Đề án tốt nghiệp: Đánh giá viên chức tại các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:76

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Đánh giá viên chức tại các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng" nhằm nghiên cứu thực trạng hoạt động đánh giá viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đánh giá đối với các viên chức các ĐVSNCL thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, góp phần nâng cao chất lượng, cải thiện hiệu suất làm việc của đội ngũ viên chức.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp: Đánh giá viên chức tại các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ KIỀU YẾN HOA ĐÁNH GIÁ VIÊN CHỨC TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP THUỘC TỔNG CỤC TIÊU CHUẨN ĐO LƯỜNG CHẤT LƯỢNG ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG Hà Nội, tháng 5 năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ KIỀU YẾN HOA ĐÁNH GIÁ VIÊN CHỨC TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP THUỘC TỔNG CỤC TIÊU CHUẨN ĐO LƯỜNG CHẤT LƯỢNG ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Chuyên ngành: Quản lý Công Mã số: 8340403 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. VŨ THANH XUÂN Hà Nội, tháng 5 năm 2024
LỜI CAM ĐOAN Đề án “Đánh giá viên chức tại các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng” do cá nhân tôi trực tiếp thực hiện, theo sự hướng dẫn của TS. Vũ Thanh Xuân. Các thông tin và dữ liệu được trình bày trong đề án này là do chính tôi trực tiếp thu thập, nghiên cứu đảm bảo sự chính xác, trung thực. Tôi xin cam đoan về tính trung thực và kết quả nghiên cứu của đề án. Hà Nội, ngày 17 tháng 10 năm 2024 Người cam đoan Ngô Kiều Yến Hoa i
LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập và trong cả thời gian thực hiện đề án tốt nghiệp tại Học viện Hành chính Quốc gia, học viên đã tiếp thu được nhiều kiến thức, kinh nghiệm bổ ích để phục vụ cho quá trình công tác của mình. Học viên xin gửi lời cảm ơn sâu sắc và chân thành đến Ban Lãnh đạo Học viện, Ban Quản lý đào tạo và các thầy cô giáo. Tôi xin gửi lời cảm ơn Ban Lãnh đạo cơ quan, đồng nghiệp, gia đình, bạn bè đã hết sức tạo điều kiện cho tôi được học tập, tiếp cận với nguồn tài liệu quý báu, trao đổi để tôi có thêm nhiều ý tưởng viết bài, giúp đỡ, động viên tôi. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn đến giảng viên hướng dẫn đề án là TS. Vũ Thanh Xuân, thầy đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn cho tôi trong quá trình thực hiện công trình nghiên cứu và cho tôi những lời nhận xét, góp ý những sai sót của tôi trong đề án này, giúp tôi hoàn thành đề án một cách trọn vẹn nhất. ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................ vii DANH MỤC PHỤ LỤC ................................................................................ viii PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 1. Lý do xây dựng đề án .................................................................................... 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề án ................................................ 3 4. Mục tiêu và nhiệm vụ đề án .......................................................................... 3 5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4 6. Hiệu quả/ lợi ích của đề án có thể ứng dụng trong thực tiễn ........................ 4 7. Kết cấu đề án ................................................................................................. 4 PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................... 5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ VIÊN CHỨC TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP THUỘC TỔNG CỤC TIÊU CHUẨN ĐO LƯỜNG CHẤT LƯỢNG ................................................................................. 5 1.1. Những vấn đề chung về viên chức và đơn vị sự nghiệp công lập ............. 5 1.1.1.Viên chức ................................................................................................. 5 1.1.2.Đơn vị sự nghiệp công lập ....................................................................... 7 1.2. Đánh giá viên chức tại các đơn vị sự nghiệp công lập .............................. 8 1.2.1. Khái niệm về đánh giá viên chức ...................................................................... 8 1.2.2. Mục đích và ý nghĩa của đánh giá viên chức .................................................... 9 1.2.3. Nội dung, tiêu chí đánh giá viên chức............................................................. 10 1.2.4. Các nguyên tắc đánh giá viên chức ................................................................. 12 1.2.5.Quy trình đánh giá viên chức ........................................................................... 13 iii
