Khóa luận tốt nghiệp: Đánh giá sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo tại xã Thành Minh, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa

Chia sẻ: Le Huy Hieu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:122

Thêm vào BST

Báo xấu

66
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận thực hiện nghiên cứu nhằm hướng đến các mục tiêu: góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về sự tham gia của cộng đồng dân tộc trong giảm nghèo; đánh giá thực trạng sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo tại xã Thành Minh, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa; xác định những yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo;... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp: Đánh giá sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo tại xã Thành Minh, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN  KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI ĐÁNH GIÁ SỰ THAM GIA CỦA CỘNG ĐỒNG DÂN TỘC MƯỜNG TRONG GIẢM NGHÈO TẠI XÃ THÀNH MINH, HUYỆN THẠCH THÀNH, TỈNH THANH HÓA Tên sinh viên : HỒ HỮU LƯỢNG Chuyên ngành đào tạo : PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN Lớp : K56 PTNTA Niên khóa : 2011 2015 Giảng viên hướng dẫn : CN. HOÀNG THỊ HẰNG GS.TS. NGUYỄN VĂN SONG
HÀ NỘI, 2015 ii
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đề tài nghiên cứu này là của riêng tôi và không trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu nào của tác giả khác. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong khóa luận này là hoàn toàn trung thực, chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện khóa luận này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong khóa luận này đã được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày 02 tháng 06 năm 2015 Sinh viên HỒ HỮU LƯỢNG iii
iv
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được khóa luận này ngoài sự nỗ lực của bản thân tôi còn nhận được sự giúp đỡ tận tình của các cá nhân, tập thể trong và ngoài trường. Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể các thầy giáo, cô giáo trong trường nói chung, khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn nói riêng đã truyền đạt cho tôi những kiến thức, kinh nghiệm quý báu trong thời gian tôi tham gia học tập tại trường. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới CN. HOÀNG THỊ HẰNG và GS.TS. NGUYỄN VĂN SONG đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực tập và hoàn thiện đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn các bác, các cô, các chú, các anh, các chị làm việc tại UBND xã Thành Minh, các chủ nhiệm, phó chủ nhiệm các Hợp tác xã cùng các hộ dân đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tạo điều kiện để tôi tiếp cận được những số liệu, thông tin cần thiết để hoàn thành khóa luận. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân và bạn bè đã luôn động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực tập và hoàn thành khóa luận. Mặc dù đã có rất nhiều nỗ lực, cố gắng nhưng khóa luận của tôi không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của thầy cô cùng toàn thể bạn đọc. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 02 tháng 06 năm 2015 Sinh viên v
HỒ HỮU LƯỢNG vi
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................. iii Sinh viên ............................................................... iii LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................................... v Sinh viên .................................................................................. v MỤC LỤC ............................................................................................................................ vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................................... ix DANH MỤC BẢNG .............................................................................................................. x DANH MỤC ĐỒ THỊ ........................................................................................................... xi TÓM TẮT KHÓA LUẬN .................................................................................................... xii PHẦN I. MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 1.1 Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................... 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................... 3 1.2.1 Mục tiêu chung ..................................................................................................... 3 1.2.2 Mục tiêu cụ thể .................................................................................................... 3 1.3 Câu hỏi nghiên cứu ...................................................................................................... 