Giáo trình điều khiển chạy tàu trên đường sắt part 7

Chia sẻ: Dasjhd Akdjka | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

87
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

. Nhiều con tàu lắp đặt 2 đầu máy ở 2 đầu tàu, gọi là hai đầu kéo. Một con tàu cũng có thể chạy ngược (tức đuôi tàu chạy trước, đầu máy chạy sau). Tàu hỏa là thành tố trung tâm của vận tải đường sắt - một loại hình vận tải phổ biến và tương đối rẻ tiền.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình điều khiển chạy tàu trên đường sắt part 7

127 - M t ñ hành khách khác nhau nhi u trên các quãng ñư ng. Hành khách t p trung ch y u ño n ñư ng g n thành ph , càng xa m t ñ hành khách càng gi m nhanh. Các ñoàn tàu ch khách ngo i ô có c u t o khác so v i các ñoàn tàu thư ng, có ch ñ ng, nhi u c a ra vào, m t sàn toa xe cao tương ñương v i m t ke khách ñ hành khách lên xu ng ñư c nhanh chóng. S lư ng ñoàn tàu khách ph thu c vào lu ng hành khách, các yêu c u ph c v c a h , năng l c thông qua c a tuy n ñư ng, t tr ng c a toa xe, chi u dài các ñư ng trong ga . . Khi xác ñ nh s lư ng hành khách c n chú ý nh ng bi n ñ ng c a lu ng hành khách theo các tháng trong năm b i vì s dao ñ ng này thư ng là r t l n. Thí d s lư ng hành khách luôn tăng r t cao vào các d p hè, t t nguyên ñán. . S các ñoàn tàu nhanh ñư c xác ñ nh như sau: A.β nh N nh = anh Trong ñó: Nnh - s ñoàn tàu khách nhanh. A- lu ng hành khách trong ngày. anh - ñ nh viên hành khách trên m t ñoàn tàu nhanh. β nh -t tr ng hành khách ñi trên tàu nhanh. S tàu hàng thư ng ñư c xác ñ nh như sau: A.(1 − β nh ) N th = ath Trong ñó: Nth - s ñoàn tàu thư ng. A- lu ng hành khách trong ngày.
128 ath - ñ nh viên hành khách trên m t ñoàn tàu thư ng. D ng chung c a công th c xác ñ nh s lư ng tàu khách là: A .q x A = = N K a o .Q a o .Q t t qx Trong ñó: ao- ñ nh viên hành khách trên 1 toa xe. Qt - tr ng lư ng ñoàn tàu khách. qx - tr ng lư ng toa xe khách. ð nh viên hành khách trên 1 toa xe xác ñ nh theo s trung bình như sau: ∑ m ia = i a ∑ o m i Trong ñó: mi - s toa xe lo i i ( ng i c ng, ng i m m, giư ng c ng, giư ng m m. . . ) ai - ñ nh viên hành khách trên lo i xe i ð i v i tàu ngoa ô do có s m t cân ñ i l n nên s lư ng ñoàn tàu ñư c tính riêng cho ngày thư ng và các ngày ngh , l , t t, hè… 5.4. Nh ng yêu c u m i ñ i v i công tác v n chuy n hành khách trong kinh t th trư ng. ð t ch c công tác v n chuy n hành khách có hi u qu c n ph i tuân th ñ y ñ các yêu c u sau: * .N m v ng nh ng yêu c u và s thích c a hành khách.
