểu là quá trình lớn lên (hay tăng tiến) về mọi mặt của dịch vụ tín dụng trong một thời kỳ nhất định, bao gồm cả sự tăng thêm về quy mô sản phẩm dịch vụ và sự tiến bộ về cơ cấu và chất lượng của sản phẩm dịch vụ, nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu về tín dụng của khách hàng, phù hợp với sự phát triển kinh tế xã hội và đảm bảo sự tồn tại, phát triển của hệ thống TCTD.

Nói một cách khác, đối với một TCTD, sự phát triển trong hoạt động cung ứng DVTD phải được thể hiện trên cả khía cạnh chiều rộng và chiều sâu: (i) Sự phát triển DVTD theo chiều rộng là sự gia tăng về quy mô DVTD được cung ứng và đa dạng hóa các sản phẩm DVTD tiên tiến, đem lại sự thỏa mãn và tiện lợi cho khách hàng; (ii) Sự phát triển

9

dịch vụ tín dụng theo chiều sâu được thể hiện bởi sự tiến bộ về cơ cấu dịch vụ tín dụng và sự gia tăng chất lượng sản phẩm dịch vụ tín dụng. 2.1.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển DVTD

Sự phát triển DVTD được đánh giá qua 03 nhóm chỉ tiêu cơ bản, bao gồm: (i) Nhóm chỉ tiêu về quy mô DVTD; (ii) Nhóm chỉ tiêu về cơ cấu của DVTD; (iii) Nhóm chỉ tiêu về chất lượng và hiệu quả DVTD.

- Nhóm chỉ tiêu về quy mô DVTD bao gồm: Số khách hàng được vay vốn và Tốc độ tăng trưởng khách hàng; Doanh số cho vay và tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay; Dư nợ tín dụng và Tốc độ tăng trưởng tín dụng; Tỷ lệ tín dụng/GDP và Tốc độ tăng trưởng tỷ lệ tín dụng/GDP.

- Nhóm chỉ tiêu về cơ cấu DVTD bao gồm: Cơ cấu đối tượng khách hàng vay vốn; Cơ cấu tín dụng theo ngành; Cơ cấu tín dụng theo phạm vi cho vay; Cơ cấu tín dụng theo loại hình tín dụng; Cơ cấu tín dụng theo đồng tiền cho vay.

- Nhóm chỉ tiêu về chất lượng và hiệu quả của DVTD bao gồm: Tỷ lệ thu lãi; Tỷ suất

lợi nhuận; Vòng quay vốn; Tỷ lệ thu nợ; Tỷ lệ nợ quá hạn; và Tỷ lệ nợ xấu. 2.2. Chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng 2.2.1. Chính sách Nhà nước 2.2.1.1. Khái niệm và đặc điểm của chính sách Nhà nước

Về cơ bản, chính sách Nhà nước được hiểu là tổng thể những quan điểm, tư tưởng, các giải pháp, công cụ mà Nhà nước sử dụng để tác động lên các chủ thể kinh tế - xã hội nhằm thực hiện những mục tiêu nhất định theo định hướng mục tiêu tổng thể của đất nước.

Chính sách Nhà nước mang những đặc điểm cơ bản là: (i) Chủ thể ban hành chính sách là Nhà nước; (ii) Chính sách Nhà nước bao gồm nhiều quyết định có liên quan lẫn nhau, hướng vào giải quyết một vấn đề chính sách, do một hoặc nhiều cấp khác nhau trong bộ máy Nhà nước ban hành trong một thời gian dài; (iii) Các quyết định chính sách là các quyết định hành động; (iv) Chính sách Nhà nước tập trung giải quyết một vấn đề đang đặt ra trong đời sống kinh tế - xã hội theo những mục tiêu xác định; (v) Chính sách Nhà nước tác động đến các đối tượng của chính sách; (vi) Chính sách Nhà nước được đề ra nhằm phục vụ cho lợi ích chung của quốc gia, của cộng đồng. 2.2.1.2. Nội dung cơ bản của chính sách Nhà nước và các phương tiện thể hiện chính sách Mỗi một chính sách Nhà nước đều bao gồm những nội dung cơ bản sau: Mục tiêu

của chính sách; Quy định của chính sách; Giải pháp và công cụ thực hiện mục tiêu.

Về phương tiện thể hiện chính sách, chính sách Nhà nước được thể hiện thông qua các văn bản của Nhà nước, gọi chung là văn bản quy phạm pháp luật. Tùy tầm quan trọng của chính sách mà Nhà nước lựa chọn những phương tiện thể hiện chính sách khác nhau như: Luật, Nghị định, Quyết định, Chỉ thị, Nghị quyết, Thông tư.... 2.2.1.3. Phân loại chính sách Nhà nước

Hệ thống chính sách Nhà nước có thể phân loại theo nhiều tiêu thức khác nhau. Xét theo lĩnh vực tác động, hệ thống chính sách Nhà nước bao gồm: Chính sách kinh tế, Chính sách xã hội, Chính sách văn hóa, Chính sách đối ngoại, Chính sách an ninh, quốc phòng. Xét theo thời gian thực hiện, chính sách Nhà nước bao gồm: Chính sách dài hạn, Chính sách trung hạn, Chính sách ngắn hạn. Xét theo cấp độ ban hành, hệ thống chính sách Nhà

10

nước bao gồm: Chính sách do chính quyền Trung ương ban hành và Chính sách do địa phương ban hành. Xét theo quy mô tác động, có chính sách vĩ mô và chính sách vi mô.

Hệ thống chính sách Nhà nước cần phải tạo thành một chỉnh thể thống nhất, hướng

tới một mục tiêu chung và xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh và phát triển bền vững. 2.2.2. Khái niệm và nội dung của chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng 2.2.2.1. Khái niệm chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng

Chính sách Nhà nước về phát triển DVTD là tổng thể những quan điểm, tư tưởng, các giải pháp, công cụ mà các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quản lý trong lĩnh vực tín dụng sử dụng để tác động lên các chủ thể cung cấp DVTD và chủ thể sử dụng DVTD nhằm đạt được sự tăng tiến về mọi mặt của DVTD, bao gồm cả sự tăng thêm về quy mô sản phẩm dịch vụ và sự tiến bộ về cơ cấu và chất lượng của sản phẩm dịch vụ, nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu về tín dụng của khách hàng, phù hợp với sự phát triển kinh tế xã hội và đảm bảo sự tồn tại, phát triển của hệ thống TCTD. 2.2.2.2. Nội dung của chính sách Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng

Nhằm đạt được mục tiêu phát triển DVTD, chính sách Nhà nước về phát triển DVTD

cần hướng đến các nội dung:

- Phát triển về chủ thể cung ứng DVTD: Là sự gia tăng về số lượng và chất lượng của

các TCTD trên thị trường.

- Phát triển về chủ thể sử dụng DVTD: Là sự gia tăng nhu cầu sử dụng vốn của các tổ chức, cá nhân trong nền kinh tế, nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng nói riêng và tăng trưởng kinh tế nói chung.

- Phát triển về sản phẩm DVTD: bao gồm cả sự phát triển theo chiều rộng và chiều sâu. Sự phát triển theo chiều rộng là sự gia tăng về quy mô DVTD được cung ứng và đa dạng hóa các sản phẩm DVTD. Sự phát triển theo chiều sâu được thể hiện bởi sự tiến bộ về cơ cấu dịch vụ tín dụng và sự gia tăng chất lượng sản phẩm dịch vụ tín dụng. 2.2.2.3. Hệ thống cơ quan quản lý Nhà nước về phát triển DVTD

Chính sách Nhà nước về phát triển DVTD được ban hành và thực thi bởi nhiều cơ quan quản lý Nhà nước, bao gồm: Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước (NHNN), Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư. 2.2.3. Hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD 2.2.3.1. Quan niệm về hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD

Hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD là việc cải cách hệ thống các quan điểm, nguyên tắc, công cụ và biện pháp của Nhà nước về phát triển DVTD trở nên đầy đủ hơn, hiệu quả hơn trong từng thời kỳ nhất định để đạt được mục tiêu của Nhà nước. Việc này nên được hiểu theo nghĩa rộng, bao gồm cả việc thêm vào những quy định mới phù hợp và việc loại bỏ những quy định không phù hợp trong việc phát triển DVTD. 2.2.3.2. Các tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD Mức độ hoàn thiện của chính sách Nhà nước về phát triển DVTD có thể được nhìn nhận và đánh giá thông qua hệ thống tiêu chí bao gồm: Tiêu chí hiệu lực; Tiêu chí hiệu quả; Tiêu chí phù hợp; Tiêu chí công bằng; Tiêu chí bền vững; và Tiêu chí kịp thời.

