Khóa luận tốt nghiệp: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp ở xã Thủy Tân, Thị xã Hương Thủy, Tỉnh Thừa Thiên Huế

PHẦN 1 MỞ ĐẦU<br /> 1.<br /> <br /> Tính cấp thiết của đề tài<br /> Đất nước ta đang đạt được rất nhiều thành công trong công cuộc CNH – HĐH<br /> <br /> trong những năm gần đây, những thành công đó đã nâng dần vị trí của nước ta so với<br /> các nước trong khu vực và trên thế giới. Thành công nổi bật nhất được đánh dấu bằng<br /> việc nước ta chính thức là thành viên thứ 150 của WTO vào tháng 12/2007. Tham gia<br /> vào WTO là tham gia vào một sân chơi công bằng và bình đẳng, ở đó hứa hẹn rất<br /> <br /> uế<br /> <br /> nhiều cơ hội đồng thời cũng gặp rất nhiều khó khăn và thách thức cần phải vượt qua.<br /> Để tận dụng được các cơ hội thì cần phải đổi mới nền kinh tế theo xu hướng hợp lý<br /> <br /> H<br /> <br /> hơn, hiệu quả hơn, đáp ứng tốt nhu cầu của thị trường trong và ngoài nước.<br /> <br /> Nước ta trải qua một thời kỳ dài ảnh hưởng của chế độ phong kiến, của nền kinh<br /> <br /> tế<br /> <br /> tế qua liêu bao cấp đã thiếu đi tính tự chủ, độc lập sáng tạo. Nếp sống đó vẫn còn tiềm<br /> ẩn, luẩn khuất trong tâm trí của đại đa số suy nghĩ của con người Viêt Nam. Đó là vật<br /> <br /> in<br /> <br /> h<br /> <br /> cản ngăn sự phát triển, làm tụt hậu nền kinh tế nước ta với các nước trong khu vực và<br /> trên thế giới. Muốn giải quyết vấn đề đó thì ngay từ lúc này chúng ta phải thay đổi<br /> <br /> cK<br /> <br /> cách nghĩ, cách làm, thông qua cơ chế, chính sách thích hợp của nhà nước. Do đó<br /> chúng ta cần phải thực hiện công cuộc CNH – HĐH để tạo tiền đề cho sự phát triển<br /> vững mạnh của đất nước.<br /> <br /> họ<br /> <br /> Đô thị hóa và công nghiệp hóa sẽ làm mất dần ruộng đất nông nghiệp, nhưng<br /> không có nghĩa nông nghiệp bị thu hẹp hoặc xóa bỏ trong xã hội hiện đại. Chuyển dịch<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> cơ cấu (CDCC) nông nghiệp, nông thôn là cách thức ứng xử tích cực để tiếp tục tồn tại<br /> và phát triển phù hợp trong bối cảnh mới. Việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung<br /> và cơ cấu kinh tế nông nghiệp nói riêng đang là vấn đề đang được quan tâm hiện nay<br /> của nhiều nước trên thế giới nhất là các nước đang phát triển như Việt Nam chúng ta.<br /> Đảng và nhà nước ta đã đưa ra những hành động cụ thể, thiết thực để thay đổi tỷ lệ<br /> lượng, chất trong cơ cấu kinh tế nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập, đồng thời<br /> hướng nền kinh tế theo hướng thị trường có sự định hướng của nhà nước. Trong phát<br /> triển nông nghiệp thì chuyển dịch cơ cấu là một nội dung không thể thiếu vì nước ta có<br /> trên 70% dân số sống bằng nghề sản xuất nông nghiệp. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế<br /> nhằm đưa ra cơ cấu kinh tế phù hợp với từng vùng, từng lĩnh vực và từng địa phương<br /> <br /> 1<br /> <br /> là một vấn đề cấp bách trong chiến lược phát triển nông nghiệp nước ta trong thời gian<br /> tới. Để tiếp tục đưa nông nghiệp và nông thôn phát triển vững chắc trong quá trình hội<br /> nhập, Nghị quyết 09/2000/NQ - CP ngày 15 tháng 6 năm 2000 của Chính phủ đã nhấn<br /> mạnh vai trò của chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn là nhằm mục tiêu<br /> xây dựng một nền nông nghiệp hàng hóa mạnh, đa dạng, có chất lượng, hiệu quả cao<br /> và bền vững dựa trên cơ sở phát huy các lợi thế so sánh; áp dụng khoa học công nghệ<br /> nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng trong nước và khả năng cạnh tranh chiếm lĩnh thị<br /> <br /> uế<br /> <br /> trường quốc tế; nâng cao hiệu quả sử dụng đất đai, lao động và nguồn vốn, nâng cao<br /> thu nhập và đời sống của nông dân, thực hiện tốt các nhiệm vụ do Đại hội Đảng lần<br /> <br /> H<br /> <br /> thứ IX đã đề ra.