intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 

Đề tài tốt nghiệp: Thực trạng và giải pháp để nâng cao hiệu quả của đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST
Báo xấu
203
lượt xem 51
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước đòi hỏi phải có nguồn nhân lực , vốn và tài nguyên . Đối với Việt Nam , cả hai nguồn lực tài chính và tài nguyên thiên nhiên đều rất hạn chế nên nguồn lực con người đương nhiên đóng vai trò quyết định .So với các nước láng giềng chúng ta có lợi thế đông dân , tuy nhiên nếu không được qua đào tạo thì dân đông sẽ là gánh nặng dân số còn nếu được qua đào tạo chu đáo thì đó sẽ là nguồn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài tốt nghiệp: Thực trạng và giải pháp để nâng cao hiệu quả của đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam

  1. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI Thực trạng và giải pháp để nâng cao hiệu quả của đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi më ®Çu Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®ßi hái ph¶i cã nguån nh©n lùc , vèn vµ tµi nguyªn . §èi víi ViÖt Nam , c¶ hai nguån lùc tµi chÝnh vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Òu rÊt h¹n chÕ nªn nguån lùc con ng­êi ®­¬ng nhiªn ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh .So víi c¸c n­íc l¸ng giÒng chóng ta cã lîi thÕ ®«ng d©n , tuy nhiªn nÕu kh«ng ®­îc qua ®µo t¹o th× d©n ®«ng sÏ lµ g¸nh nÆng d©n sè cßn nÕu ®­îc qua ®µo t¹o chu ®¸o th× ®ã sÏ lµ nguån nh©n lùc lµnh nghÒ ,cã t¸c ®éng trùc tiÕp lªn tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña quèc gia. Mét ®éi ngò nh©n lùc lµnh nghÒ vµ ®ång bé còng t¹o nªn søc hÊp dÉn to lín ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam . V× thÕ b¸o c¸o chÝnh trÞ ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn 8 ®· chØ râ : “ Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ quèc s¸ch hµng ®Çu , ph­¬ng h­íng chung trong nhiÒu n¨m tíi lµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®¸p øng yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ”. B¸o c¸o chÝnh trÞ ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn 9 còng nªu : “Ph¶i t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i. Con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cña n­íc ta cã thÓ vµ cÇn rót ng¾n thêi gian . Thùc tÕ cho thÊy, sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè , nhiÒu ®iÒu kiÖn nh­ng chñ yÕu nhÊt vÉn lµ phô thuéc vµo con ng­êi .§iÒu kh¼ng ®Þnh trªn l¹i cµng ®óng víi hoµn c¶nh n­íc ta trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. So s¸nh c¸c nguån lùc víi t­ c¸ch lµ ®iÒu kiÖn , tiÒn ®Ò ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc vµ tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ th× nguån nh©n lùc cã vai trß quyÕt ®Þnh . Do vËy , h¬n bÊt cø nguån lùc nµo kh¸c ,nguån nh©n lùc ph¶i chiÕm mét vÞ trÝ trung t©m 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi n­íc ta . §©y lµ nguån lùc cña mäi nguån lùc , lµ nh©n tè quan träng bËc nhÊt ®Ó ®­a n­íc ta nhanh chãng trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn . Do vËy , khai th¸c ,sö dông vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ vÊn ®Ò quan träng gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Muèn cã ®­îc mét nguån nh©n lùc cã chÊt l­îng tèt , chóng ta ph¶i cã nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc ®Ó n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc n­íc nhµ ,tr­íc hÕt ph¶i b¾t ®Çu tõ viÖc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ båi d­ìng lµ trang bÞ kiÕn thøc truyÒn thô kinh nghiÖm, h×nh thµnh kü n¨ng kü x¶o trong ho¹t ®éng , h×nh thµnh nªn phÈm chÊt chÝnh trÞ, t­ t­ëng , ®¹o ®øc vµ t©m lý , t¹o nªn nh÷ng mÉu h×nh con ng­êi ®Æc tr­ng vµ t­¬ng øng víi mçi x· héi nhÊt ®Þnh , t¹o ra n¨ng lùc hµnh ®éng cho mçi con ng­êi Néi dung cña gi¸o dôc , ®µo t¹o quy ®Þnh néi dung cña c¸c phÈm chÊt t©m lý t­ t­ëng , ®¹o ®øc vµ ®Þnh h­íng sù ph¸t triÓn cña mçi nh©n c¸ch . Chóng ta ®ang ®Æt con ng­êi vµo vÞ trÝ trung t©m v× khi con ng­êi ë ®óng vÞ trÝ cña nã th× nã míi ph¸t huy hÕt tiÒm lùc ®ang ngñ yªn cña ViÖt Nam . §ã lµ mét chiÕn l­îc ®óng ®¾n cña n­íc ta hiÖn nay .Muèn lµm ®­îc ®iÒu ®ã chóng ta cÇn ph¶i nghiªn cøu thùc tr¹ng mét c¸ch chÝnh x¸c ®Ó ®Ò ra gi¶i ph¸p hîp lý, ®Ó lµm sao n©ng cao hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. §©y lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng ®èi víi n­íc ta hiÖn nay, do ®ã em chän ®Ò tµi "Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña ®µo t¹o vµ sö dông nguån nh©n lùc phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam" 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Néi dung I. