DI TRUYỀN HỌC - CHƯƠNG

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

59
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'di truyền học - chương', khoa học tự nhiên, công nghệ sinh học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: DI TRUYỀN HỌC - CHƯƠNG

MaMH: Dẫn 01/04/11 1 nhập DTH
I. Di truyeàn hoïc laø gì ? II. Caùc giai ñoaïn p/ trieån cuûa di truyeàn hoïc III. Caùc nguyeân taéc nghieân cöùu sinh hoïc IV. Caùc pp nghieân cöùu di truyeàn hoïc V. Teá baøo VI. Gen vaø cô theå VII. Quan heä vôùi caùc khoa hoïc khaùc & vôùi thöïc tieãn VIII. Di truyeàn hoïc ôû Vieät nam. MaMH: Dẫn 01/04/11 2 nhập DTH 2
I. DI TRUYEÀN HOÏC LAØ GÌ? • Di truyeàn (DT) hoïc laø khoa hoïc nghieân cöùu veà - Tính DT - Söï bieán dò tính DT cuûa sinh vaät a) -Tính DT ñöôïc theå hieän ôû söï gioáng nhau giöõa con caùi & cha meï, giöõa anh chò em, caù theå coù hoï haøng -Tính DT ñöôïc baûo ñaûm quaù trình sinh saûn: • Sinh saûn höõu tính: giao töû ñöïc + giao töû caùi  hôïp töû: ñaûm baûo söï keá tuïc vaät chaát DTgiöõa caùc theá heä • Sinh saûn voâ tính : tính DT ñöôïc ñaûm baûo nhôø söï phaân chia teá baøo soma. MaMH: Dẫn 01/04/11 3 nhập DTH 3
• b) Bieán dò: bieåu hieän söï sai khaùc Söï sai khaùc  do b/dò di truyeàn hay do thöôøng bieán. Quan ñieåm cuûa Darwin : nhaân toá cuûa söï tieán hoùa. • Di truyeàn - Duy trì caùc ñaëc tính • Bieán dò - Taïo söï ña daïng  cung caáp nguoàn nguyeân lieäu • Choïn loïc töï nhieân  ñònh höùông phaùt trieån  taïo söï ña daïng phong phuù cuûa SV MaMH: Dẫn 01/04/11 4 nhập DTH 4
II. CAÙC GIAI ÑOAÏN PHAÙT TRIEÅN CAÊN BAÛN CUÛA DI TRUYEÀN HOÏC 1. Giai ñoaïn tröùôc Mendel • Töø xa xöa… • Caùch nay 6000 naêm, ngöøôi Babylon - taïc treân ñaù caùc doøng ngöïa & thuï phaán cheùo 1 soá caây troàng. • Vẫn coøn nhieàu quan nieäm leäch laïc caùc quy luaät DT. • VD: ngöøôi Hi Laïp cho raèng: Laïc ñaø + beo  höôu cao coå Laïc ñaø + chim seû  ñaø ñieåu • • Ngoaøi ra coù caùc thuyeát DT tröïc tieáp –giaùn tieáp MaMH: Dẫn 01/04/11 5 nhập DTH 5
2. Giai ñoaïn Di truyeàn Mendel • Gregor Mendel (1822-1884)- caây ñaäu Haø Lan . Tröùôc ñoù ñoái töôïng khaùc nhö ong, chuoät, ngoâ … hoaøn chænh nhaát -vôùi ñaäu Haø Lan (Pisum sativum) • ÔÛ ñaäu Haø Lan, caùc caëp tính traïng töông phaûn. Haït vaøng – Haït xanh Haït trôn – Haït nhaên • Lai P  F1; lai F1  F2 • Töø caùc soá lieäu thu ñöôïc oâng duøng pp phaân tích DT töøng tính traïng • Duøng toaùn hoïc thoáng keâ ñeå xöû lyù soá lieäu •  Mendel ruùt ra ñöôïc caùc quy luaät DT. MaMH: Dẫn 01/04/11 6 nhập DTH 6