11

2.2.3.3. Điều kiện hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD

Các điều kiện để hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD bao gồm cả nhóm điều kiện chủ quan và nhóm điều kiện khách quan. Các điều kiện chủ quan bao gồm: (i) Hệ thống tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước; (ii) Quy trình hoạch định, ban hành và thực thi chính sách; (iii) Nội dung chính sách; (iv) Công cụ chính sách; (v) Hệ thống thông tin quản lý; (vi) Đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế vĩ mô. Các điều kiện khách quan bao gồm: (i) Các TCTD với các khía cạnh cụ thể là chính sách tín dụng, công tác tổ chức của ngân hàng, đội ngũ cán bộ ngân hàng, quy trình tín dụng, kiểm soát nội bộ và thông tin tín dụng; (ii) Khách hàng của các TCTD; (iii) Sự phát triển đồng bộ của hệ thống tài chính; (iv) Sự gia tăng nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng trong nền kinh tế; (v) Môi trường kinh tế vĩ mô; (vi) Hội nhập kinh tế quốc tế... 2.3. Kinh nghiệm quốc tế về chính sách phát triển DVTD 2.3.1. Kinh nghiệm của Trung Quốc

Kinh nghiệm của Trung Quốc về chính sách Nhà nước nhằm phát triển dịch vụ tín dụng được nghiên cứu trên các khía cạnh: (i) Chính sách đẩy mạnh tái cấu trúc hệ thống ngân hàng gắn với xử lý nợ xấu; (ii) Chính sách đẩy mạnh mở cửa lĩnh vực tài chính, tín dụng; (iii) Chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế; (iv) Chính sách thúc đẩy việc đa dạng hóa các sản phẩm DVTD của hệ thống NHTM. 2.3.2. Kinh nghiệm của Hàn Quốc

Kinh nghiệm của Hàn Quốc về chính sách Nhà nước nhằm phát triển dịch vụ tín dụng được nghiên cứu trên các khía cạnh: (i) Chính sách nhằm khôi phục lĩnh vực tài chính sau cuộc khủng hoảng; (ii) Chính sách nhằm tái cấu trúc hệ thống ngân hàng ở Hàn Quốc; và (iii) Chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế. 2.3.3. Kinh nghiệm của Việt Nam

Kinh nghiệm của Việt Nam về chính sách Nhà nước nhằm phát triển dịch vụ tín dụng cũng được thể hiện trên các khía cạnh: (i) Chính sách tái cấu trúc hệ thống ngân hàng; (ii) Chính sách mở cửa lĩnh vực ngân hàng; (iii) Chính sách đẩy mạnh huy động nguồn vốn trong và ngoài nước; (iv) Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ; và (v) Chính sách hỗ trợ đối với cá nhân vay vốn. 2.3.4. Bài học kinh nghiệm cho CHDCND Lào

Trên cơ sở phân tích thực tiễn chính sách phát triển DVTD ở Trung Quốc, Hàn Quốc và Việt Nam, là những nước có điều kiện tương đồng với CHDCND Lào, CHDCND Lào có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm trong việc hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD, cụ thể là: (i) Xây dựng, hoàn thiện khung pháp lý đầy đủ và đồng bộ; (ii) Ban hành các quy định hướng dẫn thực hiện các hình thức cấp tín dụng đồng bộ và kịp thời và phù hợp với các luật hiện hành; (iii) Xây dựng kế hoạch tăng trưởng tín dụng bảo đảm tính khả thi; (iv) Kiểm tra, thanh tra, giám sát hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế; (v) Thực hiện một số hoạt động hỗ trợ và thúc đẩy của Nhà nước đối với quá trình đa dạng hóa hoạt động tín dụng.

12

CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ TÍN DỤNG Ở CHDCND LÀO

3.1. Thực trạng phát triển kinh tế-xã hội của CHDCND Lào

Trong giai đoạn 2000 – 2010, nền kinh tế nước CHDCND Lào có sự phát triển nhanh chóng và ổn định, với tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân mỗi năm đạt khoảng 7,1%. Trong đó, ngành nông nghiệp tăng 2,8%, công nghiệp 10,5% và dịch vụ 9,2%. GDP bình quân đầu người tăng từ 325 USD năm 2000 lên 1.069 USD năm 2010. Cơ cấu kinh tế quốc gia cũng có sự chuyển dịch tích cực theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trong giai đoạn 2000 – 2010, tỷ trọng nông nghiệp giảm từ 48,03% xuống còn 31%; Tỷ trọng công nghiệp tăng từ 19,74% lên 27,7%; đặc biệt tỷ trọng dịch vụ đã tăng từ 32,23% lên 41,3%.

Năm 2015, Lào tiếp tục đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, 7,2%/năm. Động lực tăng trưởng chủ yếu vẫn thuộc về ngành dịch vụ với tốc độ tăng trưởng đạt 8,5/năm; tiếp đến là ngành công nghiệp với tốc độ tăng trưởng đạt 7,6%/năm; ngành nông nghiệp đứng thứ ba với tốc độ tăng trưởng 2,4%/năm. GDP bình quân đầu người tăng từ 1.069 USD năm 2010 lên 1.824 USD năm 2015. Tỷ lệ lạm phát năm 2015 là 5,3%, một kết quả tương đối khả quan so với mức lạm phát trong giai đoạn từ năm 2010 trở lại đây.

Về thương mại quốc tế, trong giai đoạn 2000 – 2015, kim ngạch xuất khẩu của Lào đã tăng từ 327 triệu USD lên 3.305,3 triệu USD, kim ngạch nhập khẩu của Lào cũng tăng mạnh từ 595 triệu USD lên 4.700 triệu USD. Tuy nhiên, cán cân thương mại của Lào từ trước đến nay liên tục thâm hụt, đặc biệt năm 2014 thâm hụt 1.609,21 triệu USD. Năm 2015, thâm hụt cán cân thương mại đã giảm xuống, song vẫn ở mức cao, 1.394,7 triệu USD. Nhìn chung, CHDCND Lào là một quốc gia có nền chính trị xã hội ổn định. Trong những năm qua, cơ sở hạ tầng và dịch vụ xã hội của Lào đã có nhiều cải thiện, đời sống của người dân ngày càng được đảm bảo, chất lượng lao động được nâng cao, tỷ lệ thất nghiệp giảm, giáo dục đào tạo được chú trọng. 3.2. Thực trạng thị trường DVTD ở nước CHDCND Lào 3.2.1. Quá trình hình thành và phát triển các TCTD tại nước CHDCND Lào

Quá trình phát triển trước năm 1986 Trong thời kỳ Pháp thuộc, tại Lào chỉ có một Chi nhánh của Ngân hàng Đông Dương. Năm 1952 và 1953, các nhà tư sản tư nhân Lào đã thành lập 03 ngân hàng chuyên doanh với mọi hoạt động thuộc sự kiểm soát của Chi nhánh Ngân hàng Đông Dương. Năm 1958, chính quyền Vương Quốc Lào đã chính thức thành lập “Ngân hàng Quốc gia Vương Quốc Lào”. Sau khi đất nước được giải phóng, nước CHDCND Lào được thành lập ngày 02/12/1975, hệ thống ngân hàng được chính quyền cách mạng thu hồi và tổ chức điều chỉnh lại hoạt động. Năm 1981, Ngân hàng quốc gia Vương quốc Lào được đổi tên thành Ngân hàng Nhà nước (NHNN) CHDCND Lào, đồng tiền Kip Lào được sử dụng và di chuyển rộng rãi trên khắp đất nước Lào. NHNN Lào hoạt động theo mô hình một cấp. Đây là Ngân hàng duy nhất có chi nhánh từ trung ương đến địa phương, là cơ quan thuộc hội đồng Bộ trưởng, có tư cách pháp nhân, có vốn riêng, hoạt động theo nguyên tắc hạch toán kinh tế thống nhất và quản lý toàn ngành.

13

• Quá trình phát triển từ năm 1986 đến nay

Trên cơ sở chính sách đổi mới của Đảng năm 1986, Nghị quyết về chuyển đổi hệ thống ngân hàng sang cơ chế kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa số 11/CHDCND Lào đã được Chính phủ Lào thông qua vào ngày 12/03/1988, hệ thống ngân hàng Lào đã có nhiều thay đổi, khởi đầu là chuyển đổi hệ thống ngân hàng từ một cấp sang hai cấp là NHNN và Ngân hàng thương mại (NHTM), tách bạch vai trò kinh doanh của NHTM với vai trò quản lý vĩ mô của NHNN. Năm 1998, Chính phủ Lào ban hành Nghị định số 03/PM về việc quản lý các hoạt động kinh doanh của NHTM và các tổ chức tài chính, và năm 1990 Quốc hội Lào đã thông qua Luật tổ chức Ngân hàng của CHDCND Lào, đã tạo điều kiện cho sự phát triển hệ thống NHTM của Lào. Ngoài ra, nhằm nâng cao sức cạnh tranh cho hệ thống NHTM, Chính phủ Lào đã hai lần thực hiện tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, sáp nhập các NHTM quốc doanh, lần đầu tiên năm 1994 và lần thứ hai năm 2003.