3 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 4 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu .......................................................................................... 4 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................. 4 PHẦN II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ................................................................... 5 2.1 Cơ sở lý luận .............................................................................................................. 5 2.1.1 Một số khái niệm liên quan ................................................................................. 5 2.1.2. Vai trò của sự tham gia của cộng đồng dân tộc trong giảm nghèo. ................ 12 2.1.3 Nội dung sự tham gia của cộng đồng dân tộc trong các hoạt động giảm nghèo 13 ...................................................................................................................................... 2.1.4 Những yếu tố ảnh hưởng sự tham gia của cộng đồng dân tộc trong giảm nghèo ............................................................................................................................ 21 2.2 Cơ sở thực tiễn ........................................................................................................ 26 2.2.1 Kinh nghiệm về sự phát huy của cộng đồng dân tộc thiểu số trong giảm nghèo trên thế giới ....................................................................................................... 26 2.2.2 Kinh nghiệm về sự phát huy của cộng đồng dân tộc thiểu số trong giảm nghèo tại Việt Nam ..................................................................................................... 29 2.2.3 Bài học kinh nghiệm .......................................................................................... 33 PHẦN III .............................................................................................................................. 35 ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ............................................................................... 35 VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................... 35 3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ................................................................................... 35 3.1.1 Điều kiện tự nhiên ............................................................................................. 35 3.1.2 Điều kiện kinh tế xã hội .................................................................................. 39 vii
3.2 Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................... 47 3.2.1 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu ................................................................ 47 3.2.3 Phương pháp xử lý số liệu ................................................................................. 51 3.2.4 Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ....................................................................... 51 PHẦN IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .................................................. 53 4.1 Thực trạng tham gia cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo tại xã Thành Minh ................................................................................................................................. 53 4.1.1 Sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong chương trình giảm nghèo . 53 4.1.2 Sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giữ trong hoạt động kinh tế hộ .................................................................................................................................. 61 4.1.3 Sự tham gia của cồng đồng dân tộc Mường trong giữ gìn phong tục tập quán, xóa bỏ hủ tục ............................................................................................................... 68 4.1.4 Sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong tương trợ cộng đồng. 69 ....... 4.2 Yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo ở xã Thành Minh ................................................................................................... 70 4.2.1 Nhóm yếu tố bên trong cộng đồng dân tộc ....................................................... 70 4.2.2 Nhóm yếu tố bên ngoài ...................................................................................... 73 4.3 Những giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo ................................................................................................ 78 4.3.1 Nâng cao năng lực, ý thức của các thành viên cộng đồng ................................ 