Đề tài: Tổ chức công tác kế toán hàng tồn kho trong các Doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay

Chia sẻ: Mr Phongbg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

281
lượt xem 89
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong nền kinh tế thị trờng, các doanh nghiệp không những phải xác lập đợc vị trí của mình mà còn phải không ngừng phải v ơn lên để khẳng định sự tồn tại ở vị trí đó và tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn. Sự hiện diện của doanh nghiệp đó không phải bất biến. Vậy làm sao để có thể tạo dựng cho mình một tthế vững chãi trớc phong ba, thử thách của quy luật cạnh tranh đôi khi là nghiệt ngã của cơ chế thị trờng? Phải chăng doanh nghiệp cứ đảm bảo chất lợng sản phẩm là có thể thu hút, giữ chân khách hàng, từ đó...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Tổ chức công tác kế toán hàng tồn kho trong các Doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay

Môc lôc: Lêi më ®Çu 1 PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay. 3 I. C¬ së lý luËn chung vÒ hµng tån kho. 3 1. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña hµng tån kho. 3 2. C¸c lo¹i hµng tån kho. 3 3. Yªu cÇu vµ nhiÖm vô kÕ to¸n hµng tån kho. 4 II. Tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho. 5 1. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho. 5 2. Gi¸ gèc hµng tån kho. 5 3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho. 6 4. TrÞ gi¸ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc vµ lËp dù phßng. 7 5. Ghi nhËn chi phÝ. 7 6. Tr×nh bµy B¸o c¸o tµi chÝnh. 8 PhÇn II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay. 9 I. Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho. 9 1. Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho. 9 2. Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n hµng tån kho. 9 3. Tæ chøc tµi kho¶n chi tiÕt hµng tån kho. 10 4. Tæ chøc sæ kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho. 10 5. Tæ chøc b¸o c¸o kÕ to¸n hµng tån kho. 11 6. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho. 12 II. Ph¬ng ph¸o kÕ to¸n hµng tån kho. 12 1. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho. 12 2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho. 15 3. KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. 16 4. Ghi nhËn chi phÝ 17 1
5. ¶nh hëng cña kÕ to¸n hµng tån kho ®Õn chØ tiªu trªn B¸o c¸o tµi chÝnh. 18 PhÇn III. Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay. 20 1. VÒ ph¹m vi cña chØ tiªu hµng tån kho. 20 2. VÒ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho. 20 3. VÒ hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n hµng tån kho. 21 4. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n hµng tån kho. 24 5. VÒ chÕ ®é trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. 24 KÕt luËn. 26 2
Lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng ph¶i x¸c lËp ®îc vÞ trÝ cña m×nh mµ cßn ph¶i kh«ng ngõng ph¶i v¬n lªn ®Ó kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i ë vÞ trÝ ®ã vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. Sù hiÖn diÖn cña doanh nghiÖp ®ã kh«ng ph¶i bÊt biÕn. VËy lµm sao ®Ó cã thÓ t¹o dùng cho m×nh mét t thÕ v÷ng ch·i tríc phong ba, thö th¸ch cña quy luËt c¹nh tranh ®«i khi lµ nghiÖt ng· cña c¬ chÕ thÞ trêng? Ph¶i ch¨ng doanh nghiÖp cø ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm lµ cã thÓ thu hót, gi÷ ch©n kh¸ch hµng, tõ ®ã mµ ph¸t triÓn? C©u tr¶ lêi kh«ng ph¶i lµ nh vËy v× trong nh÷ng ®iÒu kiÖn réng më cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, mét lo¹i s¶n phÈm ®©u ph¶i chØ do mét doanh nghiÖp cung cÊp. Nh»m lµm cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp phï hîp víi nhu cÇu thÞ trêng, c¸c nhµ cung cÊp ®Òu ra søc t×m tßi, nghiªn cøu, ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt ®Ó ra m¾t nh÷ng thÕ hÖ s¶n phÈm ngµy cµng u viÖt h¬n. Tr¶ lêi cho c©u hái“ Tån t¹i hay kh«ng tån t¹i?”, mçi doanh nghiÖp ph¶i gi¶i quyÕt rÊt nhiÒu vÊn ®Ò kh¸c bªn c¹nh viÖc kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm trong ®ã vÊn ®Ò tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n hµng tån kho: ®óng, ®ñ vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh lµ mét gi¶i ph¸p Ýt tèn kÐm mµ rÊt hiÖu qu¶. ý thøc ®îc t¸c dông to lín cña viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó t¹o ra lîi thÕ trong