Đề án tốt nghiệp: Thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:80

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề án "Thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ" nhằm phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ, Đề án đề xuất phương hướng và giải pháp bảo đảm việc thực hiện công tác này theo quy định trong những năm tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp: Thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN VĂN LONG THANH TRA HOẠT ĐỘNG BỔ NHIỆM CÔNG CHỨC GIỮ CHỨC VỤ LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH CỦA THANH TRA BỘ NỘI VỤ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN VĂN LONG THANH TRA HOẠT ĐỘNG BỔ NHIỆM CÔNG CHỨC GIỮ CHỨC VỤ LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH CỦA THANH TRA BỘ NỘI VỤ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8340403 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS.TS TRẦN THỊ DIỆU OANH HÀ NỘI, NĂM 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề án thạc sĩ Thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các trích dẫn, số liệu và kết quả liên quan đề án là trung thực, có xuất xứ rõ ràng. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng 10 năm 2024 Học viên Nguyễn Văn Long
ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới PGS.TS Trần Thị Diệu Oanh, cô đã luôn theo sát, định hướng và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện đề án. Tôi gửi lời cảm ơn tới Khoa Nhà nước và Pháp luật - Học viện Hành chính Quốc gia, nơi đào tạo và luôn hỗ trợ, tạo điều kiện cho tôi hoàn thành công trình nghiên cứu của mình. Sau cùng, tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến gia đình, người thân, bạn bè, bởi sự hiện diện và chia sẻ về mọi mặt của họ đã khích lệ tôi hoàn thành đề án Thạc sĩ. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng 10 năm 2024 Tác giả Nguyễn Văn Long
iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 1. UBND: Ủy ban nhân dân. 2. CQNN: Cơ quan nhà nước. 3. CQHCNN: Cơ quan hành chính nhà nước. 4. CNTT: Công nghệ thông tin. 5. TCCB: Tổ chức cán bộ.
iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................. iii 1. Lý do xây dựng đề án .................................................................................... 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..................................................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề án ................................................ 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề án ................................................ 6 5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 7 6. Hiệu quả, lợi ích của đề án có thể ứng dụng trong thực tiễn ........................ 7 7. Kết cấu đề án .................................................................................................. 7 Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ THANH TRA HOẠT ĐỘNG BỔ NHIỆM CÔNG CHỨC GIỮ CHỨC VỤ LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH ............................................................9 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh ................................................. 9 1.2. Chủ thể, đối tượng thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh ................................................................... 17 1.3. Nội dung và quy trình thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh ............................................................ 21 1.4. Các yếu tố tác động đến thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh............................................. 25 1.4.1. Yếu tố khách quan .............................................................................. 25 1.4.2. Yếu tố chủ quan .................................................................................. 28 Chương 2. THỰC TRẠNG THANH TRA HOẠT ĐỘNG BỔ NHIỆM CÔNG CHỨC GIỮ CHỨC VỤ LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH CỦA THANH TRA BỘ NỘI VỤ ......................................................32 2.1. Khái quát chung về Thanh tra Bộ Nội vụ................................................. 32 2.1.1. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Thanh tra Bộ Nội vụ .......................... 32 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của Thanh tra Bộ Nội vụ ............................................. 33
