GIÁO ÁN SINH 11: TẬP TÍNH

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

87
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu bài học 1. Kiến thức a. Cơ bản - Nắm được một số tập tính của động vật thông qua các ví dụ tự chọn, từ đó nêu lên định nghĩa ngắn gọn về tập tính của động vật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO ÁN SINH 11: TẬP TÍNH

TẬP TÍNH I. Mục tiêu bài học 1. Kiến thức a. Cơ bản - Nắm được một số tập tính của động vật thông qua các ví dụ tự chọn, từ đó nêu lên định nghĩa ngắn gọn về tập tính của động vật. - Phân biệt các loại tập tính bẩm sinh và tập tính học được trong đời sống cá thể và bầy đàn. - Phân tích được ý nghĩa của các tập tính đối với đời sống của động vật và cơ sở thần kinh của các tập tính động vật. b. Trọng tâm - Khái niệm về tập tính. - Cơ sở thần kinh của các loại tập tính (tập tính bẩm sinh và tập tính học được).
2. Kỹ năng Phân biệt các loại tập tính bẩm sinh và tập tính học trong cuộc sống cá thể, bầy đàn. 3. Thái độ, hành vi Phân tích được ý nghĩa của các tập tính đối với đời sống của động vật. II. Chuẩn bị dạy và học 1. Giáo viên - Tranh vẽ hình 30.1; 30.2 SGK. - Băng hình về một số tập tính động vật (1 đoạn ngắn về tập tính săn mồi ). - Phiếu học tập để thảo luận nhóm. 2. Học sinh - Phiếu học tập của nhóm để thảo luận. - Xem trước bài mới, tìm hiểu về tập tính hoạt động ở cá nhóm động vật khác nhau. III. Tiến trình tổ chức dạy và học
1. Ổn định tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ - Trình bày những diễn biến diễn ra ở cúc xynap khi có kích thích. - Cung phản xạ gồm có những thành phần nào? Xung thần kinh được dẫn truyền như thế nào trong cung phản xạ? 3. Hoạt động dạy và học a. Mở bài Giáo viên vào bài bằng cách đặt câu hỏi trực tiếp: tập tính là gì? Sau khi nghe HS trả lời dựa trên kiến thức của mình thì GV nhận xét và dẫn dắt vào bài mới. b. Bài mới Hoạt động của GV và Nội Dung HS
Hoạt động 1: Tìm hiểu I. Khái niệm khái niệm về tập tính ở 1. Hiện tượng động vật. GV: Có thể cho HS nghiên a. Tiếng ếch nhái vang vọng cứu 1 số hiện tượng trong vào cuối xuân đầu hạ → tập SGK (có thể xem phim tính bẩm sinh. ngắn), phân tích ý nghĩa Ếch nhái từng cặp di chuyển của từng hiện tượng đối về phía bờ nước tìm nơi đẻ với đời sống của động vật → tập tính bẩm sinh. đó. GV: Có thể phân công mỗi b. Cóc rình mồi + nhỏm lên tổ nghiên cứu 1 hiện tượng, bắt mồi → tập tính bẩm sinh. sau đó cử đại diện trình bày và nhận xét lẫn nhau. Sau Cóc vội vàng nhả mồi ra, thu đó GV nhận xét và xử lý mình lại để tránh mồi → tập tính thứ sinh. các ý kiến đó. HS: Nghiên cứu các hiện tượng hay đề xuất các hiện c. Đàn ngỗng mới nở đi theo
tượng quan sát được trong mẹ → tập tính bẩm sinh. tự nhiên và thảo luận. GV: Tất cả những hiện 2. Định nghĩa về tập tính tượng nêu trên đều là những biểu hiện của tập Tập tính động vậy là một tính. Vậy tập tính là gì? chuỗi những phản ứng trả lời HS: Tập tính động vậy là các kích thích của môi trường một chuỗi những phản ứng để tồn tại và phát triển. trả lời các kích thích của môi trường để tồn tại và II. Các loại tập tính phát triển. GV: Nhận xét và bổ sung - Tập tính bẩm sinh. cho hoàn chỉnh. Hoạt động 2: Tìm hiểu về các loại tập tính, cơ sở - Tập tính thứ sinh. thần kinh và ý nghĩa của tập tính. 1. Tập tính bẩm sinh
GV: Bắt đầu từ Charles Darwin qua công trình a. Khái niệm: nghiên cứu về nguồn gốc các loài, trong đó có vấn đề Là những hoạt động cơ bản về tập tính, như là nhân tố của cơ thể động vật khi sinh quan trọng cho sự sinh tồn ra đã có. của loài vật. Về sau có Paplov có nghiên cứu về các loại tập tính và hình b. Đặc điểm: thành các tập tính ở động vật… - Mang tính bản năng. GV: Dựa vào đặc điểm các tập tính của động vật có thể - Được di truyền. phân biệt tập tính thành mấy nhóm? - Không thay đổi, không chịu HS: Có thể phân biệt thành ảnh hưởng của điều kiện và 2 nhóm là tập tính bẩm hoàn cảnh sống. sinh và tập tính thứ sinh.