c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp lu«n c¶i tiÕn c«ng t¸c kÕ to¸n phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý cña Nhµ níc trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ChÕ ®é KÕ to¸n ViÖt Nam hiÖn hµnh, ChuÈn mùc KÕ to¸n ViÖt Nam nãi riªng vµ ChuÈn mùc KÕ to¸n Quèc tÕ nãi chung. §Ó c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n hµng tån kho nãi riªng ttrë thµnh c«ng cô h÷u hiÖu h¬n trong viÖc t¹o qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh hiÖu qu¶ ®em l¹i lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, cÇn ®i s©u nghiªn cøu mét c¸ch cô thÓ ®Ó t×m ra nh÷ng u ®iÓm ®Ó ph¸t huy vµ nh÷ng bÊt cËp, víng m¾c ®Ó kiÕn nghÞ ®ång thêi ®a ra nh÷ng ph¬ng 3
híng, gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m x©y dùng hoµn thiÖn ChÕ ®é KÕ to¸n vµ ChuÈn mùc KÕ to¸n ViÖt Nam víi môc ®Ých ph¸t huy h¬n n÷a t¸c dông vai trß cña kÕ to¸n. §ång thêi trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu Êy còg chÝnh lµ qu¸ tr×nh em ®îc tiÕp cËn víi thùc tiÔn c«ng viÖc kÕ to¸n, gióp em n©ng cao kiÕn thøc vµ nghiÖp vô kÕ to¸n cña m×nh. XuÊt ph¸t tõ lý luËn vµ thùc tiÔn nh vËy, em ®· chän ®Ò tµi: “ Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n hµng tån kho trong c¸c Doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay” cho ®Ò ¸n m«n häc cña m×nh. Néi dung ®Ò ¸n m«n häc gåm nh÷ng phÇn sau: PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay. PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay. PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay. Trong mét kho¶ng thêi gian h¹n chÕ vµ kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô kÕ to¸n cßn h¹n hÑp, ch¾c r»ng ®Ò ¸n m«n häc cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®îc sù gãp ý phª b×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o. §Ó hoµn thµnh tèt ®Ò ¸n m«n häc em ®· ®îc c« gi¸o §Æng Thuý H»ng híng dÉn vµ gióp ®ì tËn t×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Sinh viªn thùc hiÖn: NguyÔn ThÞ Ph¬ng Thu 4
PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay. I. C¬ së lý luËn chung vÒ hµng tån kho. 1. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña hµng tån kho. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi mét c¸ch cã ý thøc, cã môc ®Ých c¸c yÕu tè ®Çu vµo, s¶n xuÊt t¹o ra c¸c s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ngêi s¶n xuÊt ph¶i bá ra chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng hay nãi c¸ch kh¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹nh mua, dù tr÷, s¶n xuÊt vµ tiªu thô c¸c yÕu tè ®Çu vµo nãi trªn. §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i ®¶m b¶o viÖc cung cÊp vËt t ®Çy ®ñ kÞp thêi c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, ®ã lµ ®èi tîng lao ®éng cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm. §èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i ph¶i ®¶m b¶o mua, dù tr÷ hµng ho¸ hîp lý c¶ vÒ sè lîng, chÊt lîng vµ gi¸ trÞ. C¸c yÕu tè ®Çu vµo: vËt t, hµng ho¸ tham gia phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc gäi chung lµ hµng tån kho. §èi víi kÕ to¸n: “ Hµng tån kho lµ chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh trÞ gi¸ c¸c lo¹i tµi s¶n dù tr÷ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp (sau khi ®· trõ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho) ®Õn thêi ®iÓm b¸o c¸o”. Nh vËy kh¸i niÖm hµng tån kho theo quan ®iÓm cña kÕ to¸n ph¶i lµ nh÷ng tµi s¶n: - §îc gi÷ ®Ó b¸n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh b×nh thêng. - §ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. - Nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô ®Ó sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc cung cÊp dÞch vô. §ång thêi gi¸ trÞ cña chóng ph¶i lµ gi¸ trÞ khi tr×nh bµy trªn B¸o c¸o tµi chÝnh, lµ gi¸ trÞ cña hµng tån kho hiÖn cã t¹i thêi ®iÓm lËp B¸o c¸o tµi chÝnh. 2. C¸c lo¹i hµng tån kho. Theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh ë ViÖt Nam hµng tån kho bao gåm: 5