<br /> <br /> Xã Thuỷ Tân, Thị xã Hương Thủy,Tỉnh Thừa Thiên Huế trong năm năm qua<br /> <br /> tế<br /> <br /> tăng trưởng với tốc độ khá cao, nông nghiệp phát triển cơ bản toàn diện, phong trào<br /> chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi được đẩy mạnh, ngành nghề tiểu thủ công nghiệp<br /> <br /> h<br /> <br /> được duy trì, từng bước phát huy lợi thế, tiềm năng trên địa bàn, huy động được vốn<br /> <br /> in<br /> <br /> đối ứng của nhân dân tạo nhiều chuyển biến mới về xây dựng kết cấu hạ tầng KTXH.<br /> <br /> cK<br /> <br /> Điều này giúp phát triển kinh tế, nâng cao đời sống của người dân ở đây. Bên cạnh đó<br /> cũng đặt ra những thách thức mới là làm sao huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn<br /> lực, phát triển kinh tế một cách hợp lý trong tất cả các ngành các lĩnh vực. Việc xác<br /> <br /> họ<br /> <br /> định được một cơ cấu kinh tế hợp lý sẽ giúp xã phát triển toàn diện.<br /> Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp là con đường giúp cho nông nghiệp,<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> nông dân, nông thôn đạt những kết quả cao. Xuất phát từ những yêu cầu trên, tôi mạnh<br /> dạn nghiên cứu đề tài:<br /> “Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp ở xã Thủy Tân, Thị xã Hương<br /> <br /> Thủy, Tỉnh Thừa Thiên Huế”<br /> <br /> 2.<br /> <br /> Mục tiêu của đề tài<br /> - Hệ thống hóa các cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về chuyển dịch cơ cấu kinh<br /> <br /> tế nông nghiệp.<br /> - Đánh giá thực cơ cấu nông nghiệp của địa bàn nghiên cứu.<br /> <br /> 2<br /> <br /> - Đề xuất những giải pháp khắc phục những khó khăn đồng thời đưa ra những<br /> hành động cụ thể nhằm xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý hơn.<br /> 3.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Nghiên cứu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo nghĩa rộng bao gồm<br /> <br /> nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản trong mối liên hệ với chuyển dich cơ cấu kinh tế<br /> chung.<br /> 4.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Thủy Tân cần sử dụng các phương pháp nghiên cứu như:<br /> <br /> uế<br /> <br /> Để hoàn thành đề tài nghiên cứu về chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp xã<br /> <br /> H<br /> <br /> - Phương pháp thống kê phân tích kinh tế để đánh giá thực trạng và phân tích<br /> các nhân tố cho phép chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo định hướng đã xác định.<br /> <br /> tế<br /> <br /> - Phương pháp tổng hợp thống kê để hệ thống hóa các tài liêu.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> Phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> in<br /> <br /> cấu kinh tế nông nghiệp<br /> <br /> h<br /> <br /> - Phương pháp so sánh, phân tích để đánh giá thực trạng quá trình chuyển đổi cơ<br /> <br /> bàn xã Thủy Tân.<br /> <br /> cK<br /> <br /> + Về không gian: Nghiên cứu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> họ<br /> <br /> + Về thời gian: Số liệu phân tích năm 2007- 2010<br /> <br /> 3<br /> <br /> Phần 2 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU<br /> Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHUỂN DỊCH CƠ CẤU KINH<br /> TẾ NÔNG NGHIỆP<br /> 1.1. Cơ sở lý luận về chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp<br /> 1.1.1. Khái niệm, đặc trưng, nội dung, ý nghĩa của cơ cấu kinh tế.<br /> 1.1.1.1. Khái niệm<br /> <br /> uế<br /> <br />  Cơ cấu kinh tế<br /> <br /> Về mặt triết học, cơ cấu kinh tế là một phạm trù phản ánh cấu trúc bên trong của<br /> <br /> H<br /> <br /> một đối tượng, là một tập hợp những mối quan hệ cơ bản tương đối ổn định giữa các<br /> yếu tố cấu thành đối tượng đó trong thời gian nhất định.<br /> <br /> tế<br /> <br /> Về mặt kinh tế, cơ cấu kinh tế là một phạm trù phản ánh cấu trúc trong quá trình<br /> <br /> h<br /> <br /> tái sản xuất mở rộng của nền kinh tế, được thể hiện trong mối quan hệ kinh tế - xã hội,<br /> <br /> in<br /> <br /> hình thành và vận động theo quan hệ nhất định về chất lượng và số lượng.