L I NÓI Đ U
Văn hóa là t ng th nh ng giá tr v t ch t và tinh th n do con ng i ng t o ườ
tích lũy, mang tính b n v ng k th a truy n th ng. Văn minh cũng nh ng giá tr ế
nh ng là giá tr v v t ch t, m t giai đo n phát tri n r c r nh t, ng i ta th ng sư ườ ườ
d ng hai t này không đúng v trí c a nó, v y chúng ta c n phân bi t văn a văn
minh đ hi u h n t m quan tr ng c a chúng. Bài ti u lu n y s giúp ng i đ c ơ ườ
hi u h n v văn hóa văn minh. ơ
Văn a là m t khái ni m r t r ng bao g m văn hóa n t c, văn hóa vùng mi n,
văn hóa t ch c, văn hóa nhân…Trong các t ch c, văn hóa nh chính m t b
ph n t o nên văn hóa t ch c. Văn hóa hành chính là m t y u t quan tr ng nh h ng ế ưở
đ n nh n th c hành vi c a các thành viên trong t ch c. Đ c xem là nh ng giá tr ,ế ượ
ni m tin, chu n m c nó phát tri n và duy trì trong t ch c, phù h p v i t ch c và giúp
phân bi t t chúc này v i t ch c khác. Khi nhìn vào c thành viên trong t ch c t
trang ph c, phong cách làm vi c, cách giao ti p, ng l c làm vi c cũng nh lòng nhi t ế ư
tình trong công vi c có th bi t đ c văn hóa, truy n th ng c a t ch c đó cũng nh s ế ượ ư
phát tri n c a t ch c đó m c đ o.
Văn hóa tác đ ng đ n kinh t , chính tr , đ i s ng xã h i, con ng i s ng trong xã ế ế ườ
h i đó r t m nh m . Ng i ta th ng nói gi gìn b n s c văn a c a n t c m i ườ ườ
n t c có truy n th ng văn hóa đăc tr ng riêng văn hóa c a m t dân t c m t đi thì dân ư
t c đó xem nh không còn t n t i. Trong các c quan nhà n c văn hóa hành chính đóng ư ơ ướ
vai trò hình thành thành nhân ch cho ng i cán b , công ch c. T nh ng chu n m c,ườ
truy n th ng đã đ c đ nh s n, ng i n b công ch c tuân theo nh ng chu n m c đó, ượ ườ
hình thành thói quen, t o nên nhân cách c a con ng i đó. Đ hi u h n v văn hóa ườ ơ
i chung vai trò c a văn hóa nh chính nói riêng, nhóm chúng tôi th c hi n ti u
lu n này đ giúp b n đ c n m đ c t m quan tr ng c a văn hóa hành chính trong quá ượ
trình hình thành nhân ch ng i cán b ng ch c, trong quá trình th c hi n ti u lu nườ
n nhi u thi u sót, mong cô và các b n đ c góp ý đ bài vi t hn thi n h n./. ế ế ơ
A. PHÂN BI T VĂN HÓA VĂN MINH, VĂN HÓA NH
CHÍNH VĂN HÓA T CH C
Nhóm 5- L p Qu n lý công Page 1
I. VĂN HÓA VÀ VĂN MINH
1. VĂN A
1.1 Đ nh nghĩa v văn hóa.
“Văn hóa m t danh t đ c s d ng khá r ng rãi trên các ph ng ti n thông ượ ươ
tin đ i chúng, song m t t ng nhi u ch hi u khác nhau, đôi khi chúng đ c ượ
đ ng nh ta v i trình đ h c v n, cách th c ng x , l i s ng, sinh ho t t p th v.v
Trong hoàn c nh hi n nay c a th gi i m c a, văn a đ c m i ng i chú ý, t m ế ượ ườ
quan tr ng c a văn hóa đ c nâng lên hàng đ u. UNESCO th a nh n văn hóa c i ượ
ngu n tr c ti p c a phát tri n xã h i, có v trí trung tâm và đóng vai trò đi u ti t xã h i. ế ế
Trong nh ng n c tiên ti n, s chi tiêu trong văn hóa ngày càng l n, v t c s chi tiêu ướ ế ượ
đ sinh s ng. Kinh doanh văn hóa tr thành m t ngnh l n đem l i thu nh p không kém
thu nh p c a công nghi p và th ng nghi p. ươ
Hi n nay, r t nhi u đ nh nghĩa khác nhau v văn hóa, song v n ch a m t ư
đ nh nghĩa th ng nh t v văn hóa. S dĩ có s khác nhau gi a các tác gi trong vi c đ nh