- Hµng ho¸ mua vÒ ®Ó b¸n bao gåm: Hµng ho¸ tån kho, hµng mua ®ang ®i trªn ®êng, hµng göi b¸n, hµng ho¸ göi ®i gia c«ng chÕ biÕn - Thµnh phÈm tån kho vµ thµnh phÈm göi ®i b¸n. - Nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô tån kho, göi ®i gia c«ng chÕ biÕn vµ ®· mua ®ang ®i trªn ®êng. - S¶n phÈm dë dang bao gåm: s¶n phÈm cha hoµn thµnh, s¶n phÈm hoµn thµnh cha lµm thñ tôc nhËp kho. - Chi phÝ dÞch vô dë dang. 3. Yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n hµng tån kho. KÕ to¸n hµng tån kho lµ qu¸ tr×nh theo dâi vµ ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c ®èi tîng kÕ to¸n thuéc nhãm hµng tån kho: nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, hµng mua ®ang ®i trªn ®êng, hµng ho¸ vµ hµng göi ®i b¸n. Muèn theo dâi, ph¶n ¸nh kÞp thêi sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña hµng tån kho l¹i ph¶i dùa trªn c¬ së xem xÐt tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc lu©n chuyÓn hµng tån kho, ®ång thêi tÝnh to¸n ®óng vµ ®ñ trÞ gi¸ vèn hµng tån kho nhËp, xuÊt, tiªu thô theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ tµi chÝnh, tr¸nh l·i gi¶, lç thËt. §iÒu nµy cã ý nghÜa hÕt søc quan träng vµ thiÕt thùc ®èi víi viÖc t¨ng cêng, c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý ®«i víi hµng tån kho ë tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp nãi riªng vµ qu¶n lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp nãi chung. §Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý hµng tån kho kÞp thêi cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kÕ to¸n hµng tån kho cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: - Ghi chÐp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh lu©n chuyÓn cña vËt t, hµng ho¸ c¶ vÒ gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt. TÝnh to¸n ®óng ®¾n trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t, hµng ho¸ nhËp, xuÊt kho vµ tiªu thô nh»m cung cÊp th«ng tin kÞp thêi vµ chÝnh x¸c phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. 6
- KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹nh vÒ mua vËt t hµng ho¸, kÕ ho¹nh sö dông vËt t cho s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹nh b¸n hµng ho¸. - Tæ chøc kÕ to¸n phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho cung cÊp th«ng tin phôc vô cho viÖc lËp B¸o c¸o tµi chÝnh vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh II. Tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho. Hµng tån kho lµ mét chØ tiªu rÊt quan träng cña doanh nghiÖp, lµ mét bé phËn tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín t¹i doanh nghiÖp, viÖc qu¶n lý, sñ dông cã hiÖu qu¶ hµng tån kho lµ mét trong nh÷ng nh©n tè mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qña kinh vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, ®ång thêi nã cã ¶nh hëng lín ®Õn uy tÝn cña doanh nghiÖp trong kinh doanh. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c kÕ to¸n bé phËn tµi s¶n quan träng vµ phøc t¹p nµy, Nhµ níc ngoµi viÖc ban hµnh chÕ ®é kÕ to¸n ®Ó híng dÉn ghi chÐp thèng nhÊt c¸c ho¹t ®éng hµng tån kho, Nhµ níc ®· cã quy ®Þnh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò rÊt c¬ b¶n mang tÝnh nguyªn t¾c vµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n vÒ hµng tån kho lµm c¬ së ghi chÐp kÕ to¸n vµ B¸o c¸o tµi chÝnh chung cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ mäi lo¹i hinhf doanh nghiÖp. Nh÷ng nguyªn t¾c vµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n c¬ b¶n chung nhÊt vÒ hµng tån kho ®îc gäi lµ ChuÈn mùc KÕ to¸n hµng tån kho (ChuÈn mùc sè 02- Hµng tån kho). ChuÈn mùc KÕ to¸n hµng tån kho ®Ò cËp c¸c néi dung liªn quan ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ, gi¸ thµnh lµm c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh lîi nhuËn kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. 1. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho. Hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ gèc. Trêng hîp gÝa trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc thÊp h¬n gi¸ gèc th× ph¶i tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc. 2. Gi¸ gèc hµng tån kho. Gi¸ gèc hµng tån kho bao gåm: chi phÝ mua, chi phÝ chÕ biÕn vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc ttiÕp kh¸c ®Ó cã ®îc hµng tån kho ë ®Þa ®iÓm vµ tr¹ng th¸i hiÖn t¹i. 7
