Giáo án bài: Sự phát triển của từ vựng - GV. Trương Thị Hồng Dịu

Chia sẻ: Trương Thị Hồng Dịu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

126
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhằm giúp quý thầy cô và các bạn học sinh có thêm tài liệu tham khảo trong quá trình học văn về từ vựng, mời các bạn cùng tham khảo nội dung giáo án bài "Sự phát triển của từ vựng" dưới đây. Nội dung giáo án giới thiệu đến các bạn những nội dung về mục tiêu, yêu cầu, chuẩn bị của giáo viên và học sinh khi học bài Sự phát triển của từ vựng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án bài: Sự phát triển của từ vựng - GV. Trương Thị Hồng Dịu

TRƯỜNG THCS – THPT BÁC ÁI Tên bài dạy: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG Người soạn: Trương Thị Hồng Dịu Ngày soạn: 16/08/2015 Giáo án giảng dạy: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG A. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Về kiến thức: Giúp HS: Ghi nhớ được sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn nghÜa cña tõ. - Ghi nhớ 2 ph¬ng thøc ph¸t triÓn nghÜa cña tõ. 2. Về kĩ năng: Hiểu ý nghÜa cña tõ ng÷ trong c¸c côm tõ vµ trong v¨n b¶n. - Ph©n biÖt c¸c ph¬ng thøc t¹o nghÜa míi cña tõ ng÷ víi c¸c phÐp tu tõ ho¸n dô, Èn dô. 3. Về thái độ: Nhận thức được sự phát triển của từ vựng tiếng Việt rất quan trọng để lựa chọn và sử dụng từ phù hợp với mục đích giao tiếp. B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Giáo viên: SGK, SGV, giáo án bài soạn, Đọc tài liệu, nghiên cứu soạn bài. 2. Học sinh: SGK, bài soạn. C. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH Đàm thoại, đọc, thảo luận, gợi mở, hướng dẫn học sinh làm việc với SGK, thảo luận nhóm. D.CÁC BƯỚC LÊN LỚP 1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: Hệ thống từ ngữ xưng hô của Tiếng Việt như thế nào? Khi xưng hô người nói cần căn cứ vào đâu để xưng hô cho thích hợp? 3. Bài mới: a. Lời vào bài Từ vựng là kho từ, vốn từ của một ngôn ngữ gồm các từ và các đơn vị tương đương với từ. Từ vựng trong Tiếng Việt không ngừng phát triển với nhiều phương thức khác nhau. Để biết được sự phát triển đó như thế nào. Hôm nay Cô và cả lớp cùng tìm hiểu bài “Sự phát triển của từ vựng”. b.Tiến trình dạy bài mới Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Ho¹t ®éng 1. Híng dÉn HS tìm hiểu về sù I- Sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷ nghÜa cña tõ ng÷ Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi, nhiÒu sù vËt, hiÖn tîng míi n¶y sinh. Do vËy ng«n ng÷ còng ph¶i cã nh÷ng tõ ng÷ míi ®Ó biÓu thÞ c¸c sù vËt hiÖn tîng ®ã. Sù ph¸t triÓn cña tõ ng÷ diÔn ra theo 2 con ®êng. Thø nhÊt, t¹o thªm nghÜa míi cho nh÷ng tõ ng÷ cã s½n ®Ó biÓu thÞ sù vËt, hiÖn tîng míi. Thø hai, ph¸t triÓn sè lîng tõ ng÷ b»ng c¸ch s¸ng t¹o hoÆc vay mîn thªm nh÷ng tõ ng÷ míi. 1. Bµi tËp (sgk) GV gọi HS: §äc bµi th¬ “Vµo nhµ ngôc Bài 1 Qu¶ng §«ng c¶m t¸c”. Bµi th¬ “Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng C©u th¬ “Bña tay «m chÆt bå kinh c¶m t¸c”. tÕ” “Kinh tÕ” trong bµi cã nghÜa g×? - Tõ “Kinh tÕ”: Kinh bang tÕ thÕ, lo Ngµy nay chóng ta hiÓu nghÜa tõ “kinh viÖc níc, cøu ®êi, hoµi b·o cøu níc tÕ” nh thÕ nµo th«ng qua vÝ dô “Anh Êy cña nh÷ng ngêi yªu níc: NghÜa cò lµm kinh tÕ giái” ? + “Kinh tÕ”: Tæng thÓ nãi chung HS nghe câu hỏi trả lời nh÷ng ho¹t ®éng lao động, sản xuất, GV nhận xét, chốt ý. phát triển cña con ngêi nh»m tháa Cho HS đọc vÝ dô 2 SGK 55. m·n nhu cÇu vËt chÊt: NghÜa míi.