nghĩa v văn hóa, b i vì văn hóa là là m t hi n t ng bao trùm lên trên t t th y các m t ượ
c a đ i s ng con ng i, khi n cho b t kỳ m t đ nh nghĩa nào cũng đ u khó có th bao ườ ế
quát h t đ c c n i dung c a nó. M i m t đ nh nghĩa c a m t nhà nghiên c u nào đóế ượ
u ra cũng ch th thâum đ c m t ph ng di n nào đó c a khái ni m văn hóa mà ượ ươ
thôi. B i v y, c n ph i coi các đ nh nghĩa v văn hóa đã nh nh ng tr u t ng, ư ượ
c n ph i s d ng nh ng tr u t ng y theo ch b sung l n nhau đ th tái hi n ượ
l i văn hóa nh m t ch nh th c u trúc ph c t p. Nh ng v i t cách c a m t ch nh ư ư ư
th , qua các đ nh nghĩa, cho th y văn hóa v n có nh ng đ c tr ng c h u: m t, văn hóa ư
cái phân bi t gi a con ng i v i đ ng v t, cái đ c tr ng riêng c a h i loài ườ ư
ng i; hai, văn hóa không đ c k th a v m t sinh h c (di truy n), mà thông qua vi cườ ượ ế
h c t p, giao ti p đ hình tnh; ba, văn hóac ng x đã đ c m u th c hóa. ế ượ
Trong nh ng năm g n đây, m t s nhà nghiên c u Vi t Nam và k c n c ướ
ngi khi đ c p đ n văn hóa, h th ng v n d ng đ nh nghĩa văn hóa do UNESCO đ a ế ườ ư
ra vào năm 1994. Theo UNESCO, văn a đ c hi u theo hai nghĩa: nghĩa r ng và nghĩaượ
h p. Theo nghĩa r ng thì Văna là m t ph c h - t ng h p c đ c tr ng di n m o v ư
tinh th n, v t ch t, tri th c và tình c m… kh c h a nên b n s c c a m t c ng đ ng gia
đình, xóm làng, vùng, mi n, qu c gia, h i… Văn a không ch bao g m ngh thu t,
văn ch ng n c l i s ng, nh ng quy n c b n c a con ng i, nh ng h th ngươ ơ ườ
giá tr , nh ng truy n th ng, tín ng ng… ưỡ ”; còn hi u theo nghĩa h p thì Văn hóa là t ng
th nh ng h th ng bi u tr ng (ký hi u) chi ph i ch ng x giao ti p trong c ng ư ế
đ ng, khi n c ng đ ng đó đ c thù riêng ế
1.2 Các lo i hình văn hóa
1.2.1 Văn hóa v t ch t:
C dân Văn Lang s ng trên c mi n đ t khác nhau nên các hình th c nôngư
nghi p khác nhau. T u chung hai hình th c canh tác chính làm r y làm ru ng.
y tr ng ch y u lúa t lúa n p. Trong th ng nghi p, ngh luy n kim đúc ế ế
đ ng phát tri n r c r , h đã đúc đ c tr ng đ ng. ngh luy n s t rèn s t cũng đã ượ
xu t hi n. Bên c nh đó là nhi u ngh th công khác cũng xu t hi n nh : làm đ đá m ư
ngh , làm g m, đan lát…Ho t đ ng trao đ i s n ph m c a ng i Văn Lang cũng r t ườ
phát tri n. ng i Văn Lang đã đ nh hình m t c u trúc ăn u ng g m c m rau ườ ơ
Nhóm 5- L p Qu n lý công Page 2
th t. ch th c ch bi n th c ăn g m n u, n ng, lu c, h p,lam. H cũng bi t làm ế ế ướ ế
m m, làm bánh, làm l ng khô. Trang ph c nam gi i ph bi n là đóng kh , n gi i m c ươ ế
y v n y m. Tóc đ c c t ng n, búi tó ho c đ c t t, bu c. H trang s c b ng nh ng ế ượ ượ ế
ng tay, h t chu i vòng tay b ng đá. H c trú b ng nhà sàn ho c lo i nhà trên n n ư
đ t, mái cong nh thuy n, đ c làm b ng n a, tre, g , lá. H đi l i b ng thuy n, ượ
m ng trên sông n c, ho c c i voi, ng a đi l i trên c con đ ng mòn ven chân i ướ ườ
đ i.
Ngi các y u t phi v t ch t nh giá tr , tiêu chu n,... n n văn hóa còn bao g mế ư
t t c nh ng ng t o h u hình c a con ng i mà trong ườ xã h i h c g i chung là đ t o
c. Nh ng con đ ng, tòa cao c, đ n đài, ph ng ti n giao thông, máy c thi t ườ ươ ế
b ...đ u đ t o tác . Văn hóa v t ch t phi v t ch t liên quan ch t ch v i nhau.