Đến năm 2015, tổng số NHTM tại CHDCND Lào là 41 ngân hàng, trong đó có 03 NHTM Nhà nước, 03 ngân hàng liên doanh, 07 NHTM tư nhân, 09 đại lý văn phòng nước ngoài và 19 chi nhánh ngân hàng nước ngoài; tổng số TCTD phi ngân hàng là 123 tổ chức tài chính vi mô và 04 Công ty Cổ phần. Hệ thống ngân hàng tại CHDCND Lào có những đặc điểm cơ bản là: (i) Số lượng NHTM Nhà nước chiếm tỷ trọng không đáng kể song lại chiếm tỷ trọng lớn về tài sản và đóng vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh tế đất nước; (ii) Hệ thống ngân hàng nước ngoài có sự gia tăng mạnh mẽ về số lượng trong thời gian gần đây, kéo theo sự gia tăng về vai trò của khu vực này; (iii) Hệ thống NHTM tư nhân và ngân hàng liên doanh chưa cho thấy sự tăng trưởng vượt bậc về số lượng và chưa phát huy được tính năng động cần thiết. Về cơ bản, trong thời gian qua, hệ thống NHTM Lào có sự gia tăng nhanh chóng về mặt số lượng song năng lực cạnh tranh của nhiều NHTM vẫn còn nhiều hạn chế. 3.2.2. Quá trình phát triển sản phẩm DVTD tại CHDCND Lào

Quá trình phát triển sản phẩm DVTD tại Lào trong thời gian qua được xem xét cụ thể qua quá trình hình thành và phát triển của 03 NHNN và các Ngân hàng liên doanh, NHTM tư nhân, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và văn phòng đại lý ngân hàng nước ngoài tại CHDCND Lào. Nhìn chung, các DVTD được các NHTM cung ứng ra thị trường mới chỉ dừng lại ở các dịch vụ cơ bản, bao gồm: cho vay, chiết khấu thương phiếu và giấy tờ có giá khác, bảo lãnh, cho thuê tài chính, dịch vụ thanh toán và ngân quỹ…. 3.2.3. Thực trạng phát triển DVTD tại CHDCND Lào 3.2.3.1. Thực trạng phát triển quy mô tín dụng

Về quy mô khách hàng và tốc độ tăng trưởng khách hàng, đối tượng khách hàng vay vốn tín dụng đang ngày càng được mở rộng. Trong giai đoạn 2000 – 2015, quy mô khách hàng của hệ thống ngân hàng tại CHDCND Lào đã tăng nhanh qua các năm, ngoại trừ một số giai đoạn có sự sụt giảm nhẹ như 2000 – 2003; 2011 – 2013. Đặc biệt, quy mô khách hàng năm 2011 có sự tăng vọt với tốc độ tăng trưởng lên tới 464,45%, do sự gia tăng mạnh của đầu tư công và đầu tư tư nhân trong các ngành sản xuất kinh doanh, xây dựng cơ sở hạ tầng. Năm 2015, tốc độ tăng trưởng khách hàng của hệ thống NHTM Lào vẫn ở mức cao, đạt 71,7%.

Về doanh số cho vay, trong giai đoạn 2001 – 2015, doanh số cho vay của toàn hệ thống ngân hàng của Lào đã tăng lên rất nhanh, cụ thể tăng từ 1.968,88 tỷ Kíp năm 2000 lên 54.765,92 tỷ Kíp năm 2015, gấp gần 28 lần. Tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay về cơ bản đi theo xu hướng tăng, cụ thể tăng từ 7,74% năm 2000 lên 16,82% năm 2015; cao nhất là

14

trong năm 2008 và 2009 (84,58% và 90,66%). Chỉ có duy nhất năm 2003 và 2006 tăng trưởng đạt kết quả âm do trong giai đoạn này hệ thống NHTM của Lào đang trong quá trình tái cơ cấu nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. Từ năm 2010 trở lại đây, do tác động của cuộc khủng hoảng nợ công toàn cầu, tăng trưởng doanh số cho vay của hệ thống ngân hàng Lào đã giảm sút so với giai đoạn trước, song vẫn cao hơn giai đoạn thực hiện tái cơ cấu 2002 – 2006. Dư nợ tín dụng và tốc độ tăng trưởng tín dụng có cùng xu hướng phát triển với doanh số cho vay và tăng trưởng doanh số cho vay. Trong giai đoạn 2000 – 2015, dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng Lào đã tăng mạnh từ 1.369,7 tỷ Kíp lên 48.290,8 tỷ Kíp, gấp hơn 35 lần. Đặc biệt, giai đoạn 2006 – 2008, tốc độ tăng trưởng tín dụng đạt ở mức rất cao, 63,65% và đây là kết quả của những nỗ lực của Chính phủ và NHNN Lào trong vấn đề kích cầu tín dụng và áp dụng chính sách tiền tệ nới lỏng. Từ năm 2009 trở lại đây, tốc độ tăng trưởng tín dụng giảm mạnh do tác động của cuộc khủng hoảng tài chính và nợ công toàn cầu. Tỷ lệ tín dụng/GDP, trong giai đoạn 2000 – 2015, đã không ngừng tăng lên, cụ thể tăng từ 10,02% năm 2000 lên 48,09% năm 2015, đảm bảo ở dưới ngưỡng 100%, qua đó cho thấy sự phát triển ở mức độ hợp lý của hệ thống ngân hàng Lào cũng như những đóng góp lớn của hoạt động tín dụng cho tăng trưởng kinh tế. Đặc biệt, từ khi Lào gia nhập WTO vào năm 2013, tỷ lệ này liên tục ở mức cao, trên 40%, đã chứng tỏ sức nóng đang ngày càng tăng của thị trường tín dụng của Lào. Tốc độ tăng trưởng tỷ lệ tín dụng/GDP có sự tăng trưởng vượt bậc trong giai đoạn 2007 – 2008 do sự tăng trưởng mạnh về dư nợ tín dụng trong thời gian này, song cũng bị giảm sút từ năm 2009 trở lại đây. 3.2.3.2. Thực trạng phát triển cơ cấu cấp tín dụng

Về cơ cấu tín dụng theo ngành, tín dụng của hệ thống ngân hàng Lào chủ yếu tập trung nhiều vào các ngành công nghiệp, thương mại và dịch vụ với giá trị gia tăng cao. Tín dụng đầu tư vào nông nghiệp cũng tăng qua các năm nhưng mức tăng chậm hơn so với đầu tư vào các ngành còn lại. Đây là một cơ cấu tín dụng phù hợp với mục tiêu công nghiệp hóa – hiện đại hóa mà nước CHDCND Lào đang tiến tới.

Về cơ cấu đối tượng khách hàng, tín dụng cho đối tượng khách hàng tư nhân (bao gồm doanh nghiệp khối tư nhân, khách hàng cá nhân, khách hàng có yếu tố nước ngoài) luôn chiếm tỷ trọng chủ yếu trong cơ cấu cấp tín dụng của hệ thống ngân hàng Lào. Trong giai đoạn 2000 – 2015, tỷ trọng vốn tín dụng cấp cho đối tượng này đã tăng từ 73,69% lên 90,03%; trong khi tỷ trọng tín dụng cấp cho doanh nghiệp có vốn nhà nước lại giảm từ 26,31% xuống còn 9,97%. Khu vực tư nhân luôn là một khu vực năng động, hoạt động có hiệu quả trong nền kinh tế. Do đó, đây là một cơ cấu cho vay hoàn toàn hợp lý nhằm đảm bảo sự phát triển của hệ thống Ngân hàng Lào về cả quy mô tín dụng và độ an toàn tín dụng. 3.2.3.3. Thực trạng phát triển về chất lượng và hiệu quả tín dụng

Về tỷ lệ thu lãi, cùng với sự tăng trưởng chung của toàn hệ thống ngân hàng, tỷ lệ thu lãi trong giai đoạn 2000 – 2015 không ngừng tăng lên, ngoại trừ sự sụt giảm trong năm 2002, do những bất ổn thuộc về nội tại của hệ thống ngân hàng Lào. Đặc biệt, trong suốt giai đoạn từ 2008 – 2015, tỷ lệ thu lãi của toàn hệ thống ngân hàng Lào tương đối ổn định và được duy trì ở mức rất cao, trên 90%. Kết quả này cho thấy hoạt động kinh doanh của hệ thống ngân hàng Lào trong thời gian qua được thực hiện khá hiệu quả.