• Kq trình baøy ôû “Hoäi ñoàng caùc nhaø Khoa hoïc töï nhieân”. Phaùt minh naøy ñaët neàn moùng cho DT hoïc • 1838 ñeán naêm 1900 nhieàu phaùt minh môùi trong ngaønh SH (1838 : hoïc thuyeát teá baøo ra ñôøi; 1875 : caùc nhaø KH moâ taû NP ôû ñoäng vaät & söï hôïp nhaân khi thuï tinh ; 1887 : moâ taû giaûm phaân). • Maõi ñeán naêm1900 (sau 16 naêm keå töø ngaøy Mendel maát), 3 nhaø khoa hoïc: Hugo Marie de Vries (Haø Lan), Erich Karl Correns (Ñöùc) vaø E.Von Tschermark (AÙo) ñoäc laäp vôùi nhau phaùt hieän laïi caùc qui luaät cuûa Mendel. MaMH: Dẫn 01/04/11 7 nhập DTH 7
3. Söï phaùt trieån cuûa thuyeát DT nhieãm saéc theå • Töø naêm 1911, T.H. Morgan (1866-1945) TN treân ruoài giaám Drosophila melanogaster xaây döïng neàn taûng DT nhieãm saéc theå. • Caùc keát quaû TN ôû ruoài giaám -> chöùng minh : caùc gien naèm treân caùc NST- xeáp theo ñöôøng thaúng taïo thaønh nhoùm lieân keát gen. •  Baûn ñoà DT nhieãm saéc theå ñaõ ñöôïc xaây döïng. MaMH: Dẫn 01/04/11 8 nhập DTH 8
4. Söï phaùt trieån cuûa DT hoïc phaân töû • Sau chieán tranh TG thöù II, caùc nghieân cöùu sinh hoïc phaùt trieån raát maïnh meõ  phaùt minh lôùn. • Naêm 1953, moâ hình caáu truùc DNA cuûa Watson – Crick ra ñôøi, phaùt minh lôùn nhaát theá kæ. • Hoïc thuyeát trung taâm Sinh hoïc phaân töû ra ñôøi. Caùc n/cöùu coù theå tieán haønh trong oáng nghieäm ( in vitro). DNA mRNA protein Phieân maõ Dòch maõ MaMH: Dẫn 01/04/11 9 nhập DTH 9
• Vieäc xaùc ñònh nucleotide cuûa gen ñaõ nhanh choùng daãn ñeán kó thuaät môùi : • gaây ñoät bieán ñònh höùông  cho pheùp bieán ñoåi caùc gen theo yù muoán cuûa con ngöôøi. - Thay 1 nucleotide naøy baèng 1 nucleotide khaùc. - Caét ngaén hay noái daøi gen ôû nhöõng ñieåm ñònh saün. • Caùc bieán ñoåi ñònh höôùng naøy  thay ñoåi acid amin treân phaân töû protein. • Vaøo ñaàu nhöõng naêm 1990 söï keát hôïp giöõa sinh hoïc vaø tin hoïc  pp nghieân cöùu môùi in silico (nghieân cöùu treân maùy ñieän toaùn)  giaûi maõ boä NST ngöôøi. MaMH: Dẫn 01/04/11 10 nhập DTH 10
III. CAÙC NGUYEÂN TẮC N/CÖÙU SINH HOÏC 1 Heä thoáng caùc kieán thöùc veà söï tieán hoùa cuûa theá giôùi sinh vaät 2 Teá baøo laø ñôn vò nghieân cöùu sinh hoïc 3 Boä gen chöùa thoâng tin di truyeàn  chi phoái moïi bieåu hieän soáng 4 Nghieân cöùu sinh hoïc phaûi ñaët trong tieán trình cuûa söï phaùt trieån caù theå 5 Söï keá thöøa 6 Quaù trình soáng tuaân theo caùc qui luaät vaät lyù & hoùa hoïc MaMH: Dẫn 01/04/11 11 nhập DTH 11
