
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
1
PHÇN Më §ÇU
C«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ®Ó nµy cña níc ta trong nh÷ng n¨m qua ®·
vµ kÐo theo hµng lo¹t nh÷ng thay ®æi tÝch cùc t¹o nªn nh÷ng c¬ së quan träng
ban ®Çu ®Ó tiÕn tíi mét thÞ trêng tµi chÝnh ®¶m b¶o cho sù t¨ng trëng vµ
ph¸t triÓn kinh tÕ mét c¸ch bÒn v÷ng.
§Ó cã thÓ x©y dùng vµ ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ víi sù tham gia cña
nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nh ë níc ta hiÖn nay ®ßi hái ngµy cµng nhiÒu vèn.
Bªn c¹nh vèn cña Nhµ níc cÇn ph¶i huy ®éng vèn cña d©n c trong níc vµ
níc ngoµi. VÊn ®Ò huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn lµ mét
trong nh÷ng nhiÖm vô chiÕn lîc quan träng. Thùc tiÔn sinh ®éng cña c«ng
cuéc ®æi míi á níc ta ®· chØ ra r»ng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ vèn ®Æc biÖt lµ
vèn trung vµ dµi h¹n nh»m thùc hiÖn sù nghiªp CNH- H§H ®Êt níc th× viÖc
x©y dùng TTCK ë níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ rÊt cÇn thiÕt nh trong
NghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng VIII §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh “ph¶i
x©y dùng thÞ trêng vèn tõng bíc h×nh thµnh TTCK”. ViÖt Nam hiÖn nay tÝn
dông th¬ng m¹i vÒ cæ phiÕu míi ra ®êi TTCK chÝnh thøc ho¹t ®éng tõ th¸ng
7/ 2000 chÝnh lµ sù ®ßi hái cÊp thiÕt cña ®êi sèng kinh tÕ nh÷ng kiÕn thøc vÒ
TTCK- mét vÊn ®Ò bøc xóc ®ang ®îc rÊt nhiÒu c¸c ngµnh c¸c cÊp, c¸c nhµ
nghiªn cøu, c¸c doanh nghiÖp vµ sinh viªn quan t©m. ThÞ trêng vèn nãi
chung vµ TTCK nãi riªng lµ mét thùc thÓ phøc t¹p vµ lµ h×nh thøc ph¸t triÓn
cao cña kinh tÕ ®èi víi níc ta. Em m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: ‘’Gi¶i ph¸p ®Ó
ph¸t triÓn ThÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt nam’’, bµi viÕt ®· song nhng
kh«ng thÓ nµo tr¸nh ®îc nh÷ng h¹n chÕ vµ sai sãt, rÊt mong sù quan t©m gãp
ý, gióp ®ì cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n.
Sinh viªn: N«ng v¨n Lùc
Líp: K41- 01.04
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
2
phÇn i: Lý luËn chung
I. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ trêng chøng kho¸n.
1. Kh¸i niÖm vµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n.
a. Kh¸i niÖm.
Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng chøng kho¸n rÊt ®a d¹ng vµ phong phó cho ®Õn nay
cha cã mét ®Þnh nghÜa chung cho “thÞ trêng chøng kho¸n (TTCK)”.
Theo nghiªn cøu cña c¸c nhµ chuyªn m«n th× thÞ trêng chøng kho¸n cã
tiÕng Latinh lµ Btursa, cã nghÜa lµ “c¸i vÝ ®ùng tiÒn! Cßn gäi lµ “Së giao dÞch chøng
kho¸n”. §ã lµ mét thÞ trêng cã tæ chøc vµ ho¹t ®éng cã ®iÒu khiÓn (The Stock
Exchange- dÞch ra tiÕng ViÖt lµ thÞ trêng chøng kho¸n, theo ch÷ H¸n lµ chøng
kho¸n giao dÞch së, Së lµ n¬i chèn, cßn giao dÞch lµ ho¹t ®éng mua b¸n trao ®æi).