129 Các m i quan h mang tính th trư ng ñang ngày càng ñư c phát tri n nư c ta trong m i lĩnh v c. Ngành v n t i ñư ng s t cũng không th tách bi t ra kh i hoàn c nh chung ñó. Trong n n kinh t th trư ng nhu c u v n chuy n và các yêu c u v n chuy n có m t ý nghĩa quy t ñ nh ñ i v i vi c thành công hay th t b i c a ngành v n t i. Do ñ i s ng ñư c nâng cao nên các hành khách ñi thăm quan, du l ch, ngh mát b ng ñư ng s t ngày m t nhi u. S ph n hóa trong xã h i ñã chia hành khách thành các nhóm v i nh ng yêu c u r t khác nhau v ch t lư ng v n t i. Nh ng ngư i có thu nh p cao thư ng không chú ý ñ n giá vé nhưng ñòi h i r t cao v ti n nghi ph c v : toa xe máy l nh, giư ng m m... Ngư c l i dân cư các vùng nông thôn, mi n núi là nh ng ngư i có thu nh p th p thì không chú ý nhi u ñ n ti n nghi mà ch mu n giá vé th p.. ð i v i các hành khách khác thì th i gian cũng là m t y u t quan tr ng vì trong kinh t th trư ng ai cũng ph i chú ý ñ n vi c ti t ki m th i gian và nâng cao hi u su t cho các ho t ñ ng c a mình. Trư c ñây n u là cán b công nhân viên ñi công tác thì không quan tâm nhi u ñ n th i gian. Ngày nay k t qu s n xu t s nh hư ng ñ n thu nh p, b i v y h cũng ph i chú ý l a ch n hành trình. Do v y d n ñ n các yêu c u kh t khe ñ i v i công tác v n chuy n. * Tăng kh năng c nh tranh c a ñư ng s t trong v n chuy n hành khách Trong kinh t th trư ng m i doanh nghi p v n t i ñ u ph i ch p nh n s c nh tranh ph c t p c a các doanh nghi p khác. S c nh tranh b t bu c các doanh nghi p ph i c i ti n công ngh , c i ti n vi c t ch c s n xu t và không ng ng nâng cao ch t lư ng ph c v c a mình. Nh ng doanh nghi p có chi phí s n xu t cao, công ngh l c h u, ch t lư ng ph c v kém s d n b lo i ra kh i th trư ng. S c nh tranh gi a các doanh nghi p di n ra trên m i phương di n nh m nâng cao nh ng ưu thé c a t ng doanh nghi p và h n ch nh ng y u kém c a h .
130 Ngành ñư ng s t có ưu th trong v n chuy n ñư ng dài, kh i lư ng v n chuy n l n và có giá thành tương ñ i th p so v i các lo i phương ti n v n chuy n khác. Ngành ñư ng s t v i nh ng toa xe hi n ñ i có ñ y ñ các ti n nghi sinh ho t và gi i trí, ñoàn t u có th ch a hàng nghìn hành khách ñi hàng v n km qua nhi u nư c trong nhi u ngày ñêm liên t c và hành khách không ph i ngh l i d c ñư ng. ð an toàn cao, có th ng m nhìn phong c nh. C m giác d ch u hơn khi s d ng các phương ti n v n chuy n khác. T u ñư ng s t v i nh ng ñ c ñi m c a nó phù h p v i vi c ñi l i c a nhi u lo i hành khách khác nhau, nên ñã tr thành lo i phương ti n ph bi n ñư c nhi u ngư i s d ng. Th c t cho th y trong m y năm qua ngành ñư ng s t có ưu th r t l n so v i các lo i phương ti n khác trong v n chuy n hành khách ñư ng dài. ð t n d ng ñư c l i th này, ngành ñư ng s t ph i nhanh ch ng c i ti n công ngh v n chuy n, nâng cao ch t lư ng ph c v ñáp ng nh ng ñòi h i c a xã h i. * C i ti n vi c xây d ng k ho ch v n chuy n hành khách: Trong n n kinh t th trư ng công tác k ho ch v n là m t công tác ñ c bi t quan tr ng. Tuy nhiên công tác k ho ch ngày nay khác h n so v i công tác k ho ch th i quan liêu, bao c p. Các k ho ch ngày nay ñư c ñ t trên nh ng yêu c u ñòi h i c a th trư ng, trên cơ s nghiên c u, am hi u các khách hàng c a ngành ñư ng s t. Trư c ñây m t hành khách ñ n mua vé giư ng n m, vì h t vé ph i mua vé ng i thì ñư c coi là m t chuy n bình thư ng. Khi l p k ho ch ngành ñư ng s t chú ý nhi u ñ n kh năng hi n có c a mình ch không chú ý ñ n các ñòi h i c a b n hàng. Ta hãy xem thí d v cách làm cũ trong hình 5.2 60 vé n m ðáp Nhu 100 vé n m ng cuc a ca hành ñư ng khách