2.1. Chi phÝ mua. Chi phÝ mua cña hµng tån kho bao gåm gi¸ mua, c¸c lo¹i thuÕ kh«ng ®îc hoµn l¹i, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n trong qu¸ tr×nh mua hµng vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc mua hµng tån kho. C¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i vµ gi¶m gi¸ hµng mua do hµng mua kh«ng ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt ®îc trõ khái chi phÝ mua. 2.2. Chi phÝ chÕ biÕn. Chi phÝ chÕ biÕn hµng tån kho bao gåm nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn s¶n phÈm s¶n xuÊt, nh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thµnh thµnh phÈm. - - Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp, thêng kh«ng thay ®æi theo khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt nh chi phÝ khÊu hao, chi phÝ b¶o dìng m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ xëng …vµ chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh ë c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm ®îc dùa trªn c«ng suÊt b×nh thêng cña m¸y mãc s¶n xuÊt. C«ng suÊt b×nh thêng lµ sè lîng s¶n phÈm ®¹t ®îc ë møc trung b×nh trong c¸c ®iÒu kiÖn b×nh thêng. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp, thêng thay ®æi trùc tiÕp hoÆc gÇn nh trùc tiÕp theo khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu gi¸n tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng gi¸n tiÕp. Chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi ®îc ph©n bæ hÕt vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh. 2.3. Chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c. Chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c tÝnh vµo gi¸ gèc hµng tån kho bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ngoµi chi phÝ mua vµ chi phÝ chÕ biÕn biÕn hµng tån kho. VÝ dô, trong gi¸ gèc thµnh phÈm cã thÓ bao gåm chi phÝ thiÕt kÕ s¶n phÈm cho mét ®¬n ®Æt hµng cô thÓ. 8
2.4. Chi phÝ kh«ng tÝnh vµo gi¸ gèc hµng tån kho. Chi phÝ kh«ng tÝnh vµo gi¸ gèc hµng tån kho gåm: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, chi phÝ nh©n c«ng vµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh ph¸t sinh trªn møc b×nh thêng. - Chi phÝ b¶o qu¶n hµng tån kho trõ c¸c kho¶n chi phÝ b¶o qu¶n hµng tån kho cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕp theo. - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 2.5. Chi phÝ cung cÊp dÞch vô. Chi phÝ cung cÊp dÞch vô bao gåm chi phÝ nh©n viªn vµ c¸c chi phÝ kh¸c liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc cung cÊp dÞch vô nh chi phÝ gi¸m s¸t vµ c¸c chi phÝ chung cã liªn quan: chi phÝ nh©n viªn, chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn b¸n hµng vµ qu¶n lý doanh nghiÖp kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ cung cÊp dÞch vô. 3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho. ViÖc tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho ®îc ¸p dông theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau: - Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh - Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn - Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc - Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc 4. TrÞ gi¸ thuÇn cã thÓ thùc hiªn ®îc vµ lËp dù phßng. Gi¸ trÞ hµng tån kho kh«ng thu håi ®ñ khi hµng tån kho bÞ h háng, lçi thêi, gi¸ b¸n bÞ gi¶m, hoÆc chi phÝ, chi phÝ ®Ó b¸n hµng t¨ng lªn. ViÖc ghi gi¶m gi¸ gèc hµng tån kho cho b»ng víi gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc lµ phï hîp v¬Ý nguyªn t¾c tµi s¶n kh«ng ®îc ph¶n ¸nh lín h¬n gi¸ trÞ thùc hiÖn íc tÝnh tõ viÖc b¸n hµng hay sö dông chóng. Cuèi kú kÕ to¸n hµng n¨m, khi gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc cña hµng tån kho nhá h¬n gi¸ gèc th× ph¶i lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Sè dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®îc lËp lµ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ gèc 9
cña hµng tån kho lín h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc cña chóng. ViÖc lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së tõng mÆt hµng tån kho. §èi víi dÞch vô cung cÊp dë dang, viÖc lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®îc tÝnh theo tõng lo¹i dÞch vô cã møc gi¸ riªng biÖt. Cuèi kú kÕ to¸n n¨m tiÕp theo ph¶i thùc hiÖn ®¸nh gi¸ míi vÒ trÞ gi¸ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc cña hµng tån kho cuèi n¨m ®ã. Trêng hîp cuèi kú kÕ to¸n n¨m nay, nÕu kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i lËp thÊp h¬n kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho d· lËp ë cuèi kú kÕ to¸n n¨m tríc th× sè chªnh lÖch lín h¬n ph¶i ®îc hoµn nhËp ®Ó ®¶m b¶o cho gi¸ trÞ cña hµng tån kho ph¶n ¸nh trªn B¸o c¸o tµi chÝnh lµ theo gi¸ gèc( nÕu gi¸ gèc nhá h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc) hoÆc theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc( nÕu gi¸ gèc lín h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc). 