78 4.3.2 Tạo sự cần bằng về sự tham gia vào các hoạt động giảm nghèo giữa nam và nữ ................................................................................................................................. 81 4.3.3 Cải thiện chính sách ........................................................................................... 82 4.3.4 Nâng cao năng lực quản lý của cán bộ địa phương .......................................... 82 4.3.5 Hỗ trợ khi người dân gặp thiên tai ................................................................... 83 4.3.5 Tìm kiếm và kêu gọi các nguồn hỗ trợ khác ..................................................... 84 4.3.6 Một số giải pháp trong hoạt động giảm nghèo ................................................ 84 PHẦN V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................................. 87 5.1 Kết luận ..................................................................................................................... 87 5.2 Kiến nghị ................................................................................................................... 89 5.2.1 Với Nhà nước ..................................................................................................... 89 5.2.2 Với chính quyền địa phương các cấp ................................................................ 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................... 92 ...................................................................................................... 93 PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 94 viii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CSHT : Cơ sở hạ tầng PTKT : Phát triển kinh tế XĐGN : Xóa đói giảm nghèo CT : Chương trình DA : Dự án KT : Kinh tế VH : Văn hóa XH : Xã hội DTTS : Dân tộc thiểu số HĐND : Hội đồng nhân dân KH : Khoa học CN : Công nghệ ix
DANH MỤC BẢNG ̉ Bang 3.1: Tinh hinh s ̀ ̀ ử dung đât đai cua xa Thanh Minh ̣ ́ ̉ ̃ ̀ ................................... 40 ̉ ̀ ̀ ̉ Bang 3.2: Tinh hinh nhân khâu va lao đông cua xa Thanh Minh ̀ ̣ ̉ ̃ ̀ .................... 41 ̉ Bang 3.3: Tinh hinh c ̀ ̀ ơ sở ha tâng va c ̣ ̀ ̀ ơ sở vât chât ky thuât cua xa Thanh Minh ̣ ́ ̃ ̣ ̉ ̃ ̀ 44 .............................................................................................................................. ̉ ̀ ̀ ̉ Bang 3.4: Tinh hinh san xuât nông – lâm – thuy san cua xa Thanh Minh ́ ̉ ̉ ̉ ̃ ̀ ........... 46 Bảng 3.5: Căn cứ lựa chọn thành viên cộng đồng nghèo và cận nghèo ........... 48 .............................................................................................................................. 49 Bảng 3.6: Thông tin cần thu thập và phương pháp thu thập số liệu sơ cấp 50 .... Bảng 4.1: Tỷ lệ hộ nghèo của xã thành minh 20122014 .................................. 53 Bảng 4.2 Số hộ tham gia xây dựng CSHT ......................................................... 56 Bảng 4.3 Đánh giá của người dân về mức đóng góp vào xây dựng CSHT 57 ...... Bảng 4.4 Thực trạng tham gia trong các chương trình chính sách hỗ trợ phát triển ...................................................................................................................... 59 Bảng 4.5 : Thực trạng tham gia trong các chương trình chính sách hỗ trợ phát triển ...................................................................................................................... 60 (Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra năm 2014) ............................................. 62 Bảng 4.7 Thay đổi kĩ thuật canh tác, sử dụng giống cây trồng mới ................. 62 Bảng 4.8 Diện tích của các cây trồng chính của hộ .......................................... 64 Bảng 4.10 Số lượng và giá trị vật nuôi tại xã Thành Minh ............................... 65 Bảng 4.11 Thay đổi kĩ thuật chăn nuôi, sử dụng giống vật nuôi mới .............. 66 Bảng 4.12 Các hoạt động đa dạng hóa thu nhập .............................................. 67 Bảng 4.15 Trình độ học vấn của các hộ điều tra .............................................. 71 Bảng 4.16 Khả năng tiếp cận với các nguồn vốn ngân hàng ........................... 74 Bảng 4.17: Cộng đồng đánh giá trình độ cán bộ cấp xã ................................... 76 x
DANH MỤC ĐỒ THỊ Biểu đồ 4.1 Đánh giá của người dân về mức độ đóng góp xây dựng CSHT ............................................................................................................ 58 Biểu đồ 4.2 Tỷ lệ thay đổi kỹ thuật canh tác, sử dụng giống cây trồng mới của các hộ ..................................... 63 Biểu đồ 4.3 Tỷ lệ thay đổi kĩ thuật chăn nuôi, sử dụng giống vật nuôi mới của các hộ ............................................................................................ 66 Biểu đồ 4.4 Tỷ lệ người dân tiếp cận với các ngồn vốn ngân hàng 75 ....... xi