131 40 vé 40vé ng i Hình 5.2. Hình th c ph c v ki u quan liêu bao c p. ñây nhu c u c a khách hàng không ñư c chú ý ñ n. Khi xây d ng k ho ch l p t u ngành ñư ng s t ch d a vào kh năng c a mình ñ quy t ñ nh hình th c ph c v . Hành khách c n 100 vé n m nhưng ngành ñư ng s t căn c vào kh năng c a mình ñưa ra quy t ñ nh ch cung c p 60 vé n m còn 40 ngư i khác ph i mua vé ng i ch không quan tâm ñ n vi c tìm gi i pháp ñáp ng nhu c u c a khách hàng. Ngày nay cách làm ñó ph i thay ñ i. Ngành ñư ng s t ph i tìm m i cách ñ gi khách hàng l i phía mình. Như v y ngành ñư ng s t ph i xu t phát t ch nghiên c u khách hàng, xác ñ nh các nhu c u c a h ñ t ñó l p k ho ch, xây d ng các bi n pháp ñáp ng các nhu c u ñó. Thí d : thay ñ i cơ c u thành ph n ñoàn tàu ñ có thêm ch n m cho hành khách. Cách ph c v m i th hi n trong hình 5.3. Các Xây Nhu c u d ng ca bi n khách k pháp c hàng ho c h th ñáp ng Hình 5.3. L p k ho ch trên nguyên t c hư ng v ngư i tiêu dùng. * Nâng cao ch t lư ng ph c v hành khách. - V n chuy n hành khách “t c a ñ n c a”
132 Nh ng hành khách c a ñư ng s t khi ñi t nơi này ñ n nơi khác ph i th c hi n các bư c sau: - ði t nhà ñ n ga ñư ng s t - ði trên tàu - ði t ga ñ n ñ a ñi m c n thi t. Hi n nay khâu v n chuy n hai ñ u ph n l n v n do các doanh nghi p v n t i khác ñ m nh n ho c do hành khách t t ch c cho mình. Vi c này gây lãng phí và v t v cho hành khách. ð t o ñi u ki n t i ña cho hành khách, ngành ñư ng s t có th m thêm m t d ch v ñó là nh n v n chuy n tr n gói cho hành khách t nhà c a h lúc ñi và ñưa tr l i nhà lúc v . ð làm ñư c vi c này ga ph i có các ñ i taxi chuyên nghi p ñ ph c v hành khách ñi tàu. Công vi c v n chuy n hành khách “t c a ñ n c a" thư ng g n v i hình th c t ch c du l ch tr n gói. Trong ñó ngành ñư ng s t m các chuy n du l ch ngh mát, cung c p cho b n hàng m i d ch v t chuyên ch ñ n các ch ngh trong khách s n, ñưa ñi thăm quan.... * Tăng thêm các d ch v ph c v hành khách: - Bán vé qua ñi n tho i, mang vé ñ n t n nơi c n. - ðón khách t nhà ñ n ga và ñưa khách t ga ñ n ñ a ñi m c n thi t. - Giúp hành khách mang xách hành lý dư i ga. - T ch c ph c v du l ch. - Ph c v ăn u ng t i các ga và trên tàu... * C i ti n công tác ph c v hành khách t i các ga.
133 Ga là nơi bán s n ph m d ch v c a ñư ng s t, và thay m t cho doanh nghi p ñư ng s t ti p xúc v i khách hàng.. M i cán b công nhân viên nhà ga ph i ph i h p v i các công ño n khác ñ gây uy tín cho doanh nghi p ñư ng s t. L c lư ng bán các s n ph m d ch v c a ngành ñư ng s t còn là nh ng ngư i qu ng cáo ch t lư ng ph c v c a ngành, giúp cho ngành bi t ñư c các thông tin v mong mu n c a khách hàng. V i quan ni m này, nh ng công vi c do l c lư ng bán hàng ti n hành ph i phù h p v i qu ng cáo ñ gi uy tín cho ngành. L c lư ng bán hàng cung c p cho khách hàng nh ng thông tin v ngành ñư ng s t và nh ng lo i s n ph m d ch v c a ngành. Ngư c l i nó thu th p cho ngành ñư ng s t nh ng thông tin v th trư ng, các yêu c u c a b n hàng và s c nh tranh c a các ñ i th v i ñư ng s t. Các nhân viên làm công tác giao d ch v i khách hàng ph i có ki n th c t t v các s n ph m c a ngành và v th trư ng v n t i mình ñang ph c v . Nhà ga ph i thư ng xuyên ki m tra ho t ñ ng c a nh ng ngư i bán hàng. V i nh ng quy ñ nh c th , các nhân viên bán vé s có tinh th n trách