i
LỜI CAM ĐOAN
Đây là công trình nghiên cứu của chính tác giả. Nội dung đề tài chưa từng
công bố ở bất kỳ tài liệu nào. Tài liệu tham khảo trong đề tài được trích dẫn và nêu
nguồn đầy đủ trong mục tài liệu tham khảo.
Hà Nội, ngày …..tháng …..năm 2019
NGUYỄN THỊ PHƯƠNG DUNG
ii
LỜI CÁM ƠN
Trước hết, xin chân thành cám ơn Ban Giám hiệu nhà trường, Quý Thầy giáo,
Cô giáo các khoa, phòng, ban liên quan, đặc biệt là Bộ môn Logistic và Khoa Sau
đại học thuộc trường Đại học Thương mại, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nơi tôi công tác,
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công thương, Ban Chỉ đạo Tây
Nguyên, UBND, Sở, ban ngành các tỉnh thuộc vùng Tây Nguyên, doanh nghiệp sản
xuất kinh doanh xuất khẩu cà phê trên địa bàn vùng Tây Nguyên đã tạo điều kiện
cho tôi được tiếp cận và nghiên cứu đề tài này.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS An Thị Thanh Nhàn và Thầy
TS. Thân Danh Phúc đã dành nhiều thời gian, công sức hướng dẫn, giúp đỡ tận tình
để tôi hoàn thành công trình nghiên cứu này.
Xin gửi lời cám ơn đến những người thân, bạn bè của tôi đã động viên và giúp
đỡ về nhiều mặt để góp sức cho nghiên cứu thành công.
Cuối cùng, tôi cũng xin cám ơn các cơ quan, ban, ngành, các đối tác và các tổ
chức cá nhân khác đã giúp đỡ tôi trong việc cung cấp tài liệu, dành thời gian tham
gia phỏng vấn, tham gia hội thảo, trả lời bảng câu hỏi để có cơ sở thực hiện nghiên
cứu này.
Hà Nội, ngày ….. tháng năm 2019
NGUYỄN THỊ PHƯƠNG DUNG
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................... i
LỜI CÁM ƠN ......................................................................................................................... ii
MỤC LỤC .............................................................................................................................. iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................................ vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................................. ix
DANH MỤC HÌNH VẼ .............................................................................................. x
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU LUẬN ÁN ............................................ 1
1.1 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨ U................................................... 1
1.2. TỔNG QUAN VÀ KHOẢNG TRỐNG NGHIÊN CỨU ................................... 3
1.2.1. Nhóm các công trình liên quan XK cà phê ......................................................... 3
1.2.2. Nhóm các công trình liên quan đến chính sách xuất khẩu cà phê vùng Tây
Nguyên, Việt Nam .......................................................................................................... 5
1.2.3. “Khoảng trống” về lý luận và thực tiễn cần tiếp tục nghiên cứu trong luận án 7
1.3 MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ................................. 8
1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN ....................... 9
1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN ......................................... 10
1.6 NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN .................................................. 12
1.7 KẾT CẤU CỦA LUẬN ÁN ................................................................................. 13
CHƯƠNG 2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ
VỀ CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC NHẰM THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU CÀ PHÊ14
2.1. KHÁI QUÁT VỀ THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU NÔNG SẢN ............................... 14
2.1.1. Khái niệm, quan điểm và nội dung thúc đẩy xuất khẩu nông sản ................... 14
2.1.2. Vai trò và yêu cầu của thúc đẩy xuất khẩu nông sản ....................................... 18
2.1.3. Chỉ tiêu đánh giá mức độ thúc đẩy xuất khẩu nông sản ............................. 23
2.2. CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC NHẰM THÚC ĐẦY XUẤT KHẨU NÔNG SẢN27
2.2.1 Khái niệm, mục tiêu và đặc điểm CSNN nhằm thúc đẩy xuất khẩu
nông sản ....................................................................................................................... 27
2.2.2. Các chính sách nhà nước nhằm thúc đẩy xuất khẩu nông sản ........................ 35
2.3. YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHÍNH SÁCH THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU
NÔNG SẢN VÀ CÀ PHÊ .......................................................................................... 40
iv
2.3.1. Yếu tố ảnh hưởng tới chính sách thúc đẩy xuất khẩu nông sản .................. 40
2.3.2. Yếu tố ảnh hưởng đến chính sách thúc đẩy xuất khẩu cà phê ..................... 42
2.4. KINH NGHIỆM VỀ CHÍNH SÁCH THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU CÀ PHÊ VÀ
