Khóa luận tốt nghiệp<br />
<br />
GVHD: ThS. Hà Diệu Thương<br />
<br />
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ<br />
<br />
1. Lí do chọn đề tài<br />
Sau khi gia nhập WTO và mở cửa hội nhập kinh tế thế giới, hoạt động kinh tế đối<br />
ngoại của nước ta ngày càng mở rộng, tạo điều kiện cho ngành ngân hàng phát triển<br />
các loại hình dịch vụ của mình, đặc biệt là các loại hình thanh toán quốc tế. Trong các<br />
phương thức thanh toán quốc tế thì tín dụng chứng từ có nhiều ưu điểm nhất, có thể<br />
cân bằng lợi ích của các bên tham gia. Đây cũng là phương thức được sử dụng nhiều<br />
chiếm khoảng 70 – 80 % trong thanh toán quốc tế. Mặc dù có nhiều ưu điểm và được<br />
sử dụng nhiều nhưng phương thức thanh toán này vẫn tồn tại những rủi ro cho bất kì<br />
bên nào tham gia. Thực tế trong hoạt động thanh toán quốc tế của các ngân hàng đã<br />
xuất hiện không ít rủi ro thanh toán tín dụng chứng từ, gây thiệt hại ảnh hưởng trực<br />
tiếp đến về tài chính cũng như uy tín, sự tín nhiệm của đối tác nước ngoài dành cho<br />
ngân hàng và các doanh nghiệp Việt Nam. Vì thế nghiên cứu phòng tránh rủi ro, nâng<br />
cao hiệu quả trong thanh toán tín dụng chứng từ đã trở thành mối quan tâm hết sức cấp<br />
bách và thường xuyên trong quá trình hoàn thiện và phát triển của mỗi ngân hàng vì<br />
mục tiêu an toàn và lợi nhuận.<br />
Là ngân hàng thương mại quốc doanh phục vụ đối ngoại có uy tín nhất trên địa<br />
bàn thành phố Huế, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Huế luôn<br />
được biết đến trong lĩnh vực tài trợ ngoại thương, thanh toán xuất nhập khẩu, kinh<br />
doanh ngoại hối, bảo lãnh ngân hàng....Tuy nhiên trong quá trình hoạt động, nghiệp vụ<br />
thanh toán tín dụng chứng từ của chi nhánh còn gặp một số rủi ro và hạn chế nhất<br />
định. Qua thời gian thực tập tại đây và trên cơ sở kiến thức thầy cô truyền đạt, em đã<br />
chọn đề tài: “Hạn chế rủi ro trong hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân<br />
hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi Nhánh Huế” cho khoá luận tốt nghiệp.<br />
2. Mục tiêu nghiên cứu<br />
Mục tiêu nghiên cứu khóa luận là đề xuất các giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt<br />
động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại Vietcombank Huế.<br />
<br />
Nguyễn Thị Thúy Vy - K42TCNH<br />
<br />
1<br />
<br />
Khóa luận tốt nghiệp<br />
<br />
GVHD: ThS. Hà Diệu Thương<br />
<br />
Khoá luận tập trung nghiên cứu một số vấn đề sau:<br />
- Hệ thống hóa các vấn đề lí luận về hoạt động thanh toán quốc tế và các rủi ro<br />
phát sinh khi áp dụng thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại ngân<br />
hàng thương mại.<br />
- Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế nói chung và thanh<br />
toán tín dụng chứng từ nói riêng tại Vietcombank Huế từ năm 2009 – năm 2011.<br />
- Nhận dạng và phân tích các rủi ro phát sinh khi Vietcombank Huế thực hiện vai<br />
trò: ngân hàng phát hành, ngân hàng thông báo, ngân hàng chiết khấu …<br />
- Đề xuất các giải pháp hạn chế rủi ro khi thực hiện phương thức tín dụng chứng<br />
từ cho Vietcombank Huế.<br />
3. Đối tƣợng nghiên cứu và Phạm vi nghiên cứu<br />
Đối tượng nghiên cứu của khóa luận là các rủi ro phát sinh trong hoạt động thanh<br />
toán quốc tế bằng phương thức tín dụng chứng từ ở Ngân hàng Ngoại thương chi<br />