nhi m hơn trong công vi c. Các d ch v bán vé ñư c ti n hành nhi u ñ a ñi m khác nhau: các phòng bán vé thu c doanh nghi p, các ñ i lý bán vé... Như v y các ñ a ñi m này có th thu c quy n ki m soát c a các doanh nghi p ho c không. B t lu n ñ a ñi m bán vé thu c quy n ki m soát c a ai, song c n nh n th c ñây là nơi ñ u tiên khách hàng tr c ti p ti p xúc v i doanh nghi p ñư ng s t. Yêu c u ñ u tiên mà m i hành khách ñòi h i ngư i bán vé là thái ñ ni m n và cách cư s l ch s Nhân viên bán vé c n tránh m i nguyên nhân bu c khách hàng ph i ch ñ i m t cách vô lý d n ñ n tình tr ng hành khách quy t ñ nh không mua vé n a. Ph i kiên nh n gi i thi u v i khách hàng nh ng thông tin c n thi t, nh ng d ch v mà doanh nghi p có th cung c p. Khi thông tin cho khách hàng ph i nói rõ ch t lư ng d ch v m t
134 cách trung th c không ñư c ñ khách hàng m t ni m tin. Ngoài hình th c bán vé doanh nghi p có th bán vé tr c ti p qua ñi n tho i. Nhân viên bán vé qua ñi n tho i ph i n m b t nhanh chóng yêu c u c a khách hàng, ph i có gi ng nói nh m thu hút khách, thái ñ tôn tr ng khách vì ñ c ñi m c a hình th c bán vé này là ngư i bán và khách hàng không ti p xúc v i nhau, th i gian và không gian h n ch ph n nào cách di n ñ t nhu c u và kh năng ñáp ng c a m i bên. Vi c x p x p các v trí làm th t c (mua vé, cân, ño hàng...) ph i h p lý tránh tình tr ng ùn t c, ch ñ i. Các ho t ñ ng d ch v ph i nh p nhàng, ăn kh p nhau ñáp ng t i ña các nhu c u c a khách hàng. Trong khi ch ñ i xu t phát c n b trí phòng ñ i thu n ti n cho khách. Trong phòng ñ i có th b trí các qu y cung c p ñ ăn nh (bánh ng t, hoa qu , ñ u ng...) ñ ph c v khách hàng. Phòng ñ i ph i b trí hài hoà, ñ p m t t o c m giác tho i mái cho hành khách trư c khi xu t phát. ð i v i nh ng hành khách nh chuy n, ch ñ i th i gian dài c n có các chương trình gi i trí như phim, ca nh c, tivi... ñ làm quên s m t m i c a h . ðây là nh ng vi c v a làm hài lòng khách v a tăng thu nh p cho ngành. 5.5. M t s ch tiêu c a k ho ch v n chuy n hành khách. *. Lư ng hành khách chuyên ch : Lư ng hành khách chuyên ch là t ng s hành khách ñi tàu. ðơn v tính là ngư i. *Lư ng luân chuy n hành khách. Lư ng luân chuy n hành khách là t ng s hành khách - km xác ñ nh b ng cách nhân s hành khách ñi tàu v i c ly ñi l i c a h trên ñư ng s t. • S ñoàn tàu khách-km S ñoàn tàu khách-km là t ng s ñoàn tàu -km, xác ñ nh b ng cách nhân s ñoàn tàu v i quãng ñư ng ch y c a chúng. *. S xe khách v n d ng. S toa xe khách v n d ng cho 1 tuy n ñư ng s t (ΣmP ) ñư c xác ñ nh như sau:
135 ΣmP =mnx nnx + mcx nnx + mng nng + mcg ncg Trong ñó: mnx , mcx - bình quân s toa xe trong m i ñoàn tàu khách nhanh và khách thư ng ñ i v i tàu khách ñư ng xa. mng, mcg - bình quân s toa xe trong m i ñoàn tàu khách nhanh và khách thư ng ñ i v i tàu khách ñư ng g n. nnx , ncx - s lư ng hành trình tàu khách nhanh và khách thư ng ñ i v i lo i tàu khách ñư ng xa. nng , ncg - s lư ng hành trình tàu khách nhanh và khách thư ng ñ i v i lo i tàu khách ñư ng g n. S toa xe khách v n d ng tính chung cho toàn m ng ñư ng s t s là: ( ) d d ∑m = ∑ m x .n x + m x n x + m g n g + m g n g n n cc nn cc pi i =1 i =1 i Trong ñó : d- s tuy n ñư ng s t trên m ng lư i. S ñoàn xe khách v n d ng trong v n chuy n hành khách ngo i ô ñư c tính như sau: n ∑ n no = N1θ1 + N 2θ2 + ...... + N n θn i =1 Trong ñó: N1 , N2, …Nn - s hành trình tàu khách quy ñ nh trong 1 ngày ñêm trên t ng tuy n ñư ng s t ngo i ô.