v 2.2. Phân tích thực trạng thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại Uỷ ban nhân cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ ............ 34 2.2.1. Thanh tra về căn cứ bổ nhiệm, điều kiện, tiêu chuẩn bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý ..................................................................... 34 2.2.2. Thanh tra về quy trình, trình tự bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý ................................................................................................. 36 2.3. Đánh giá chung thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ ............................ 38 2.3.1. Kết quả và nguyên nhân của kết quả .................................................... 38 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân hạn chế ......................................................... 40 Chương 3. QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP VÀ LỘ TRÌNH TỔ CHỨC THỰC HIỆN GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM THANH TRA HOẠT ĐỘNG BỔ NHIỆM CÔNG CHỨC GIỮ CHỨC VỤ LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH CỦA THANH TRA BỘ NỘI VỤ ............................................................................47 3.1. Quan điểm bảo đảm thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ ................. 47 3.1.1. Tuân thủ pháp luật trong hoạt động thanh tra ..................................... 47 3.1.2. Bảo đảm minh bạch và công khai trong thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh .................... 47 3.1.3. Bảo đảm công bằng và không thiên vị trong công tác thanh tra .......... 48 3.1.4. Bảo đảm tính kịp thời, có trọng tâm, trọng điểm....................................46 3.2. Giải pháp bảo đảm thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ ................. 49 3.2.1. Sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện pháp luật về thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý ................................................... 49 3.2.2. Về kiện toàn cơ cấu tổ chức và đội ngũ nhân sự thanh tra Bộ Nội vụ ........ 52 3.2.3. Về phối hợp hoạt động và giám sát trong thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý UBND cấp tỉnh ......................... 54 3.2.4 Cải tiến quy trình, phương pháp, cách thức tiến hành thanh tra .......... 55 KẾT LUẬN...............................................................................................................59
vi TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................61 PHỤ LỤC .................................................................................................................64 Phụ lục 1: NỘI DUNG THANH TRA VỀ TRÌNH TỰ, THỦ TỤC BỔ NHIỆM.....64 Phụ lục 2. SỐ LƯỢNG CÁC CUỘC THANH TRA TẠI CÁC TỈNH, THÀNH PHỐ TRỰC THUỘC TRUNG ƯƠNG CỦA THANH TRA BỘ NỘI VỤ TỪ NĂM 2019 ĐẾN 2023 ................................................................................................1
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý có vai trò rất quan trọng trong nền hành chính nhà nước. Họ chịu trách nhiệm lãnh đạo các cơ quan, đơn vị hành chính, xây dựng và triển khai các chiến lược, chính sách, kế hoạch công việc để đạt được mục tiêu đề ra; quản lý tài chính, nhân lực và các nguồn lực khác để đảm bảo hoạt động hiệu quả và hiệu suất của đơn vị. Công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý đóng vai trò quyết định trong việc định hướng, điều hành và phát triển nền hành chính nhà nước, đảm bảo hiệu quả và chất lượng của dịch vụ công, đồng thời giữ vững niềm tin của công chúng vào hệ thống hành chính. Để trở thành công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý thì công chức đó phải được cấp có thẩm quyền bổ nhiệm theo quy định. Công tác bổ nhiệm công chức lãnh đạo, quản lý có vai trò và ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng và phát triển tổ chức, đảm bảo sự ổn định và hiệu quả trong hoạt động quản lý, đồng thời tạo động lực thúc đẩy các cá nhân và tập thể hoàn thành nhiệm vụ. Hoạt động này giúp đảm bảo tính kế thừa, ổn định trong bộ máy tổ chức. Việc bổ nhiệm đúng người vào vị trí phù hợp sẽ giúp tận dụng tối đa năng lực của công chức, đem lại hiệu quả quản lý cao. Công tác bổ nhiệm là một hình thức ghi nhận công lao, đóng góp của công chức , đồng thời tạo động lực để họ tiếp tục phấn đấu, phát triển bản thân. Điều này khuyến khích các công chức khác trong tổ chức cũng nỗ lực nâng cao trình độ, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Quy trình bổ nhiệm minh bạch, công bằng sẽ tạo niềm tin cho toàn thể công chức trong cơ quan. Điều này giúp xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, kỷ luật, đồng thời hạn chế tình trạng bè phái, tranh giành quyền lực. Những công chức lãnh đạo, quản lý có tư duy đổi mới, sáng tạo sẽ thúc đẩy tổ chức không ngừng phát triển, nâng cao chất lượng công việc, từ đó tăng cường vị thế của cơ quan, tổ chức. Việc bổ nhiệm công chức lãnh đạo, quản lý phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, phù hợp với tình hình cụ thể của cơ quan, tổ chức. Điều này giúp tổ chức nhanh chóng thích nghi và ứng phó với các biến động của tình hình chính trị, xã hội của đất nước.