1.2.6. Phương pháp đánh giá viên chức .................................................................... 14 1.2.7. Sử dụng kết quả đánh giá viên chức ............................................................... 16 1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đánh giá viên chức trong ĐVSNCL ......................................................................................................... 19 1.3.1. Yếu tố khách quan ........................................................................................... 19 1.3.2. Yếu tố chủ quan .............................................................................................. 21 TIỂU KẾT CHƯƠNG I .................................................................................. 22 CHƯƠNG 2: ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VIÊN CHỨC TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP THUỘC TỔNG CỤC TIÊU CHUẨN ĐO LƯỜNG CHẤT LƯỢNG ............................................................................................... 24 2.1. Khái quát về tổ chức và hoạt động của Tổng cục TCĐLCL ................... 24 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Tổng cục TCĐLCL ........................... 24 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ ...................................................................................... 25 2.1.3. Đội ngũ viên chức các đơn vị thuộc Tổng cục TCĐLCL ............................... 28 2.2. Thực trạng đánh giá viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục TCĐLCL thời gian qua. .................................................................................. 30 2.2.1. Tình hình triển khai đánh giá viên chức.......................................................... 31 2.2.2. Nội dung đánh giá viên chức. ............................................................... 32 2.2.3. Quy trình đánh giá viên chức ................................................................ 34 2.2.4. Phương pháp đánh giá viên chức. ......................................................... 35 2.2.5. Sử dụng kết quả đánh giá viên chức. .................................................... 40 2.3. Đánh giá về đánh giá viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục TCĐLCL. ........................................................................................................ 40 2.3.1. Thành tựu ........................................................................................................ 42 2.3.2. Hạn chế ............................................................................................................ 43 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................................... 44 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2.................................................................................. 45 iv
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP VÀ LỘ TRÌNH/CÁC NGUỒN LỰC TỔ CHỨC THỰC HIỆN ................................................................................................... 47 3.1. Quan điểm nâng cao chất lượng đánh giá viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục TCĐLCL ............................................................................... 47 3.1.1. Nâng cao chất lượng đánh giá viên chức cần quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về công tác quản lý viên chức và tiêu chuẩn viên chức .................................. 48 3.1.2. Nâng cao chất lượng đánh giá viên chức cần quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các ĐVSNCL ............................................................................................. 48 3.1.3. Đánh giá viên chức phải khách quan, khoa học, phù hợp, đúng pháp luật ..... 49 3.1.4. Đánh giá viên chức phải gắn liền với đổi mới đồng bộ cơ chế, chính sách của Nhà nước ................................................................................................................... 50 3.1.5. Đánh giá viên chức phải đáp ứng được yêu cầu cải cách tổ chức và hoạt động của ĐVSNCL. ........................................................................................................... 50 3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đánh giá viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục TCĐLCL .............................................................. 51 3.2.1. Hoàn thiện nguyên tắc, quy trình, quy chế đánh giá viên chức ...................... 51 3.2.2. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong đánh giá viên chức ........................... 53 3.2.3. Đảm bảo thực hiện đánh giá theo vị trí việc làm của viên chức ..................... 54 3.2.4. Hoàn thiện cơ chế kiểm soát công tác đánh giá viên chức ............................. 54 3.2.5. Áp dụng nền tảng công nghệ để đánh giá viên chức ...................................... 55 3.2.6. Sử dụng hiệu quả kết quả đánh giá viên chức................................................. 55 3.3. Nguồn lực và lộ trình thực hiện các giải pháp ......................................... 56 3.3.1. Nguồn lực thực hiện ........................................................................................ 56 3.3.2. Lộ trình thực hiện ............................................................................................ 56 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3.................................................................................. 57 KIẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN......................................................................... 59 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 61 v
PHỤ LỤC ........................................................................................................ 63 vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ĐGXLVC Đánh giá xếp loại viên chức ĐVSNCL Đơn vị sự nghiệp công lập QCVN Quy chuẩn Việt Nam TCCS Tiêu chuẩn cơ sở TCĐLCL Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN/TC Ban Kỹ thuật tiêu chuẩn Quốc gia vii
DANH MỤC PHỤ LỤC Sơ đồ 1.1 Quy trình đánh giá viên chức Đối với viên chức là người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu ..................................................................... 63 Sơ đồ 1.2 Quy trình đánh giá viên chức Đối với viên chức không giữ chức vụ quản lý ............................................................................................................ 63 Sơ đồ 2.1 Sơ đồ bộ máy tổ chức Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượngError! Book Bảng 2.1. Tỷ lệ viên chức theo chức danh nghề nghiệp ................................. 65 Bảng 2.2. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ .................................................... 65 Bảng 2.3 Về trình độ lý luận chính trị............................................................. 65 Bảng 2.4. Về trình độ quản lý nhà nước ....................................................... 666 Bảng 2.5 Về trình độ tin học ........................................................................... 66 Bảng 2.6 Về trình độ ngoại ngữ ...................................................................... 66 viii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Quán triệt quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, quan điểm tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước ta luôn nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác xây dựng đội ngũ viên chức. Luật Viên chức năm 2010, Luật Viên chức sửa đổi năm 2019, Nghị định số 90/2020/NĐ-CP ngày 13 tháng 8 năm 2020 của Chính phủ về đánh giá, xếp loại chất lượng cán bộ, công chức, viên chức và Nghị định số 48/2023/NĐ-CP ngày 17/7/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 90/2020/NĐ-CP đã thể chế hóa chủ trương của Đảng, quy phạm hóa việc đánh giá viên chức, quy định các tiêu chí cụ thể để làm căn cứ phân loại đối với viên chức, thẩm quyền và trách nhiệm của người đứng đầu trong đánh giá, phân loại viên chức. Các tiêu chuẩn để đánh giá viên chức hiện nay bao gồm các yêu cầu về tuân thủ đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, quy định của đơn vị; thành tích trong thực hiện nhiệm vụ; đạo đức nghề nghiệp; tinh thần trách nhiệm; năng lực quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện công việc; kế hoạch làm việc và thành tựu đạt được trong hoạt động