136 n - s tuy n ñư ng s t ngo i ô. θ1, θ2,….θn -th i gian quay vòng ñoàn xe khách trên các tuy n. S toa xe khách v n d ng trong v n chuy n hành khách ngo i ô ñư c xác ñ nh như sau: n ∑ m no = m1N1θ1 + m 2 N 2 θ 2 + ...... + m n N n θ n i =1 Trong ñó: m1, m2, . . , mn - s toa xe khách bình quân trong các ñoàn tàu ngo i ô c a các tuy n 1, 2,….n. * S lư ng ñoàn tàu khách S lư ng ñoàn tàu khách ( không k tàu ngo i ô) ñư c xác ñ nh theo công th c: Amax N kh = a Trong ñó: Nkh - s lư ng ñoàn tàu khách. Amax- S hành khách bình quân v n chuy n trong 1 ngày ñêm tính theo tháng có s lư ng hành khách cao nh t trong năm. a- ñ nh viên hành khách trên 1 ñoàn tàu. N u trên tuy n ñư ng có các lo i tàu khách nhanh, tàu thư ng thì s lư ng tàu m i lo i ñư c xác ñ nh theo các công th c sau: Amaxα nh N kh = 100.a
137 Amaxα th N th = 100.a Trong ñó: αnh,αth - s % hành khách ñi theo tàu nhanh và tàu thư ng. *. H s s d ng dung tích toa xe khách Có nhi u lo i toa xe khách khác nhau. M i lo i xe có kích thư c, s ch các lo i khác nhau ( ch n m, ch ng i . . ) dành cho hành khách. G i s ch dành cho hành khách trên m i toa xe là W và s hành khách th c t ñi trên toa xe là P . ði u ki n lý tư ng là s hành khách trên các toa xe b ng ñúng s ch mà ta dành cho h (W = P ). Khi ñó các phương ti n s phát huy ñư c h t tác d ng. Doanh thu c a ñư ng s t ñư c ñ m b o. N u s hành khách th c t ñi trên toa xe nhi u hơn s ch dành cho h (P > W ) thì ñi u ki n ph c v không ñư c ñ m b o và ch t lư ng ph c v hành khách s kém. Trong trư ng h p trên có th ñư c l i v doanh thu nhưng v lâu dài cách ph c v như v y s làm m t khách, m t uy tín c a ngành ñư ng s t. N u s hành khách th c t ít hơn s ch (P < W ) thì phương ti n s b lãng phí, giá thành v n chuy n tăng, doanh thu c a ñư ng s t cũng gi m. ð bi u th m c ñ s d ng toa xe khách ngư i ta thư ng s d ng ch tiêu h s s d ng dung tích toa xe khách. Ch tiêu này ñư c xác ñ nh như sau: P α dt = W ð i v i các lo i tàu khách cao c p ngư i ta bán vé theo gh ng i ho c giư ng n m nên s hành khách ch có th nh hơn ho c b ng s ch . H s s d ng dung tích
138 toa xe nh hơn ho c b ng 1. ð i v i các lo i tàu khác thì h s này có th l n hơn ho c nh hơn 1. M c ñ s d ng toa xe khách ph thu c nhi u vào ch t lư ng c a k ho ch v n chuy n. N u h s s d ng dung tích toa xe quá nh s gây lãng phí cho ngành. N u h s này l n hơn 1 thì ch t lư ng ph c v hành khách s kém, không tho mãn ñư c các yêu c u c a hành khách. ðây là 1 ñi u không th ch p nh n ñư c trong kinh t th trư ng vì ngày nay ñư ng s t ñang ph i c nh tranh v i nhi u lo i phương ti n v n chuy n khác và hành khách s l a ch n lo i phương ti n nào làm h hài lòng nh t. H s s d ng toa xe khách ñư c xác ñ nh riêng cho t ng lo i tàu và lo i toa xe và m i lo i có 1 gi i h n riêng. Gas Wmax là s hành khách l n nh t cho phép chuyên ch trên 1 toa xe, nó bao g m c các khách có ch quy ñ nh trên toa xe l n nh ng khách ñ ng trên sàn α max = WW max toa. Khi ñó h s s d ng dung tích toa xe l n nh t αmax s là: Giáo sư Vư-dzưcôp-ski ñã ñua ra công th c th c nghi m ñ tính h s s d ng dung tích toa xe gi i h n αgh như sau: - ñ i v i tàu khách ñư ng g n. α’gh = (αmax - 1) 0,66 + 1 = 0,66 αmax + 0,33 - ñ i v i tàu khách ñư ng dài: α”gh = (αmax - 1) 0,33 + 1 = 0,33 αmax + 0,66 Theo các k t qu nghiên c u v tâm, sinh lý c a hành khách thì sau 2 gi h s s d ng toa xe khách ph i tho mãn ñi u ki n: αgh = α = 1 Có nghĩa là mu n nh t là 2 gi sau khi lên tàu các hành khách có ñ ch ng i h p lý. Th i gian quay vòng ñoàn xe khách.