Kh o sát m t n n văn a có th th y văn hóa v t ch t ph n ánh nh ng giá tr văn a
n n văn hóa đó coi là quan tr ng. c n c ướ H i giáo, công trình ki n trúc đ p nh tế
hoành tráng nh t th ng thánh đ ng trong khi ườ ư M, l i trung m th ng ươ
m i. Văn hóa v t ch t n ph n ánh công ngh hi u theo khái ni m xã h i h c là s áp
d ng ki n th c văn hóa vào sinh ho t trong môi tr ng t nhiên. ế ườ Tháp Eiffel ph n ánh
ng ngh cao h n tháp truy n hình ơ Hà N i. Ng c l i, văn a v t ch t cũng làm thayượ
đ i nh ng thành ph n văn a phi v t ch t. Vi c phát minh ra các bi n pháp tránh
thai đã góp ph n làmnh thành nên tiêu chu n quan h nh d c không ph i đ sinh đ .
1.2.2 Văn hóa tinh th n
Văn a tinh th n hay còn g i văn hóa phi v t ch t nh ng ý ni m, tín
ng ng, phong t c, t p quán, giá tr , chu n m c,... t o nên m t h th ng. H th ng đóưỡ
b chi ph i b i trình đ c a c giá tr , đôi khi th phân bi t m t giá tr b n ch t.
Chính giá tr y mang l i cho văn hóa s th ng nh t kh năng ti n hóa n i t i c a ế
nó.
C n Văn Lang theo tín ng ng v t linh, h th v t t nh chim, thu ng lu ng,ư ưỡ ư
th m t tr i, c đ ng v t nh nai, cóc, gà. ng i Văn Lang cũng đã n y sinh tín ư ườ
ng ng sùng bái t tiên, sùng bái nh ng anh hùng tr n m c(Thánh Gióng), anh hùng vănưỡ
a(S n Tinh, Mai An Tiêm…). Đ c bi t, v n là m t c n s ng b ng nông nghi p, ơ ư
ng i Văn Lang các hình th c tín ng ng ph n th c tín ng ng ng nghi p r tườ ưỡ ưỡ
đ c phát tri n v i các l nghi c u đ c n c và c u lui n c, l xu ng đ ng, l c mượ ượ ướ ư ơ
n c…Đi cùng v i các sinh ho t h i th ng đ c t ch c vào lúc nông nhàn,ướ ườ ượ
ch y u là o mùa thu. ế
V văn h c ngh thu t các lo i truy n th n tho i(L c Long Quân Âu C , ơ
S n Tinh…) truy n thuy t l ch s (Vua Hùng, h H ng ng…). Trên lĩnh v c âmơ ế
nh c là các lo i nh c khí thu c b gõ (đàn, tr ng, c ng, chiêng…).
Con ng i lúc b y gi đã bi t đ n các hình th c h p t u, hòa t u. V hát ườ ế ế
nhi u lo i hình phong phú nh t đ i đáp nam n , hát trong l h i…V múac lo i ư
nh múa chân tay không, lo i múa hóa trang…Trên lĩnh v c ngh thu t t o nh, ng i ườ
Văn Lang đã đã bi t v màu trên g trên da, kh c v ch trên g m và trên đ ng, t cế
t ng b ng đ t nung, b ng đ ng thau b ng đá, g m hình ng i đ ng v t. tư ườ
pháp mang tính hi n th c và cách đi u. Đ tài ng i đ ng v t th ng đ c di n t ườ ườ ượ
tr ng thái đ ng nh ng i cõng nhau nh y múa, co thuy n, cat… ư ườ
Nhóm 5- L p Qu n lý công Page 3
Di v t tiêu bi u nh t c a văn minh Văn Lang tr ng đ ng Đông S n.Tr ng ơ
đ ng s n ph m lao đ ng luy n kim đúc đ ng điêu luy n, c ph m ngh thu t
tiêu bi u cho tài năng sáng t o tuy t v i c a ng i Vi t c . ườ
N n văn minh Văn Lang v i bi u t ng tr ng đ ng Đông S n th c ch t m t ượ ơ
n n văn minh nông nghi p lúa n c d a trên nên t ng xóm làng b n ch t và m t c c u ướ ơ
chính tr nhà n c bu i đ u. N n văn minh Văn Lang không nh ng đã v n t i m t ướ ươ
trình đ phát tri n khá cao mà còn xác l p đ c m t l i s ng Vi t ph ng Nam, đ t c ượ ươ ơ
s v ngng cho toàn b s t n t i và phát tri n c a qu c gia – dân t c sau này.
1.3 Đ c tr ng ch c năng c a văn hóa. ư
1.3.1 Đ c tr ng: ư
Văn hóa 4 đ c tr ng c b n sau: ư ơ
-Tính h th ng:
Văn hóa là m t h th ng h u c c giá tr v n hóa v t ch t, văn hóah i và ơ
văn hóa tinh th n c a m t c ng đ ng loài ng i. T nh ng thành t căn b n đól i g m ườ
nh ng t p h p con nhi u t ng b c t o thành m t t ng th khá ph c t p.