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ lý luËn. 1. C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ g×. C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®èi c¨n b¶n, toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ, x· héi tõ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph­¬ng tiÖn vµ ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ, t¹o ra n¨ng xuÊt x· héi cao. Chóng ta ®i theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa do ®ã ta cÇn quan t©m ®Õn néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. §ã lµ ta ph¶i ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi trªn c¬ së thùc hiÖn c¬ khÝ ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi vµ ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i; chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸, hîp lý ho¸ vµ hiÖu qu¶ cao; thiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 2. Vai trß cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam. Tõ thËp niªn 60 cña thÕ kû XX, §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ®· ®Ò ra ®­êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ vµ coi c«ng nghiÖp ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m xuyªn suèt thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa héi. Ph©n tÝch nh÷ng t¸c dông c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp ho¸ ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc hiÖn nay cµng lµm râ ý nghÜa vai trß trung t©m cña c«ng nghiÖp ho¸. C«ng nghiÖp ho¸ ë n­íc ta tr­íc hÕt lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu x©y dùng nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa. §ã lµ mét qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nh»m c¶i tiÕn mét x· héi n«ng nghiÖp thµnh mét x· héi c«ng nghiÖp, g¾n víi viÖc h×nh thµnh tõng b­íc quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, ngµycµng thÓ hiÖn ®Çy ®ñ h¬n b¶n chÊt ­u viÖt cña chÕ ®é x· héi míi x· héi chñ nghÜa. N­íc ta ®i lªn chñ nghÜa x· héi víi xuÊt ph¸t ®iÓm lµ nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu, b×nh qu©n ruéng ®Êt thÊp, 80% d©n c­ n«ng th«n cã møc thu nhËp rÊt thÊp søc mua h¹n chÕ. V× vËy c«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt kü thuËt cÇn thiÕt vÒ con ng­êi vµ khoa häc - c«ng nghÖ, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nh»m huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc ®Ó kh«ng ngõng t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng lµm cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cho nh©n d©n, thùc hiÖn c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi, b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng sinh th¸i. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ t¹o ra c¬ së vËt chÊt ®Ó lµm biÕn ®æi vÒ chÊt lùc l­îng s¶n xuÊt, nhê ®ã mµ n©ng cao vai trß cña con ng­êi lao ®éng - nh©n tè trung t©m cña nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa, t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ ViÖt nam tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. NÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn nhê thµnh tùu c«ng nghiÖp ho¸ mang l¹i, lµ c¬ së kinh tÕ ®Ó cñng cè vµ ph¸t triÓn khèi liªn minh v÷ng ch¾c gi÷a giai cÊp c«ng nh©n víi giai cÊp n«ng d©n vµ ®éi ngò tri thøc trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. §Æc biÖt lµ gãp phÇn t¨ng c­êng quyÒn lùc, søc m¹nh vµ hiÖu qu¶ cña bé m¸y qu¶n lý kinh tÕ nhµ n­íc. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ v÷ng m¹nh trªn c¬ ë ®ã mµ thùc hiÖn tèt sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ thóc ®Èy sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn, thóc ®Èy qu¸ tr×nh quy ho¹ch vông l·nh thæ hîp lý theo h­íng chuyªn canh tËp chung lµm cho quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c vïng, c¸c miÒn trë nªn thèng nhÊt cao h¬n. 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. C«ng nghiÖp ho¸ kh«ng nh÷ng cã t¸c dông thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng ph¸t triÓn cao mµ cßn t¹o tiÒn dÒ vËt chÊt ®Ó x©y dùng, ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn quèc phßng an ninh. Sù nghiÖp quèc phßng vµ an ninh g¾n liÒn víi sù nghiÖp ph¸t triÓn v¨n ho¸, kinh tÕ x· héi. Thµnh tùu c«ng nghiÖp ho¸ t¹o ra tiÒn ®Ò kin tÕ cho sù ph¸t triÓn ®ång bé vÒ kinh tÕ - chÝnh trÞ, v¨n ho¸ x· héi, quèc phßng vµ an ninh. Thµnh c«ng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù th¾ng lîi cña con ®­êng x· héi chñ nghÜa mµ §¶ng vµ nh©n d©n ta ®· lùa chän. ChÝnh v× vËy mµ c«ng nghiÖp ho¸ kinh tÕ ®­îc coi lµ nhiÖm vô träng t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. 3. Lý luËn nguån nh©n lùc. Ngµy nay khi vai trß cña nguån nh©n lùc ®ang ngµy cµng ®­îc thõa nhËn nh­ mét yÕu tè quan träng bªn c¹nh vèn vµ c«ng nghÖ cho mäi sù t¨ng tr­ëng th× mét trong nh÷ng yªu cÇu ®Ó hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc còng nh­ thÕ giíi lµ ph¶i cã ®­îc mét nguån nh©n lùc cã ®ñ søc ®¸p øng ®ù¬c nh÷ng yªu cÇu cña tr×nh ®é ph¸t triÓn cña khu vùc, cña thÕ giíi, cña thêi ®¹i. Nguån nh©n lùc lµ toµn bé nh÷ng ng­êi lao ®éng ®ang cã kh¶ n¨ng tham gia vµo c¸c qu¸ tr×nh lao ®éng vµ c¸c thÕ hÖ n«id tiÕp sÏ phôc vô cho x· héi. Nguån nh©n lùc víi t­ c¸ch lµ mét yÕu tè cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi lµ kh¶ n¨ng lao ®éng c¶ x· héi ®­îc hiÓu theo nghÜa hÑp h¬n, bao gåm nhãm d©n c­ trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng. Víi c¸ch hiÓu nµy nguån nh©n lùc t­¬ng ®­¬ng víi nguån lao ®éng. Nguån nh©n lùc cßn cã thÓ hiÓu lµ tæng hîp c¸ nh©n nh÷ng con ng­êi cô thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh lao ®éng, lµ tæng thÓ c¸c yÕu tè vÒ thÓ chÊt vµ tinh thÇn ®­îc huy ®éng vµo qu¸ tr×nh lao ®éng. Víi c¸ch hiÓu nµy nguån nh©n lùc bao gåm nh÷ng ng­êi tõ giíi h¹n d­íi ®é tuæi lao ®éng trë lªn. Nguån nh©n lùc ®­îc xem xÐt trªn gi¸c ®é sè l­îng vµ chÊt l­îng. Sè l­îng nguån nh©n lùc ®­îc biÓu hiÖn th«ng qua chØ tiªu quy m« vµ tèc ®é t¨ng 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nguån nh©n lùc. C¸c chØ tiªu nµy cã quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c chØ tiªu quy m« vµ tèc ®é t¨ng d©n sè. Quy m« d©n sè cµng lín, tèc ®é t¨ng d©n sè cµng cao th× dÉn ®Õn quy m« vµ tèc ®é t¨ng nguån nh©n lùc cµng lín vµ ng­îc l¹i. Tuy nhiªn, mèi quan hÖ d©n sè vµ nguån nh©n lùc ®­îc biÓu hiÖn sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh (v× ®Õn lóc ®ã con ng­êi muèn ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, míi cã kh¶ n¨ng lao ®éng). Khi tham gia vµo c¸c qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, con ng­êi ®ãng vai trß chñ ®éng, lµ chñ thÓ s¸ng t¹o vµ chi phèi toµn bé qu¸ tr×nh ®ã, h­íng nã tíi môc tiªu nhÊt ®Þnh. V× vËy, nguån nh©n lùc kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ sè l­îng lao ®éng ®· cã vµ sÏ cã mµ nã cßn ph¶i bao gåm mét tæng thÓ c¸c yÕu tè thÓ lùc, trÝ lùc, kü n¨ng lµm viÖc, th¸i ®é vµ phong c¸ch lµm viÖc... tÊt c¶ c¸c yÕu tè ®ã ngµy nay ®Òu thuéc vÒ chÊt l­îng nguån nh©n lùc vµ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét chØ tiªu tæng hîp lµ v¨n ho¸ lao ®éng. Ngo¶i ra, khi xem xÐt nguån nh©n lùc, c¬ cÊu cña lao ®éng - bao gåm c¶ c¬ cÊu ®µo t¹o vµ c¬ cÊu ngµnh nghÒ còng lµ mét chØ tiªu rÊt quan träng. Còng gièng nh­ c¸c nguån lùc kh¸c, sè l­îng vµ ®Æc biÖt lµ chÊt l­îng nguån nh©n lùc ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc t¹o ra cña c¶i vËt chÊt vµ tinh thÇn cho x· héi. §Ó ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ nhu cÇu sö dông lao ®éng, nh÷ng ng­êi lao ®éng ph¶i ®­îc ®µo t¹o, ph©n bæ vµ sö dông theo c¬ cÊu hîp lý, ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ cao trong sö dông. Mét quèc gia cã lùc l­îng lao ®éng ®«ng ®¶o, nh­ng nÕu ph©n bæ kh«ng hîp lý gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng, c¬ cÊu ®µo t¹o kh«ng phï hîp víi nhu cÇu sö dông th× lùc l­îng lao ®éng ®«ng ®¶o ®ã kh«ng nh÷ng kh«ng trë thµnh nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn mµ nhiÒu khi cßn lµ g¸nh nÆng c¶n trë sù ph¸t triÓn. 4. Vai trß cña nguån nh©n lùc víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ víi nÒn kinh tÕ tri thøc ë n­íc ta. Ngµy nay, tr­íc sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. c«ng nghÖ vµ th«ng tin, sù giao l­u trÝ tuÖ vµ t­ t­ëng liªn minh kinh tÕ gi÷a c¸c khu vùc trªn thÕ giíi. Sù ra ®êi cña nhiÒu c«ng ty xuyªn quèc gia ®· t¹o ra tèc ®é y¨ng tr­ëng ch­a tõng thÊy. T×nh h×nh ®ã ®· dÉn ®Õn sù quèc tÕ ho¸ kinh tÕ thÕ giíi, g©y nªn nh÷ng ®¶o lén vÒ chÝnh trÞ x· héi s©u s¾c mang tÝnh toµn cÇu vµ ®ang ®i ®Õn thiÕt lËp mét trËt tù thÕ giíi míi. Trong bèi c¶nh ®ã khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng ®ang næi lªn lµ khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng nhÊt. Mét trong nh÷ng yÕu tè chñ chèt thøc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh chãng lµ vai trß cña nguån nh©n lùc. NÒn kinh tÕ tri thøc lµ kinh tÕ dùa trªn c¸c trô cét chñ yÕu lµ c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ vËt liÖu míi... §Ó cã ®­îc nÒn kinh tÕ tri thøc cÇn ph¶i x©y dùng c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c ®Ó ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin; ®ång thêi ph¶i ®Çu t­ cho ph¸t triÓn gi¸o dôc ®µo t¹o hay nãi c¸ch kh¸c ph¶i ®Çu t­ cho ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. C¸c n­íc muèn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ tri thøc cÇn ph¶i ®Çu t­ cho ph¸t triÓn con ng­êi mµ cèt lâi lµ ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, ®Æc biÖt lµ ®µu t­ ph¸t triÓn nh©n tµi. Nhµ kinh tÕ häc ng­êi Mü, «ng Garry Becker- ng­êi ®­îc gi¶i th­ëng Nobel vÒ kinh tÕ n¨m 1992, ®· kh¼ng ®Þnh: " kh«ng cã ®Çu t­ nµo mang l¹i nguån lîi lín nh­ ®Çu t­ cho gi¸o dôc" (Nguån: The Economist 17/10/1992). Nhê cã sù ®Çu t­ cho ph¸t triÓn nguån nh©n lùc mµ nhiÒu n­íc chØ trong mét thêi gian ng¾n ®· nhanh chãng trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. ViÖt Nam lµ n­íc ®ang ph¸t triÓn cã lùc l­îng s¶n xuÊt ë tr×nh ®é thÊp, nÒn kinh tÕ tri thøc ®èi víi ViÖt Nam lµ kh¸i niÖm hoµn toµn míi mÎ. Do vËy, cã ý kiÕn cho r»ng nÒn kinh tÕ tri thøc ®èi víi ViÖt Nam hiÖn nay qu¸ xa vµ kh«ng hiÖn thùc; cho r»ng ViÖt Nam ph¶i x©y dùng xong c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó lµm tiÒn ®Ò cho kinh tÕ tri thøc ra ®êi vµ ph¸t triÓn, kinh tÕ tri thøc kh«ng chØ bao gåm c¸c ngµnh míi xuÊt hiÖn dùa trªn c«ng nghÖ cao, mµ cßn c¶ c¸c ngµnh truyÒn thèng ®ùoc c¶i t¹o bµng khoa häc c«ng nghÖ cao. Do ®ã kh«ng nªn chê cho ®Õn khi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ kÕt thóc 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. míi tiÕn hµnh x©y dùng kinh tÕ tri thøc, mµ ngay trong giai ®o¹n nµy, ®Ó ph¸t triÓn vµ theo kÞp c¸c n­íc trªn thÕ giíi, chóng ta ph¶i ®ång thêi ph¶i quan t©m tíi nh÷ng lÜnh vùc mµ chóng ta cã thÓ tiÕp