139 Th i gian quay vòng ñoàn xe khách là kho ng th i gian tính t th i ñi m ñoàn xe khách xu t phát t i ga g i ñ u tiên cho ñ n khi ñoàn xe ñó xu t phát l n ti p theo t i ga ñó. Hình 5.4 th hi n th i gian quay vòng ñoàn xe khách. V hình 5.4 T hình v trên ta th y th i gian quay vòng ñoàn xe khách θñxk có th xác ñ nh như sau: 1 t ′ + t + t ′′ + t gc  θdxk =   gq 24   Trong ñó: t’, t”- th i gian tàu khách ch y t ga xu t phát ñ u tiên ñ n ga cu i cùng và ngư c l i. tgq -th i gian tàu khách ñ ga cu i cùng c a hành trình. Tgc - th i gian tàu khách ñ ga xu t phát ñ u tiên. Công th c trên còn có th vi t dư i d ng sau:
140   1 L L θdxk =  + t gq + + t gc   24  v ′ v ′′  s  s Trong ñó: L- chi u dài quãng ñư ng t ga ñ u ñ n ga cu i cùng. v’, v” - t c ñ su t chi u ñi và chi u v . CÂU H I ÔN T P CHƯƠNG V Câu 1: S lư ng và lu ng hành khách trên ñư ng s t? Câu 2: Phân lo i và cách xác ñ nh s ñoàn tàu khách? Câu 3: Nh ng yêu c u m i c a công tác v n chuy n hành khách? Câu 4: Các ch tiêu k ho ch v n chuy n hành khách? Chương 6 BI U ð CH Y TÀU 6.1. Ý nghĩa c a bi u ñ ch y tàu trong công tác v n t i ñư ng s t. Ngành ñư ng s t ph c v trên 1 ñ a bàn r ng kh p c nư c và tham gia vào quy trình công ngh v n t i có r t nhi u ñơn v , b ph n nghi p v . Trong quá trình s n xu t n u không th c hi n t t s ph i h p công tác gi a các b ph n thì công vi c c a ngành s b gián ño n, không th hoàn thành t t nhi m v v n t i. ð th ng nh t các ho t ñ ng c a t t c các b ph n và ch ñ o th c hi n các tác nghi p v n chuy n c n xây d ng bi u ñ ch y tàu. Bi u ñ ch y tàu là cơ s ñ ngành ñư ng s t ph i h p hành ñ ng gi a các ñơn v , ñ m b o các b ph n nghi p v c a ngành ñư ng s t làm vi c có k ho ch ăn kh p v i nhau. Bi u ñ ch y tàu n i li n t t c các m t xích là các b ph n nghi p v c a ngành ñ t o nên 1 dây chuy n s n xu t v n t i.
141 Nh có biê ñ ch y tàu và các ho t ñ ng c a t t c các ñơn v trong ngành tr thành 1 th th ng nh t. Bi u ñ ch y tàu quy ñ nh gi ñi, gi ñ n và các hành trình c a t t c các ñoàn tàu trong 1 ngày ñêm. BðCT quy ñ nh trình t và cách th c chi m d ng khu gian c a các ñoàn tàu, th i gian ch y trên ñư ng cũng như th i gian ñ c a các ñoàn tàu ñó t i các ga. D a trên cơ s này mà các b ph n liên quan như v n t i thông tin, ñ u máy, toa xe, c u ñư ng....m i xây d ng ñư c k ho ch s n xu t liên quan ñ n vi c ch y tàu. Khi xây d ng BðCT c n ph i ñáp ng ñư c các yêu c u sau: - tho mãn ñư c các yêu c u c a các b n hàng ñư ng s t v t c ñ và s ti n l i. - ð m b o an toàn ch y tàu. - T n d ng ñư c hi u su t c a các trang thi t b k thu t ngành ñư ng s t. - Ph i h p t t các ho t ñ ng gi a ga và các khu ño n. - ði u ph i h p lý các ho t ñ ng s n xu t - ð m b o ch ñ làm vi c ngh ngơi h p lý cho các nhân viên ñư ng s t. BðCT còn có nh ng tác ñ ng vư t ra ngoài ph m vi c a ngành ñư ng s t. Nó nh hư ng ñ n s n xu t c a các ch hàng, nh hư ng ñ n hành trình ñi ti p theo c a hành khách trên các phương ti n v n chuy n khác. BðCT ñư c l p hàng năm và có th ñi u ch nh nào nh ng th i ñi m c n thi t. Trư c khi xây d ng BðCT c n n m v ng: - Lý lu n cơ b n cũng như các quy lu t c a BðCT. - Trang thi t b k thu t cu ngành ñư ng s t. - ði u ki n khai thác k thu t c th c a ngành ñư ng s t ñ c bi t là các ga, khu ñ u m i.....