TÓM TẮT KHÓA LUẬN Giảm nghèo là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, từ những thành tựu to lớn của công tác giảm nghèo đã góp phần tăng trưởng kinh tế và thực hiện công bằng xã hội cho đất nước. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn rất nhiều hạn chế: thu nhập của người dân chủ yếu là xoay quanh mức cận nghèo, kết quả giảm nghèo thì không được bền vững, đặc biệt với những vùng cao, vùng dân tộc thiểu số thì giảm nghèo lại chưa đạt được kết quả như mong muốn. Nguyên nhân chính của kết quả đó là do sự tham gia của cộng đồng vào giảm nghèo còn quá hạn chế. Họ gần như chỉ tham gia một cách thụ động chứ chưa tham gia một cách toàn diện và chủ động. Vậy vấn đề đặt ra là phải làm cách nào để tăng cường sự tham gia của người dân vào giảm nghèo, để họ tham gia một cách chủ động và đầy đủ. Vì chỉ có như thế thì công tác giảm nghèo với đạt được hiệu quả và bền vững. Thành minh là xã khó khăn về nhiều mặt, sản xuất nông nghiệp vẫn là ngành chính, trong đó chủ yếu độc canh cây lúa, kinh tế chưa phát triển tỷ lệ hộ nghèo xã Thành Minh năm 2014 giảm xuống còn 25,15% . Tuy nhiên, trong xã dân cư chủ yếu là đồng bào người Kinh và người Mường sinh sống và chiếm đa số là dân tộc Mường. Đời sống bà con còn rất nhiều khó khăn, những nhu cầu tối thiếu như ăn, mặc… vẫn chưa được đáp ứng. Cái nghèo đã thành vòng luẩn quẩn và theo bám họ suốt những năm tháng qua cho đến tận bây giờ vẫn chưa có những giải pháp hiệu quả và bền vững. Đặc biệt công tác xóa đói giảm nghèo triển khai xuống xã còn quá hạn chế, chưa tập trung vào các nhu cầu thiết yếu của cộng đồng, chưa huy động được sự tham gia một cách tích cực của người dân. Bên cạnh đó xii
là trình độ của cán bộ còn thấp, nhận thức của người dân còn chậm, giao thông đi lại khó khăn cũng làm cho công tác giảm nghèo của xã đạt hiệu quả chưa cao. Qua nghiên cứu trên địa bàn xã, ta có thể thấy rằng sự tham gia của người dân vào giảm nghèo trong các chương trình mục tiêu quốc gia là còn quá thấp. Nguyên nhân chính là do trình độ cán bộ triển khai chính sách hạn chế và một số công trình CSHT là không phù hợp. Về các hoạt động phát triển kinh tế hộ thì người dân tham gia hết sức tích cực tuy nhiên kết quả lại chưa đáng kể. Nguyên nhân cần phải kể đến đó trình độ dân trí còn thấp, giao thông đi lại phức tạp, chưa kiên cố đã dẫn đến việc trồng trọt, chăn nuôi không đạt hiệu quả. Ngoài ra cũng cần kể đến các hoạt động như hoạt động giữ gìn phong tục tập quán, hoạt động tương trợ cộng đồng thì cộng đồng dân tộc Mường đã nỗ lực rất nhiều để có thể tạo điều kiện tốt nhất cho công tác giảm nghèo. Cụ thể họ tham gia hội xuân để có động lực về tinh thần sau một năm lao động vất vả, họ đổi công cho nhau vừa làm tăng hiệu quả sản xuất, vừa tăng tính đoàn kết dân tộc. Khi được hỏi thì gần như 100% người dân ở đây cho rằng: họ sẵn sàng đóng góp và tham gia các lễ hội truyền thống của dân tộc vừa để vui vẻ, vừa giữ gìn được phong tục tập quán của dân tộc mình. Qua đây ta có thể thấy rằng bộ phận lớn người dân ở đây rất muốn mình được tham gia một cách đầy đủ và toàn diện, tuy nhiên đã có rất nhiều nguyên nhân làm giảm sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong các hoạt động giảm nghèo. Vậy vấn đề cấp thiết được đặt ra đó là: các cấp chính quyền từ trung ương đến đại phương cần đưa ra các giải pháp để tăng cường sự tham gia của người dân trong các hoạt động giảm nghèo. Cụ thể: đối với nhà nước cần tiếp tục thực hiện các CT, DA đang xiii
có, cải cách cách thức thực hiện cũng như huy động nguồn lực cho phù hợp với từng địa phương, từng hạng mục công trình. Cần tăng cường các hỗ trợ PTKT, XĐGN cho các vùng kinh tế khó khăn, vùng sâu, vùng xa. Hỗ trợ cơ bản cho đối tượng chính là hộ nghèo, dân tộc thiểu số, những người gặp rủi ro, người không có khả năng cải thiện đời sống của mình xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của họ tức là hỗ trợ cái họ cần thiết nhất. Đối với cấp xã, thônđẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ và các tổ chức kinh tế, chính trị xã hội về mục đích, vai trò và ý nghĩa của việc huy động sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động kinh tế để giảm nghèo. Đối với cộng đồng phải nhận thức đúng đắn xóa đói giảm nghèo không chỉ là trách nhiệm của cộng đồng mà phải có sự nỗ lực tự giác vươn lên của chính bản thân hộ nghèo. xiv