nhánh Huế và các biện pháp phòng ngừa rủi ro đó.<br />
Phạm vi nghiên cứu:<br />
- Không gian nghiên cứu: Phòng Thanh toán quốc tế - Ngân hàng Ngoại thương<br />
Chi nhánh Huế.<br />
- Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ ở<br />
Ngân hàng Ngoại thương Chi nhánh Huế trong thời gian 3 năm 2009 – 2011.<br />
4. Phƣơng pháp nghiên cứu<br />
Để làm nổi bật các vấn đề về rủi ro, rút ra bài học kinh nghiệm và đưa ra các giải<br />
pháp có tính khả thi, khóa luận đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:<br />
Phương pháp thu thập tài liệu: Tổng hợp các thông tin tư liệu từ giáo trình,<br />
Internet, sách báo, tài liệu nghiệp vụ và tài liệu nghiên cứu nghiệp vụ và rủi ro trong<br />
tín dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại nói chung và Vietcombank Huế nói riêng.<br />
<br />
Nguyễn Thị Thúy Vy - K42TCNH<br />
<br />
2<br />
<br />
Khóa luận tốt nghiệp<br />
<br />
GVHD: ThS. Hà Diệu Thương<br />
<br />
Phương pháp thu thập số liệu: Phương pháp thu thập số liệu phi thực nghiệm:<br />
bằng câu hỏi mở phỏng vấn cá nhân trực tiếp các nhân viên trong phòng Thanh toán<br />
quốc tế - Vietcombank Huế về thực tiễn các rủi ro thường gặp và có khả năng xảy ra.<br />
Ngoài ra còn có số liệu thứ cấp do Vietcombank Huế cung cấp.<br />
Phương pháp xử lí, phân tích số liệu: Phương pháp tổng hợp mô tả kết quả<br />
phỏng vấn trực tiếp. Phương pháp xử lí số liệu thứ cấp: số liệu các bảng biểu số liệu do<br />
Vietcombank Huế cung cấp, được tiến hành xử lí bằng excel và dùng phương pháp<br />
phân tích, phương pháp so sánh tương đối và so sánh tuyệt đối để phân tích thực trạng.<br />
5. Nội dung nghiên cứu<br />
Khóa luận nghiên cứu rủi ro cho Ngân hàng và khách hàng khi tham gia thanh<br />
toán quốc tế bằng phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Vietcombank Huế, từ<br />
đó đưa ra những giải pháp hạn chế những rủi ro đó. Kết cấu khoá luận gồm 3 chương:<br />
Chƣơng I: Tổng quan về Thanh toán quốc tế, Phƣơng thức tín dụng chứng từ<br />
và rủi ro khi áp dụng.<br />
Chƣơng II: Thực trạng rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế theo<br />
phƣơng thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng Ngoại thƣơng chi nhánh Huế.<br />
Chƣơng III: Giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động thanh toán tín dụng<br />
chứng từ tại Ngân hàng Ngoại thƣơng chi nhánh Huế.<br />
<br />
Nguyễn Thị Thúy Vy - K42TCNH<br />
<br />
3<br />
<br />
Khóa luận tốt nghiệp<br />
<br />
GVHD: ThS. Hà Diệu Thương<br />
<br />
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br />
CHƢƠNG I: TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ, PHƢƠNG THỨC<br />
TÍN DỤNG CHỨNG TỪ VÀ RỦI RO KHI ÁP DỤNG<br />
<br />
1.1.Tóm tắt các nghiên cứu trƣớc<br />
Trong thời gian qua, đa số các đề tài nghiên cứu về hoạt động thanh toán tín dụng<br />
chứng từ tại các ngân hàng chủ yếu tập trung: phân tích thực trạng; nâng cao hiệu quả<br />
hoặc đánh giá nhân tố ảnh hưởng quy trình, chất lượng phương thức tín dụng chứng từ.<br />
Khóa luận tốt nghiệp “Hạn chế rủi ro thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng<br />
TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Huế” năm 2010 của Nguyễn Thị Vĩnh<br />
Hằng K41TCNH - Đại học Kinh Tế Huế đã nêu ra khái quát các rủi ro Vietcombank<br />