2 Tuy nhiên, công tác bổ nhiệm công chức trên thực tế còn nhiều bất cập như bổ nhiệm không đúng quy trình; người được bổ nhiệm chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn bổ nhiệm theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước tại thời điểm được bổ nhiệm, bổ nhiệm lại; tình trạng tham nhũng, tiêu cực trong quá trình bổ nhiệm…. Để phát hiện và ngăn chặn những vi phạm trong quá trình bổ nhiệm từ cấp cơ sở, cần thiết phải tăng cường hiệu quả của công tác thanh tra trong hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý từ cấp cơ sở, chính là tại UBND cấp tỉnh. Thanh tra công tác bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý là một hoạt động nhằm đảm bảo sự minh bạch, công bằng, và hiệu quả trong việc bổ nhiệm các cá nhân vào các vị trí lãnh đạo, quản lý trong các cơ quan nhà nước; ngăn chặn tiêu cực, giảm thiểu và ngăn chặn các hành vi tiêu cực như chạy chức, chạy quyền, và các hành vi tham nhũng, tiêu cực khác. Hoạt động thanh tra về công tác này đảm bảo việc đánh giá và lựa chọn công chức được thực hiện một cách công bằng, không thiên vị, mà việc bổ nhiệm là dựa trên năng lực, phẩm chất và thành tích thực sự của công chức; đảm bảo các công chức được bổ nhiệm có đủ năng lực, phẩm chất và đạo đức để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, giúp nâng cao hiệu quả công việc và chất lượng quản lý trong các cơ quan nhà nước; tăng cường kỷ luật và kỷ cương hành chính, phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm, sai phạm trong quá trình bổ nhiệm công chức , từ đó tăng cường kỷ luật và kỷ cương hành chính. Thanh tra công tác bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý là một phần quan trọng trong quá trình cải cách hành chính, nhằm xây dựng một nền hành chính trong sạch, vững mạnh; giúp nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành của các cơ quan nhà nước, góp phần vào sự phát triển chung của đất nước. Thanh tra Bộ Nội vụ là một trong những CQNN có chức năng, quyền hạn thực hiện hoạt động thanh tra. Theo quy định của pháp luật hiện hành, Thanh tra Bộ Nội vụ thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành đối với các lĩnh vực thuộc quản lý nhà nước của Bộ Nội vụ, trong đó có hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. Từ khi được thành lập đến nay, Thanh tra Bộ Nội vụ đã thực hiện nhiều biện pháp, thường xuyên đổi mới cách thức để khắc phục những tồn tại trong công tác bổ nhiệm và đẩy mạnh thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại
3 UBND cấp tỉnh, hạn chế thấp nhất mức độ tiêu cực trong hoạt động này. Hoạt động thanh tra công tác bổ nhiệm giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ đã kịp thời phát hiện và xử lý các sai phạm trong công tác bổ nhiệm; đồng thời kiến nghị với cấp có thẩm quyền khắc phục những khuyết điểm, hạn chế của Luật cán bộ, công chức. Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đã đạt được, thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ vẫn còn tồn tại một số tồn tại, hạn chế và bất cập. Xuất phát từ các lý do trên học viên chọn vấn đề “Thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ” làm đề án tốt nghiệp của mình. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Thanh tra công vụ nói chung, thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý nói riêng đã có một số tác giả quan tâm nghiên cứu. Các nghiên cứu này được thể hiện dưới dạng các đề tài nghiên cứu khoa học, luận văn cao học và bài viết trên các tạp chí. Các công trình nghiên cứu đề cập đến nội hàm thanh tra công vụ ở nhiều góc độ khác nhau. Các công trình về cơ sở lý luận về hoạt động thanh tra Tác giả Lê Tiến Hào đăng trên Tạp chí Thanh tra số tháng 3/2018 với bài viết “Vị trí, vai trò của cơ quan thanh tra và người đứng đầu cơ quan thanh tra nhà nước - thực trạng và giải pháp” của tác giả Lê Tiến Hào đăng trên Tạp chí Pháp luật Thanh tra” đã chỉ ra vai trò và những kết quả thực tiễn của hoạt động thanh tra nói chung, trong đó có vấn đề thanh tra hoạt động bổ nhiệm cán bộ quản lý, lãnh đạo ở địa phương. Tác giả Lê Thanh Thủy (2021) có bài viết “Một số vấn đề lý luận về nguyên tắc công khai trong hoạt động thanh tra” trên Tạp chí Công thương, số 10/2021, tr.85-92. Bài viết phân tích nhận thức chung về nguyên tắc công khai trong hoạt động thanh tra, những nội dung, hình thức, đối tượng và các ý nghĩa của nguyên tắc này. Tác giả Đinh Văn Minh (2023) với bài viết “Luật thanh tra sửa đổi nhằm nâng cao chất lương, hiệu quả hoạt động thanh tra”, Tạp chí thanh tra, số 1/2023, tr.10- 16 phân tích những quy định mới để hoạt động thanh tra trở nên chuyên nghiệp, khác với hoạt động kiểm tra thường xuyên của cơ quan quản lý.
4 Trong bài viết “Những điểm mới cơ bản của Luật thanh tra năm 2022” Tạp chí quản lý nhà nước số 326 (3/2023), tr.123-126, trên cơ sở so sánh với Luật thanh tra năm 2010, tác giả Phan Thị Mỹ Bình đã chỉ ra những điểm điểm mới rất cơ bản và tiến bộ của Luật thanh tra được Quốc hội XV thông qua năm 2022 có hiệu lực từ 1/7/2022. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng cho công tác kiểm tra, đánh giá của ngành thanh tra. Các công trình nghiên cứu về thực trạng hoạt động bổ nhiệm công chức và thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức Tác giả Ngô Mạnh Toan (2011) “Hệ thống các biện pháp nghiệp vụ cơ bản trong tiến hành thanh tra”, đề tài cấp Bộ, Thanh tra Chính phủ. Đề tài đã làm rõ một số vấn đề mang tính lý luận, đặc biệt đã hệ thống hóa các nghiệp vụ thanh tra cơ bản, tính chất, nội dung của các biện pháp nghiệp vụ và so sánh tính tương đồng, khác biệt giữa biện pháp nghiệp vụ trong tiến hành thanh tra và biện pháp nghiệp vụ trong điều tra hình sự; phân tích thực trạng hệ thống các biện pháp nghiệp vụ cơ bản và sử dụng các biện pháp nghiệp vụ cơ bản trong tiến hành thanh tra; đồng thời qua khảo sát thực trạng, bước đầu đưa ra các giải pháp xây dựng, hoàn thiện hệ thống các biện pháp nghiệp vụ thanh tra. Đề tài có giá trị tham khảo khi xây dựng quy trình thanh tra. Tác giả Nguyễn Tuấn Khanh (2014), “Thanh tra công vụ ở Việt Nam giai đoạn hiện nay”, đề tài cấp Bộ, Thanh tra Chính phủ. Đề tài đã làm rõ một số nội dung có thể tham khảo như trình tự, thủ tục các biện pháp nghiệp vụ hoạt động thanh tra chuyên ngành; rà soát, đánh giá những yêu cầu đang đặt ra đối với tổ chức và hoạt động thanh tra chuyên ngành. Bài viết “Bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nước ta hiện nay” của tác giả Vũ Khánh Hoàn (2016) đăng trên Tạp chí thanh niên số 20, tháng 5/2016 cung cấp kết quả bổ nhiệm cán bộ, công chức ở Việt Nam thời gian này đồng thời chỉ ra một số hạn chế trong việc bổ nhiệm cán bộ, công chức, viên chức. Dù bài viết là thực trạng của những năm trở về trước song đặt trong tương quan với một số công trình nghiên cứu gần đây chúng ta thấy có những điểm chung với nhau trong quy trình bổ nhiệm. Đó là tính vấn đề tồn tại khá lâu trong thực tiễn hoạt động bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nước ta đặt ra yêu cầu thanh tra, kiểm tra và giám sát.