cËn. §èi víi ViÖt Nam, mét ®Êt n­íc n«ng nghiÖp, râ rµng chóng ta kh«ng thÓ x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ tri thøc nh­ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Thùc ra ®ã lµ sù tiÕp tôc qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ë mét tr×nh ®é cao h¬n, dùa trªn chÊt x¸m cña con ng­êi. MÆt kh¸c do xuÊt ph¸t ®iÓm cña lùc l­îng s¶n xuÊt cña ta thÊp, mµ tiÕp cËn kinh tÕ tri thøc ë ViÖt Nam ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, tøc mang nh÷ng ®Æc thï cña m×nh. Do ®ã viÖc x¸c ®Þnh néi dung c¸c ngµnh kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ con ng­êi ®Ó tiÕp cËn kinh tÕ tri thøc trë thµnh nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu cña mäi cÊp, mäi ngµnh, nhÊt lµ c¸c cÊp ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc. Trong viÖc chuÈn bÞ Êy viÖc nghiªn cøu thùc tr¹ng m¹nh, yÕu vµ t×m ra gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ quan träng vµ cÊp b¸ch nhÊt trong giai ®o¹n hiÖn nay. Theo kinh nghiÖm cña nhiÒu n­íc th× nÕu chØ cã lùc l­îng lao ®éng ®«ng vµ rÎ th× kh«ng thÓ tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, mµ ®ßi hái ph¶i cã mét ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. ChÝnh nhê lùc l­îng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao mµ NhËt B¶n vµ c¸c n­íc Nics (c¸c n­íc c«ng nghiªpj míi) vËn hµnh cã hiÖu qu¶ c«ng nghÖ nhËp khÈu hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt ra nhiÒu mÆt hµng cã søc c¹nh tranh cao víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. §Ó ®¶m thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, ph¶i båi d­ìng vµ ph¸t huy nh©n tè con ng­êi. Víi t­ c¸ch lµ môc tiªu vµ ®éng lùc ph¸t triÓn, con ng­êi cã vai tr× to lín kh«ng nh÷ng trong ®êi s«ng kinh tÕ mµ con trong lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c. Bëi vËy ph¶i quan t©m, n©ng cao chÊt l­îng con ng­êi, kh«ng chØ víi t­ c¸ch lµ ng­êi lao ®éng s¶n xuÊt, mµ víi t­ c¸ch lµ c«ng d©n trong x· héi, mét c¸ nh©n trong tËp thÓ, mét thµnh viªn trong céng ®ång nh©n lo¹i... Kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nÕu kh«ng cã ®éi ngò ®«ng ®¶o nh÷ng c«ng nh©n lµnh nghÒ, nh÷ng nhµ khoa häc kü thuËt tµi n¨ng, giái chuyªn m«n nghiÖp vô, nh÷ng nhµ doanh nghiÖp th¸o v¸t, nh÷ng nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lý tËn tuþ, biÕt nh×n xa tr«ng réng. Vµo nh÷ng n¨m 80, quan ®iÓm ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®· trë thµnh vÊn ®Ò quan t©m ®Æc biÖt ë Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng. Con ng­êi ®îc coi lµ yÕu tè quan träng nhÊt cña sù ph¸t triÓn. Trong thêi ®¹i míi, muèn gi¶i quyÕt hµi hoµ c¸c yÕu tè cung vµ cÇu cã liªn quan ®Õn chiÕn l­îc oh¸t triÓn nguån nh©n lùc th× cÇn xem xÐt khÝa c¹nh nguån nh©n lùc theo quan hÖ mét phÝa. Ph¶i thÊy ®­îc vai trß s¶n xuÊt cña nguån lµ vÊn ®Ò cèt lâi cña häc thuyÕt vèn con ng­êi. Vµ vai trß s¶n xuÊt cña nguån nh©n lùc cã quan hÖ chÆt chÏ víi vai trß tiªu dïng ®­îc thÓ hiÖn b»ng chÊt l­îng cuéc sèng. C¬ chÕ nèi liÒn hai vai trß lµ tr¶ c«ng cho ng­êi lao ®éng tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµ thu nhËp ®Çu t­ trë l¹i ®Ó n©ng cao møc sèng cña con ng­êi t¹o nªn kh¶ n¨ng n©ng cao møc sèng cho toµn x· héi vµ lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng... C¸c n­íc nghÌo ë Ch©u ¸ ®Òu nhËn thøc do tèc ®é t¨ng d©n sè qu¸ nhanh nhiÒu quèc gia coi viÖc gi¶m ®ãi nghÌo cßn quan träng h¬n c¶ gi¸o dôc, ®ã lµ mét thiÖt h¹i to lín. ViÖt Nam ®ang h­íng tíi mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc víi môc tiªu b¶o ®¶m cho d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng bµng v¨n minh, an ninh quèc gia vµ sù bÒn v÷ng cña m«i tr­êng. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam chØ cã thÓ ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh, HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao khi nÒn kinh tÕ Êy thùc sù dùa trªn c¬ së c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸, trong ®ã ph¶i lÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ng­êi lµm yÕu c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. II. Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña ®µo t¹o vµ sö dông nguån nh©n lùc phôc vô cho sô nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam. 1. Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc n­íc ta. 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. a. Sè l­îng (quy m«) Nguån nh©n lùc ViÖt Nam. Quy m« nguån nh©n lùc ViÖt Nam. ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc ®«ng d©n, d©n sè víi quy m« d©n sè ®øng thø hai §«ng Nam ¸ vµ thø m­êi ba trªn thÕ giíi. Mét ®Êt n­íc víi c¬ cÊu d©n sè trÎ víi sè ng­êi trong ®é tuæi 16 - 34 chiÕm 60% trong tæng sè 35,9 triÖu ng­êi lao ®éng: Nguån bæ sung hµng n¨m lµ 3% - tøc kho¶ng 1,24 triÖu ng­êi. Theo tæng ®iÒu tra d©n sè ngµy 1-4-1999, quy m« d©n sè n­íc ta lµ 76,3 triÖu ng­êi vµ dù tÝnh ®Õn n¨m 2010 quy m« d©n sè n­íc ta kho¶ng 95 triÖu vµ sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng gÇn 58 triÖu, chiÕm 60,7% d©n sè . Dù b¸o thêi kú 2001 ®Õn 2010 cÇn t¹o thªm chç lµm viÖc míi cho kho¶ng 11 - 12 triÖu lao ®éng (ch­a kÓ sè lao ®éng tån ®äng c¸c n¨m chuyÓn sang), b×nh qu©n mçi n¨m ph¶i t¹o thªm 1,1 ®Õn 1,2 triÖu chç lµm viÖc míi. TÝnh ®Õn 1/7/2000, tæng lùc l­îng lao ®éng c¶ n­íc cã 38.643.089 ng­êi, so víi kÕt qu¶ ®iÒu tra t¹i thêi ®iÓm 1/7/1996 t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 975.645 ng­êi, víi tèc ®é t¨ng 2,7% mét n¨m, trong khi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng hµng n¨m cña thêi kú nµy lµ 1,5% mét n¨m. Quy m« nguån nh©n lùc qua ®µo t¹o cña ViÖt Nam vµ viÖc sö dông nguån nh©n lùc nµy. ViÖt Nam tuy cã lùc l­îng lao ®éng dåi dµo nh­ng lùc l­îng lao ®éng ®· qua ®µo t¹o thùc tÕ l¹i thiÕu, ®ã lµ m©u thuÉn vÒ quy m« cña nguån nh©n lùc n­íc ta, chóng ta võa thõa võa thiÕu nguån nh©n lùc. HiÖn nay ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc trong c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc thuéc c¸c bé, c¸c ngµnh ë c¸c c¬ quan trung ­¬ng cã 129763 ng­êi, trong ®ã cã 74% c«ng chøc cã tr×nh ®é tõ ®¹i häc trë lªn. b. VÒ chÊt l­îng nguån nh©n lùc ViÖt Nam. Theo sè liÖu ®iÒu tra lao ®éng viÖc lµm tõ n¨m 1996 – 1999 th× ®èi víi 35,866 – 37,784 triÖu ng­êi lao ®éng trong c¶ n­íc , sè ng­êi lao ®éng ch­a 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. biÕt ch÷ vÉn cßn tíi 5,75% n¨m 1996, 5,10% n¨m 1997, 3,84%n¨m 1998 vµ 4,10% n¨m 1999 Trong sè ng­êi ch­a biÕt ch÷ , cã vïng chiÕm tû lÖ cao nh­ ®ång b»ng s«ng Cöu Long ( vïng chiÕm 21% lao ®éng c¶ n­íc ) n¨m 1999 cßn tíi 33% , vïng ®«ng B¾c ( vïng chiÕm 15% lao ®éng c¶ n­íc) cßn tíi 19%..... Trong sè ng­êi biÕt ch÷ , vÉn cßn nhiÒu ng­êi ch­a tèt nghiÖp cÊp  .N¨m 1996 cã 20,92 , n¨m 1997 cã 20,26%n¨m 1998 cã 18,50% vµ n¨m 1999 cßn18,00%. Sè ng­êi tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc chØ cã 13– 14% c¸c n¨m 1996-1997 vµ 16- 17% n¨m 1998, 1999 Nh×n chung tr×nh ®é v¨n ho¸ cña ng­êi lao ®éng ®· kh¸ h¬n sau 10 n¨m , sè ng­êi biÕt ch÷ n©ng lªn tõ 84% n¨m 1989 lªn 96% n¨m 1999. Sè ng­êi biÕt ch÷ nh­ng ch­a tèt nghiÖp cÊp  còng gi¶m dÇn, tuy cßn chËm , líp häc b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng ®· t¨ng tõ 3,3/12n¨m 1997 lªn líp 7,4/12n¨m1999 Bªn c¹nh ®ã chØ sè HDI cña ViÖt Nam n¨m 2000 xÕp thø 100/171 n­íc . Qua “ ®iÒu tra lao ®éng - viÖc lµm ë ViÖt Nam ” c¸c n¨m 1996 – 1999 cho thÊy : lùc l­îng lao ®éng kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n – kü thuËt chiÕm trong tæng sè lùc l­îng lao ®éng ®­îc ®iÒu tra ( 35,8 – 37,7 triÖu ng­êi ) ngµy cµng gi¶m qua c¸c n¨m . Cô thÓ nh­ sau : N¨m Lùc l­îng lao ®éng kh«ng cã tr×nh ®é/ tæng sè lao ®éng 1996 87,69% 1997 87,71% 1998 86,69% 1999 86,13% 2000 80 – 82% Tuy nhiªn ë nhiÒu vïng sè lao ®éng kh«ng cã tr×nh ®é, chuyªn m«n kü thuËt cßn chiÕm tû lÖ kh¸ cao : n¨m1999 sè kh«ng cã chuyªn m«n nghiÖp vô ë vïng T©y B¾c lµ 92,36% ë vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long lµ91,7% Sè lao ®éng cã chuyªn m«n ngµy cµng t¨ng mÆc dï kh«ng cao. N¨m 1996 lµ 12,31%, n¨m 1997 : 12,29% n¨m 1998: 13,31% n¨m 1999 : 13,87% vµ ®Õn 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. n¨m 2000 lµ 18 – 20% VÒ trÝ lùc vµ thÓ lùc. Ng­êi ViÖt Nam cã truyÒn thèng cÇn cï, th«ng minh, ham häc hái, CÇu tiÕn bé, cã ý chÝ vµ tinh thÇn tù lùc tù c­êng d©n téc ph¸t triÓn kh¸ vÒ thÓ lùc, trÝ lùc, cã tÝnh c¬ ®éng cao cã thÓ tiÕp thu nhanh kiÕn thøc khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, cã thÓ nãi ®©y lµ mét trong sè c¸c lîi thÕ so s¸nh cña ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp. B¶ng: mét sè chØ tiªu vÒ søc khoÎ, y tÕ cña c¸c n­íc ASEAN. ChØ tiªu Thêi gian ViÖt Brun©y In®«nªxia Malaixia Philippin Th¸i Xingapo Nam Lan Tuæi thä b×nh qu©n 1992 63,4 74 62 70,4 64,4 68,7 74,2 Cung cÊp calo b×nh qu©n/ng­êi 1988-1990 2220 2860 2610 2670 2340 2280 3210 Tû lÖ cung cÊp calo/ng­êi so 1988-1990 102 _ 112 124 108 100 144 víi nhu cÇu tèi thiÓu(%) Tû lÖ ®­îc dÞch vô y tÕ(%) 1985-1990 90 96 80 90 75 70 100 Tû lÖ ®­îc dïng n­íc s¹ch(%) 1988-1991 27 95 51 72 82 76 100 Nguån: chØ sè vµ chØ tiªu ph¸t triÓn con ng­êi. NXB Thèng Kª. Hµ Néi 1995. Qua b¶ng trªn ta thÊy: c¸c chØ sè cña ViÖt Nam lu«n lu«n ë møc thÊp, cã nh÷ng chØ sè ë møc thÊp nhÊt trong khu vùc. Nh÷ng chØ tiªu liªn quan vµ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn thÓ chÊt, thÓ lùc cña ng­êi lao ®éng ViÖt Nam rÊt thÊp: Cung cÊp cao b×nh qu©n ®Çu ng­êi chØ cã 2220 calo, thÊp nhÊt trong khu vùc. VÒ tû lÖ cung cÊp calo b×nh qu©n ®Çu ng­êi so víi nhu cÇu b×nh qu©n tèi thiÓu, ViÖt Nam chØ cao h¬n Th¸i Lan (100%), In®«nªxa (122%), Xingapo (144%), Philippin (108%), Malaixia (124%). Mét lo¹t c¸c chØ tiªu kh¸c liªn quan ®Õn y tÕ, ch¨m sãc søc khoÎ cña ViÖt Nam còng cßn ë møc thÊp, ®iÒu ®ã lý gi¶i phÇn nµo sù h¹n chÕ vÒ mÆt thÓ lùc cña nguån nh©n lùc ViÖt Nam. Cho ®Õn nay thÓ lùc cña ng­êi lao ®éng ViÖt Nam cßn ch­a ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu cña nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lín vµ á ®©y ®· béc lé mét trong nh÷ng yÕu ®iÓm c¬ b¶n cña nguån nh©n lùc ViÖt Nam. 