<br /> Cơ cấu kinh tế có ảnh hưởng mạnh mẽ đến tăng trưởng và phát triển kinh tế.<br /> <br /> cK<br /> <br /> Xem xét cơ cấu kinh tế là xem xét cấu trúc bên trong của quá trình tái sản xuất và mở<br /> rộng của nền kinh tế thông qua các mối quan hệ kinh tế. Đó là quan hệ về lượng và<br /> <br /> họ<br /> <br /> chất. Còn qúa trình sản xuất xã hội bao gồm toàn bộ quan hệ sản xuất tồn tại thích ứng<br /> với trình độ phát triển nhất định của lược lượng sản xuất cơ cấu kinh tế của một xã hội<br /> luôn chịu ảnh hưởng bởi quan hệ, giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất của nền<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> kinh tế. Mối quan hệ kinh tế đó không phải những quan hệ riêng lẻ, tách rời của các bộ<br /> phận kinh tế mà là những quan hệ của các bộ phận cấu thành kinh tế như: Quan hệ<br /> giữa các ngành kinh tế (nông nghiệp - công nghiệp - dịch vụ …), giữa các vùng kinh tế<br /> ,giữa các thành phần kinh tế…Những quan hệ này là những quan hệ về mặt lượng lẫn<br /> mặt chất.<br /> Trong phạm vi của mỗi quốc gia thì cơ cấu kinh tế là biểu hiện tập trung của<br /> chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Ở mỗi vùng, mỗi ngành lại có cơ cấu kinh tế<br /> riêng tùy theo điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội cụ thể.<br /> Từ những phân tích trên ta có thể đưa ra khái niệm về cơ cấu kinh tế như sau:<br /> <br /> 4<br /> <br /> “Cơ cấu kinh tế là tổng thể các mối quan hệ về số lượng và chất lượng giữa các<br /> thành nền kinh tế trong điều kiện thời gian và không gian nhất định của nền kinh tế”<br />  Cơ cấu kinh tế nông nghiệp<br /> Nông nghiệp là một ngành sản xuất vật chất cơ bản của nền kinh tế. Nền nông<br /> nghiệp của mỗi quốc gia được cấu thành bởi các ngành sản xuất cụ thể, các vùng sản<br /> xuất nông nghiệp, các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế khác nhau.<br /> Cơ cấu kinh tế nông nghiệp là bộ phận cấu thành rất quan trọng của cơ cấu kinh<br /> <br /> uế<br /> <br /> tế quốc dân, có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự phát triển kinh tế xã hội ở nước<br /> ta.<br /> <br /> H<br /> <br /> Cơ cấu kinh tế nông nghiệp là một tổng thể các quan hệ kinh tế đó là các mối<br /> quan hệ tỷ lệ về số lượng, chất lượng và các quan hệ tương tác lẫn nhau giữa các bộ<br /> <br /> tế<br /> <br /> phận cấu thành nền nông nghiệp bao gồm các ngành sản xuất nông nghiệp, các vùng<br /> sản xuất nông nghiệp và các thành phần kinh tế trong nông nghiệp của một quốc gia,<br /> <br /> h<br /> <br /> hay một vùng, một địa phương. Tập hợp những loại cây trồng, vật nuôi trên một địa<br /> <br /> in<br /> <br /> bàn trong một thời gian, tỷ lệ giống khác nhau của một cây trồng, vật nuôi trong một<br /> <br /> 1.1.1.2.<br /> <br /> cK<br /> <br /> chu kỳ sản xuất.<br /> <br /> Đặc trưng của cơ cấu kinh tế nông nghiệp<br /> <br /> Từ các khái niệm cơ bản nêu trên về cơ cấu kinh tế nói chung, cũng như cơ cấu<br /> <br /> họ<br /> <br /> kinh tế nông nghiệp nói riêng. Có thể rút ra các trưng chủ yếu của cơ cấu kinh tế nông<br /> nghiệp như sau:<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br />  Cơ cấu kinh tế nông nghiệp mang tính khách quan:<br /> Được hình thành do sự phát triển của lực lượng sản xuất và phân công lao động<br /> <br /> xã hội chi phối. Với một trình độ xã hội phát triển nhất định của lực lượng sản xuất thì<br /> sẽ có một cơ cấu kinh cụ thể tương ứng. Một cơ cấu kinh tế được gọi là hợp lý thì bao<br /> giờ cũng phù hợp với nhận thức đúng đắn các quy luật khách quan để tìm ra một<br /> phương án chuyển dịch cơ cấu kinh tế một cách có hiệu quả nhất.<br />  Cơ cấu kinh tế nông nghiệp mang tính lịch sử và xã hội nhất định.<br /> Cơ cấu kinh tế nông nghiệp là tổng thể các mối quan hệ kinh tế được xác lập<br /> theo những tỷ lệ nhất định về mặt lương trong thời gian nhất định. Tại những thời<br /> điểm đó, do điều kiện cụ thể về kinh tế, xã hội và tự nhiên các tỷ lệ đó được hình thành<br /> <br /> 5<br /> <br />