5 Tác giả Nguyễn Cảnh Hợp, Mai Thị Lâm (2018) có bài viết “Một số giải pháp về hoàn thiện quy trình bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, từ chức, miễn nhiệm công chức” đăng trên Tạp chí Khoa học Pháp lý, số 7 (119), tr.40-44. Bài viết chỉ ra những bất cập, hạn chế trong quy trình bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, từ chức, miễn nhiệm công chức ở nhiều địa phương Việt Nam và đưa ra những kiến nghị sửa đổi bổ sung các quy định về công tác bổ nhiệm công chức. Đặc biệt trong bài có kiến nghị đối với Bộ Nội vụ về việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động bổ nhiệm ở các địa phương để hạn chế thực trạng phổ biến này. Tác giả Quỳnh An (2023) trong bài viết “Thanh tra Bộ Nội vụ phấn đấu thực hiện kế hoạch đúng tiến độ chất lượng” Tạp chí Thanh tra, số 3/2023, tr.18-21 đề cập kết quả hoạt động của thanh tra Bộ Nội vụ trong giai đoạn 2020-2022 với nhiều nội dung quan trọng. Tác giả Vũ Chiến Thắng (2023) trong bài viết “Đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác thanh tra công vụ đáp ứng yêu cầu phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ”, Tạp chí Tổ chức nhà nước, số 5, tr.3-7, đã phân tích vai trò của hoạt động thanh tra trong phòng chống tham nhũng tiêu cực đối với công tác tổ chức cán bộ nói chung và công tác bổ nhiệm cán bộ nói riêng. Đồng thời bài viết đưa ra những giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả tranh tra công cụ trong thời gian tiếp theo. Bài viết “Kiên quyết xử lý sai phạm trong tuyển dụng, bổ nhiệm công chức” của tác giả Tô Nam đăng tải trên trạng điện tử Báo Nhân dân - cơ quan trung ương của Đảng Cộng sản Việt Nam. Bài viết đã chỉ ra nhiều sai phạm trong việc xét tuyển, bổ nhiệm công chức cung cấp nguồn tài liệu tham khảo có ý nghĩa thực tiễn với đề tài. Tác giả Hoàng Minh Hội (2020) với bài viết “Thực hiện quy định của pháp luật về bổ nhiệm cán bộ, công chức lãnh đạo trong cơ quan nhà nước ở Việt Nam hiện nay” đăng trên Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp. Theo tác giả, vấn đề này được quy định trong một số văn bản quy phạm pháp luật khác nhau nhưng vẫn còn nhiều điểm hạn chế như: các quy định về tiêu chuẩn bổ nhiệm cán bộ, công chức lãnh đạo chưa thống nhất, quy định về đánh giá người được bổ nhiệm, đánh giá cán bộ, công chức lãnh đạo chưa cụ thể, chưa sát với các nhóm đối tượng…
6 Qua tổng quan tình hình nghiên cứu vấn đề cho thấy thanh tra hoạt động bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, quản lý là một đề tài được khá nhiều nhà nghiên cứu, nhà quản lý, người làm thực tiễn công tác thanh tra quan tâm, đăng tải trên một số diễn đàn khoa học, đặc biệt là Tạp chí Thanh tra. Đây là nguồn tham khảo ý nghĩa của đề án. Tuy nhiên, đến nay, chưa có công trình nào nghiên cứu về thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ nói riêng. Đây là khoảng trống trong nghiên cứu để tác giả lựa chọn vấn đề nghiên cứu này. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề án 3.1 Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ, Đề án đề xuất phương hướng và giải pháp bảo đảm việc thực hiện công tác này theo quy định trong những năm tới. 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu - Phân tích một số vấn đề lý luận và pháp lý về thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh bao gồm khái niệm, đặc điểm, nội dung, quy trình, các yếu tố ảnh hưởng… - Đánh giá thực trạng thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ, chỉ ra hạn chế và nguyên nhân - Đề xuất phương hướng, giải pháp, lộ trình và biện pháp bảo đảm thực hiện thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh trong những năm tiếp theo. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề án - Đối tượng nghiên cứu của đề án là thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ. - Đề án nghiên cứu công tác thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ từ năm 2019 đến năm 2023, đề xuất phương hướng, giải pháp lộ trình bảo đảm thưc hiện thanh tra hoạt động bổ nhiệm