Vòng quay vốn tín dụng của hệ thống ngân hàng Lào trong những năm qua có sự dao động lớn, giảm nhẹ vào năm 2007 trước khi tăng mạnh vào năm 2008, sau đó lại giảm

15

xuống và tăng trở lại từ năm 2010. Giai đoạn 2007-2008, tình trạng lạm phát xảy ra, vì vậy có nhiều khách hàng đến gia hạn nợ, do đó thời gian đồng vốn quay trở lại ngân hàng để thực hiện cho vay đối tượng khác đã kéo dài. Từ năm 2010 trở lại đây, tình hình trở lại ổn định nên vòng quay vốn tín dụng của ngân hàng đã tăng trở lại.

Tỷ lệ nợ quá hạn và tỷ lệ nợ xấu của hệ thống ngân hàng Lào đều theo chiều hướng tích cực là giảm xuống. Trong suốt giai đoạn 2010 – 2014, tỷ lệ nợ quá hạn và tỷ lệ nợ xấu của hệ thống ngân hàng Lào được duy trì ổn định ở mức thấp, cho thấy hiệu quả của các NHTM trong công tác rà soát khách hàng và công tác thu nợ. Tuy nhiên, năm 2015, cả hai tỷ lệ này đều tăng lên so với xu hướng ổn định của giai đoạn trước, với tỷ lệ nợ quá hạn là 0,86% và tỷ lệ nợ xấu là 3%. 3.2.3.4. Sự phát triển dịch vụ tín dụng tại CHDCND Lào trong tương quan với một số quốc gia trong khu vực

Đánh giá về dung lượng thị trường tài chính, CHDCND Lào đứng ở một vị trí rất khiêm tốn, thua xa nhiều quốc gia trong khu vực, đặc biệt là Malaysia, Thái Lan và Singapore. Trong thời gian qua, số lượng NHTM tại Lào không ngừng tăng lên song vẫn còn khiêm tốn so với nhiều quốc gia trong khu vực. Trong khi các quốc gia trên đã hoàn tất việc áp dụng Basel II và chuẩn bị chuyển sang Basel III, thì việc áp dụng Basel II trong giám sát hoạt động ngân hàng tại Lào mới chỉ dừng lại ở việc định hướng. Tuy nhiên, những điểm sáng có thể kể đến là: (i) tốc độ tăng trưởng về số lượng NHTM tại Lào là khá cao so với trong khu vực; (ii) thị trường tín dụng Lào đang ngày càng thu hút được nhiều hơn các TCTD nước ngoài với nguồn vốn đầu tư lớn, công nghệ và bí quyết quản lý hiện đại; (iii) tốc độ tăng trưởng tín dụng bình quân ở mức cao so với khu vực; (iv) có cùng xu hướng về tỷ lệ nợ xấu với các quốc gia trong khu vực, ổn định ở mức an toàn từ năm 2010 trở lại đây. 3.3. Thực trạng chính sách Nhà nước về phát triển DVTD tại CHDCND Lào

Hệ thống chính sách Nhà nước nhằm phát triển thị trường tài chính nói chung và phát triển DVTD nói riêng tại CHDCND Lào được ban hành bởi nhiều cơ quan, bao gồm: Quốc hội, Chính phủ, NHNN Lào, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Lao động và An sinh xã hội cùng các bộ phận khác có chức năng và nhiệm vụ liên quan. Về nội dung, chính sách phát triển DVTD được cấu thành bởi ba nhóm chính sách: Nhóm chính sách về phát triển chủ thể cung ứng DVTD (tác động đến các TCTD); Nhóm chính sách về phát triển chủ thể sử dụng DVTD (tác động đến tổ chức, cá nhân là khách hàng của NHTM); và nhóm chính sách về phát triển sản phẩm DVTD (phát triển về quy mô và chất lượng). 3.3.1. Thực trạng chính sách về phát triển chủ thể cung ứng DVTD 3.3.1.1. Chính sách do Quốc hội Lào ban hành

Kể từ khi đất nước đổi mới đến nay, Quốc hội Lào đã thực hiện tốt vai trò xây dựng và ban hành các văn bản pháp luật, tạo lập khuôn khổ pháp lý cho hoạt động của mọi lĩnh vực trong nền kinh tế nói chung và lĩnh vực tín dụng nói riêng. Một số văn bản pháp luật điều chỉnh lĩnh vực ngân hàng tài chính đã được Quốc hội xây dựng và ban hành trong thời gian qua là: Luật Khuyến khích đầu tư nước ngoài, tháng 04/1988; Luật Ngân hàng Nhà nước Lào số 5/95 NA, ngày 14/10/2005; Luật Ngân hàng thương mại số 03/NA, ngày 26/12/2006; Luật Thuế (phiên bản sửa đổi), số 05/NA, ngày 20/12/2011. Những văn bản pháp luật do Quốc hội ban hành đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự mở rộng và phát triển của hệ thống ngân hàng tại CHDCND Lào trong những năm sau đổi mới; Là cơ sở quan trọng để NHNN Lào thực hiện

16

tốt nhiệm vụ quản lý vĩ mô các hoạt động tiền tệ, tín dụng và ngân hàng; đảm bảo sự ổn định tiền tệ và an toàn cho cả hệ thống ngân hàng; Thiết lập nên các nguyên tắc quản lý và giám sát các hoạt động ngân hàng thương mại tại Lào, nhằm khuyến khích việc thành lập các NHTM hiệu quả, ổn định, minh bạch, tài trợ cho hoạt động sản xuất - kinh doanh, góp phần quan trọng duy trì sự ổn định tài chính và phát triển kinh tế - xã hội. 3.3.1.2. Chính sách do Chính phủ Lào ban hành

Trên cơ sở đường lối đổi mới năm 1986, Chính phủ Lào đã ban hành Nghị quyết số 11/CHDCND Lào về chuyển đổi hệ thống ngân hàng sang cơ chế kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào ngày 12/03/1988, tạo ra những thay đổi đáng kể trong hệ thống ngân hàng Lào, mà thay đổi cơ bản nhất là chuyển hệ thống ngân hàng từ một cấp thành hai cấp, tách vai trò quản lý vĩ mô với vai trò kinh doanh tiền tệ. Năm 1988, Chính phủ ban hành Nghị định số 03/PM về việc quản lý các hoạt động kinh doanh của NHTM và các tổ chức tài chính, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho NHNN Lào thực hiện quản lý hoạt động kinh doanh của các NHTM và các TCTC trong nền kinh tế. Năm 1990, Chính phủ Lào tiếp tục ban hành Nghị định về xây dựng và hoạt động của NHTM và tổ chức tài chính, tạo dựng khuôn khổ pháp lý và điều kiện thuận lợi cho sự mở rộng và phát triển của hệ thống ngân hàng tại CHDCND Lào. Ngoài ra, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ Lào đã hai lần đưa ra chính sách đổi mới cơ cấu hệ thống ngân hàng, thực hiện sáp nhập các NHTM quốc doanh với nhau vào năm 1994 và năm 2003.

Thời gian gần đây, Chính phủ Lào tiếp tục ban hành các Nghị định hướng dẫn thực hiện Luật trong lĩnh vực tài chính – tiền tệ, đồng thời nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành và phát triển của các TCTD. 3.3.1.3. Chính sách do Bộ Tài chính Lào ban hành

Nhằm khuyến khích sự phát triển của các lĩnh vực trong nền kinh tế nói chung và lĩnh vực tài chính nói riêng, thời gian qua, Bộ Tài chính Lào đã ban hành nhiều chính sách, cụ thể là: Nghiên cứu cải thiện một số chương trong luật hải quan, luật thuế và các luật khác có liên quan để phù hợp với tình hình đổi mới kinh tế xã hội, thúc đẩy phát triển trong mỗi ngành; Nghiên cứu cải thiện các thủ tục trong hoạt động giao dịch cho đơn giản và thuận lợi hơn; Thực hiện theo Sắc lệch của Thủ tướng số 80/PM, ngày 28/02/2007, về các tổ chức và hoạt động của Bộ Tài chính, đưa ra định hướng của Bộ trưởng về sự quản lý tập trung theo chiều dọc của hải quan, thuế và ngân sách quốc tế; Hoàn thiện chính sách chi phí ngân sách; Đẩy mạnh thực hiện chính sách thu hút nguồn vốn trong và ngoài nước. 3.3.1.4. Chính sách do NHNN Lào ban hành

Thời gian qua, NHNN Lào đã xây dựng và ban hành nhiều văn bản pháp luật nhằm thực hiện tốt chức năng quản lý vĩ mô các hoạt động tiền tệ, tín dụng và ngân hàng; đảm bảo sự ổn định tiền tệ và an toàn cho cả hệ thống ngân hàng, qua đó thực hiện có hiệu quả các mục tiêu kinh tế vĩ mô của nền kinh tế.