IV. CAÙC PP NGHIEÂN CÖÙU DT HOÏC 1 Phöông phaùp lai: laø pp ñaëc thuø cuûa DT hoïc 2 PP toaùn hoïc: duøng toaùn hoïc ñeå ñaùnh giaù keát quaû lai 3 PP teá baøo hoïc: lai keát hôïp vôùi quan saùt NST  laø cô sôû cuûa DT teá baøo 4 KT di truyeàn: KT taùi toå hôïp DNA  coù vai troø caùch maïng hoùa ñoái vôùi sinh hoïc noùi chung MaMH: Dẫn 01/04/11 12 nhập DTH 12
V. TEÁ BAØO • - Teá baøo laø ñôn vò cô sôû cuûa sinh giôùi. • - Teá baøo Prokaryotae & teá baøo Eukaryotae • Caùc tb cuûa nhöõng SV ôû möùc tieán hoùa thaáp nhö : • vi khuaån (Bacteria) • vi khuaån lam (Cyanobacteria) ->chöa coù nhaân hoaøn chænh. Teá baøo ñoù  teá baøo tieàn nhaân  SV tieàn nhaân (Prokaryotae) SV ñoù • Teá baøo coù nhaân h/thaønh roõ raøng  tb nhaân thöïc. TB nhaân thöïc coù ôû caùc SV nhaân thöïc (Eukaryotae) MaMH: Dẫn 01/04/11 13 nhập DTH 13
VI. GEN & CÔ THEÅ • Kieåu gen: laø taäp hôïp caùc yeáu toá di truyeàn cuûa cô theå. • Kieåu hình: laø bieåu hieän cuûa kieåu gen qua töông taùc vôùi moâi tröôøng. • 1 Kieåu gen coù theå  nhieàu kieåu hình khaùc nhau • 1 Kieåu hình coù theå töø caùc kieåu gen khaùc nhau. Laøm sao töø kieåu hình xaùc ñònh ñöôïc ñuùng kieåu gen. MaMH: Dẫn 01/04/11 14 nhập DTH 14
VII. QUAN HEÄ VÔÙI CAÙC KHOA HOÏC KHAÙC & VÔÙI THÖÏC TIEÃN 1. DT hoïc laø cô sôû khoa hoïc cuûa choïn gioáng • Kyõ thuaät DT cho pheùp chuyeån nhöõng gen caàn thieát vaøo SV theo höôùng yù muoán cuûa con ngöôøi. 2. DT hoïc vaø y hoïc • Phöông phaùp trò caùc beänh DT môùi ra ñôøi coù teân laø lieäu phaùp gen  ñöa caùc gen bình thöôøng vaøo cô theå thay theá caùc gen beänh. MaMH: Dẫn 01/04/11 15 nhập DTH 15
3. DT hoïc vaø tin hoïc - Thí nghieäm sinh hoïc treân maùy ñieän toaùn (in silico) • Caùc ñoaïn ngaén  raùp noái laïi nhôø maùy ñieän toaùn. Coù 300 maùy ñöôïc noái maïng. Toång chi phí cho tin hoïc trong döï aùn boä gen ngöôøi laø 130 trieäu ñoâ. MaMH: Dẫn 01/04/11 16 nhập DTH 16
VIII. DI TRUYEÀN HOÏC ÔÛ VIEÄT NAM • Töø thôøi xa xöa, caùc daân toäc ôû Ñoâng Nam AÙ ñaõ coù nhieàu thaønh töïu trong choïn gioáng caây troàng, vaät nuoâi nhö gioáng luùa nöôùc, baàu bí, gia suùc, gia caàm nhö heo, traâu, boø, gaø. • Tuy nhieân nhaø DT hoïc ñaàu tieân coù coâng trình nghieân cöùu ñaùng töï haøo laø anh huøng lao ñoäng – Tieán só noâng hoïc Löông Ñình Cuûa. • Caùc nghieân cöùu ña boäi cuûa oâng ôû Nhaät Baûn 1950 • Sau naêm 1954, oâng ñaõ taïo ñöôïc gioáng rau muoáng ña boäi & gioáng döa haáu khoâng haït. MaMH: Dẫn 01/04/11 17 nhập DTH 17