của đơn vị được giao phụ trách. Trong thời gian qua, Nhà nước đã không ngừng bổ sung, hoàn chỉnh hệ thống quan điểm, đường lối về viên chức nói chung và những quy định về đánh giá viên chức. Công tác đánh giá viên chức đã có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng đội ngũ viên chức được nâng lên về mọi mặt. Song có thể khẳng định rằng, công tác đánh giá viên chức vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, vẫn còn xảy ra nhiều bất cập, khó khăn trong việc đánh giá thực chất đối với viên chức nói chung và đối với viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (TCĐLCL)1 nói riêng. Mặc dù Tổng cục 1 Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng nay đã được đổi tên thành Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, tuy nhiên, trong quá trình làm đề án, Tổng cục đang trong quá trình đổi tên nên tác giả vẫn sử dụng tên cũ. 1
TCĐLCL đã và đang tập trung rất nhiều vào việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng, nhằm thực hiện đánh giá đúng, thực chất đối với đội ngũ viên chức. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc đánh giá còn có nhiều hạn chế. Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác đánh giá công chức, viên chức nói chung và thực tiễn công tác đánh giá viên chức tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Tổng cục TCĐLCL nói riêng, việc nghiên cứu đề tài “Đánh giá viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng” là cần thiết nhằm đề xuất các giải pháp cụ thể nâng cao công tác đánh giá viên chức tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Tổng cục TCĐLCL. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Tình hình nghiên cứu Đánh giá viên chức luôn là nội dung được chú ý trong công tác quản lý nguồn nhân lực; theo đó vấn đề này thu hút sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà quản lý, khoa học và được thể hiện trong nhiều công trình nghiên cứu, sách, tạp chí,... Cho đến nay, nổi bật một số công trình tiêu biểu có thể kể đến: - Bùi Thị Trà Ly (2016), “Một số đề xuất nhằm nâng cao chất lượng tuyển dụng viên chức ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hiện nay”, Bài viết đã chỉ ra được một số điểm mới trong tuyển dụng viên chức giai đoạn thực hiện Luật Viên chức và các văn bản hướng dẫn thi hành; đồng thời đánh giá kết quả thực hiện nhằm đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động tuyển dụng viên chức ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hiện nay. - Luận văn Thạc sĩ Quản lý công “Thi tuyển cạnh tranh vào các vị trí quản lý các đơn vị sự nghiệp công lập quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng” của Phan Hữu Phụng, Học viện Hành chính quốc gia, năm 2015; Luận văn trên đã tập trung nghiên cứu về công tác tuyển dụng viên chức, cụ thể là viên chức đang công tác tại đơn vị sự nghiệp công lập thuộc thành phố Đà Nẵng. -Nguyễn Thị Ngọc Hân, Phát triển nguồn nhân lực, số 4 (30) - 2012: 2
“Một số ý kiến về thực hiện các nguyên tắc đánh giá công chức, viên chức”. Trong bài viết, tác giả đã đi sâu vào phân tích thực trạng, từ đó đề xuất giảipháp nhằm nâng cao hiệu quả đánh giá công chức ở nước ta hiện nay. Những công trình trên cũng như nhiều bản nghiên cứu khác đã có những đóng góp khách quan và cụ thể về tình hình đánh giá viên chức thực tiễn cho nhiều địa phương. Tuy nhiên, vẫn có ít những đề tài nghiên cứu một cách cụ thể, hệ thống về đánh giá viên chức các ĐVSNCL. Đây là lí do để học viên chọn đề án “Đánh giá viên chức tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng”. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề án Đối tượng nghiên cứu là những viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục TCĐLCL. Phạm vi nội dung: Đánh giá chất lượng viên chức Phạm vi không gian: Các ĐVSNCL thuộc Tổng cục TCĐLCL Phạm vi thời gian: Giai đoạn từ năm 2024-2030 4. Mục tiêu và nhiệm vụ đề án 4.1. Mục tiêu đề án: Mục tiêu chung: Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng hoạt động đánh giá viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục TCĐLCL, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đánh giá đối với các viên chức các ĐVSNCL thuộc Tổng cục TCĐLCL, góp phần nâng cao chất lượng, cải thiện hiệu suất làm việc của đội ngũ viên chức. Mục tiêu cụ thể: Dựa vào kết quả đánh giá cũng như xây dựng các giải pháp, đến hết giai đoạn thứ nhất là năm 2025, chất lượng viên chức sẽ cải thiện được ít nhất 20% phù hợp với năng lực của từng viên chức, và phấn đấu bố trí 25% vị trí việc làm đúng với từng người, từng chức năng nhiệm vụ. 4.2. Nhiệm vụ đề án: 3