Về cơ bản, NHNN Lào đã thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ một cách khôn ngoan để tăng cung tiền phù hợp với tốc độ tăng của nền kinh tế, góp phần ổn định tỷ lệ lạm phát và giá trị của đồng Kip. Tỷ giá hối đoái được điều hành thông qua chính sách tỷ giá thả nổi trên cơ sở giá tham chiếu của Nhà nước, góp phần đảm bảo giá trị đồng Kíp Lào. Dự trữ ngoại tệ được NHNN Lào duy trì ở mức đủ cho nhập khẩu trong thời gian trung bình là khoảng 5 tháng, đồng thời luôn có những điều chỉnh khi cần thiết nhằm đảm

17

bảo nguồn cung ngoại tệ cho nhu cầu của nền kinh tế. Về chính sách lãi suất, tính đến năm 2015, NHNN Lào tiếp tục duy trì mức lãi suất cơ bản là 5%; tỷ lệ dự trữ bắt buộc ở mức 5% đối với Kíp Lào và 10% đối với ngoại tệ. NHNN Lào cũng thường xuyên tiến hành các hoạt động thị trường mở cũng như hoạt động cho vay đối với các NHTM trong hệ thống ngân hàng của Lào. Bên cạnh đó, NHNN Lào không ngừng thúc đẩy việc sử dụng đồng Kip qua các phương tiện khác nhau cũng như phát triển và cải thiện các quy tắc trong lĩnh vực ngân hàng tài chính. Ngoài ra, để quản lý và đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống NHTM, NHNN Lào đang tiếp tục thực hiện có hiệu quả việc quản lý và giám sát hoạt động của các ngân hàng doanh nghiệp bằng cách sử dụng các nguyên tắc CAMELS và BASEL I, đồng thời đang nghiên cứu lại hệ thống quản lý NHTM để quản lý theo nguyên tắc BASEL II. 3.3.2. Thực trạng chính sách về phát triển chủ thể sử dụng DVTD 3.3.2.1. Chính sách do Quốc hội Lào ban hành

Quốc hội Lào rất chú trọng đến việc hoàn thiện môi trường pháp lý đối với hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh trong nền kinh tế, đồng thời ban hành nhiều văn bản Luật để bảo vệ quyền lợi cho nhóm chủ thể này. Những văn bản Luật này bao gồm: Luật doanh nghiệp, 11/NA, ngày 09/11/2005; Luật khuyến khích doanh nghiệp vừa và nhỏ, số 11/NA, ngày 21/12/2011; Luật bảo đảm thực hiện hợp đồng, số 06/NA, ngày 20/05/2005; Luật về giải quyết xung đột kinh tế, số 02/NA, ngày 19/05/2005; Luật về cam kết trong và ngoài hợp đồng, số 01/NA, ngày 08/12/1998; Luật về đảm bảo người sử dụng, số 02/NA, ngày 30/06/2010; Luật hải quan (phiên bản sửa đổi), số 04/NA, ngày 20/12/2011. 3.3.2.2.Chính sách do Chính phủ Lào ban hành

Trong thời gian qua, Chính phủ Lào đã tiến hành cải thiện môi trường pháp luật và hệ thống chính sách theo hướng thông thoáng và minh bạch hơn, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của mọi loại hình doanh nghiệp trong nền kinh tế. Cụ thể: (i) Cải thiện Luật khuyến khích đầu tư nước ngoài và hệ thống chính sách liên quan; (ii) Minh bạch hóa hệ thống pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi và niềm tin cho quá trình hợp tác của các nhà đầu tư nước ngoài tại Lào; (iii) Ban hành hệ thống chính sách khuyến khích đầu tư, đảm bảo môi trường kinh doanh công bằng, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, hỗ trợ phát triển kinh tế hộ gia đình và kinh tế tư nhân; (iv) Nâng cao hiệu quả bộ phận kinh tế Nhà nước; (v) Cải thiện hệ thống quy định, chính sách theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm chi phí cho doanh nghiệp. Đặc biệt, Chính phủ Lào rất chú trọng hỗ trợ sự phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), thông qua các biện pháp: (i) Hoàn thiện Nghị định Số 42/PM ngày 21/12/2011, quy định chi tiết về Luật doanh nghiệp vừa và nhỏ Số 11/NA, ngày 21 Tháng 12 năm 2011; (ii) Thành lập quỹ cho vay đối với các SME và ký hợp đồng vay vốn với Ngân hàng Phát triển Lào với số vốn gần 14 tỷ kip cho vay đối với các SME; (iii) Thành lập mạng lưới các nhà cung cấp dịch vụ tư vấn phát triển kinh doanh; (iv) Thiết lập các mô hình doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả. 3.3.2.3.Chính sách do Bộ Tài chính Lào ban hành

Trong thời gian qua, Bộ Tài chính Lào đã thực hiện tốt vai trò định hướng phát triển cho các doanh nghiệp trong nền kinh tế; kiểm tra, giám sát gián tiếp đối với hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp thông qua công tác thu thuế, phí; phối hợp với các bộ ban ngành khác thực hiện tốt công tác hỗ trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nền kinh tế.

18

Trong giai đoạn 2011 – 2015, Bộ Tài chính Lào đã tăng cường nghiên cứu để đề xuất cải thiện các chính sách về đầu tư trong nước và nước ngoài, pháp luật hải quan và thuế. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính Lào cũng ban hành các chính sách đầu tư kinh phí nhằm phát triển lĩnh vực nông nghiệp và sản xuất hàng hóa, góp phần thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế nói chung và các doanh nghiệp nói riêng. 3.3.2.4.Chính sách do Bộ Công Thương Lào ban hành

Vai trò của Bộ Công Thương Lào trong thời gian qua được thực hiện nổi bật trên các khía cạnh: (i) Ban hành các văn bản pháp luật nhằm thực thi các Nghị được và các Sắc lệnh được Chính phủ ban hành, trong đó có các văn bản theo hướng cải thiện môi trường kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính, hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ; (ii) Quỹ cho vay phát triển đối với các SME đã được Bộ Công Thương thiết lập vào cuối năm 2010 và bắt đầu cấp vốn cho 49 đơn vị vào đầu năm 2012, với mức lãi suất tín dụng là 9 và 10%; (iii) Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược, quy hoạch quy hoạch ngành và lĩnh vực; (iv) Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan xây dựng kế hoạch, chương trình xúc tiến thương mại quốc gia hàng năm nhằm thúc đẩy sản xuất kinh doanh trong nước phát triển. Nhờ những chính sách hỗ trợ đối với các SME của Chính phủ và việc thực thi có hiệu quả của Bộ Công Thương trong thời gian qua, đối tượng khách hàng vay vốn tín dụng ngày càng được mở rộng và gia tăng nhanh về số lượng. 3.3.2.5. Chính sách do Bộ Lao động và Phúc lợi xã hội Lào ban hành

Trong thời gian qua, Bộ Lao động và Phúc lợi xã hội Lào đã chỉ đạo có hiệu quả công tác đào tạo phát triển lực lượng lao động, giải quyết việc làm và đảm bảo phúc lợi xã hội cho người lao động. Một số kết quả đạt được là: (i) Thông qua các khóa đào tạo nghề và phát triển kỹ năng, số lượng lao động có tay nghề và chuyên môn trên thị trường không ngừng tăng lên qua các năm; (ii) Vấn đề giải quyết việc làm cho người lao động được giải quyết hiệu quả với việc cho phép thành lập nhiều doanh nghiệp dịch vụ việc làm; (iii) Hệ thống pháp lý trong lĩnh vực lao động được hoàn thiện; (iv) Phúc lợi xã hội được đảm bảo. 3.3.2.6. Chính sách do Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lào ban hành

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành nhiều chính sách để thúc đẩy thu hút đầu tư trong nước và nước ngoài trong thời gian vừa qua như: Cải thiện pháp luật khuyến khích đầu tư, số 02/NA, ngày 08 tháng 07 năm 2009; Hoàn thiện Cơ chế phê duyệt đầu tư thông qua một cửa, phân chia quyền và nghĩa vụ trong việc phê duyệt và quản lý đầu tư nước ngoài; Tổ chức hội nghị đầu tư cả trong và ngoài nước mỗi năm một lần để thu thập các tình huống khó khăn và tìm giải pháp. Thông qua thu hút đầu tư đã góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo việc làm, đóng góp cho phát triển kinh tế đất nước. 3.3.3. Thực trạng chính sách về phát triển sản phẩm DVTD