7 công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh của Thanh tra Bộ Nội vụ cho những năm tiếp theo. 5. Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng phương pháp luận Mác - Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước về Nhà nước pháp quyền XHCN, tổ chức bộ máy, lý luận về thanh tra. - Phương pháp tổng hợp: Trên cơ sở tổng hợp các công trình nghiên cứu, kết quả khảo sát, phỏng vấn, báo cáo của một số cơ quan quản lý nhà nước liên quan. - Phương pháp phân tích, phương pháp so sánh: Phân tích, so sánh tài liệu, số liệu điều tra khảo sát để làm rõ các vấn đề nghiên cứu, đề xuất cải tiến quy trình, các giải pháp hiệu quả cho công tác thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. 6. Hiệu quả, lợi ích của đề án có thể ứng dụng trong thực tiễn 6.1. Ý nghĩa lý luận Đề án phân tích làm rõ những vấn đề lý luận về thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo quản lý, như khái niệm, đặc điểm, vai trò của thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý; nội dung, quy trình thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý; các yếu tố tác động đến hoạt động thanh tra bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Cung cấp cơ sở lý luận chung về thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. - Kết quả nghiên cứu của Đề án là tài liệu tham khảo cho các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức làm công tác thanh tra và cho sinh viên, học viên chuyên ngành Quản lý công. 7. Kết cấu đề án Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ THANH TRA HOẠT ĐỘNG BỔ NHIỆM CÔNG CHỨC GIỮ CHỨC VỤ LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH
8 Chương 2: THỰC TRẠNG THANH TRA HOẠT ĐỘNG BỔ NHIỆM CÔNG CHỨC GIỮ CHỨC VỤ LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TẠI UBND CẤP TỈNH CỦA THANH TRA BỘ NỘI VỤ Chương 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM THANH TRA HOẠT ĐỘNG BỔ NHIỆM CÔNG CHỨC GIỮ CHỨC VỤ LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TẠI UBND CẤP TỈNH CỦA THANH TRA BỘ NỘI VỤ KẾT LUẬN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
9 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ THANH TRA HOẠT ĐỘNG BỔ NHIỆM CÔNG CHỨC GIỮ CHỨC VỤ LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh 1.1.1. Khái niệm thanh tra hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh Để làm rõ nội hàm của khái niệm quan trọng này, chúng ta cần phân tích một số khái niệm liên quan. Cụ thể như sau: Khái niệm thanh tra Thanh tra vừa là một chức năng của quản lý nhà nước vừa là hình thức kiểm soát trong hành chính nhà nước nhằm xem xét, phát hiện và ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật. Thanh tra được thực hiện thường xuyên mang tính định kỳ nhằm phát hiện các vấn đề từ đó đưa ra nhận xét, kết luận, kiến nghị với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết hướng tới nâng cao hiệu quả của quản lý nhà nước và bảo vệ các quyền, lợi ích chính đáng của người dân. Theo quy định Luật Thanh tra năm 2022, thanh tra được hiểu là: hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định của cơ quan thực hiện chức năng thanh tra đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Hoạt động thanh tra bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. Trong