Khóa luận tốt nghiệp: Chuyển dịch cơ cấu lao động ở huyện nghĩa Đàn, Tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay

MỞ ĐẦU<br /> <br /> uế<br /> <br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Thế kỉ XXI là thế kỉ của nền kinh tế tri thức đòi hỏi ngày càng cao về trình độ tay<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> nghề của người lao động. Việt Nam đã chuyển sang nền kinh tế thị trường, cơ cấu kinh<br /> tế đang chuyển dịch theo chiều hướng tiến bộ. Nhưng sự chuyển dịch này diễn ra vẫn<br /> <br /> còn chậm ảnh hưởng rất lớn đến đến phát triển nền kinh tế Việt Nam nói chung và tỉnh<br /> Nghệ An nói riêng.<br /> <br /> h<br /> <br /> Từ đại hội Đảng lần thứ III, Đảng đã xác định Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là<br /> <br /> in<br /> <br /> nhiệm vụ trung tâm trong suốt cả thời kỳ quá độ lên Chủ Nghĩa Xã Hội ở Việt Nam.<br /> <br /> cK<br /> <br /> Trong đó nội dung CDCCKT ,CCLĐ là vấn đề cơ bản của đường lối phát triển kinh tế<br /> do đảng và nhà nước ta khởi xướng và lãnh đạo, nhằm đẩy mạnh quá trình CNH, HĐH<br /> đất nước và tạo điều kiện cho tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam ngày càng có<br /> <br /> họ<br /> <br /> hiểu quả.<br /> <br /> Trong những năm qua thực hiện chủ trương đổi mới của Đảng, CCLĐ ở nước ta<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> đã có sự chuyển dịch theo hướng tích cực, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế<br /> nhanh và bền vững, tỷ lệ đói nghèo giảm xuống, góp phần ổn định chính trị và xã<br /> hội…Tuy nhiên, quá trình CDCCLĐ ở nước ta diễn ra còn chậm, chưa đáp ứng được<br /> <br /> ng<br /> <br /> nhu cầu đề ra. Chính vì vậy, để đạt được mục tiêu đưa nước ta cơ bản trở thành một<br /> nước công nghiệp vào năm 2020 thì việc CDCCLĐ đóng vai trò quan trọng cần được<br /> <br /> ườ<br /> <br /> nghiên cứu.<br /> <br /> Nghĩa Đàn là một huyện miền núi thuộc miền Tây Bắc của tỉnh Nghệ An. Trung<br /> <br /> Tr<br /> <br /> tâm huyện lỵ mới được xây dựng tại xã Nghĩa Bình cách đường Hồ Chí Minh 1,5 km<br /> về phía Đông, giáp quốc lộ 48 và đường chiến lược 15A, bên cạnh dòng sông Hiếu<br /> chảy qua đầy thơ mộng tạo điều kiện giao lưu văn hóa và kinh tế giữa các vùng và địa<br /> phương trong huyện với các tỉnh thành trong cả nước.<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: Nguyễn Thị Hóa<br /> <br /> Với tổng diện tích tự nhiên là 61.784,87 ha rất đa dạng và phong phú, có vùng<br /> đất đỏ Bazan rất thích hợp cho phát triển một số cây công nghiệp mang lại giá trị<br /> kinh tế cao.<br /> Trong thời gian qua, nhờ chủ trương đổi mới của đảng và nhà nước cùng với sự<br /> <br /> uế<br /> <br /> quan tâm của các cấp, các ngành trong tỉnh và huyện nhà, nền kinh tế của huyện đã<br /> phát triển, đời sống nhân dân đã thay đổi, đặc biệt sự CDCCKT, CCLĐ đã chuyển<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> dịch theo hướng tiến bộ, lao động nông nghiệp ngày càng giảm và lao động công<br /> <br /> nghiệp, dịch vụ tăng lên. Tuy nhiên, vấn đề CDCCKT còn rất chậm không đáp ứng<br /> nhu cầu hiện tại, sự dụng nguồn lao động không hiệu quả chưa khai thác được tài<br /> nguyên của địa phương, dân số không đồng đều, quy hoạch đất đai và bố trí lao động<br /> <br /> h<br /> <br /> chưa hợp lý. Tiềm năng đất đai khai thác và sử dụng chưa hiểu quả. Vì vậy, việc<br /> <br /> in<br /> <br /> nghiên cứu CDCCLĐ để tìm ra giải pháp thích hợp đối với huyện là hết sức cần thiết.