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Nh÷ng mÆt m¹nh tõ tr­íc ®Õn nay cña ng­êi lao ®éng ViÖt Nam vÉn ®­îc nh¾c ®Õn lµ: cã truyÒn thèng lao ®éng cÇn cï, cã tinh thÇn v­îy khã vµ ®oµn kÕt cao, th«ng minh s¸ng t¹o, cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t vµ øng dông khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i, cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi nhiÒu t×nh huèng phøc t¹p. Nh­ng thùc tÕ còng cho thÊy nh÷ng ®iÓm yÕu kh«ng thÓ kh«ng thõa nhËn lµ tr×nh ®é kü thuËt, tay nghÒ, kü n¨ng tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm qu¶n ký cña ng­êi VÖt Nam cßn rÊt thÊp, ch­a kÓ nh÷ng t¸c h¹i cña thãi quen vµ t©m lý cña ng­êi s¶n xuÊt nhá. Kh¶ n¨ng t­ duy cña lao ®éng n­íc ta. Nguån nh©n lùc ViÖt Nam víi xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, tr­íc yªu cÇu lín cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ tá ra bÊt cËp. Tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp, phong c¸ch t­ duy con ng­êi ViÖt Nam cßn mang nÆng tÝnh chÊt s¶n xuÊt nhá, thñ c«ng, l¹c hËu. S¶n xuÊt vµ qu¶n lý b»ng kinh nghiÖm theo kiÓu trùc gi¸c, lÊy th©m niªn c«ng t¸c, cô thÕ nghÒ nghiÖp vµ lßng trung thµnh ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ lao ®éng vµ ph©n chia thu nhËp. Lao ®égn ch­a ®­îc ®µo t¹o vµ rÌn luyÖn trong m«i tr­êng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nªn hiÖu xuÊt lao ®éng ch­a ®­îc ®Ò cao vµ ®¸nh gi¸ ®óng møc. Khi tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®­îc th©m nhËp vµ chuyÓn giao vµo ViÖt Nam th× m©u thuÉn gi÷a tr×nh ®é hiÖn ®¹i cña trang thiÕt bÞ kü thuËt - c«ng nghÖ víi tr×nh ®é l¹c hËu cña ng­êi sö dông xuÊt hiÖn. Ng­êi qu¶n lý ng­êi sö dông c«ng nghÖ th× kh«ng thÓ tiÕp thu, cµng kh«ng thÓ khai th¸c cã hiÖu qu¶ c«ng nghÖ, nªn gi¶m hiÖu xuÊt cña vèn ®Çu t­. HiÖn nay, c«ng nghÖ ViÖt Nam ë møc trung b×nh kÐm. Trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu tõ 2 ®Õn 4 thÕ hÖ so víi thÕ giíi. C¸c chØ tiªu chñ yÕu cÒ tiªu hao nguyªn, nhiªn, vËt liÖu g¸p 1,5 ®Õn 2 lÇn møc chung cña thÕ giíi, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao, n¨ng suÊt lao ®éng c«ng nghiÖp chØ ®¹t 30% møc trung b×nh cña thÕ giíi ( theo sè liÖu b¸o c¸o cu¶ GS ®Æng h÷u t¹i héi c¸n bé khoa häc c«ng nghÖ toµn quèc ngµy 12/2/1995). Sè nh©n c«ng cã tr×nh ®é bËc 4 trë lªn chØ b»ng 1/3 tæng sè c«ng nh©n kü thuËt, 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. c«ng nh©n cã tr×nh ®é b¹c 7 chØ cã 4000 ng­êi nµ ®a phÇn tuæi ®· cao. ThiÕu c«ng nh©n kü thuËt, ®Æc biÖt lµ c«ng nh©n bËc cao lµ nh©n tè trùc tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ, lµm gi¶m hiÖu xuÊt sö dông cña thiÕt bÞ c«ng nghÖ. HiÖn nay c¸c nhµ c«ng nghÖ, c«ng tr×nh s­, kü s­ thùc hµnh n­íc ta rÊt thiÕu, nhÊt lµ c¸n bé ë c¸c ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin, vi ®iÖn tö sinh häc, tù ®éng ho¸ s¶n xuÊt... Sè c¸n bé khoa häc thuéc c¸c ngµnh kü thuËt liªn quan ®Õn c«ng nghÖ chØ chiÕm 11% tæng c¸n bé trong c¬ chÕ kinh tÕ cò nªn kinh nghiÖm, n¨ng lùc s¸ng t¹o thùc tiÔn, kh¶ n¨ng s¸ng t¹o c«ng nghÖ yÕu. Sù l¹c hËu, non yÕu vÒ tr×nh ®é cña nguån nh©n lùc ViÖt Nam so víi nh©n lùc trong khu vùc vµ thÕ giíi. Tr×nh ®é lao ®éng kü thuËt n­íc ta võa yÕu, võa thiÕu, võa bÊt hîp lý vÒ c¬ cÊu ®µo t¹o, võa ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Tr×nh ®é non kÐm, l¹c hËu vÒ khoa häc c«ng nghÖ, t¸c phong lao déng, kû luËt, sù thiÕu hiÓu biÕt vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng, tÝnh tõ chÞu tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n thÊp ¶nh h­ëng ®Õn c¹nh tranh cña nguån nh©n lùc ViÖt Nam khi hoµ nhËp vµo thÞ tr­êng nh©n lùc tiªn tiÕn cña thÕ giíi. HiÖn nay, nguån nh©n lùc ®åi dµo, gi¸ nh©n c«ng rÎ, vÒ l©u dµi kh«ng thÓ lµ lîi thÕ ph¶t triÓn ViÖt Nam, V× lîi thÕ nh©n c«ng rÎ trªn thÕ giíi ®ang dÇn mÊt ®i vµ thay vµo ®ã lµ tr×nh ®é trÝ tuÖ cao ®ång ®Òu cña nh©n c«ng. Trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, tr×nh ®é, n¨ng lùc cña c¸c bé ®èi t¸c, sù s¾c s¶o mÒm dÎo, nh¹y bÐn, linh ho¹t trong ngo¹i giao cña c¸n bé ¶nh h­ëng rÊt ®Õn lîi Ých cña nh÷ng quèc gia. §Ó gi¶m ®­îc nh÷ng bÊt lîi, t¹o ra sù t­¬ng ®ång trong hoµ nhËp, c¹nh tranh víi thÞ tr­êng nh©n lùc khu vùc vµ thÕ giíi, ng­êi lao ®éng ViÖt Nam ph¶i ®­îc trang bÞ c¸c kiÕn thøc chuyªn m«n nghÒ nghiÖp, ngo¹i ng÷, lao ®éng, kû luËt, t¸c phong lao ®éng vµ nhËn thøc ®óng ®¾n mèi quan hÖ chñ - thî trong nÒn kinh tÕ thÞ û­êng, ph¶i hiÓu biÕt ®­îc phong tôc tËp qu¸n, ®Æc ®iÓm cña c¸c n­íc b¹n tong cïng thÞ tr­ßng lao ®éng. 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lao ®éng ViÖt Nam còng béc lé nh÷ng nh­îc ®iÓm l¹c hËu vÒ tr×nh ®é kü thuËt - c«ng nghÖ, kû luËt vµ thãi quen lao ®éng. N¨ng lùc qu¶n lý kinh tÕ yÕu kÐm, tÝnh tuú tiÖn cña ng­êi s¶n xuÊt nhá, ý thøc d©n téc, ý thøc céng ®ång ch­a cao t¹o nªn bÊt lîi vµ thua thiÖt vÒ kinh tÕ cho phÝa ViÖt Nam. c. C¬ cÊu ®µo t¹o nguån nh©n lùc n­íc ta. CÊu tróc ®µo t¹o nguån nh©n lùc n­íc ta kh«ng hîp lý c¶ vÒ c¬ cÊu c¸c lo¹i lao ®éng vµ c¬ cÊu ®Çu t­ ng©n s¸ch gi÷a c¸c bËc häc. Trong thêi gian võa qua, mÆc dï nhµ n­íc ®· rÊt nç lùc ®iÒu chØnh thùc tr¹ng trªn nh­ng hiÖu qua mang l¹i ch­a cao. Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh hiÖn cã 86% lao ®éng ®ang lµm viÖc nh­ng chØ cã 2% ®­îc ®µo t¹o d­íi c¸c h×nh thøc. H¬n n÷a, ng©n s¸ch chi cho gi¸o dôc cña chóng ta cßn qu¸ thÊp. MÆc dï cã t¨ng h¬n thêi kú tr­íc nh­ng trong c¸c n¨m tõ 1990 ®Õn 1992 ng©n s¸ch dµnh cho gi¸o dôc chØ chiÕm 10-11% trong tæng ng©n s¸ch nhµ n­íc. So víi c¸c n­íc trong khu vùc th× sù ®Çu t­ nµy cña chóng ta cßn kÐm xa. Ch¼ng h¹n ng©n s¸ch dµnh cho gi¸o dôc cña Xinhgapo lµ 23%, cña Malaixia lµ 20%... sè häc sinh trung häc (kÓ c¶ trung häc chuyªn nghiÖp) ChiÕm 1/4 tæng sè häc sinh, sinh viªn c¶ n­íc nh­ng chØ ®­îc ®Çu t­ 8-9% ng©n s¸ch gi¸o dôc, trong khi ®ã sè sinh viªn ®¹i häc chiÕm gÇn 7% tæng sè häc sinh nh­ng l¹i ®­îc ®Çu t­ 15% ng©n s¸ch. §iÒu nµy lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù bÊt cËp trong hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o hiÑen nay (sè liÖu tõ "Th«ng tin tµi chÝnh" - sè 3 th¸ng2/1998). CÊu tróc ®µo t¹o cña lùc l­îng lao ®éng ®· qua ®µo t¹o vèn ®· rÊt bÊt hîp lý l¹i cµng bÊt hîp lý h¬n. N¨m 1996, cÊu tróc ®µo t¹o lµ 1-1, 7-2,4 (tøc lµ øng 1 lao ®éng cã tr×nh ®é cao ®¼ng, ®¹i häc trë lªn th× cã 1,7 lao ®éng cã tr×nh ®é trung häc chuyªn nghiÖp vµ 2,4 lao ®éng cã tr×nh ®é s¬ cÊp/häcnghÒ/c«ng nh©n kü thuËt); n¨m 2000 cÊu tróc nµy lµ 1-1,2-1,7 trong khi môc tiªu cña NghÞ quyÕt Trung ­¬ng ®Ò ra lµ 1-4-10 ("Th«ng tin thÞ tr­êng lao ®éng", ). 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. d. Ph©n bè nguån lùc cña n­íc ta. Nguån nh©n lùc n­íc ta ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, gi÷a c¸c vïng trong c¶ n­íc vµ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. Thùc tÕ nµy ngµy cµng ®­îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi thùc tr¹ng kinh tÕ - x· héi n­íc ta.  Theo ngµnh. VÒ c¬ b¶n, n­íc ta lµ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu. ChÝnh v× vËy lùc l­îng lao ®éng chñ yÕu tËp trung trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt truyÒn thèng lµ n«ng - l©m - ng­ nghiÖp. Tuy nhiªn, cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, sù ph©n bè trªn sÏ cã sù chuyÓn dÞch theo h­íng gi¶m dÇn lùc l­îng lao ®éng trong lÜnh vùc n«ng - l©m - ng­ nghiÖp vµ t¨ng dÇn trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô. N¨m 2000 cã sù chuyÓn dÞch râ rÖt so víi n¨m 1996 theo h­íng: gi¶m cá vÒ sè l­îng lao ®éng vµ tû lÖ lao ®éng lµm viÖc lµm viÖc trong nhãm ngµnh c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô. N¨m 1996 cã 32.601.918 ng­êi lµm viÖc trong c¸c ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp, chiÕm 69,80% so víi tæng sè lao ®éng ®ang lµm viÖc trong c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n nãi chung, ®Õn n¨m 2000 gi¶m xuèng cßn 22.669.907 ng­êi, chiÕm 62,56%, trong khi ®ã, lao ®éng lµm viÖc trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng t¨ng tõ 3.566.513 ng­êi (n¨m 1996) t¨ng lªn 4.743.795 ng­êi (n¨m 2000) vµ tû lÖ so tæng sè ®· t¨ng tõ 10,55% lªn 13,15%; lao ®éng lµm viÖc trong c¸c ngµnh dÞch vô còng t¨ng nhanh c¶ vÒ sè l­îng vµ tû lÖ: tõ 6.643.564 ng­êi lªn 8.791.950 ng­êi vµ tõ 19,65% lªn 24,29% (TS. Tr­¬ng V¨n Phóc- thùc tr¹ng lùc l­îng lao ®éng ë ViÖt Nam giai ®o¹n 1996-2000 vµ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt viÖc lµm giai ®o¹n 2001- 2005).  Theo khu vùc. Còng gièng nh­ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c trªn thÕ giíi, lùc l­îng lao ®éng n­íc ta hiÖn nay chñ yÕu tËp trung ë khu vùc n«ng th«n vµ rÊt Ýt ë khu vùc thµnh thÞ vµ ngµy cµng cã xu h­íng t¨ng dÇn ë khu vùc thµnh thÞ, gi¶m dÇn ë khu vùc n«ng th«n. N¨m 1996, lùc l­îng lao ®éng khu vùc thµnh thÞ chØ chiÕm 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 19,06% tæng lùc l­îng lao ®éng c¶ n­íc, n¨m 2000 ®· t¨ng lªn 22,56%; trong khi tû lÖ lùc l­îng lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n gi¶m ®­îc tõ 80,94% xuèng cßn 77,44%. Dù b¸o trong nh÷ng n¨m tíi, tû lÖ lao ®éng ë khu vùc thµnh thÞ cßn tiÕp tôc t¨ng nhanh h¬n cïng víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸. Sù ph©n bè lùc l­îng ®· qua ®µo t¹o tõ s¬ cÊp/häc nghÒ trë lªn còng nh­ tõ c«ng nh©n kü thuËt cã b»ng trë lªn chñ yÕu tËp trung ë khu vùc thµnh thÞ, ®Æc biÖt lµ c¸c khu ®« thÞ träng ®iÓm. Lùc l­îng lao ®éng ë n«ng th«n chiÕm 77,44% nh­ng lao ®éng ®· qua ®µo t¹o tõ s¬ cÊp/häc nghÒ trë lªn chØ chiÕm 46,26% trong tæng sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o cña c¶ n­íc; víi lao ®éng cã tr×nh ®é tõ c«ng nh©n kü thuËt cã b»ng trë lªn tû lÖ nµy chØ cã40,96%. Trong t­¬ng lai, víi sù t¸c ®éng cña nhiÒu ho¹t ®éng cña nhµ n­íc cïng víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®· qua ®µo t¹o ë khu vùc n«ng th«n sÏ ngú cµng t¨ng c¶ vÒ quy m« vµ tû träng so víi khu vùc thµnh thÞ. e. Lîi thÕ vµ th¸ch thøc nguån nh©n lùc n­íc ta. Lîi thÕ nguån nh©n lùc n­íc ta. N­íc ta cã quy m« d©n sè lín, xÕp thø 12 trªn thÕ giíi; cã nguån lao ®éng rÊt dåi dµo, ®Æc biÖt lµ nguån lao ®éng trÎ ë nhãm tuèi tõ 16 - 35 (chiÕm 65,2% trong d©n sè), nhãm cã ­u thÕ vÒ søc khoÎ, søc v­¬n lªn, n¨ng ®éng vµ s¸ng t¹o. Tû lÖ d©n sè biÕt ch÷ chiÕm kho¶ng 90%, riªng lùc l­îng lao ®éng biÕt ch÷ chiÕm kho¶ng 97% tæng lùc l­îng lao ®éng. Ng©n s¸ch nhµ n­íc chi cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o n¨m 1998 gÇn ®¹t 15% vµ b¶o ®¶m tû lÖ chi ng©n s¸ch nhµ n­íc cho gi¸o dôc, ®µo t¹o lµ 15% trong giai ®o¹n 1998 - 2000. §©y lµ lîi thÕ rÊt c¬ b¶n ®Ó tiÕp