142 Dưa vào lý lu n và s am hi u th c t s n xu t t ng nơi m i có th tìm ra phương pháp k BðCT t i ưu, sát v i th c t s n xu t. T BðCT có th ñánh giá ch t lư ng và kh i lư ng công vi c v n t i và ñ xu t các ý ki n v thi t k , b trí ga, m ng ñư ng s t phù h p v i các yêu c u c a công tác v n t i. BðCT sau khi ñã xây d ng xong ph i ñư c t t c nhân viên ngành ñư ng s t tri t ñ ch p hành. 6.2 . Các yêu c u ñ i v i bi u ñ ch y tàu: Bi u ñ ch y tàu sau khi ñư c xây d ng xong ph i ñ t ñư c các yêu c u sau: - Tho mãn nhu c u chuy n hàng hoá và hành khách . ðáp ng t i ña các yêu c u c a các b n hàng ñư ng s t v ch t lư ng ph c v - Ti t ki m ñư c chi phí cho ngành ñư ng s t . Khai thác có hi u qu các trang thi t b k thu t c a ngành - Hoàn thành t t các ch tiêu v công tác ch y tàu. ð bi u ñ ch y tàu ñư c xây d ng trên cơ s khoa h c và k th a ñư c các thành t u trong lĩnh v c này , trư c khi xây d ng bi u ñ ch y tàu m i chúng ta c n ph i ti n hành phân tích s th c hi n bi u ñ ch y tàu trong giai ño n trư c. ð c bi t lưu ý t i ưu như c ñi m c a bi u ñ ch y tàu cũ, các kinh nghi m trong th c hi n công tác ñi u ñ v n t i và các ch tiêu ch t lư ng th hi n qua các bi u ñ ch y tàu. Quá trình phân tích trên giúp cho chúng ta k th a ñư c các ưu ñi m và kh c ph c ñư c nh ng y u ñi m c a bi u ñ ch y tàu cũ t ñó nâng cao ñư c hi u qu c a bi u ñ ch y tàu m i. Quá trình, k bi u ñ ch y tàu có th chia thành các giai ño n - Chu n b nh ng d li u c n thi t . - K BðCT . - B xung và xét duy t BðCT .
143 Vì BðCT có liên quan ñ n ho t ñ ng s n xu t c a nhi u b ph n trong ngành nên trong quá trình xây d ng BðCT c n trao ñ i v i các ñơn v liên quan như ban k ho ch , ban v n chuy n , ban ñ u máy toa xe . . . 6.3. Các y u t c a bi u ñ ch y tàu Bi u ñ ch y tàu ñư c xây d ng d a trên các y u t : th i gian tàu ch y trong khu gian, th i gian tàu ñ các ga d c ñư ng, th i gian ti n hành các tác nghi p k thu t các ga k thu t, th i gian gián cách các ga, th i gian gián cách c a các ñoàn ch y ñu i, th i gian ñ ñ làm tác nghi p ño n ñ u máy chính và ño n quay máy. Các y u t th i gian trên c n ñư c xác ñ nh trư c khi xây d ng bi u ñ ch y tàu. 1.Th i gian tàu ch y trong khu gian Th i gian tàu ch y trong khu gian thư ng ñư c xác ñ nh theo phương pháp tính s c kéo ñ u máy. Nh ng s li u c n thi t cho vi c tính toán là tr ng lư ng quy ñ nh c a ñoàn tàu, t c ñ cho phép c a t ng lo i tàu, lo i ñ u máy toa xe, tình hình duy tu sư ch a ñư ng. . . .Quãng ñư ng tàu ch y trong khu gian ñư c tính theo trung tâm ñi m phân gi i, ho c trung tâm bãi xe (n u trung tâm bãi ñón g i không trùng v i trung tâm nhà ga) ho c v trí c a tín hi u thông qua ñèn màu: Hình 6.1 th hi n các kho ng cách ch y gi a 2 khu gian theo hư ng ñi và hư ng v . ñây l1, l’1 - c ly c a khu gian AB chi u ñi và chi u v l2, l’2 - c ly c a khu gian BC chi u ñi và chi u v Do chi u ñi và chi u v có nh ng ñi m khác nhau (v ñ d c, chi u dài…..)nên th i gian ch y tàu ñư c tính và quy ñ nh riêng cho t ng hư ng. Ngoài ra m i lo i tàu còn có tr ng lư ng, yêu c u v t c ñ ……khác nhau nên th i gian