đó, thanh tra hành chính là kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực thi chính sách, pháp luật, các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan, tổ chức và cá nhân trực thuộc quyền quản lý của cơ quan quản lý nhà nước. Thanh tra chuyên ngành là xem xét, đánh giá, xử lý việc thực hiện pháp luật chuyên ngành, các quy định về chuyên môn - kỹ thuật, các quy tắc quản lý của các cơ quan, các tổ chức và cá nhân thuộc phạm vi quản lý theo ngành, lĩnh vực [Khoản 1, Điều 2, Luật Thanh tra năm 2022]. Hoạt động thanh tra hướng tới mục đích phát hiện ra các hạn chế, bất cập trong công tác quản lý, thực thi chính sách, pháp luật nhằm đề xuất các kiến nghị với cơ
10 quan nhà nước có thẩm quyền có giải pháp, biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, cơ quan, tổ chức, cá nhân [Điều 3, Luật Thanh tra năm 2022]. Hoạt động thanh tra cần tuân theo những nguyên tắc nhất định, đó là: (1) Tuân theo pháp luật, dân chủ, công khai, khách quan, kịp thời, chính xác; (2) Không làm cản trở hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác; (3) Không trùng lặp về phạm vi, thời gian giữa các cơ quan thanh tra, giữa cơ quan thanh tra với cơ quan kiểm toán nhà nước; không trùng lặp trong việc thực hiện quyền khi tiến hành thanh tra [Điều 4, Luật thanh tra năm 2022]. Theo quy định của Luật Thanh tra năm 2022 và các văn bản hướng dẫn thi hành, cơ quan thực hiện chức năng thanh tra gồm cơ quan thanh tra theo cấp hành chính; cơ quan thanh tra theo ngành, lĩnh vực; cơ quan thanh tra ở cơ quan thuộc Chính phủ; cơ quan thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; cơ quan cơ yếu Chính phủ và cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. Thanh tra Bộ là một trong số các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra theo ngành, lĩnh vực. Khái niệm công chức Trên thế giới, tùy thuộc vào mỗi quốc gia, khái niệm công chức được hiểu theo nhiều cách khác nhau. Công chức ở Nhật Bản có hai dạng: công chức chính phủ và công chức chính quyền địa phương. Công chức chính phủ là công chức được giữ các chức vụ đặc biệt (bao gồm thủ tướng, bộ trưởng, thành viên quốc hội, người đứng đầu các cơ quan công quyền do được bầu cử, thẩm phán…) và chức vụ bình thường trong các cơ quan của Chính phủ; công chức chính quyền địa phương là các công chức làm việc công tại các địa phương. Công chức tại Trung Quốc là tất cả nhân sự trong khu vực công (bao gồm lực lượng lao động của Chính phủ, Đảng, Đại hội đại biểu nhân dân, Hội nghị Hiệp thương chính trị, các tổ chức tư pháp và kiểm sát, các tổ chức đảng phái dân chủ)….Việc xác định công chức thường phụ thuộc vào các yếu tố như thể chế chính trị, thể chế hành chính, văn hóa chính trị, điều kiện kinh tế - xã
11 hội…Tuy vậy, vẫn có cách hiểu phổ biến về các tiêu chí xác định công chức ở các quốc gia là: công dân của quốc gia, được tuyển dụng qua thi tuyển, được bổ nhiệm vào một một vị trí việc làm và được hưởng lương từ ngân sách của nhà nước. Ở Việt Nam, công chức được quy định trong Luật Cán bộ, công chức. Theo khoản 2 Điều 4 của Luật Cán bộ, công chức 2008 (được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 1 Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức sửa đổi năm 2019) thì: “Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh tương ứng với vị trí việc làm trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan phục vụ theo chế độ chuyên nghiệp, công nhân công an, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. Trong nghiên cứu này, công chức được hiểu theo các quy định của pháp luật Việt Nam, đó trước hết là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh, trong