<br /> <br /> cK<br /> <br /> Đó là lý do tôi chọn đề tài “Chuyển dịch cơ cấu lao động ở huyện nghĩa Đàn, Tỉnh<br /> Nghệ An trong giai đoạn hiện nay”. Làm đề tài tốt nghiệp của mình khóa 2009-2013.<br /> 2.Tình hình nghiên cứu đề tài. Hiện nay có nhiều tác giả đã nghiên cứu về vấn đề<br /> <br /> họ<br /> <br /> này, nhưng ở nhiều góc độ khác nhau như:<br /> <br /> Đề tài trong khuôn khổ dự án IEA-MISPA: Các yếu tố tác động đến quá trình<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> Chuyển dịch cơ cấu lao động ở nông thôn Việt Nam năm 2006 của nhóm nghiên cứu<br /> do Ts. Lê Xuân Bá chủ biên;<br /> <br /> Luận án tiến sỹ kinh tế của Trần Thị Ngọc Lan: Vấn đề phân công lại lao động xã<br /> hội trong quá trình CDCCKT ở tỉnh Tiền Giang (2005).<br /> <br /> ng<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp của Trần Thị Hoài Thương: Chuyền dịch cơ cấu lao động ở<br /> <br /> huyện An Nhơn, Tỉnh Bình Định (2006).<br /> <br /> ườ<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp của Hà Thị Trúc Mai: Chuyển dịch cơ cấu lao động trong tiến<br /> <br /> Tr<br /> <br /> trình công nghiệp hõa, hiện đại hóa ở huyện phong điền tỉnh Thừa Thiên Huế, (2009)<br /> Khóa luận tốt nghiệp của Nguyễn Hữu Lợi: đẩy mạnh phân công lao động trong<br /> <br /> tiến trình CNH, HĐH ở huyện phú vang, tỉnh thừa thiên huế, (2008)<br /> Đối với huyện Nghĩa Đàn, hiện chưa có một công trình khoa học nào nghiên cứu<br /> <br /> về đề tài Chuyển dịch cơ cấu lao động dưới dạng khóa luận nhằm đánh giá và đưa ra<br /> những giải pháp để sử dụng hợp lý, có hiệu quả nguồn lực con người của địa phương.<br /> Chỉ được đề cập đến một số báo cáo, bài viết ở nhiều góc độ khác nhau.<br /> SVTH: Nguyễn Thị Thương<br /> <br /> 1<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: Nguyễn Thị Hóa<br /> <br /> 3. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài<br /> Mục đích làm rõ vị trí, vai trò, tiềm năng và thực trạng của chuyển dịch cơ cấu lao<br /> động ở huyện Nghĩa Đàn trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở đó đề xuất phương hướng<br /> và giải pháp cơ bản để đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động của theo yêu<br /> <br /> uế<br /> <br /> cầu của tiến trình Công nghiệp hóa, hiên đại hóa đất nước.<br /> Nhiệm vụ của đề tài này là: Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> CDCCLĐ trong tiến trình CNH, HĐH và phân tích, đánh giá quá trình CDCCLĐ trên<br /> <br /> địa bàn huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay. Từ đó đề xuất định<br /> hướng và giải pháp khả thi nhằm đẩy nhanh CDCCLĐ ở huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ<br /> <br /> 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài<br /> <br /> h<br /> <br /> An trong tiến trình CNH, HĐH.<br /> <br /> in<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu của đề tài là CDCCLĐ ở huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An<br /> <br /> cK<br /> <br /> trong giai đoạn hiện nay.