Theo “Longman Dictionary of Business English-1985” th× TTCK ®îc ®Þnh
nghÜa nh sau: “An organized market Where Securities are Bought Sold undiel
fixed rule”. DÞch ra tiÕng ViÖt ®ã lµ mét thÞ trêng cã tæ chøc lµ n¬i chøng kho¸n
®îc mua b¸n tu©n theo nh÷ng qui t¾c ®· Ên ®Þnh. §Þnh nghÜa nµy ®· ®a ra mét
®Þnh nghÜa nªu lªn ®îc c¸c lo¹i chøng kho¸n (Securities) ®ã lµ cæ phiÕu (Share) vµ
tr¸i phiÕu (Bond). Chøng kho¸n thùc ra lµ tõ ghÐp cña hai tõ ®ång nghÜa. Chøng vµ
kho¸n ®Òu cã nghÜa lµ b»ng cø (Evidence). Trong tiÕng Anh ngêi ta dïng tõ
Secueitier cã nghÜa Writen Evidence of Ownership. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn cã thÓ
hiÓu mét c¸ch c¨n b¶n “chøng kho¸n” lµ b»ng chøng giÊy tr¾ng mùc ®en vÒ quyÒn
së h÷u.
Cïng víi sù ph¸t triÓn ®æi míi cña thÞ trêng vèn, thÞ trêng tiÒn tÖ, sù ®a
d¹ng ho¸ trong ®êi sèng kinh tÕ. ThuËt ng÷ thÞ trêng chøng kho¸n ®· tho¸t ly ®Þnh
nghÜa ban ®Çu vµ cã thªm nh÷ng néi dung míi.
Dï cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ “TTCK” nhng mçi ®Þnh nghÜa chØ cung cÊp
mét kh¸i niÖm tæng qu¸t vÒ mét vÊn ®Ò nµo ®ã. V× vËy sÏ thËt lµ thiÕu sãt khi 0ta
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
3
nghiªn cøu vÒ “TTCK” mµ chØ ®øng trªn gãc ®é mét ®Þnh nghÜa nµo ®ã mµ muèn
hiÓu ®îc vÊn ®Ò th× ph¶i nghiªn cøu qu¸ tr×nh ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña
nã.
b. LÞch sö h×nh thµnh ph¸t triÓn “TTCK”
LÞch sö loµi ngêi ®· ra ®êi vµ tån t¹i hµng ngµn n¨m nay. Trong ®ã lÞch sö
ph¸t triÓn x· héi loµi ngêi ®· tr¶i qua c¸c h×nh th¸i x· héi kh¸c nhau tõ thÊp ®Õn
cao. øng víi mçi h×nh th¸i x· héi kh¸c nhau th× cã mét lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan
hÖ s¶n xuÊt kh¸c nhau t¬ng øng víi chóng x· héi muèn tån t¹i th× ph¶i lao ®éng
s¶n xuÊt ra hµng ho¸, cña c¶i vËt chÊt phôc vô nhu cÇu con ngêi.
Trong ®ã thÞ trêng chøng kho¸n lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña nÒn s¶n
xuÊt hµng ho¸. ThÞ trêng chøng kho¸n nguyªn thuû ®· tån t¹i hµng tr¨m n¨m nay.
Vµo kho¶ng gi÷a thÕ kû XI ë t¹i nh÷ng thµnh phè trung t©m bu«n b¸n ë ph¬ng
T©y, c¸c th¬ng gia thêng tô tËp t¹i c¸c qu¸n Cafe ®Ó th¬ng lîng viÖc mua b¸n,
trao ®æi c¸c lo¹i hµng ho¸ (n«ng s¶n, kho¸ng s¶n, ngo¹i tÖ vµ gi¸ kho¸n ®éng ...).