144 ch y tàu trong khu gian cũng ñư c quy ñ nh riêng cho t ng lo i tàu khách, tàu hàng, tàu c t móc, ñ u máy ch y không…. V hình 6.1 Th i gian tàu ch y còn tính theo cách th c ñón g i tàu: tàu thông qua và tàu ñ l i ga. Th i gian ñây ñư c phân ra thành th i gian ch y ñơn thu n, th i gian gia và gi m t c. Thông thư ng ñ i v i ñ u máy hơi nư c th i gian gia t c l y là 2 ÷ 3 phút, th i gian gi m t c là 1 phút. ð i v i ñ u máy diezen th i gian gia t c là 0,5 ÷ 1 phút, th i gian gi m t c là 0,5 phút. Th i gian gia gi m t c còn ph thu c vào lo i ñ u máy, tr ng lư ng ñoàn tàu và ñ a hình c a ga. . . 2.Th i gian ñ tàu ga d c ñư ng. Các ñoàn tàu ñ các ga d c ñư ng vì các lý do sau: -Ti n hành các tác nghi p cho ñoàn tàu như ki m tra k thu t ñoàn tàu, th hãm, c t, l p ñ u máy, thay trư ng tàu, tài x . . . -Ti n hành các tác nghi p hàng hoá và hành khách: C t, l y xe, x p d hành lý bao g i, bao ki n, ñ hành khách lên xu ng tàu. -Theo yêu c u c a công ngh ch y tàu: Tránh tàu, vư t tàu Tiêu chu n th i gian tàu ñ ga làm các tác nghi p k thu t ñư c xác ñ nh riêng cho t ng ga b ng phương pháp ñ nh m c: phương pháp phân tích tính toán
145 k t h p v i b m gi . Th i gian này ñư c quy ñ nh riêng cho t ng tàu. Thí d ñ i v i tàu khách ph i căn c vào yêu c u lên xu ng tàu c a hành khách, tình hình x p d hành lý bao g i t i ga. . ð i v i tàu c t móc ph i căn c vào th i gian c t, l y xe, th i gian x p d . . Các tiêu chu n ph i ñư c xác ñ nh chính xác trên cơ s t ch c h p lý công tác nhà ga và t n d ng h t kh năng ti n hành song trùng các tác nghi p nh m t n d ng h t th i gian làm vi c c a con ngư i và trang thi t b k thu t. 3.Th i gian gián cách ga: Th i gian gián cách ga là th i gian t i thi u c n thi t ñ ñ m b o cho công tác ñón, g i thông qua tàu các ga ñư c an toàn. Th i gian gián cách ga ñư c tính toán và quy ñ nh riêng cho t ng ga. Th i gian gián cách bao g m: -Th i gian gián cách 2 ñoàn tàu ngư c chi u không vào ga cùng 1 lúc τoc -Th i gian gián cách 2 tàu tránh nhau τtr -Th i gian gián cách 2 tàu cùng chi u ch y k ti p -Th i gian gián cách 2 tàu cùng chi u không g i ñón cùng 1 lúc τgñ -Th i gian gián cách 2 tàu cùng chi u không ñón g i cùng 1 lúc τñg -Th i gian gián cách 2 tàu ngư c chi u không ñón g i cùng 1 lúc trên các ñư ng giao nhau…. Th i gian gián cách ph thu c vào phương th c tránh tàu, trang thi t b k thu t, m t b ng c a ga, lo i ñ u máy tr ng lư ng ñoàn tàu…. 6.4.Cách tính các th i gian gián cách ga. M c ñ chính xác c a các th i gian gián cách ga có nh hư ng quan tr ng ñ n ch t lư ng công tác và an toàn v n chuy n. N u th i gian gián cách ga quá dài s nh hư ng ñ n t c ñ l hành, năng l c thông qua…c a tuy n. N u th i gian gián cách ga ñư c quy ñ nh ng n hơn so v i th i gian c n thi t có th s d n ñ n vi c c t xén quy trình, m t an toàn trong công tác v n t i. B i v y vi c xác ñ nh các lo i th i gian giãn cách ga không th làm tuỳ ti n. Các th i gian này ph i
146 ñư c xác ñ nh trên cơ s khoa h c, căn c vào ñi u ki n s n xu t th c t và các quy ñ nh trong quy trình qu n lý k thu t, quy ph m k thu t khai thác ñư ng s t Vi t Nam…. 1.Tính gián cách th i gian 2 ñoàn tàu ñ n ga không cùng 1 lúc (τoc ) τoc E1 Ga A τtr E2 E1 Hình 6.2. Gián cách (τoc) và (τtr) khi ñoàn t u ngư c chi u thông qua ga E2 τoc E1 Ga A τtr E2 E1 Hình 6.3. Gián cách (τoc) và (τtr) khi ñoàn t u ngư c chi u ñ t i ga