Trong thời gian qua, các cơ quan quản lý Nhà nước của CHDCND Lào đã ban hành một số văn bản nhằm phát triển các sản phẩm DVTD thông qua việc khuyến khích các TCTD tạo lập và phát triển các loại hình DVTD mới, đồng thời tạo dựng khuôn khổ pháp lý minh bạch, rõ ràng cho việc kinh doanh các loại hình DVTD mới này. Các văn bản này bao gồm: Nghị định thuê tín dụng, số 11/PM, ngày 18/02/1999; Quyết định về việc cho vay bằng ngoại tệ của các ngân hàng doanh nghiệp, số 792/BOL, Thủ đô Viêng Chăn, ngày 11/09/2013; Sắc lệnh quản lý lưu thông ngoại tệ và tài sản có giá trị; Sắc lệnh cho thuê tín dụng; Sắc lệnh cầm cố... Bên cạnh đó, NHNN Lào cũng ban hành nhiều chính sách và quy

19

định cho phép các NHTM xét duyệt cho vay với chi phí thấp và phát triển mạnh các sản phẩm cho vay. Với những quy định thuận lợi đó, các NHTM cũng đã đẩy mạnh cung cấp DVTD cho nhiều đối tượng khách hàng và hướng đến các dự án có hiệu quả thông qua việc cải thiện các quy định, cơ chế và thủ tục cho vay trong khi vẫn đẩy mạnh hoạt động kiểm soát tín dụng để đảm bảo chất lượng cho vay và kiểm soát nợ xấu ở mức dưới 3%. 3.4. Đánh giá thực trạng chính sách nhà nước về phát triển DVTD tại nước CHDCND Lào 3.4.1. Kết quả trong chính sách Nhà nước về phát triển DVTD tại CHDCND Lào

Thứ nhất, Chính sách phát triển DVTD đã thực sự tác động, thúc đẩy sự phát triển

các tổ chức tín dụng ở CHDCND Lào cả về số lượng và chất lượng.

Thứ hai, hệ thống chính sách phát triển DVTD đã tác động một cách toàn diện và thu được nhiều kết quả tích cực trên tất cả các mặt: chủ thể cung ứng DVTD, chủ thể sử dụng DVTD, các sản phẩm DVTD, là cơ sở đảm bảo sự phát triển bền vững của lĩnh vực tín dụng trong nền kinh tế trong những năm tới.

Thứ ba, Chính sách Nhà nước về phát triển DVTD đã hướng vào việc điều chỉnh cơ cấu kinh tế theo hướng phù hợp hơn, góp phần thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.

Thứ tư, Chính sách phát triển DVTD đã góp phần phát triển khu vực kinh tế tư nhân, tạo điều kiện khai thác các tiềm năng thế mạnh của khu vực kinh tế này trong phát triển đất nước.

Thứ năm, hệ thống chính sách phát triển DVTD trong thời gian qua đã đạt được các mục tiêu đề ra là ổn định tiền tệ, kiểm soát lạm phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và tạo điều kiện thuận lợi cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế.

Thứ sáu, việc quản lý và điều hành thị trường tài chính nói chung và DVTD nói riêng hiện nay được các cơ quan quản lý Nhà nước nước CHDCND Lào thực hiện mang tính linh hoạt theo hướng mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn, chất lượng tín dụng, đảm bảo cung ứng vốn cho nền kinh tế cũng như đạt được các mục tiêu kinh tế vĩ mô khác.

Thứ bảy, thị trường tài chính – tiền tệ nói chung và tín dụng nói riêng được điều hành theo hướng linh hoạt hơn, phù hợp với diễn biến thị trường và bối cảnh kinh tế trong và ngoài nước.

Thứ tám, hệ thống công cụ của chính sách tiền tệ được sử dụng hiệu quả và linh

hoạt hơn. 3.4.2. Hạn chế trong chính sách Nhà nước về phát triển DVTD tại CHDCND Lào

Thứ nhất, tính hiệu lực của chính sách phát triển DVTD chưa cao, mức độ tuân thủ

của các TCTD đối với các quy định của pháp luật hiện nay còn thấp.

Thứ hai, hiệu quả của chính sách phát triển DVTD chưa thực sự cao, thể hiện trên

thực tế là năng lực cạnh tranh của hệ thống NHTM và các TCTD của Lào hiện nay còn thấp.

Thứ ba, mức độ phù hợp của chính sách phát triển DVTD còn thấp, nội dung các chính sách phát triển DVTD còn chồng chéo, chưa sát hợp với mức độ phát triển của từng loại hình tổ chức cung cấp DVTD.

Thứ tư, vẫn chưa xác lập được sự công bằng giữa các TCTD, giữa các đối tượng vay

vốn trong chính sách phát triển DVTD.

Thứ năm, mức độ bền vững trong chính sách phát triển DVTD còn chưa cao, thể hiện qua tính minh bạch và ổn định của pháp luật còn hạn chế; Nội dung chính sách đôi khi

20

chồng chéo; Việc thúc đẩy mối quan hệ giữa các TCTD, và giữa TCTD với doanh nghiệp chưa được chú trọng quan tâm; Lợi ích của các TCTD, khách hàng và lợi ích chung của nền kinh tế - xã hội chưa đảm bảo hài hòa.

Thứ sáu, tính kịp thời trong việc ban hành hệ thống chính sách phát triển DVTD chưa được đảm bảo, ban hành Luật nhưng chậm ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Luật, dẫn đến khó khăn cho việc áp dụng luật của các tổ chức, cá nhân trong nền kinh tế. 3.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế 3.4.3.1. Nguyên nhân chủ quan

Các nguyên nhân chủ quan bao gồm: (i) Hệ thống tổ chức bộ máy quản lý nhà nước còn cồng kềnh, kém hiệu quả; (ii) Sự phối kết hợp giữa các cơ quan ban hành và thực thi chính sách còn chưa chặt chẽ, thiếu hiệu quả; (iii) Quy trình hoạch định, ban hành và thực thi chính sách còn chưa khoa học, hoàn thiện; (iv) Nội dung chính sách chưa tác động toàn diện trên cả hai mặt cung và cầu tín dụng, chú trọng đến cả yếu tố số lượng và chất lượng; (v) Công cụ chính sách thiếu hoàn thiện: Không đầy đủ, đơn giản, đơn điệu, hiệu quả thấp; (vi) Hệ thống thông tin quản lý chưa hoàn thiện; (vii) Đội ngũ cán bộ trong hoạch định và thực thi chính sách vừa thiếu, vừa yếu; (vii) Công tác giám sát tài chính chưa tốt; (viii) Các cơ quan quản lý Nhà nước chưa thực hiện tốt vai trò kết nối giữa các TCTD với các doanh nghiệp trong nền kinh tế, đặc biệt là các DNNVV. 3.4.3.2. Nguyên nhân khách quan

Các nguyên nhân khách quan bao gồm: (i) Sự tăng trưởng mạnh mẽ của các doanh nghiệp vay vốn song năng lực cạnh tranh còn hạn chế; (ii) Các TCTD chưa chủ động hợp tác với nhau cũng như với các tổ chức kinh tế khác nhằm nâng cao sức cạnh tranh; (iii) Mối quan hệ giữa các TCTD và các doanh nghiệp, đặc biệt các doanh nghiệp nhỏ và vừa, chưa được chú trọng quan tâm; (iv) Môi trường kinh tế vĩ mô trong và ngoài nước có những biến động lớn đồng thời với những thách thức do hội nhập kinh tế quốc tế đem lại.

CHƯƠNG 4 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ TÍN DỤNG Ở CHDCND LÀO 4.1. Định hướng và quan điểm hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD ở CHDCND Lào 4.1.1. Định hướng phát triển kinh tế-xã hội của nước CHDCND Lào 4.1.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội của CHDCND Lào đến năm 2020

Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội quốc gia giai đoạn 2011 – 2020 đã đề ra những định hướng phát triển kinh tế - xã hội nước CHDCND Lào trong giai đoạn 2016 – 2020 với các mục tiêu cụ thể về tăng trưởng kinh tế, tỷ lệ lạm phát, cân đối đầu tư, lao động, xóa đói giảm nghèo. Về cơ bản, CHDCND Lào hướng đến sự đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế và thúc đẩy quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực, tạo tiền đề cho công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. 4.1.1.2. Xu hướng mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế của CHDCND Lào

Trong những năm qua, CHDCND Lào đã rất tích cực trong hội nhập kinh tế quốc tế, chủ động đẩy mạnh hợp tác với các nước bạn bè và các đối tác chiến lược. Một số dấu mốc

21

quan trọng cần phải kể đến là: gia nhập ASEAN năm 1997; gia nhập WTO năm 2013 và gia nhập Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) vào ngày 31/12/2015. Việc tham gia AEC hứa hẹn mở ra nhiều cơ hội song hành với nhiều thách thức cho CHDCND Lào – quốc gia giữ cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2016. Để khắc phục những hạn chế còn tồn tại và nhanh chóng hội nhập với AEC, CHDCND Lào đang đẩy mạnh thực hiện chủ trương “Thu hẹp khoảng cách và phát triển theo hướng hội nhập ASEAN", tập trung vào 4 khía cạnh: (i) nâng cao sự hiểu biết về liên kết kinh tế khu vực và quốc tế; (ii) tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân; (iii) nghiên cứu về sản xuất thương mại, bao gồm hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ; (iv) cải thiện các quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh. 4.1.2. Định hướng phát triển DVTD ở CHDCND Lào