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về đánh giá viên chức tại các ĐVSNCL. - Tìm hiểu, phân tích thực trạng công tác đánh giá viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng. - Đề ra các định hướng và giải pháp nâng cao công tác đánh giá viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp Tác giả đề án thu thập, phân tích dữ liệu từ các báo cáo Tổng kết năm của Tổng cục TCĐLCL. Thu thập thông tin, tài liệu liên quan đến thực trạng thực trạng công tác đánh giá viên chức của Tổng cục TCĐLCL. 5.2. Phương pháp tổng hợp Trên cơ sở các tài liệu thu thập được, tác giả đã tổng hợp dữ liệu để đưa ra những kết luận, những đề xuất khoa học phù hợp với lý luận và thực tiễn. 6. Hiệu quả/ lợi ích của đề án có thể ứng dụng trong thực tiễn Một là, hệ thống hóa những vấn đề lý luận trong công tác đánh giá chất lượng viên chức tại các ĐVSNCL thuộc Tổng cục TCĐLCL. Hai là, đề án khi được áp dụng thực tiễn sẽ nâng cao chất lượng viên chức, qua đó tạo động lực làm việc, nâng cao hiệu quả công việc cũng như định hướng sự phát triển của từng viên chức gắn đúng với từng vị trí việc làm cụ thể. 7. Kết cấu đề án Chương 1: Cơ sở lý luận về đánh giá viên chức tại các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng. Chương 2: Đánh giá thực trạng viên chức tại các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng. Chương 3: Giải pháp và lộ trình/các nguồn lực tổ chức thực hiện 4
PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ VIÊN CHỨC TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP THUỘC TỔNG CỤC TIÊU CHUẨN ĐO LƯỜNG CHẤT LƯỢNG 1.1 Những vấn đề chung về viên chức và ĐVSNCL 1.1.1 Viên chức 1.1.1.1 Khái niệm Theo nghĩa rộng, viên chức là những người làm việc ở các cơ quan nhà nước hoặc các tổ chức tư nhân mà không phải là công nhân. Viên chức được chia thành hai loại: viên chức công và viên chức tư. Dựa trên sự phân biệt giữa chức năng quản lý hành chính nhà nước và chức năng cung cấp dịch vụ công, "viên chức" được hiểu là những người làm việc tại các tổ chức, đơn vị sự nghiệp của Nhà nước. Theo Pháp lệnh số 11/2003/PL-UBTVQH ban hành ngày 29/4/2003, nhằm sửa đổi và bổ sung một số điều của Pháp lệnh cán bộ, công chức năm 1998, mục d, Điều 1, "viên chức" được định nghĩa là những người được tuyển dụng và bổ nhiệm vào một ngạch viên chức, hoặc giao phó một nhiệm vụ thường xuyên trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước; tổ chức chính trị, chính trị - xã hội; họ nhận lương từ ngân sách nhà nước và các nguồn thu sự nghiệp theo quy định của pháp luật. Còn theo Luật Viên chức (Luật số 58/2010/QH12 được thông qua tại kỳ họp thứ tám của Quốc hội khóa XII, quy định về các vấn đề liên quan đến viên chức, bao gồm quyền lợi và nghĩa vụ của họ, cũng như các quy trình tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức trong ĐVSNCL. Viên chức được xác định dựa trên các tiêu chí sau: được tuyển dụng theo vị trí công việc; làm việc tại các ĐVSNCL và các doanh nghiệp nhà nước; làm việc theo chế độ hợp đồng lao động và nhận lương theo chính sách tiền lương của Nhà nước từ quỹ lương của ĐVSNCL, từ các nguồn thu sự nghiệp, dịch vụ, hoặc từ kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước; mục tiêu chính là phục 5
vụ nhân dân chứ không phải vì lợi nhuận. 1.1.1.2 Đặc điểm Sau khi khái niệm viên chức được làm rõ trong Luật Viên chức năm 2010, những đặc điểm cơ bản của đội ngũ này cũng được xác định một cách rõ ràng hơn. Bản chất của công việc này phù hợp với việc viên chức được tuyển dụng theo vị trí công việc, làm việc theo hợp đồng và nhận lương từ nguồn thu của ĐVSNCL. Đặc điểm nghề nghiệp của viên chức bao gồm những tính chất sau: - Là chuỗi hoạt động nhằm đáp ứng các nhu cầu cơ bản, duy trì và phát triển mỗi cá nhân, phục vụ cộng đồng. - Được thực hiện dựa trên các lĩnh vực chuyên môn, theo các tiêu chuẩn chuyên môn thống nhất. Các nhu cầu này được đáp ứng thông qua hoạt động nghề nghiệp của viên chức, vì vậy các đơn vị sự nghiệp luôn được tổ chức theo tính chất chuyên môn sâu, phù hợp với đặc thù của từng lĩnh vực. - Cung cấp cho người dân và cộng đồng những sản phẩm phi vật chất trong quá trình phục vụ. - Dựa trên các kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ, mang tính chuyên nghiệp cao, và phải trải qua quá trình đào tạo, bồi dưỡng bài bản tại các trường, lớp, được cơ quan có thẩm quyền cấp văn bằng, chứng chỉ. 1.1.1.3 Viên chức trong lĩnh vực khoa học, công nghệ Dựa trên Luật Viên chức 2010 và Luật Khoa học và Công nghệ 2020, khái niệm viên chức khoa học, công nghệ có thể được định nghĩa như sau: Viên chức khoa học, công nghệ là công dân Việt Nam được tuyển dụng vào các vị trí công việc tại các đơn vị sự nghiệp khoa học và công nghệ công lập. Họ được tuyển dụng và quản lý theo chế độ hợp đồng làm việc, và nhận lương từ quỹ lương của các đơn vị này theo quy định của pháp luật. Nhìn chung, các văn bản liên quan đến quản lý viên chức chuyên ngành khoa học và công nghệ theo Luật Viên chức đã được hoàn thiện, là cơ sở để Bộ Khoa học và Công nghệ thực hiện quản lý và áp dụng các chế độ, chính 6
sách đối với viên chức trong lĩnh vực này. 1.1.2 Đơn vị sự nghiệp công lập 1.1.2.1 Khái niệm Trong hệ thống quản lý nhà nước của Việt Nam, khái niệm "đơn vị sự nghiệp công lập" được định nghĩa tại Điều 9 của Luật Viên chức năm 2010 là các tổ chức được thành lập bởi cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước, các tổ chức chính trị và tổ chức chính trị - xã hội theo quy định của pháp luật. ĐVSNCL có tư cách pháp nhân và hoạt động để cung cấp các dịch vụ công, phục vụ cho quản lý nhà nước. Các ĐVSNCL có thể được xếp loại theo nhiều cách khác nhau. Về lĩnh vực hoạt động, chúng được phân chia thành nhiều nhóm như giáo dục - đào tạo, y tế, văn hóa thể thao, khoa học công nghệ, nông nghiệp… Về cấp quản lý, có các đơn vị công lập ở cấp trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện và địa phương khác. 1.1.2.2 Đặc điểm Những đặc điểm quan trọng của ĐVSNCL đã được xác định rõ trong Luật Viên chức 2010. Có thể thấy rằng, ĐVSNCL có những đặc điểm cơ bản như sau: - Là một cấu trúc tổ chức được thành lập bởi các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền của Nhà nước, tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành. Điểm đặc trưng này phân biệt ĐVSNCL với các loại hình tổ chức khác trong xã hội. - ĐVSNCL được trao tư cách pháp nhân, có quyền và nghĩa vụ riêng trong hoạt động. - Chức năng hoạt động chính của ĐVSNCL là cung cấp dịch vụ công, phục vụ cho công tác quản lý của nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế, khoa học công nghệ… và góp phần phục vụ công tác quản lý nhà nước trong các lĩnh vực tương ứng. Các ĐVSNCL tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực kinh tế, văn hóa và xã hội, cung cấp các dịch vụ công cần thiết và cơ bản để phục vụ cộng đồng. Điều này phù hợp với vị thế là đơn vị trực thuộc hoặc do các cơ quan nhà nước thành lập. Mô hình ĐVSNCL được xây dựng và đầu tư bởi Nhà nước tại các cấp 7
độ khác nhau, tuỳ thuộc vào sự hỗ trợ ngân sách khác nhau. Mục đích chính của ĐVSNCL là tập trung vào việc cung cấp các dịch vụ công trong các lĩnh vực mà Nhà nước chịu trách nhiệm, hoặc các lĩnh vực mà các tổ chức phi Nhà nước không có khả năng đầu tư để cung cấp cho cộng đồng. 1.1.2.3 ĐVSNCL trong lĩnh vực khoa học, công nghệ Theo Điều 3, Chương I của Luật Khoa học và Công nghệ 2022, khoa học là hệ thống kiến thức về tồn tại và phát triển của sự vật, hiện tượng tự nhiên và xã hội, cùng với quá trình tư duy liên quan. Công nghệ được định nghĩa là các giải pháp kỹ thuật và quy trình, có thể bao gồm công cụ và phương tiện, được sử dụng để chuyển đổi nguồn lực thành sản phẩm. Hoạt động khoa học và công nghệ bao gồm nghiên cứu, thử nghiệm, phát triển và áp dụng công nghệ, cũng như cung cấp dịch vụ và khuyến khích sáng kiến và sáng tạo để thúc đẩy sự tiến bộ trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. ĐVSNCL trong lĩnh vực khoa học, công nghệ bao gồm: - Đơn vị sự nghiệp khoa học, công nghệ công lập được giao quyền tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tài chính, tổ chức bộ máy, nhân sự. - Đơn vị sự nghiệp khoa học, công nghệ công lập chưa được giao quyền tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tài chính, tổ chức bộ máy, nhân sự. Việc xếp loại các đơn vị sự nghiệp khoa học, công nghệ công lập là căn cứ để thiết lập cơ chế phù hợp cho việc quản lý và sử dụng viên chức tại các đơn vị với tính chất hoạt động và quy mô, tổ chức khác nhau. Do đó, việc xác định loại hình đơn vị sự nghiệp khoa học, công nghệ công lập cần dựa vào đặc điểm cụ thể của từng lĩnh vực hoạt động, điều kiện thực tế và yêu cầu quản lý, trình độ, năng lực quản lý tại các đơn vị. 1.2 Đánh giá viên chức tại các đơn vị sự nghiệp công lập 1.2.1 Khái niệm về đánh giá viên chức 1.2.1.1 Khái niệm về đánh giá Khái niệm đánh giá thường liên quan đến việc xác định giá trị và trạng thái 8