thu nhanh khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Êt n­íc; ®ång thêi t¨ng søc c¹nh tranh cña lao ®éng trªn thÞ tr­êng søc lao ®éng trong n­íc vµ quèc tÕ. §­êng lèi ®æi míi vµ më cöa cña §¶ng ®· më ra kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®a phÇn, ®a d¹ng ho¸ viÖc lµm, thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng, sö dông tèt 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. hon n¨ng lùc nguån nh©n lùc (®Æc biÖt lµ sö dông lao ®éng ë tr×nh ®é cao ë c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt); ®­êng lèi ®æi míi ®· gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng x· héi th«ng qua ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh, trang t¹i, doanh nghiÖp nhá vµ võa, kh«i phôc vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ, phæ nghÒ, khu vùc phi kÕt cÊu... LÇn ®µu tiªn trong nh÷ng n¨m 1996-1998 b×nh qu©n mçi n¨m t¹o thªm chç lµm viÖc míi cho kho¶ng1,2 ®Õn 1,3 triÖu lao ®éng, t­¬ng ®­¬ng víi sè lao ®éng trÎ míi b­íc vµo tuæi lao ®éng mçi n¨m. Qu¶n lý nhµ n­íc vÒ nguån nh©n lùc ngµy cµng ®­îc quan t©m, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn, ®Æc biÖt lµ tõ n¨m 1995 ®Õn nay, Bé luËt lao ®éng ®µu tiªn ë n­íc ta ®­îc ban hµnh cã hiÖu lùc vµ ®ang ph¸t huy trong cuéc sèng. Bé luËt lao ®éng ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ lao ®éng theo mét c¬ chÕ míi, dùa trªn c¬ së tù do ho¸ lao ®éng, gi¶i phãng mäi tiÒm n¨ng lao ®éng vµ n©ng cao tÝnh n¨ng ®éng x· héi cña lao ®éng. ThÞ tr­êng søc lao ®éng ®· h×nh thµnh vµ ngµy cµng ph¸t triÓn trë thµnh mét thÞ tr­êng thèng nh©ts, xo¸ br hµng rµo hµnh chÝnh, ng­êi lao ®éng ®­îc tù do di chuyÓn vµ hµnh nghÒ theo ph¸p luËt vµ sù h­íng dÉn cña nhµ n­íc. TiÒn c«ng lao ®éng ngµy cµng ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ vµ gi¸ c¶ lao ®éng, cã tÝnh ®Õn quan hÖ cung cÇu lao ®éng tªn thÞ tr­êng søc lao ®éng. Lao ®éng ®­îc tù do, ®­îc gi¶i phãng t¹o ra ®éng lùc míi ®Ó mäi ng­êi lao ®éng, s¸ng t¹o cã n¨ng suÊt cao. NÕu ta tiÕp tôc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch lao ®éng chÊt x¸m vµ tay nghÒ tèt h¬n, sÏ lµ yÕu tè n¨ng lùc néi sinh to lín ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Êt n­íc trong hiÖn t¹i còng nh­ trong t­¬ng lai. Nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc trong t­¬ng lai. NÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang chuyÓn dÇn sang nÒn kinh tÕ tri thøc vµ n­íc ta còng ssang tiÕn hµnh m«tj sè nÆt cã thÓ cña nã. NÒn kinh tÕ tri thøc cã mét sè ®Æc tr­ng næi bËt sÏ ®ßi hái ë nguån nh©n lùc t­¬ng øng ph¶i ®­îc ®µo t¹o ®Æc biÖt vÒ néi dung vµ ph­¬ng ph¸p míi. Nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ nÒn kinh tÕ tri thøc víi c¸c ®Æc tr­ng cña nã ®· ®ñ nhËn thÊy sÏ xuÊt hiÖn mét thÞ tr­êng lao 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®éng hÕt søc ®Æc biÖt víi th¸ch thøc míi ®èi víi nguån nh©n lùc. §ã lµ c¬ cÊu ngµnh nghÒ míi do c¬ cÊu c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ sinh häc, n¨ng l­îng vµ vi ®iÖn tö ®ßi hái. Râ rµng ®éi ngò lËp tr×nh viªn kü thuËt giái; c¸c chuyªn gia c«ng nghÖ phÇn mÒm ë mäi lÜnh vùc vµ c¸c lao ®éng kü thuËt sö dông Internet giái lµ yªu cÇu míi cña nh©n lùc trong thÞ tr­êng lao ®éng míi cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Nguån nh©n lùc trong t­¬ng lai sÏ ph¶i ®­îc coi träng gi¸o dôc vÒ t­ duy s¸ng t¹o, vÒ n¨ng lùc tù chñ, tù häc hái vµ cÇn ®­îc ®µo t¹o kü n¨ng thµnh th¹o, linh ho¹t vÒ c«ng nghÖ míi; vÒ qu¶n lý m¹ng vµ ®Æc biÖt lµ n¨ng lùc vÒ kinh doanh; vÒ tÝnh nh¹y c¶m víi c¸i míi vµ sù bÒn v÷ng trong ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc víi nÒn v¨n ho¸ v÷ng ch¾c. Còng cÇn nhÊn m¹nh ®Õn mét vµi ph­¬ng tiÖn quan träng cña nguån nh©n lùc míi trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®ã lµ n¨ng lùc sö dông m¸y vi tÝnh, n¨ng lùc sö dông ngo¹i ng÷ vµ n¨ng lùc giao tiÕp, ®ã lµ nh÷ng ph­¬ng tiÖn gióp cho lao ®éng kü thuËt ph¸t huy víi hiÖu qu¶ cao kh«ng chØ ë thÞ tr­êng lao ®éng trong n­íc mµ c¶ ë thÞ tr­êng lao ®éng quèc tÕ. D©n sè trÎ vÒ l©u dµi lµ mét thÕ m¹nh, song tr­íc m¾t xÐt vÒ mÆt kinh tÕ, nÕu kh«ng cã mét chÝnh s¸ch phï hîp sÏ bÊt lîi, do b×nh qu©n sè ng­êi ph¶i nu«i d­ìng (trÎ em ¨n theo) trªn mét lao ®éng cao h¬n c¸c n­íc kh¸c, kÌm theo ®ã lµ nh÷ng khã kh¨n vÒ viÖc lµm, gi¸o dôc, y tÕ vµ dÞch vô x· héi kh¸c Tèc ®é t¨ng nguån lao ®éng cßn ë møc cao, ®Õn n¨m 2000 b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng nguån lao ®éng kho¶ng 2,95%. Thêi kú 2001 ®Õn 2010, sè lao ®éng cÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm míi vµo kho¶ng 11-12 triÖu ng­êi, hÇu hÕt lµ lao ®éng trÎ, trong khi nguån lùc ®Çu t­ c¶ trong n­íc vµ quèc tÕ cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt rÊt h¹n chÕ. Theo tÝnh to¸n, sau n¨m 2000 trªn tæng thÓ n­íc ta vÉn d­ thõa lao ®éng. MÆt kh¸c tû lÖ thÊt nghiÖp thµnh thÞ hiÖn nay cßn rÊt lín vµ ®ang cã xu h­íng t¨ng lªn. N¨m 1999 tû lÖ ®ã lµ 6,85%, t¨ng thªm 0,84% so víi n¨m 1997; ®Æc biÖt lµ Hµ Néi, tû lÖ ®ã lµ 9,09% so tæng lùc l­îng lao ®éng. Trong 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng
172 tài liệu
837 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2