Các định hướng phát triển DVTD ở CHDCND Lào trong thời gian tới bao gồm: (i) Đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng cung ứng cho khách hàng; (ii) Áp dụng công nghệ kỹ thuật hiện đại trong thực hiện các nghiệp vụ ngân hàng nói chung và nghiệp vụ tín dụng nói riêng; (iii) Từng bước hoàn thiện hệ thống tổ chức bộ máy và phương thức điều hành tín dụng theo hướng nâng cao năng lực, phẩm chất của cán bộ tín dụng; (iv) Xây dựng cơ cấu tín dụng hợp lý, gắn với mục tiêu công nghiệp hóa – hiện đại hóa nền kinh tế; (v) Đơn giản hoá thủ tục cho vay tín dụng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng doanh nghiệp và cá nhân tiếp cận nguồn vốn; (vi) Nâng cao chất lượng và an toàn tín dụng thông qua việc tăng khả năng sinh lời của hoạt động tín dụng và giảm tỷ lệ nợ quá hạn theo tiêu chuẩn quốc tế; (vii) Xây dựng kế hoạch tăng trưởng tín dụng trong từng thời kỳ bảo đảm tính khả thi. 4.1.3. Quan điểm và phương hướng hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD ở CHDCND Lào 4.1.3.1. Quan điểm hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD ở CHDCND Lào

Các quan điểm hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD ở CHDCND Lào trong thời gian tới là: (i) Hệ thống chính sách phát triển DVTD trước hết phải bảo đảm tích tụ, tập trung phân phối vốn có hiệu quả trong toàn bộ nền kinh tế; (ii) Hệ thống chính sách phát triển DVTD phải đảm bảo tính an toàn, bao gồm hạn chế rủi ro cá thể của từng tổ chức tín dụng và hạn chế rủi ro tổng thể của nền kinh tế; (iii) Hệ thống chính sách phát triển tín dụng phải chú trọng tạo điều kiện và môi trường thuận lợi về mọi mặt cho sự phát triển của lĩnh vực này. 4.1.3.2. Phương hướng hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD ở CHDCND Lào

Phương hướng hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD ở CHDCND Lào trong thời gian tới cụ thể là: (i) Bảo đảm tính hiệu lực và hiệu quả trong quản lý đối với lĩnh vực tài chính – tiền tệ nói chung và hoạt động tín dụng nói riêng; (ii) Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý thống nhất, đồng bộ, đáp ứng được yêu cầu quản lý, giám sát và hội nhập với thị trường tài chính của khu vực và quốc tế; (iii) Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực tài chính; (iv) Thực hiện hiện đại hóa nền tài chính quốc gia với trọng tâm là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin; (v) Hoàn thiện phương thức điều hành chính sách tài chính; (vi) Nâng cao hiệu quả giám sát của Nhà nước đối với thị trường tài chính và dịch vụ tài chín; (vii) Kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý tài chính, đảm bảo sự điều hành thống nhất và quản lý chặt chẽ nền tài chính quốc gia.

22

4.2. Giải pháp hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD ở CHDCND Lào 4.2.1. Hoàn thiện hệ thống tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước

Giải pháp cụ thể để hoàn thiện hệ thống tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước của CHDCND Lào trong thời gian tới là: (i) Thực hiện kiện toàn bộ máy quản lý Nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu quả, bao gồm cả Quốc hội, Chính phủ, hệ thống các cơ quan tư pháp; (ii) Đổi mới nhận thức về vai trò, chức năng của Nhà nước trong điều hành nền kinh tế. 4.2.2. Quy định rõ vai trò, trách nhiệm quản lý trong lĩnh vực tín dụng của các cơ quan quản lý Nhà nước và tăng cường sự phối kết hợp giữa các cơ quan này

Cần xác định rõ vai trò và nhiệm vụ liên quan đến việc quản lý DVTD của mỗi cơ quan bộ ngành để tránh tình trạng làm việc chồng chéo, dẫm chân lên nhau, đồng thời thúc đẩy cơ chế làm việc theo một chiều. Bên cạnh đó, cần xây dựng một cơ chế phối hợp giữa các cơ quan QLNN của Lào trong quản lý lĩnh vực tín dụng, tập trung vào hai khía cạnh: trao đổi, chia sẻ thông tin và tăng cường phối hợp trong thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm. 4.2.3. Hoàn thiện quy trình hoạch định, ban hành và thực thi chính sách

Quy trình hoạch định chính sách cần được hoàn thiện theo hướng làm rõ các đề xuất chính sách, dự báo sơ bộ tác động kinh tế - xã hội, xác định lộ trình ban hành, cơ quan soạn thảo và các điều kiện bảo đảm... nhằm làm cho hoạt động xây dựng pháp luật sát hơn với yêu cầu của thực tiễn. Đặc biệt, cần có sự tham gia của người dân, các chuyên gia và đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp từ chính sách ngay từ khâu hoạch định để đảm bảo tính thực tế và khả thi của chính sách. Sau một thời gian thực hiện, hệ thống chính sách cần phải được phân tích để điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện. Ngoài ra, thời gian văn bản chính sách được thông qua cho đến khi có hiệu lực cần phải có một độ trễ hợp lý để các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân hiểu, nắm bắt và thực hiện đúng theo chính sách. Bên cạnh đó, việc thực thi chính sách cần đảm bảo tính nghiêm minh, công bằng và kịp thời. 4.2.4. Hoàn thiện nội dung chính sách phát triển DVTD

Trong thời gian tới, Nhà nước cần hoàn thiện hệ thống chính sách phát triển DVTD theo hướng: (i) đa dạng hóa các định chế tài chính và các sản phẩm DVTD phù hợp với cơ chế thị trường và tiến trình luật hóa các quan hệ tín dụng; (ii) tăng cường năng lực tài chính, nâng cho hiệu quả quản lý điều hành và phòng chống rủi ro cho các tổ chức tín dụng; (iii) tăng cường khả năng tiếp cận nguồn vốn của mọi đối tượng khách hàng cá nhân và tổ chức. 4.2.5. Hoàn thiện hệ thống công cụ thực hiện chính sách phát triển DVTD

Về công cụ hạn mức tín dụng, NHNN Lào cần phải định kỳ theo dõi tổng dư nợ của các NHTM, từ đó có những biện pháp can thiệp hợp lý, kịp thời. Về công cụ lãi suất, NHNN Lào cần xác định được mức lãi suất cơ bản hợp lý, điều hành chính sách lãi suất một cách linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tiễn và diễn biến thị trường. Về công cụ dự trữ bắt buộc, NHNN Lào cần phải có cơ chế quản lý dự trữ bắt buộc thích hợp để tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng giữa các tổ chức tín dụng. Về công cụ tái chiết khấu, tái cấp vốn, NHNN Lào cần: Xây dựng đầy đủ quy định, mở rộng đối tượng cho vay, có cơ chế phù hợp để quản lý, phát triển thị trường nội tệ liên ngân hàng để có cơ sở định ra mức lãi suất cho vay tái chiết khấu hợp lý. Về công cụ nghiệp vụ thị trường mở, NHNN Lào cần phải: Hoàn thiện các văn bản pháp lý; Cải tiến quy trình nghiệp vụ; Hoàn thiện cơ chế thu thập thông tin; Phát triển đồng bộ các thị trường khác... Về công cụ tỷ giá hối đoái, NHNN cần đặt mục tiêu ổn định giá trị của đồng Kip, giảm tình trạng đô la hoá, gia tăng dự trữ ngoại hối và tiến tới cán cân thanh toán ổn định.