của đối tượng được đánh giá, có thể là con người, sự vật, sự việc hoặc hiện tượng. Hiện tại có nhiều phương pháp đánh giá khác nhau: đánh giá theo quy mô lớn hay nhỏ; xác định ý nghĩa và vai trò của đối tượng; đánh giá mức độ cần thiết so với nhu cầu thực tế; đánh giá giá trị và chất lượng theo các tiêu chuẩn và quy định; xác định mức độ và đáp ứng các mục tiêu đã đề ra; và đánh giá mối quan hệ giữa việc sử dụng hợp lý và không phù hợp… 1.2.1.2 Khái niệm về đánh giá viên chức Luật Viên chức 2010 quy định "việc đánh giá viên chức là cơ sở để xem xét, quyết định tuyển dụng, bổ nhiệm, nâng ngạch, chuyển ngạch, khen thưởng, kỷ luật đối với viên chức". Nghị định 90/2020/NĐ-CP về đánh giá, xếp loại chất lượng cán bộ, công chức, viên chức quy định rõ "việc đánh giá viên chức là việc xem xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, đạo đức, lối sống và các yếu tố khác của viên chức". 1.2.2 Mục đích và ý nghĩa của đánh giá viên chức 1.2.2.1 Mục đích của đánh giá viên chức Mục đích đánh giá viên chức không chỉ là xác định kết quả công việc, năng lực và trình độ của từng cá nhân, mà còn là cơ sở để ra những quyết định quan trọng về nhân sự như bố trí, sử dụng, đào tạo, khen thưởng hay kỷ luật. Không những vậy, đánh giá viên chức công bằng, khách quan còn tác động tích cực đến động lực và sự gắn bó của viên chức với tổ chức. Khi cống hiến được ghi nhận và đánh giá đúng mực, viên chức sẽ cảm thấy được trân trọng và có động lực phấn đấu hơn nữa. Ngược lại, nếu đánh giá thiếu công bằng, không phản ánh đúng thực tế sẽ làm giảm động lực và gây ra tâm lý chán nản trong công việc của viên chức. 1.2.2.2 Ý nghĩa của đánh giá viên chức Hoạt động đánh giá viên chức mang ý nghĩa hết sức quan trọng trong quá trình quản lý và phát triển nguồn nhân lực tại các ĐVSNCL. Ý nghĩa đầu tiên và cũng là cơ bản nhất của đánh giá viên chức là xác định một cách khách quan, toàn diện năng lực và hiệu quả công việc của từng viên chức. 9
Ngoài ra, đánh giá viên chức còn góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của ĐVSNCL. Bên cạnh đó, đánh giá viên chức còn đóng vai trò tạo động lực và khuyến khích tinh thần phấn đấu trong công việc của viên chức. 1.2.3 Nội dung, tiêu chí đánh giá viên chức 1.2.3.1 Nội dung đánh giá viên chức Việc đánh giá viên chức được dựa trên nhiều khía cạnh nội dung: kết quả thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ đã đăng ký theo hợp đồng hoặc bản đăng ký hàng năm; việc thực hiện quy định về đạo đức nghề nghiệp; tinh thần trách nhiệm và quy tắc ứng xử của viên chức; việc thực hiện các nghĩa vụ khác của viên chức. Đánh giá viên chức quản lý còn phải thực hiện theo các nội dung như năng lực lãnh đạo, quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện nhiệm vụ, kết quả hoạt động của đơn vị được giao quản lý, phụ trách. Thời điểm đánh giá viên chức được thực hiện hằng năm; khi kết thúc thời gian tập sự; trước khi ký tiếp hợp đồng làm việc; thay đổi vị trí việc làm; xét khen thưởng, kỷ luật, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng (Điều 41 Luật Viên chức năm 2010). Về xếp loại viên chức, tùy theo các nội dung và tiêu chí đánh giá cụ thể đối với viên chức, việc xếp loại viên chức hằng năm được xếp thành 4 loại: hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; hoàn thành tốt nhiệm vụ; hoàn thành nhiệm vụ và không hoàn thành nhiệm vụ (Điều 42 Luật Viên chức năm 2010). Luật Viên chức năm 2010 cũng quy định tại Điều 43, người đứng đầu ĐVSNCL thực hiện việc đánh giá, xếp loại hoặc phân công, phân cấp việc đánh giá, xếp loại chất lượng viên chức thuộc thẩm quyền quản lý. Người được giao nhiệm vụ đánh giá, xếp loại chất lượng viên chức phải chịu trách nhiệm trước người đứng đầu ĐVSNCL về kết quả đánh giá, xếp loại. Theo quy định tại Nghị định 90/2020/NĐ-CP, nội dung đánh giá viên chức bao gồm "kết quả thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ được giao; năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và các tiêu chuẩn khác theo yêu cầu của 10