<br /> Phạm vi nghiên cứu của đề tài:<br /> <br /> Về không gian: Trên địa bàn huyện Nghĩa Đàn<br /> <br /> CDCCLĐ đến năm 2015.<br /> <br /> họ<br /> <br /> Về nội dung: Nghiên cứu CDCCLĐ từ năm 2010 - 2012 và đề ra giải pháp<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Phương pháp phân tích,<br /> tổng hợp. Phương pháp điều tra, chọn mẫu.Phương pháp thống kê.<br /> <br /> ng<br /> <br /> 6. Ý nghĩa và đóng góp của đề tài<br /> Việc nghiên cứu đề tài có ý nghĩa làm cơ sở cho địa phương nghiên cứu vận dụng<br /> <br /> ườ<br /> <br /> vào đường lối chính sách phát triển kinh tế của huyện. Đề tài là nguồn tài liệu tham<br /> khảo cho các sinh viên và các cá nhân hoặc tổ chức quan tâm đến đề tài này.<br /> <br /> Tr<br /> <br /> 7. Kết cấu của đề tài<br /> Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung đề tài gồm 3 chương:<br /> Chương I: Cơ sở lý luận thực tiễn về cơ cấu lao động và chuyển dịch cơ cấu lao<br /> <br /> động trong quá trình Công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập.<br /> Chương II: Tình hình chuyển dịch cơ cấu lao động huyện nghĩa đàn, tỉnh nghệ an<br /> giai đoạn hiện nay.<br /> SVTH: Nguyễn Thị Thương<br /> <br /> 2<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: Nguyễn Thị Hóa<br /> <br /> Chương III: Phương hướng và giải pháp chủ yếu thúc đẩy quá trình chuyển dịch<br /> cơ cấu lao động ở huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An đến năm 2015<br /> <br /> CHƯƠNG I<br /> LÝ LUẬN VỀ CƠ CẤU LAO ĐỘNG VÀ CHUYỂN DỊCH<br /> <br /> 1.1. Khái niệm về chuyển dịch cơ cấu lao động<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> HIỆN ĐẠI HÓA VÀ HỘI NHẬP<br /> <br /> uế<br /> <br /> CƠ CẤU LAO ĐỘNG TRONG QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP HÓA<br /> <br /> 1.1.1. Khái niệm cơ cấu kinh tế, đặc trưng của chuyển dịch cơ cấu kinh tế<br /> <br /> h<br /> <br />  Khái niệm cơ cấu kinh tế<br /> <br /> in<br /> <br /> Cơ cấu kinh tế (hay kết cấu) là một khái niệm mà triết học duy vật biện chứng<br /> <br /> cK<br /> <br /> dùng để biểu thị cấu trúc bên trong, tỷ lệ và mối quan hệ giữa các bộ phận hợp thành<br /> hệ thống. Cơ cấu được biểu hiện như là tập hợp những mối quan hệ liên kết hữu cơ,<br /> các yếu tố khác nhau của một hệ thống nhất định. Nó biểu hiện ra như là một thuộc<br /> <br /> họ<br /> <br /> tính của sự vật hiện tượng nó biến đổi cùng với sự biến đổi sự vật, hiện tượng. Vì thế<br /> khi nghiên cứu cơ cấu phải đứng trên quan điểm hệ thống.<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> Ở trên là khái niệm về cơ cấu, cũng như vậy đối với nền kinh tế quốc dân, khi xem<br /> nó là một hệ thống phức tạp thì có thể thấy rất nhiều các bộ phận và các kiểu cơ cấu<br /> hợp thành của chúng, tuỳ theo cách mà chúng ta tiếp cận khi nghiên cứu. Đặc biệt sự<br /> <br /> ng<br /> <br /> vận động và phát triển của nền kinh tế theo thời gian bao hàm trong đó sự thay đổi bản<br /> thân các bộ phận cũng như sự thay đổi của các kiểu cơ cấu. Vì vậy, có thể thấy rằng<br /> <br /> ườ<br /> <br /> “cơ cấu của nền kinh tế quốc dân là tổng thể những mối quan hệ về chất lượng và số<br /> lượng giữa các bộ phận cấu thành đó trong một thời gian và trong những điều kiện<br /> <br /> Tr<br /> <br /> kinh tế - xã hội nhất định”.[18;4].