5. Ghi nhËn chi phÝ. Khi b¸n hµng tån kho, gi¸ gèc cña hµng tån kho ®· b¸n ®îc ghi nhËn lµ chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú phï hîp víi doanh thu liªn quan ®Õn chóng ®îc ghi nhËn. TÊt c¶ c¸c kho¶n chªnh lÖch gi÷a kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m nay lín h¬n kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®· lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m tríc, c¸c kho¶n hao hôt, mÊt m¸t cña hµng tån kho sau khi trõ phÇn båi thêng tr¸ch nhiÖm do c¸ nh©n g©y ra, vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ph©n bæ, ®îc ghi nhËn lµ chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú. Trêng hîp kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®îc lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m nay nhá h¬n kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®· lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m tríc, th× sè chªnh lÖch lín h¬n ph¶i ®îc hoµn nhËp ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh. Ghi nhËn gi¸ trÞ hµng tån kho ®· b¸n vµo chi phÝ trong kú ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c phï hîp gi÷a chi phÝ vµ doanh thu. 6. Tr×nh bµy B¸o c¸o tµi chÝnh. Trong B¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i tr×nh bµy: 10
- - C¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông trong viÖc ®¸nh gi¸ hµng tån kho, gåm c¶ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho. - -Gi¸ gèc cña tæng sè hµng tån kho vµ gi¸ gèc cña tõng lo¹i hµng tån kho ®îc ph©n lo¹i phï hîp víi doanh nghiÖp. - - Gi¸ trÞ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho - - Gi¸ trÞ hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho - - Nh÷ng trêng hîp hay sù kiÖn dÉn ®Õn viiec trÝch lËp thªm hoÆc hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho - - Gi¸ trÞ ghi sæ cña hµng tån kho( Gi¸ gèc trõ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho) ®· dïng ®Ó thÕ chÊp, cÇm cè ®¶m b¶o cho c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶. - PhÇn II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay. I. Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho. 1. Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho. Tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña doanh nghiÖp ®Ó tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho. Tríc hÕt cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®èi tîng vµ tiªu thøc( chØ tiªu) cÇn theo dâi chi tiÕt hµng tån kho, nh: tõng ®¬n vÞ( bé phËn) phô thuéc, tõng kho hoÆc tõng quÇy( tõng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm vËt chÊt), tõng mÆt hµng tån kho, sè tiÒn… Trªn c¬ së ®ã kÕ to¸n thiÕt kÕ tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n, tµi kho¶n chi tiÕt, sæ chi tiÕt, b¸o c¸o hµng tån kho ®Ó h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho. CÊu tróc tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho ë doanh nghiÖp ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: 11
------- 5. 2. Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n. Lµ nh÷ng chøng tõ vÒ hµng tån kho trong hÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n cña kÕ to¸n tµi chÝnh quy ®Þnh. Tuy nhiªn ®Ó phôc vô cho kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho cña doanh nghiÖp th× trªn chøng tõ hµng tån kho ph¶i ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin chi tiÕt theo yªu cÇu qu¶n lý chi tiÕt nh ngoµi c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña chøng tõ cßn cÇn chi tiÕt tªn mÆt hµng, kho hµng( quÇy), ®¬n vÞ( bé phËn) nhËp, xuÊt kho hoÆc sö dông hµng, chi tiÕt sèlîng, sètiÒn…V× vËy viÖc lËp chøng tõ kÕ to¸n hµng tån kho ph¶i ®îc quy ®Þnh chi tiÕt cô thÓ sao cho ®¸p øng ®îc ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin chi tiÕt, phôc vô cho viÖc ghi sæ sau nµy. 3. Tæ chøc tµi kho¶n chi tiÕt. C¸c tµi kho¶n hµng tån kho cÇn ®îc më chi tiÕt theo c¸c cÊp nh cÊu tróc tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho ë doanh nghiÖp ThÝ dô: Më tµi kho¶n chi tiÕt TK 156- Hµng ho¸ TK 156.1- Gi¸ mua 15611- §¬n vÞ A 156111- Kho sè 1 156112- Kho sè 2 12