- NghÜa cò mÊt ®i nghÜa míi h×nh thµnh. Bài 2 Gi¶i nghÜa cña c¸c tõ “xu©n” vµ tõ a. Tõ “xu©n”: “tay” trong tõng trêng hîp SGK? - “Xu©n” trong “ch¬i xu©n”: NghÜa HS nghe câu hỏi trả lời gèc chỉ mùa trong năm. GV nhận xét, chốt ý. - “Xu©n” trong “Ngµy xu©n em ...” NghÜa chuyÓn theo phương thức ẩn GV đưa thêm bài tập phân tích cho HS hiểu dụ chỉ tuổi trÎ. rõ. b. Từ “tay”: + Tõ “®Çu” -> Lµ bé phËn trªn hÕt cña - “Tay” trong “trao tay”: NghÜa gèc ngêi, ®éng vËt cã chøa bé ãc (nghÜa gèc) chỉ bộ phËn phÝa trªn cña c¬ thÓ, tõ -> “§Çu ®Ò” : Bé phËn trªn vai ®Õn c¸c ngãn, dïng ®Ó cÇm, hÕt cña v¨n b¶n n¾m ... -> “§i ®Çu” : ChØ vÞ trÝ - “Tay” trong “tay bu«n ...” : NghÜa phÝa tríc ®oµn ngêi. chuyÓn theo phương thức hoán dụ chỉ -> “Cøng ®Çu” : ChØ th¸i ngêi chuyªn ho¹t ®éng giái vÒ mét ®é cøng r¾n, ¬ng bíng m«n, mét nghÒ nµo ®ã. Tõ c¸c vÝ dô trªn ta thÊy tõ ng÷ cã sù -> H×nh thµnh nghÜa míi theo ph¬ng h×nh thµnh c¸c nghÜa míi cïng tån t¹i víi thøc Èn dô vµ ho¸n dô. nghÜa gèc vµ cã quan hÖ víi nghÜa gèc, 2. Ghi nhí dùa trªn c¬ së cña nghÜa gèc. SGK trang 56 VËy nghÜa chuyÓn ®ã ®îc h×nh thµnh theo ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa nµo ? GV chèt rót ra bµi häc : + Cã 2 ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa cña tõ ng÷ : Èn dô vµ ho¸n dô. + Ẩn dô : PhÐp chuyÓn nghÜa dùa vµo sù gièng nhau gi÷a hai sù vËt, hiÖn tîng. + Ho¸n dô : PhÐp chuyÓn nghÜa dùa trªn mèi quan hÖ tiÕp cËn (gÇn nhau). HS ®äc ghi nhí. Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn HS luyÖn tËp III- LuyÖn tËp : Ho¹t ®éng nhãm : + Nhãm 1 : bµi tËp 1 (57) + Nhãm 2 : bµi tËp 2 (56) + Nhãm 3 : bµi tËp 5 (57)
1. Bµi tËp 1 (56) Tõ “ch©n”. X¸c ®Þnh nghÜa gèc, a. Chân: Nghĩa gèc nghÜa chuyÓn vµ ph¬ng thøc chuyÓn b. Chân: Ho¸n dô nghÜa ? c. Chân: Ẩn dô a) “Sau ch©n ...” -> Kh¸i niÖm ch©n lµ bé phËn cuèi cïng cña c¬ thÓ ngêi hoÆc ®éng d. Chân: Ẩn dô vËt dïng ®Ó ®øng vµ di chuyÓn. b) “cã ch©n ...” -> ChØ c¬ng vÞ, phËn sù cña mét ngêi víi t c¸ch lµ thµnh viªn cña mét tæ chøc. c) “ba ch©n” -> Bé phËn cuèi cïng cña mét ®å vËt, cã t¸c dông ®ì cho c¸c bé phËn kh¸c. d) “Ch©n m©y ...” -> PhÇn cuèi cïng cña mét sè vËt, tiÕp gi¸p víi mÆt nÒn. 2. Bµi tËp 2 (57) - Nh÷ng c¸ch dïng tên gọi từ "trµ" theo C¸ch dïng tõ “trµ” ë hai trêng hîp ? nghÜa chuyÓn ®ã lµ nh÷ng s¶n + Gièng nhau : Đ· qua chÕ biÕn pha níc phÈm tõ thùc vËt dïng chÕ biÕn uèng thµnh d¹ng kh« -> ®Ó pha níc uèng-> + Kh¸c nhau : Dïng ®Ó ch÷a bÖnh ph¬ng thøc Èn dô. + PT chuyÓn nghÜa Èn dô 3. Bµi tËp 5 (57) Tõ “mÆt trêi” ®îc sö dông phÐp tu - PhÐp tu tõ Èn dô tõ nµo? Cã thÓ coi ®©y lµ hiÖn tîng mét - Kh«ng ph¶i tõ nhiÒu nghÜa. nghÜa gèc cña tõ ph¸t triÓn thµnh nhiÒu nghÜa kh«ng ? + PhÐp tu tõ Èn dô – “mÆt trêi” lµ B¸c dùa trªn mèi quan hÖ t¬ng ®ång gi÷a hai ®èi tîng ®îc h×nh thµnh theo c¶m nhËn cña nhµ th¬. + Kh«ng ph¶i lµ hiÖn tîng ph¸t triÓn nghÜa cña tõ bëi sù chuyÓn nghÜa cña tõ “mÆt trêi” chØ cã tÝnh l©m thêi, kh«ng lµm cho tõ cã thªm nghÜa míi. Chó ý: ph©n biÖt Èn dô, ho¸n dô tõ vùng víi Èn dô vµ ho¸n dô tu tõ. E. CỦNG CỐ VÀ DẶN DÒ 1. Củng cố
Thấy được sự phong phú và đa nghĩa của hệ thống từ vựng trong tiếng Việt cùng với việc vận dụng các phương thức chuyển nghĩa hay được áp dụng. 2. Dặn dò - HS häc bµi, lµm bµi tËp 3,4 SGK vào vở. Híng dÉn lµm bµi tËp 4 SGK (57) - Héi chøng : TËp hîp nhiÒu triÖu chøng cïng xuÊt hiÖn bÖnh - Ng©n hµng : Tæ chøc kinh tÕ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh doanh vµ qu¶n lý c¸c nghiÖp vô tiÒn tÖ, tÝn dông. Xem trước bài “Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự”. F. RÚT KINH NGHIỆM ...................................................................................................................................... .....................................................................................................................................