biên chế, hưởng lương từ ngân sách nhà nước Công chức được phân loại dựa vào ngạch và vị trí công tác. Theo đó, công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý là công chức được xác định dựa vào vị trí công tác thông qua hoạt động bổ nhiệm. Khái niệm UBND cấp tỉnh Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, UBND là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương, Hội đồng nhân dân cùng cấp và các cơ quan hành chính nhà nước cấp trên [Điều 8]. Theo đó, UBND cấp tỉnh là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cơ quan hành chính nhà nước ở cấp tỉnh, chịu trách nhiệm trước nhân dân trong tỉnh, HĐND cấp tỉnh và cơ quan hành chính nhà nước cấp trung ương. Khái niệm công chức lãnh đạo, quản lý: Công chức lãnh đạo, quản lý trước hết là công chức, được bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo, quản lý trong các cơ quan, các tổ chức của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội. Họ có trách nhiệm chỉ đạo, điều hành, quản lý và giám sát hoạt động của cơ quan, tổ chức đó nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm
12 vụ theo quy định của pháp luật. Các vị trí này bao gồm từ cấp phòng và tương đương trở lên trong các bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương. Khái niệm bổ nhiệm: Bổ nhiệm là việc chính thức giao cho một người một vị trí, chức danh, chức vụ cụ thể trong một cơ quan, tổ chức. Quá trình này thường bao gồm việc đánh giá, lựa chọn và ra quyết định bởi các cấp có thẩm quyền. Theo Từ điển Tiếng Việt (1992): Bổ nhiệm là cử giữ một chức vụ trong bộ máy nhà nước [60, tr. 91]. Luật Cán bộ, công chức quy định: Bổ nhiệm là việc người cán bộ, công chức được giao quyết định giữ một chức vụ lãnh đạo, quản lý hoặc một ngạch theo quy định của pháp luật. Giáo trình Quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công cho rằng: Bổ nhiệm là việc người có thẩm quyền chỉ định một người để giao cho giữ một ngạch hoặc một chức vụ sau khi đã xem xét người đó có đủ các điều kiện do pháp luật quy định theo đúng trình tự, thủ tục cần thiết [15, tr.165]. Bổ nhiệm bao gồm những hoạt động: Bổ nhiệm lần đầu; bổ nhiệm lại, kéo dài thời gian giữ chức vụ; không bổ nhiệm lại. Khái niệm bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh Điều 51 Luật Cán bộ, công chức quy định rõ ràng hoạt động bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý phải dựa trên nhu cầu, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, đơn vị; phải đảm bảo tiêu chuẩn, điều kiện của chức vụ lãnh đạo, quản lý; thẩm quyền, trình tự, thủ tục bổ nhiệm công chức lãnh đạo, quản lý phải được thực hiện theo quy định của pháp luật và của cơ quan có thẩm quyền [Khoản 1]; thực hiện bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý trong thời gian 05 năm [Khoản 2 Luật Cán bộ, công chức năm 2008] … và khi công chức được điều động đến cơ quan, tổ chức, đơn vị khác hoặc được bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo, quản lý mới thì phải thôi giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý đang đảm nhiệm, trừ trường hợp kiêm nhiệm. Vậy, bổ nhiệm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại UBND cấp tỉnh là việc cấp có thẩm quyền giao cho công chức giữ một chức vụ lãnh đạo, quản lý trong cơ quan hành chính nhà nước ở cấp tỉnh để chịu trách nhiệm trước cấp có thẩm quyền và trước pháp luật về thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của đơn vị được giao quản lý và thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo sự phân cấp, ủy quyền của cơ quan nhà nước cấp trên nhằm đạt mục tiêu quản lý nhà nước. Việc bổ nhiệm cần căn