§iÓm ®Æc biÖt lµ t¹i c¸c cuéc th¬ng lîng nµy, c¸c th¬ng gia chØ dïng lêi nãi ®Ó
trao ®æi víi nhau, kh«ng cã hµng ho¸, ngo¹i tÖ, gi¸ kho¸n ®éng s¶n, hay bÊt cø mét
lo¹i giÊy tê nµo. Nh÷ng cuéc th¬ng lîng nµy nh»m thèng nhÊt víi nhau, hîp
®ång mua b¸n, trao ®æi. Kh«ng biÕt do sù ph¸t triÓn cña c¸c th¬ng gia hay hiÖu
qu¶ cña kiÓu “th¬ng lîng” nµy mµ sè lîng ngêi tham gia ngµy cµng ®«ng lªn.
§Õn cuèi thêi Trung cæ, phiªn chî riªng nµy trë thµnh mét thÞ trêng vµ kho¶ng
c¸ch c¸c phiªn chî ngµy cµng rót ng¾n. Nh÷ng qui íc trao ®æi dÇn dÇn ®îc tu bæ
thµnh c¸c qui t¾c cã gi¸ trÞ b¾t buéc ®èi víi ngêi tham gia. Tõ ®ã thÞ trêng chøng
kho¸n b¾t ®Çu ®îc h×nh thµnh.
§Õn 1986 ë mét sè níc, c¸c gi¸ trÞ ®éng s¶n ®· lÇn lît ®îc yÕt gi¸ trªn
hÖ thèng vi tÝnh c¸c (yÕt gi¸ liªn tôc) nh vËy viÖc yÕt gi¸ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu,
kh«ng cßn ®îc tËp trung n÷a, kh«ng ®îc giao dÞch díi d¹ng giao miÖng. C¸c
nhµ giao dÞch sÏ truyÒn lÖnh cho c«ng ty chøng kho¸n cña m×nh th«ng qua ®iÓm
cuèi m¹ng vi tÝnh.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
4
N¨m 1991, hÖ thèng RELIT ®· tiªu chuÈn ho¸ tiÕn tr×nh thanh to¸n tiÒn vµ
giao dÞch chøng kho¸n. Sau khi ®· giao dÞch th¬ng lîng trªn thÞ trêng.
+ Thµnh lËp c¸c thÞ trêng biÕn tíng: 1986 ë Ph¸p lËp thÞ trêng Matif,
1987 thÞ trêng Monep. C¸c thÞ trêng nµy lËp ra cho c¸c nhµ qu¶n lý hå s¬ chøng
kho¸n phßng ngõa c¸c rñi ro liªn quan ®Õn biÕn ®éng vÒ cæ phiÕu, tØ lÖ l·i suÊt, tØ
gi¸ hèi ®o¸i. Vµ thÞ trêng nµy còng cã môc ®Ých t¨ng vèn kh¶ duy trªn thÞ trêng
giao ngay qua kh¶ n¨ng kinh doanh chªnh lÖch gi¸. Vµ ®©y còng lµ thÞ trêng thùc
sù trong thêi ®¹i míi.
Sù h×nh thµnh cña “TTCK” trªn thÕ giíi vµo thÕ kØ 15 vµ cïng víi th¨ng
trÇm cña lÞch sö nã vÉn tån t¹i ®Õn ngµy nay. Sau nhiÒu n¨m chê ®îi vµ chuÈn bÞ
vµo ngµy 11.7.1998. ChÝnh phñ níc ta ®· ký nghÞ ®Þnh 18/CP ban hµnh vÒ chøng
kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n. Vµ ngµy ®ã còng lµ ngµy ®¸nh dÊu sù ra ®êi cña
thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam.