-Tính giá tr :
Văn hóa bao g m các giá tr : giá tr thu c v đ i s ng v t ch t, giá tr thu c v
đ i s ng h i giá tr thu c v đ i s ng tinh th n; tr thành th c đo v m c đ ướ
nhân b n c a xã h i và con ng i. ườ
-Tính l ch s :
Văn hóa bao gi cũng đ c nh thành qua m t quá trình đ c tích lũy qua ượ ượ
nhi u th h , là nh ng thành t u do m t c ng đ ng ng i trong m t quá trình t ng tác ế ườ ươ
v i môi tr ng mà đ c sáng t o ra hoàn thi n d n đ đ t đ n tính giá tr . ườ ượ ế
-Tính nn sinh:
Văn hóa m t hi n t ng thu c v h i loài ng i, g n li n v i ho t đ ng ượ ườ
th c ti n c a con ng i, là nh ng giá tr do m t c ng đ ng ng i sáng t o ra, thu c v ườ ườ
con ng i, trong con ng i và mang d u n ng i.ườ ườ ườ
1.3.2 Các ch c năng c a văn a:
-Ch c năng nh n th c th gi i: ế
Văn hóa cnh là k t tinh c a quá trình nh n th c và bi n đ i th gi i(th gi i tế ế ế ế
nhiên, th gi ih i th gi i b n thân) c a con ng i. Ngay c s nh n th c cũngế ế ườ
là m t thành t c a văn hóa. Đi u đó đã quy đ nh ch c năng nh n th c c a văn hóa.
-Ch c năng đ ng l c xã h i:
Nh ch c năng nh n th c đã khi n cho văn hóa tr thành đ ng l c phát tri n ế
h i, ch đ o s nghi p chinh ph c và thích ng t nhiên, t ch c xã h i, y d ng cu c
s ng. Theo ý nghĩa đó, văn hóa cnh đ ng l c thúc đ y s phát tri n kinh t - xã h i. ế
-Ch c năng d báo phát tri n:
ng v i ch c năng nh n th c, văn a chính năng l c trí tu giúp con ng i ườ
khám phá d n d n nh ng quy lu t c a t nhn, c a xã h i và c a cnh b n thân. V i ý
nghĩa đó, văna có th đ a ra nh ng d báo c n thi t v t nhn xã h i và con ng i, ư ế ườ
làm căn c cho c chi n l c v kinh t , h i con ng i.Cũng theo ý nghĩa đó, ế ượ ế ườ
“văna đ c xem là h đi u ti t xã h i”(UNESCO).ượ ế
Nhóm 5- L p Qu n lý công Page 4
-Ch c năng giáo d c nhân ch:
Văn hóa t ng th các ho t đ ng c a con ng i nh m h ng đ n chân, thi n, ườ ướ ế
m . M c tiêu cao c nh t c a văn hóa làcon ng i, vì s phát tri n và hoàn thi n con ườ
ng i. Do đó, m t ch c năng c b n c a văn a giáo d c con ng i theo nh ngườ ơ ườ
chu n m c h i quy đ nh. V i ch c năng giáo d c, văn hóa t o ra s phát tri n liên
t c c a l ch s .
2. VĂN MINH
Văn minh là m t danh t kép n - Vi t, trong đó “văn v đ p, “minh” v
sáng, ch m t tr ng ti pt tri n r c r c a văna.
Văn minh là s k t h p đ y đ các y u t tiên ti n t i th i đi m xét đ n đ t o ế ế ế ế
n, duy trì, v n hành ti n hoá ế xã h i, loài ng i ườ . Các y u t c a văn minh thế
hi u g n l i là di s n tích lu tri th c, tinh th n và v t ch t c a con ng i k t khi loài ườ
ng i nh thành cho đ n th i đi m xét đ n. Đ i ngh ch v iườ ế ế văn minh hoang dã, man
r , l c h u. Khái ni m văn minh ch mang tính t ng đ i, tính so sánh t i th i đi m ươ
t đ n màế không có giá tr tuy t đ i.
3. S KHÁC NHAU GI A VĂN HÓA VÀ VĂN MINH
3.1 Gi ng nhau:
Văn hóa văn minh gi ng nhau 1 đi m, đó đ u do con ng i sáng t o ra ườ
trong ti n tnh l ch sế
Sau khi nhà n c ra đ i thì m t c ng đ ng ng i nào đó đ c xem nh đã thoátướ ườ ượ ư
kh i tr ng thái mông mu i, man, nguyên th y, đ b c vào th i đ i văn minh. Lúc ướ
y gi a văn hóa văn minh s đ ng nh t v i nhau , nh ng khác nhau m t sư
đi m
3.2 Khác nhau
Văn hóa Văn minh
Nhóm 5- L p Qu n lý công Page 5