15612- §¬n vÞ B 156121- Kho sè 1 156122- Kho sè 2 TK 156.2- Chi phÝ mua 4. Tæ chøc sæ kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho. Tuú theo tõng cÊp chi tiÕt cña tµi kho¶n hµng tån kho ®Ó thiÕt kÕ mÉu sæ chi tiÕt cho phï hîp. MÉu sæ chi tiÕt theo dâi tõng mÆt hµng: Sæ chi tiÕt hµng tån kho Tµi kho¶n: §¬n vÞ: Kho qu¶n lý: Tªn hµng: §¬n vÞ tÝnh: Sè lîng tån kho tèi ®a: Sè lîng tån kho tèi thiÓu: Chøng tõ TrÝch NhËp XuÊt Tån Sè Ngµy yÕu Sl §G TT SL §G TT SL §G TT Tån §K … … … Céng FS Tån CK 5. Tæ chøc b¸o c¸o kÕ to¸n hµng tån kho: 13
B¸o c¸o hµng tån kho thêng ®îc lËp cho tõng ®èi tîng hµng tån kho( tµi kho¶n), tõng kho tõng ®¬n vÞ hoÆc tõng bé phËn… ®iÒu nµy xu©t ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp cÇn nh÷ng th«ng tin nµo vÒ hµng tån kho. B¸o c¸o hµng tån kho chÝnh lµ B¸o c¸o tæng hîp NhËp, xuÊt, tån vËt t, hµng ho¸… C¬ së ®Ó lËp b¸o c¸o hµng tån kho lµ c¸c sæ chi tiÕt hµng tån kho theo tõng mÆt hµng hoÆc dùa vaß thÎ kho cña thñ kho ghi chÐp sau khi ®· ®îc kÕ to¸n kiÓm tra, ®èi chiÕu. MÉu cña B¸o c¸o hµng tån kho: B¸o c¸o hµng tån kho Tµi kho¶n: §¬n vÞ: Kho qu¶n lý: tt Tªn § M §Þnh Tån §K NhËp XuÊt Tån CK hµng v · møc t s tån è kho T T S § T S § T S § T S § T t ® L G T L G T L G T L G T 1 A Céng 6. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho. 6.1. KÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p më thÎ song song. Theo ph¬ng ph¸p nµy ë phßng kÕ to¸n më c¸c sæ chi tiÕt hµng tån kho theo tõng mÆt hµng ë tõng kho, viÖc ghi chÐp trªn c¸c sæ chi tiÕt( mÉu trªn) còng gièng nh thñ kho ghi chÐp trªn thÎ kho( theo dâi c¶ sè lîng vµ thµnh tiÒn). §Þnh kú vµo cuèi th¸ng( quý) kÕ to¸n vµ thñ kho ®èi chiÕu 2 bé thÎ kho 14
vµ sæ chi tiÕt víi nhau, sau ®ã kÕ to¸n dùa vµo c¸c sæ chi tiÕt ®Ó lËp b¸o c¸o hµng tån kho( B¸o c¸o nhËp, xuÊt, tån kho). 6.2. KÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p sæ sè d. Theo ph¬ng ph¸p nµy, thñ kho theo dâi hµng tån kho vÒ mÆt sè lîng trªn c¸c thÎ kho (theo tõng mÆt hµng), cßn kÕ to¸n chØ theo dâi t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña hµng tån kho víi sè tiÒn trªn c¸c sæ chi tiÕt më theo tõng ®¬n vÞ( bé phËn), tõng kho( quÇy). Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú ng¾n tõ 2 ®Õn 3 ngµy kÕ to¸n hµng tån kho kiÓm tra ®èi chiÕu viÖc ghi chÐp trªn c¸c thÎ kho cña thñ kho. §Õn cuèi kú kÕ to¸n kiÓm tra lÇn cuèi viÖc ghi thÎ kho cña thñ kho, sau ®ã c¨n cø vµo c¸c thÎ kho ®· ®îc kiÓm tra, kÕ to¸n lËp b¸o c¸o hµng tån kho. II. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho. ChuÈn mùc KÕ to¸n Quèc tÕ IAS 2 “Hµng tån kho” ®· quy ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho dùa trªn nguyªn t¾c nguyªn gi¸, ®ång thêi híng dÉn viÖc x¸c ®Þnh vµ h¹ch to¸n gi¸ trÞ hµng tån kho vµo chi phÝ còng nh c¸c c«ng thøc tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho. 1. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho. Hµng tån kho ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ thùc tÕ cña nã, ®ã lµ gi¸ mua thùc tÕ céng chi phÝ mua hµng, tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ghi chÐp kÕ to¸n cã thÓ sö dông hai lo¹i gi¸ ®Ó ghi: gi¸ h¹ch to¸n( gi¸ cè ®Þnh), gi¸ thùc tÕ. Gi¸ cè ®Þnh lµ gi¸ ®îc doanh nghiÖp quy ®Þnh ®Ó thuËn tiÖn trong qu¸ tr×nh ghi chÐp hµng nhËp, xuÊt trong kú nhng ®Õn cuèi kú ph¶i ®îc ®iÒu chØnh l¹i theo gi¸ thùc tÕ. Gi¸ thùc tÕ cña hµng nhËp kho biÕn ®éng thêng xuyªn, do dã víi hµng xuÊt kho, hµng tån kho cÇn ph¶i x¸c ®Þnh l¹i gi¸ thùc tÕ theo mét trong bèn ph¬ng ph¸p: - Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. - Ph¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n. - Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc (FIFO) 15
- Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc (LIFO) 1.1. KÕ to¸n hµng tån kho theo gi¸ mua thùc tÕ. Theo ph¬ng ph¸p nµy, khi nhËp kho hµng ho¸ kÕ to¸n ghi theo gi¸ trÞ mua thùc tÕ cña tõng lÇn nhËp hµng, sè tiÒn chi phÝ trong qu¸ tr×nh mua hµng ®îc h¹ch to¸n riªng ®Ó cuèi th¸ng ph©n bæ cho hµng xuÊt kho nh»m x¸c ®Þnh ®îc gi¸ vèn hµng xuÊt kho. V× mçi lÇn nhËp hµng theo tõng nguån nhËp kh¸c nhau cã gi¸ mua thùc tÕ kh¸c nhau, nªn khi xuÊt kho kÕ to¸n ph¶i tÝnh trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho theo ph¬ng ph¸p tÝnh ®· ®¨ng ký. ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy ®îc tr×nh bµy trªn “ ThuyÕt minh B¸o c¸o tµi chÝnh” vµ nã ®îc sö dông trong nhiÒu kú kÕ to¸n. a/ Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ trÞ xuÊt kho cña thø hµng nµo còng ®îc x¸c ®Þnh theo ®óng gi¸ nhËp kho cña nã. §©y lµ ph¬ng ph¸p lý tëng nhÊt nã tu©n thñ nguyªn t¾c phï hîp cña h¹ch to¸n kÕ to¸n: chi phÝ thùc tÕ phï hîp víi doanh thu thùc tÕ. Gi¸ trÞ cña vËt t xuÊt dïng cho s¶n xuÊt phï hîp víi thµnh phÈm mµ nã t¹o ra vµ gi¸ trÞ cña hµng xuÊt kho ®em b¸n phï hîp víi doanh thu mµ nã t¹o ra. H¬n n÷a, gi¸ trÞ hµng tån kho vµ ®îc ph¶n ¸nh ®óng theo gi¸ trÞ thùc tÕ cña nã. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¾t khe, chØ cã thÓ ¸p dông khi hµng tån kho cã thÓ ph©n biÖt, chia t¸ch ra thµnh tõng lo¹i, tõng thø riªng rÏ. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i vËt t, hµng ho¸ th× kh«ng thÓ ¸p dông ®îc ph¬ng ph¸p nµy. b/ Ph¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n. GÝa trÞ hµng xuÊt kho ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së b×nh qu©n ho¸ gi¸ trÞ cña tÊt c¶ hµng nhËp kho trong kú vµ tån ®Çu kú. §©y lµ ph¬ng ph¸p cã ý nghÜa vÒ mÆt thùc tiÔn h¬n lµ c¬ së lý thuyÕt, chÝnh x¸c vµ dÔ ¸p dông nhÊt trong thùc tiÔn. c/ Ph¬ng ph¸p nhËp trø¬c, xuÊt tríc( FIFO). 16
Gi¶ ®Þnh r»ng nh÷ng hµng ®îc nhËp kho tríc th× sÏ ®îc xuÊt kho tríc. u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ nã gÇn ®óng víi luång nhËp, xuÊt hµng trong thùc tÕ. Trong trêng hîp hµng ho¸, vËt t ®îc qu¶n lý theo ®óng h×nh thøc nhËp tríc, xuÊt tríc, ph¬ng ph¸p nµy sÏ gÇn víi ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh vµ do ®ã sÏ ph¶n ¸nh t¬ng ®èi chÝnh x¸c gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ xuÊt kho vµ tån kho. H¬n n÷a, gi¸ trÞ hµng tån kho sÏ ®îc ph¶n ¸nh gÇn s¸t víi gi¸ trÞ thÞ trßng. Bëi v× vËy, gi¸ trÞ hµng tån kho sÏ bao gåm gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ ®îc mua ë nh÷ng lÇn mua sau cïng. Tuy nhiªn, nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ lµm cho doanh thu hiÖn t¹i kh«ng phï hîp víi nh÷ng kho¶n chi phÝ hiÖn t¹i. Theo ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc, doanh thu hiÖn t¹i ®îc t¹o ra bëi gi¸ trÞ cña vËt t, hµng ho¸ ®· ®îc mua vµo tõ c¸ch ®ã rÊt l©u. d/ Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc( LIFO). Gi¶ ®Þnh r»ng, nh÷ng vËt t, hµng ho¸ ®îc nhËp kho sau cïng sÏ xuÊt ra tríc tiªn. u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ nã lµm cho nh÷ng kho¶n doanh thu hiÖn t¹i ®îc phï hîp víi nh÷ng kho¶n chi phÝ hiÖn t¹i. V× theo ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc doanh thu hiÖn t¹i ®îc t¹o ra bëi gi¸ trÞ cña vËt t, hµng ho¸ võa míi ®îc mua vµo ngay gÇn ®ã. Bªn c¹nh ®ã, ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc còng cã nh÷ng nhîc ®iÓm: ph¬ng ph¸p nµy bá qua viÖc nhËp xuÊt vËt t, hµng ho¸ trong thùc tÕ. VËt t, hµng ho¸ th«ng thêng ®îc qu¶n lý gÇn nh theo kiÓu nhËp tríc, xuÊt tríc. Nhng ph¬ng ph¸p nµy l¹i gi¶ ®Þnh r»ng vËt t, hµng ho¸ ®îc qu¶n lý theo kiÓu nhËp sau, xuÊt tríc. Mét nhîc ®iÓm kh¸c lµ gi¸ trÞ hµng tån kho ®îc ph¶n ¸nh thÊp h¬n so víi gi¸ trÞ thùc tÕ cña nã. Bëi v×, theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ trÞ hµng tån kho sÏ bao gåm gi¸ trÞ cña nh÷ng vËt t, hµng ho¸ ®îc nhËp vµo ®Çu tiªn víi gi¸ thÊp h¬n so víi gi¸ hiÖn thêi. Do gÝa trÞ hµng tån kho ®îc ph¶n ¸nh thÊp h¬n víi gi¸ trÞ thùc tÕ, vèn lu ®éng cña ®¬n vÞ kinh doanh còng ®îc ph¶n ¸nh thÊp h¬n so víi thùc tÕ. §iÒu nµy lµm 17
cho kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp bÞ nh×n nhËn lµ kÐm h¬n so víi kh¶ n¨ng thùc tÕ . 1.2. KÕ to¸n hµng tån kho theo gi¸ h¹ch to¸n. §èi víi c¸c doanh nghiÖp mua vËt t hµng ho¸ thêng xuyªn cã sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶, khèi lîng vµ chñng lo¹i th× cã thÓ sö dông gi¸ h¹ch to¸n ( ph¬ng ph¸p hÖ sè gi¸) ®Ó tÝnh. Theo ph¬ng ph¸p nµy, hµng ngµy kÕ to¸n sÏ ghi sæ theo gi¸ h¹ch to¸n, cuèi kú míi tÝnh to¸n, ®iÒu chØnh chªnh lÖch gi÷a gi¸ h¹ch to¸n vµ gi¸ thùc tÕ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n tæng hîp. HÖ sè gi¸ = Thùc tÕ hiÖn nay rÊt Ýt doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó kÕ to¸n hµng tån kho, do vËy ph¬ng ph¸p nµy còng Ýt ®îc ¸p dông. H¹n chÕ cña ph¬ng ph¸p nµy lµ b×nh qu©n ho¸ sù biÕn ®éng cña gi¸( che dÊu sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶). 2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho. 2.1. KÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh thêng xuyªn, liªn tôc, cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho vËt t, hµng ho¸ trªn sæ kÕ to¸n. §Ó theo dâi sè hiÖn cã vµ ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hµng tån kho trong kú, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n hµng tån kho( nhãm tµi kho¶n 15 – hµng tån kho) 2.2. KÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. KÕ to¸n hµng tån kho lµ qu¸ tr×nh theo dâi vµ ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c ®èi tîng kÕ to¸n thuéc nhãm hµng tån kho: nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, hµng mua ®ang ®i trªn ®êng, hµng ho¸ vµ göi ®i b¸n. Tuú thuéc ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, sè lîng, chñng lo¹i vËt t, hµng 18