<br /> Một cách tiếp cận khác thì cho rằng: cơ cấu kinh tế hiểu một cách đầy đủ là một<br /> <br /> tổng thể hệ thống kinh tế bao gồm nhiều yếu tố có quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động<br /> qua lại với nhau trong những không gian và thời gian nhất định, trong những điều kiện<br /> kinh tế - xã hội nhất định, được thể hiện cả về mặt định tính lẫn định lượng, cả về số<br /> lượng và chất lượng, phù hợp với mục tiêu được xác định của nền kinh tế.<br /> SVTH: Nguyễn Thị Thương<br /> <br /> 3<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: Nguyễn Thị Hóa<br /> <br />  Khái niệm và đặc trưng chuyển dịch cơ cấu kinh tế<br /> Xây dựng CCKT là một quá trình trải qua những chẳng đường nhất định chặng<br /> <br /> uế<br /> <br /> đường trước phải tạo đà cho chẳng đường sau thông qua việc CDCCKT. CDCCKT là<br /> quá trình làm thay đổi cấu trúc, tỷ trọng, tốc độ và chất lượng các mối quan hệ kinh tế<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> ngành, vùng và thành phần kinh tế nhằm đạt tới một CCKT hợp lý tạo thế và lực cho<br /> tăng trưởng và phát triển kinh tế xã hội.<br /> <br /> Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của đảng đã định hướng việc CDCCKT trong thời<br /> kỳ CNH, HĐH là: chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chủ yếu phát triển theo chiều rộng<br /> <br /> in<br /> <br /> h<br /> <br /> sang phát triển hợp lý giữa chiều rộng và chiều sâu, vừa mở rộng quy mô vừa chú trọng<br /> nâng cao chất lượng, hiểu quả, tính bền vững. Xu hướng của quá trình CDCCKT là:<br /> <br /> cK<br /> <br /> Một là, Phát triển công nghiệp và xây dựng theo hướng hiện đại, tiếp tục tạo nền<br /> tảng cho một nước công nghiệp và nâng cao khả năng độc lập, tự chủ của nền kinh tế.<br /> Cơ cấu lại, xây dựng nền công nghiệp theo hướng phát triển mạnh những ngành có nền<br /> <br /> họ<br /> <br /> tảng, có lợi thế so sánh và có ý nghĩa chiến lược với sự phát triển nhanh, hiệu quả, bền<br /> vững. Ưu tiên phát triển công nghiệp phục vụ nông nghiệp, nông thôn. Phát triển công<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> nghiệp xây dựng và phát triển hợp lý công nghiệp sử dụng nhiều lao động, góp phần<br /> chuyển dịch nhanh CCLĐ.<br /> <br /> Hai là, Phát triển nông nghiệp toàn diện theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa<br /> <br /> ng<br /> <br /> gắn với giải quyết tốt vấn đề nông dân, nông thôn. Phát triển nông nghiệp sản xuất<br /> hàng hóa lớn, có năng suất, chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh cao, thân<br /> <br /> ườ<br /> <br /> thiện với môi trường, gắn sản xuất với chế biến và thị trường, mở rộng xuất khẩu.<br /> Khuyến khích tập trung, ruộng đất, phát triển trang trại, doanh nghiệp nông nghiệp,<br /> <br /> Tr<br /> <br /> đẩy mạnh cơ giới hóa, áp dụng công nghệ hiện đại, bố trí lại cơ cấu cây trồng, vật<br /> nuôi…Phát triển lâm nghiệp toàn diện bền vững, phát triển mạnh nuôi trồng thủy sản<br /> đa dạng theo quy hoạch, phát huy lợi thế từng vùng gắn với thị trường.<br /> Ba là, Phát triển các ngành dịch vụ, nhất là dịch vụ tài chính, ngân hàng, viễn<br /> thông, thương mại, du lịch và các dịch vụ có giá trị gia tăng cao. Ưu tiên phát triển và<br /> <br /> SVTH: Nguyễn Thị Thương<br /> <br /> 4<br /> <br />