GV: Ngoài ra còn có một loại tập tính thứ 3 là tập VD: Ếch nhái từng cặp di tính hỗn hợp. chuyển về phía bờ nước tìm GV: Thế nào là tập tính nơi đẻ → tập tính bẩm sinh. bẩm sinh? Cho ví dụ minh họa? 2. Tập tính thứ sinh HS: Thảo luận và trả lời: - Là những hoạt động cơ Là tập tính được hình thành bản của cơ thể động vật khi trong qúa trình sống do học sinh ra đã có. tập hoặc do có sự bàn giao - Ếch nhái từng cặp di giữa các cá thể cùng loài. chuyển về phía bờ nước tìm nơi đẻ → tập tính bẩm VD: Cóc vội vàng nhả mồi ra, sinh. thu mình lại để tránh mồi → GV: Thế nào là tập tính thứ tập tính thứ sinh. sinh? Cho ví dụ minh họa? HS: Thảo luận và trả lời: 3. Tập tính hỗn hợp
- Là tập tính được hình thành trong qúa trình sống Bao gồm tập tính bẩm sinh do học tập hoặc do có sự lẫn tập tính thứ sinh. bàn giao giữa các cá thể cùng loài. VD: Rình mồi và bắt mồi ở - Cóc vội vàng nhả mồi ra, cóc là tập tính bẩm sinh, thu mình lại để tránh mồi nhưng nhả ra và tránh mồi là → tập tính thứ sinh. tập tính thứ sinh  tập tính GV: Sự tiếp thu không có hỗn hợp. bản chất di truyền không được “chương trình hóa” III. Cơ sở thần kinh và ý trong bộ máy di truyền mà nghĩa của tập tính thay đổi theo hoàn cảnh. Thực chất đây là phản xạ 1. Cơ sở thần kinh có điều kiện. GV: Có thể giảng giải thêm Cơ sở thần kinh của tập tính ví dụ của Paplov, một thí là các phản xạ: nghiệm nổi tiếng về phản - Các tập tính bẩm sinh là
xạ có điều kiện. chuỗi các phản xạ không điều GV: Ngoài 2 loại tập tính kiện được di truyền từ bố mẹ. trên, có thể kể loại tập tính - Các tập tính thứ sinh là thứ 3 là tập tính gì? chuỗi các phản xạ có điều HS: Đó là tập tính hỗn hợp. kiện được hình thành trong đời sống cá thể, do học tập GV: Cho HS trao đổi trong rèn luyện mà có. nhóm về tập tính bẩm sinh lẫn tập tính thứ sinh. Trên cơ sở đó hãy cho biết cơ sở 2. Ý nghĩa thần kinh của tập tính là gì? Giúp cho cơ thể động vật HS: Thảo luận nhóm và trả thích nghi và tồn tại. lời: - Các tập tính bẩm sinh là chuỗi các phản xạ không điều kiện được di truyền từ bố mẹ.
- Các tập tính thứ sinh là chuỗi các phản xạ có điều kiện được hình thành trong đời sống cá thể, do học tập rèn luyện mà có. GV: Các tập tính ở động vật có ý nghĩa gì cho đời sống của chúng không? HS: Giúp cho cơ thể động vật thích nghi và tồn tại. 4. Củng cố - Cho HS nêu tóm tắt những nội dung cơ bản đã lĩnh hội trong bài sau đó đối chiếu với các nội dung được trình bày trong khung. - Nếu có điều kiện, có thể dành thời gian cho HS xem trích đoạn về tập tính săn mồi ở động vật.
- GV cho thêm ví dụ để HS phân tích. - Cho HS trả lời một số câu hỏi sau: Câu 1: Trong hình HS có thể thấy 3 con ngỗng chậy theo sau thứ đồ chơi đang chuyển động. Giải thích nào sau đây về tập tính của các con ngỗng là hợp lý? a. Đó là hành động thay thế do không có ngỗng cha mẹ ở đó. b. Đó là quá trình học tập của con non để nhận ra và gắn bó với đồng loại ,nghĩa là đồ chơi đó là vật thể chuyển động đầu tiên các ngỗng con nhìn thấy sau khi nở ra và do đó chúng phản ứng như thể đó là ngỗng cha, mẹ. c. Chúng được người chăn giữ ngỗng rèn luyệnđể đi theo sau thứ đồ chơi này. d. Các ngỗng con có khuynh hướng bẩm sinh hay bản năng là đi theo bất kỳ một vật di động nào mà chúng thấy.
Câu 2: Một bầy chim sẻ đang ăn ở một bàn ăn cho chim trong vườn. Bỗng nhiên 1 con chim sẻ cất tiếng báo động, cả bầy chim bay lên và lấp vào các bụi cây gần đó, và 1 giây sau 1 con diều hâu bay ngang qua. Con chim sẻ đầu tiên phát hiện ra con diều hâu có được cảm ứng kêu báo động cho cả bầy thay vì lặng lẽ bay đi trốn. - Bằng cách kêu báo động, con chim đó sẽ thu hút sự chú ý của con diều hâu để hy sinh bản thân nó vì lợi ích của loài. - Điều này được giải thích như thế nào? a. Con chim ăn thịt nhận thức rằng nó đã mất cơ hội tấn công bất ngờ sẽ ngừng cuộc săn mồi, như vậy bằng cách kêu báo động cho bầy, con chim sẻ cũng phát tín hiệu cho con diều hâu là nó đã bị phát hiện và do đó con chim sẻ cũng làm giảm nguy cơ bản thân nó bị tấn công.
b. Bằng cách kêu báo động, chim sẻ sẽ cứu được nhiều thành viên của bầy, nhiều con trong số đó có quan hệ họ hàng với con chim sẻ này. Nói cách khác tập tính kêu báo động có thể giải thích bằng chọn lọc thân thuộc. c. Kêu báo động là một đáp ứng bản năng luôn luôn được tạo ra khi có mặt con vật ăn thịt. 5. Hướng dẫn học ở nhà - Học bài và trả lời các câu hỏi trong SGK. - Tìm thêm một số ví dụ khác về tập tính ở động vật. - Xem trước bài mới, tìm hiểu một số hình thức học tập và tập tính phổ biến ở động vật. - Tìm hiểu một số tập tính phổ biến ở động vật, sưu tầm các hình ảnh để