ho¸ vµ yªu cÇu qu¶n lý ®Ó cã sù vËn dông mét trong hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho thÝch hîp vµ nhÊt qu¸n trong niªn ®é kÕ to¸n. Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho cuèi kú cña vËt t, hµng ho¸ trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ tõ ®ã tÝnh ra gi¸ trÞ cña hµng ho¸, vËt t ®É xuÊt dïng trong kú. Nh vËy, theo ph¬ng ph¸p nµy mäi sù biÕn ®éng cña vËt t, hµng ho¸ (nhËp kho, xuÊt kho) kh«ng ®îc theo dâi, ph¶n ¸nh trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho. Do vËy ®Ó ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hµng tån kho trong kú, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n 611 “Mua hµng”, tµi kho¶n 631 “ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt”. 3. KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho lµ dù phßng phÇn gi¸ trÞ bÞ tæn thÊt do gi¶m gi¸ c¸c lo¹i vËt t, thµnh phÈm, hµng ho¸ tån kho cã thÓ x¶y ra trong n¨m kÕ ho¹ch. 3.1. §èi tîng vµ ®iÒu kiÖn lËp dù phßng tæn thÊt. a/ §èi tîng: Nguyªn vËt liÖu, dông cô dïng cho s¶n xuÊt, vËt t hµng ho¸ thµnh phÈm tån kho mµ gi¸ trªn thÞ trêng thÊp h¬n gi¸ ®ang ho¹ch to¸n thÊp h¬n trªn sæ kÕ to¸n. b/ §iÒu kiÖn lËp dù phßng: §èi víi vËt t hµng ho¸ tån kho khi trÝch lËp dù phßng ph¶i cã ho¸ ®¬n, chøng tõ hîp ph¸p theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh hoÆc c¸c b»ng chøng kh¸c chøng minh gi¸ vèn vËt t , hµng ho¸ tån kho, lµ nh÷ng vËt t hµng ho¸ thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp tån kho t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cã gi¸ trÞ thu håi hoÆc gi¸ thÞ trêng thÊp h¬n gi¸ ghi trªn sæ kÕ to¸n . VËt t, hµng ho¸ tån kho bÞ gi¶m gi¸ so víi gi¸ ghi trªn sæ kÕ to¸n bao gåm: vËt t, hµng ho¸ tån kho bÞ h háng kÐm, mÊt phÈm chÊt, bÞ lçi thêi hoÆc gi¸ b¸n bÞ gi¶m theo mÆt b»ng chung trªn thÞ trêng. Trêng hîp vËt t, hµng ho¸ cã gi¸ trÞ bÞ gi¶m so víi g¸i ghi trªn sæ kÕ to¸n nhng gi¸ b¸n s¶n phÈm dÞch vô 19
®îc s¶n xuÊt tõ vËt t, hµng ho¸ nµy kh«ng bÞ gi¶m gi¸ th× kh«ng bÞ trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ vËt t, hµng ho¸ tån kho. 3.2. Ph¬ng ph¸p lËp d phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. a/ Thêi ®iÓm lËp: ViÖc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho®îc thùc hiÖn ë thêi ®iÓm kho¸ sæ kÕ to¸n ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m. Trêng hîp doanh nghiÖp ®îc Bé Tµi chÝnh chÊp thuËn ¸p dông n¨m tµi chÝnh kh¸c víi n¨m d¬ng lÞch( b¾t ®Çu tõ ngµy 1/1 vµ kÕt thóc ngµy 31/12 hµng n¨m) th× thêi ®iÓm lËp dù phßng lµ ngµy cuèi cïng cña n¨m tµi chÝnh. Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®îc trÝch tríc vµo chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh n¨m b¸o c¸o cña doanh nghiÖp, gióp cho doanh nghiÖp cã nguån tµi chÝnh ®Ó bï ®¾p kho¶n tæn thÊt cã thÓ x¶y ra trong n¨m kÕ ho¹ch, nh»m b¶o toµn vèn kinh doanh, ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ tån kho kh«ng cao h¬n gi¸ c¶ trªn thÞ trêng hoÆc gi¸ trÞ cã thÓ thu ®îc t¹i thêi ®iÓm lËp B¸o c¸o tµi chÝnh. b/ C«ng thøc tÝnh: Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh gi¶m gi¸, sè lîng tån kho thùc tÕ cña tõng lo¹i vËt t hµng ho¸ ®Ó x¸c ®Þnh møc dù phßng theo c«ng thøc: Gi¸ thùc tÕ trªn thÞ trêng cña c¸c lo¹i vËt t, thµnh phÈm, hµng ho¸ tån kho gi¶m gi¸ t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. 3.3. KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Cuèi niªn ®é kÕ to¸n doanh nghiÖo c¨n cø vµo t×nh h×nh gi¶m gi¸ cña sè lîng hµng tån kho thùc tÕ, kÕ to¸n tÝnh, x¸c ®Þnh møc trÝch lËp míi hoÆc lËp bæ sung ®ù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho( nÕu sè ph¶i lËp dù phßng n¨m nay lín h¬n sè ®· lËp dù phßng n¨m tríc), ghi: Nî TK 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 159 – Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho 20