23

4.2.6. Hoàn thiện hệ thống thông tin quản lý

Nhà nước Lào nên xây dựng Trung tâm tín dụng quốc gia là nơi lưu trữ dữ liệu quốc gia trên nền tảng công nghệ hiện đại. Các cơ quan chức năng cần phối hợp chặt chẽ trong việc thu thập, sàng lọc, cập nhật thông tin về hoạt động tài chính của doanh nghiệp cũng như hiệu quả hoạt động của toàn nền kinh tế. 4.2.7. Tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ quản lý Nhà nước

Để xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp đáp ứng yêu cầu hội nhập, Nhà nước Lào cần: (i) Hoàn thiện chiến lược xây dựng đội ngũ cán bộ phù hợp với yêu cầu của thời kỳ CNH- HĐH đất nước và đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế; (ii) Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ; (iii) Tạo chuyển biến sâu sắc trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức theo hướng nâng cao chất lượng, bảo đảm sự đồng bộ, kế thừa và phát triển; (iv) Cải thiện môi trường làm việc để tạo động lực cống hiến, phấn đấu vươn lên của cán bộ; (v) Tiến tới cải cách chế độ tiền lương; (vi) Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát cán bộ về hiệu quả công việc, về tư tưởng, lập trường. 4.2.8. Hoàn thiện công tác thanh tra, giám sát hệ thống ngân hàng

Để tăng cường chất lượng công tác thanh tra, giám sát hệ thống ngân hàng và các TCTD khác, NHNN Lào cần: (i) Đảm bảo các yếu tố tiên quyết cho công tác thanh tra và giám sát hệ thống ngân hàng; (ii) Đổi mới phương pháp thanh tra, giám sát ngân hàng; (iii) Nâng cao trình độ và khả năng của hệ thống thanh tra, giám sát ngân hàng; (iv) Tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ công tác thanh tra, giám sát hệ thống ngân hàng. 4.2.9. Nâng cao hiệu quả điều hành chính sách tín dụng của NHNN Lào

Về cơ chế tín dụng, NHNN Lào cần tiếp tục rà soát lại toàn bộ quy định hiện hành về chế độ và thể lệ tín dụng. Về cơ chế huy động vốn, NHNN Lào cần đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền bằng việc phát triển phương thức bảo hiểm tiền gửi của cơ quan Bảo hiểm tiền gửi đã được thành lập; Ràng buộc trách nhiệm của TCTD trong việc chi trả tiền gửi, trách nhiệm của khách hàng trong việc bảo quản lưu giữ các chứng chỉ, thẻ tiền gửi. 4.2.10. Tăng cường vai trò của các cơ quan quản lý Nhà nước trong vấn đề kết nối giữa các TCTD với các doanh nghiệp trong nền kinh tế

Để tăng cường mối quan hệ giữa các TCTD với các doanh nghiệp trong nền kinh tế, đặc biệt là các DNNVV, Nhà nước Lào cần thực hiện những biện pháp sau: (i) Phát triển thị trường tín dụng dành cho DNNVV; (iii) Hỗ trợ việc xây dựng hệ thống chấm điểm tín dụng của các TCTD để lượng hóa rủi ro trong hoạt động cho vay đối với DNNVV; (iv) Xây dựng và phát triển các chương trình đào tạo về quản lý rủi ro trong cho vay đối với DNNVV cho đội ngũ cán bộ về quản trị rủi ro tại các TCTD; (v) Nâng cao hiệu quả hoạt động bảo lãnh tín dụng đối với DNNVV; (vi) Đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ phát triển cho các DNNVV. 4.3. Kiến nghị nhằm hoàn thiện chính sách Nhà nước về phát triển DVTD ở CHDCND Lào 4.3.1. Kiến nghị đối với các TCTD

Để tăng trưởng và phát triển, các TCTD cần phải: (i) Đẩy mạnh việc huy động vốn, nhất là nguồn vốn trung và dài hạn; (ii) Đẩy mạnh công tác tiếp thị, nghiên cứu thị trường, chủ động tìm kiếm khách hàng; (iii) Mở rộng tín dụng, mặt khác quản lý chặt chẽ cơ cấu tín dụng và độ an toàn tín dụng; (iv) Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công nhân viên; (v) Đẩy mạnh mối quan hệ với các doanh nghiệp, đặc biệt là các DNNVV, trong nền kinh tế; (vi) Đẩy mạnh liên kết giữa các TCTD để tăng sức cạnh tranh hoặc kết hợp với các đối tác khác trong nền kinh tế nhằm đa dạng hóa sản phẩm DVTD.

24

4.3.2. Kiến nghị đối với các doanh nghiệp và cá nhân

Các doanh nghiệp cần phải luôn nỗ lực để nâng cao cạnh tranh, chủ động xây dựng các dự án đầu tư khả thi, có giá trị sinh lời cao, đảm bảo uy tín với ngân hàng. Đặc biệt, các DNNVV cần: Nâng cao chất lượng thông tin tài chính; Nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ quản lý; Xây dựng được những dự án và phương án sản xuất – kinh doanh khả thi, hiệu quả; Thực hiện cơ cấu lại tổ chức; Ứng dụng khoa học và công nghệ hiện đại vào sản xuất - kinh doanh; Đẩy mạnh liên kết với các doanh nghiệp khác nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh. Để vay vốn tín dụng ngân hàng, các cá nhân cần chú ý đảm bảo những yêu cầu sau: Có đầy đủ năng lực pháp lý; Có mục đích vay vốn hợp pháp và phù hợp với chính sách của ngân hàng; Có phương án sử dụng vốn hiệu quả; Chứng minh được năng lực tài chính cá nhân và khả năng hoàn trả tiền vay đầy đủ và đúng hạn; Không có điểm đen trong lịch sử tín dụng; Không có nợ quá hạn từ nhóm 2 trở lên tại các ngân hàng.

KẾT LUẬN

Luận án đã hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản về DVTD và phát triển DVTD, làm cơ sở cho việc hoạch định chiến lược, chính sách phát triển DVTD trong nền kinh tế. Bên cạnh đó, Luận án cũng đã tổng kết bài học kinh nghiệm trong việc xây dựng chính sách nhằm phát triển DVTD ở một số quốc gia trong khu vực và trên thế giới, từ đó, rút ra các bài học kinh nghiệm cho Lào. Có thể thấy DVTD tại Lào đã có sự phát triển nhanh chóng trong những năm qua với sự gia tăng của các TCTD, sự gia tăng sản phẩm tín dụng và sự chuyển dịch cơ cấu tín dụng theo hướng hợp lý. Tuy nhiên, đánh giá về hệ thống chính sách phát triển tín dụng vẫn cho thấy bên cạnh những thành tựu vẫn còn tồn tại những hạn chế về tính hiệu lực của chính sách; mức độ phù hợp của chính sách; tính công bằng giữa các thành phần kinh tế; mức độ bền vững trong chính sách phát triển DVTD; tính rõ ràng, minh bạch và ổn định của chính sách cho cả đối tượng cung cấp dịch vụ tín dụng lẫn các đối tượng hưởng thụ; tính kịp thời trong ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện. Để hoàn thiện chính sách phát triển tín dụng cần có sự phối hợp chặt chẽ của nhiều cơ quan chức năng, từ Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư…. và hệ thống giải pháp trên nhiều góc độ: Hoàn thiện hệ thống tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước; Quy định rõ vai trò, trách nhiệm quản lý trong lĩnh vực tín dụng của các cơ quan quản lý Nhà nước và tăng cường sự phối kết hợp giữa các cơ quan; Hoàn thiện quy trình hoạch định, ban hành và thực thi chính sách; Hoàn thiện nội dung chính sách phát triển dịch vụ tín dụng; Hoàn thiện hệ thống công cụ thực hiện chính sách phát triển dịch vụ tín dụng; Hoàn thiện hệ thống thông tin quản lý; Tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ quản lý Nhà nước; Hoàn thiện công tác thanh tra, giám sát hệ thống ngân hàng; Nâng cao hiệu quả điều hành chính sách tín dụng của Ngân hàng Nhà nước Lào; Tăng cường vai trò của các cơ quan quản lý Nhà nước trong vấn đề kết nối giữa các TCTD với các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Thêm vào đó, bên cạnh những nỗ lực từ phía các cơ quan quản lý Nhà nước, bản thân các TCTD và các doanh nghiệp, tổ chức vay vốn tín dụng trong nền kinh tế cũng cần chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh và đẩy mạnh thiết lập mối quan hệ giữa các TCTD với doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cũng như giữa các TCTD và giữa TCTD với các tổ chức kinh tế khác nhằm phát triển sản phẩm dịch vụ tín dụng và khai thác được nhiều cơ hội kinh doanh mới.

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ

ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

1. Vongsay Soukthavone, Trần Đăng Khâm (2014), "Kinh nghiệm quốc tế về hệ

thống chính sách của Nhà nước nhằm khơi thông nguồn vốn tín dụng". Kỷ yếu

Hội thảo khoa học Quốc gia “Khơi thông nguồn vốn cho phát triển kinh tế Việt

Nam trong giai đoạn hiện nay (Tập II), NXB ĐHKTQD, Hà Nội tháng 12/2014.

2. Vongsay Soukthavone, Trần Đăng Khâm (2015), "Xây dựng hệ thống tiêu chí đánh

giá mức độ hoàn thiện chính sách của Nhà nước về phát triển dịch vụ tín dụng ở

CHDCND Lào".Tạp chí Ngân hàng số 12 tháng 6 năm 2015.

3. Vongsay Soukthavone (2015), "Hoàn thiện chính sách phát triển dịch vụ tín dụng ở

nước CHDCND Lào" . Tạp chí Kinh tế Dự báo số 21, tháng 11/2015.