BÀI HỌC RÚT RA CHO VIỆT NAM .............................................................................. 47
2.4.1. Các khảo cứu chính sách thúc đẩy XK cà phê của một số quốc gia ............... 47
2.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam ................................................................ 55
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................................. 59
CHƯƠNG 3. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CÁC CHÍNH SÁCH NHÀ
NƯỚC NHẰM THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU CÀ PHÊ VÙNG TÂY
NGUYÊN .............................................................................................................................. 60
3.1. THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU CÀ PHÊ VÙNG TÂY NGUYÊN GIAI
ĐOẠN 2011-2018 .............................................................................................................. 60
3.1.1. Vị trí và vai trò của ngành cà phê xuất khẩu Việt Nam, Tây Nguyên ............ 60
3.1.2. Kết quả xuất khẩu cà phê Việt Nam và vùng Tây Nguyên ............................. 61
3.1.3. Đánh giá mức độ tăng trưởng xuất khẩu cà phê vùng Tây Nguyên qua một số
chỉ tiêu ........................................................................................................................... 72
3.2. PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG THÚC ĐẨY CỦA CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC
ĐẾN KẾT QUẢ TĂNG TRƯỞNG XUẤT KHẨU CÀ PHÊ VÙNG TÂY
NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2011-2018 ................................................................................... 78
3.2.1. Phân tích các chính sách nhà nước nhằm thúc đẩy xuất khẩu cà
phê vùng Tây Nguyên ............................................................................................. 78
3.2.2. Điều tra mức độ ảnh hưởng của các chính sách thúc đẩy xuất khẩu cà phê
vùng Tây Nguyên ....................................................................................................... 102
3.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC
NHẰM THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU CÀ PHÊ VÙNG TÂY NGUYÊN ............. 105
3.3.1. Những ưu điểm và kết quả chủ yếu ................................................................ 105
3.3.2. Một số hạn chế, bất cập của chính sách .......................................................... 110
3.3.3. Nguyên nhân của những thành công và hạn chế ............................................ 112
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................ 116
CHƯƠNG 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC
NHẰM THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU CÀ PHÊ VÙNG TÂY NGUYÊN ...... 117
v
4.1. XU HƯỚNG, DỰ BÁO VÀ BỐI CẢNH PHÁT TRIỂN NGÀNH CÀ PHÊ
VIỆT NAM ........................................................................................................................... 117
4.1.1. Xu hướng sản xuất và tiêu dùng cà phê của thế giới...................................... 117
4.1.2. Dự báo phát triển ngành hành cà phê Việt Nam .................................................... 118
4.1.3. Bối cảnh quốc tế, trong nước ảnh hưởng đến chính sách thúc đẩy xuất khẩu
cà phê vùng Tây Nguyên ........................................................................................... 118
4.2. QUAN ĐIỂM VÀ NGUYÊN TẮC HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH NHÀ
NƯỚC NHẰM THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU CÀ PHÊ VÙNG TÂY NGUYÊN ... 120
4.2.1. Quan điểm ......................................................................................................... 120
4.2.2. Nguyên tắc ........................................................................................................ 120
4.3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH NHẰM THÚC ĐẨY XUẤT
KHẨU CÀ PHÊ VÙNG TÂY NGUYÊN ...................................................................... 121
4.3.1. Giải pháp về các chính sách ............................................................................. 121
4.3.2. Hoàn thiện các điều kiện thực hiện CSNN nhằm thúc đẩy xuất khẩu cà phê
vùng Tây Nguyên ....................................................................................................... 130
4.3.3. Giải pháp hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao năng lực thụ hưởng
chính sách .................................................................................................................. 134
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ................................................................................................ 138
KẾT LUẬN ......................................................................................................................... 139
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 140
PHỤ LỤC