2. Vai trß TTCK trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi cña m×nh, TTCK ®· cho thÊy vÞ trÝ kh«ng
thÓ thiÕu cña m×nh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Nã cã vai trß quan träng trong sù
nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng. TTCK lµ kªnh bæ
sung nguån vèn trung vµ dµi h¹n cho Nhµ níc vµ c¸c doanh nghiÖp. Nã lµ yÕu tè
h¹ tÇng quan träng nhÊt mét c«ng cô ®em l¹i nhiÒu lîi Ých. Vai trß cña TTCK th×
rÊt lµ nhiÒu nhng nh×n chung l¹i th× nã cã c¸c vai trß chñ yÕu sau:
a) T¹o vèn cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Nh ta ®· thÊy trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung kh«ng cã kh¸i
niÖm vÒ giao lu vèn vµ còng kh«ng cã nhu cÇu vÒ tiÒn vµ vèn ®Ó ®Çu t cho s¶n
xuÊt. NÒn kinh tÕ ho¹t ®éng nh mét cç m¸y chøng nh¾c díi sù chØ ®¹o tËp trung
cña Nhµ níc. C¬ chÕ ph©n phèi b×nh qu©n theo gi¸ c¶ bao cÊp ®· lµm tª liÖt chøc
n¨ng cña ®ång tiÒn ph¸ vì quan hÖ cung cÇu vµ qui luËt gi¸ trÞ. NÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn quÌ quÆt.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
5
Khi chuyÓn sang ch¬ chÕ thÞ trêng doanh nghiÖp chñ ®éng trong s¶n xuÊt
kinh doanh c¸c vÊn ®Ò ®Òu do thÞ trêng quyÕt ®Þnh. T¹o m«i trêng c¹nh tranh cho
c¸c doanh nghiÖp. Nhu cÇu giao lu vÒ vèn ®· xuÊt hiÖn, ph¶n ¸nh qui luËt cung
cÇu vµ qui lô©t gi¸ trÞ. Nhu cÇu nµy b¾t nguån tõ hai phÝa: ngêi cÇn vèn vµ ngêi
cã vèn.
Ngêi ta vÝ thÞ trêng chøng kho¸n, nh mét trung t©m thu gom mäi nguån
vèn tiÕt kiÖm lín nhá cña tõng bé phËn d©n c, nh mét nam ch©m cùc m¹nh thu
hót nguån vèn to lín tõ níc ngoµi, thu hót nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi tõ c¸c
doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc tµi chÝnh, chÝnh phñ, t¹o thµnh mét nguån vèn khæng lå
cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. §ång thêi nã t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Ó më
réng s¶n xuÊt kinh doanh vµ thu ®îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n, kÝch thÝch doanh nghiÖp
sö dông vèn cã hiÖu qu¶ b»ng c¸ch võa s¶n xuÊt võa mua b¸n chøng kho¸n. TTCK
gióp Nhµ níc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n nh ng©n s¸ch, h¹ tÇng c¬ së, trùc tiÕp
c¶i thiÖn ®êi sèng cña ngêi tiªu dïng.
b. ThÞ trêng chøng kho¸n t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp sö dông vèn
kinh doanh vµ cã hiÖu qu¶ h¬n.
Kh¶ n¨ng linh ®éng tøc th× cña chøng phiÕu lµ mét yÕu tè rÊt cÇn ®èi víi
nhµ ®Çu t khi ®Çu t vèn.
ThÞ trêng chøng kho¸n gióp doanh nghiÖp sö dông vèn linh ho¹t vµ tèi u.
Khi mét doanh nghiÖp cÇn vèn ®Ó më réng qui m« doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh
c¸c lo¹i chøng kho¸n ®Ó huy ®éng vèn. Ph¬ng thøc nµy cßn gäi lµ “vay vèn qua
ph¸t hµnh”. Doanh nghiÖp vay vèn cña ngêi cã tiÒn tÝch luü. Nh÷ng ngêi nµy
mong muèn ®Çu t tiÒn nhµn rçi vµo gi¸ trÞ ®éng s¶n. Doanh nghiÖp ph¸t hµnh cæ
phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu ®Ó ngêi d©n ghi mua, ph¸t hµnh cæ phiÕu doanh nghiÖp t¨ng
vèn tù cã b»ng c¸ch gãp vèn, cæ phiÕu. Khi ph¸t tr¸i phiÕu doanh nghiÖp ®· t¨ng
nguån vèn vay d©n.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