Huế đã gặp, thông qua phương pháp chấm điểm ý kiến thu thập từ nhân viên chi nhánh<br />
từ đó đưa ra các giải pháp hạn chế.<br />
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang dần phục hồi sau khủng khoảng tài<br />
chính toàn cầu thì nghiên cứu rủi ro tín dụng chứng từ vẫn rất cần thiết. Dựa trên cơ sở<br />
tiếp thu kinh nghiệm các nghiên cứu trước, với đề tài “Hạn chế rủi ro hoạt động thanh<br />
toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh<br />
Huế” sẽ tiếp tục đi sâu nghiên cứu các rủi ro trong phương thức tín dụng chứng từ,<br />
thường xảy ra dưới khía cạnh ngân hàng trong giai đoạn nền kinh tế vừa trải qua<br />
khủng hoảng, đang dần dần hồi phục và công tác TTQT đã cơ bản hoàn thiện tại chi<br />
nhánh. Thông qua phỏng vấn tiếp thu, tổng hợp ý kiến trực tiếp từ các nhân viên<br />
phòng Thanh toán quốc tế - Vietcombank Huế; qua đó đề xuất các giải pháp mới về<br />
công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro thanh toán tín dụng chứng từ tại chi nhánh với<br />
tính thực tiễn cao, phù hợp quá trình hội nhập kinh tế và nền kinh tế hồi phục sau<br />
khủng hoảng tài chính toàn cầu.<br />
<br />
Nguyễn Thị Thúy Vy - K42TCNH<br />
<br />
4<br />
<br />
Khóa luận tốt nghiệp<br />
<br />
GVHD: ThS. Hà Diệu Thương<br />
<br />
1.2. Cơ sở lý luận về rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phƣơng thức thanh<br />
toán tín dụng chứng từ<br />
1.2.1. Những vấn đề chung về thanh toán quốc tế<br />
1.2.1.1. Khái niệm thanh toán quốc tế<br />
Cùng với xu hướng toàn cầu hoá, hoạt động thương mại quốc tế ngày càng phát<br />
triển. Để đáp ứng được quá trình hợp tác và trao đổi quốc tế giữa các quốc gia,<br />
“Nghiệp vụ thanh toán quốc tế” đã ra đời.<br />
“Thanh toán quốc tế là việc thực hiện các nghĩa vụ chi trả và quyền hưởng lợi về<br />
tiền tệ phát sinh trên cơ sở các hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa tổ chức, cá nhân<br />
của nước này với tổ chức, cá nhân của nước khác, hay giữa một quốc gia với một tổ<br />
chức quốc tế, thông qua quan hệ giữa các ngân hàng của các nước liên quan”1.<br />
TTQT liên quan tới các chủ thể kinh tế của các quốc gia khác nhau, chịu ảnh<br />
hưởng của các yếu tố tiền tệ, phương thức chuyển đổi, tỷ giá, tín dụng, tập quán, ngôn<br />
ngữ …nên luôn tiềm ẩn rủi ro cao và hậu quả rủi ro thường rất lớn. Hoạt động này<br />
ngày càng phức tạp, đòi hỏi các NHTM và các bên tham gia phải hiểu rõ bản chất,<br />
tuân thủ nghiêm túc điều kiện của các chuẩn mực và thông lệ quốc tế trên nguyên tắc<br />
“bình đẳng cùng có lợi”.<br />
1.2.1.2. Vai trò của hoạt động thanh toán quốc tế<br />
a. Đối với nền kinh tế<br />
Thanh toán quốc tế là một hoạt động tất yếu diễn ra trong nền kinh tế phát triển.<br />
Hoạt động này ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế quốc gia<br />
đặc biệt là quốc gia có nền kinh tế mở. Đó là cầu nối giữa người xuất khẩu và nhập<br />
khẩu, xúc tiến sản xuất, lưu thông hàng hóa xuất nhập khẩu, qua đó thúc đẩy hoạt động<br />
kinh tế đối ngoại phát triển. Đồng thời nó còn giúp bôi trơn và thúc đẩy hoạt động đầu<br />
tư nước ngoài; mở rộng các hoạt động dịch vụ như du lịch và hợp tác quốc tế. Thanh<br />
<br />
1<br />
<br />
Nguyễn Văn Tiến, 2008, Giáo trình Thanh toán quốc tế, Nhà xuất bản Thống kê, trang 219.<br />
<br />
Nguyễn Thị Thúy Vy - K42TCNH<br />
<br />
5<br />
<br />