PHẦN I. MỞ ĐẦU 1.1 Tính cấp thiết của đề tài Năm 2011 tỷ lệ hộ nghèo của nước ta là 12,6%(Lưu Thị Tho, 2012), đến cuối năm 2014 tỷ lệ hộ nghèo cả nước giảm 1,82%/năm (từ 7,8% xuống còn 5,8 6%); riêng tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm bình quân 5%/năm (từ 38,20% năm 2013 xuống còn 33,20% năm 2014). Điều kiện sống tốt hơn, chế độ dinh dưỡng đầy đủ, trình độ học vấn được nâng cao. Bên cạnh những thành tựu to lớn đã đạt được nước ta cũng còn rất nhiều huyện, xã chưa giải quyết tận gốc vấn đề nghèo đói, những kết quả đạt được chưa mang tính bền vững. Nguyên nhân bởi vì thu nhập của người dân hầu hết đều xoay quanh ở mức cận nghèo, do vậy rất dễ rơi vào tình trạng tái nghèo khi gặp những tác động không thuận lợi tới đời sống và sản xuất của họ. Việt Nam là một quốc gia có nhiều dân tộc, trong đó có 53 dân tộc thiểu số, với hơn 12 triệu người, chiếm tỉ lệ 14% dân số cả nước. Trong những năm qua được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước nhiều chính sách, chương trình, dự án đã được triển khai nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, xóa đói giảm nghèo vùng DTTS, vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên, đến nay đồng bào dân tộc thiểu số vẫn chiếm đến 70% nhóm đối tượng nghèo. Một vấn đề nữa đó là giảm nghèo là hướng tới cộng đồng, cộng đồng phải tham gia một cách tích cực thì hiệu quả với đạt đến mức cao nhất. Tuy nhiên thực tế lại cho thấy rằng: sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động giảm nghèo còn quá hạn chế. Họ gần như chỉ tham gia một cách thụ động chứ chưa tham gia một cách toàn diện và chủ động. Vậy để giảm nghèo một cách bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số thì 1
Đảng, Nhà nước và các tổ chức có liên quan cần đẩy mạnh hơn nữa sự tham gia của người dân vào các hoạt động giảm nghèo và lấy con người làm trung tâm của giảm nghèo. Bên cạnh đó, tư tưởng ỷ lại, trông chờ vào sự đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước ở một bộ phận cán bộ và dân cư còn nặng nên đã hạn chế phát huy nội lực và sự nỗ lực vươn lên. Nhân thây, viêc ̣ ́ ̣ phat huy s ́ ự tham gia cua ng ̉ ươi dân la vô cung cân thiêt. B ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ởi ngươi dân la ̀ ̀ ngươi h ̀ ưởng lợi trực tiêp t ́ ừ dự an giam ngheo va s ́ ̉ ̀ ̀ ự tham gia tich c ́ ực cuả ̣ ́ ̣ ̉ ự an giam ngheo cung nh ho quyêt đinh đên thanh công cua d ́ ̀ ́ ̉ ̀ ̃ ư giam ngheo ̉ ̀ ̣ ̉ trong chinh cuôc sông cua chinh ho ́ ́ ́ ̣ Tỉnh Thanh Hóa là địa phương có tổng số hộ nghèo đông nhất Việt Nam, với 182.439 hộ nghèo, chiếm 20,37% trên tổng số 895.816 hộ được khảo sát trên toàn tỉnh. Thạch Thàch là một huyện miền núi của tỉnh Thanh Hoá, đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ nghèo đói còn cao so với tỉnh cũng như so với cả nước, hiện tượng thiếu ăn, đứt bữa của người dân trong huyện còn nhiều. Và xã Thành Minh là một xã còn nhiều khó khăn của huyện Thạch Thành chủ yếu có hai dân tộc sinh sống đó là người Kinh và người Mường. Giảm nghèo là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta. Từ những thành tựu to lớn của công tác giảm nghèo đã góp phần tăng trưởng kinh tế và thực hiện công bằng xã hội cho đất nước. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn rất nhiều hạn chế: thu nhập của người dân chủ yếu là xoay quanh mức cận nghèo, kết quả giảm nghèo thì không được bền vững, đặc biệt với những vùng cao, vùng dân tộc thiểu số thì giảm nghèo lại chưa đạt được kết quả như mong muốn. Vậy vấn đề đặt ra là phải làm cách nào để tăng cường sự tham gia của người dân vào giảm nghèo, để họ tham gia một cách chủ động và đầy đủ. Xuất phát từ thực tế đó tôi quyết định nghiên cứu đề tài: 2
“ Đánh giá sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo tại xã Thành Minh, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa”. 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Đánh giá sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo trên địa bàn xã Thành minh, huyện Thạch thành, tỉnh Thanh Hóa, từ đó đề xuất giải pháp nhằm tăng cường sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về sự tham gia của cộng đồng dân tộc trong giảm nghèo. Đánh giá thực trạng sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo tại xã Thành Minh, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa Xác định những yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo. Đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo tại xã Thành Minh trong thời gian tới. 1.3 Câu hỏi nghiên cứu 1. Sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường là như thế nào? 2. Thực trạng nghèo đói của đồng bào dân tộc Mường tại địa phương tiến hành nghiên cứu? 3. Thực trạng sự tham gia của đồng bào dân tộc Mường trong giảm nghèo tại xã Thành minh như thế nào? 4. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo? 3
5. Địa phương có những biện pháp nào để tăng cường sự tham gia của đồng bào dân tộc Mường trong giảm nghèo? 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo tại xã Thành minh, huyện Thạch thành, tỉnh Thanh Hóa; Các cán bộ cơ quan lãnh đạo, quản lý và thực thi các chính sách giảm nghèo, các bên liên quan (chính quyền địa phương, các tổ chức kinh tế, đoàn thể xã hội) trong giảm nghèo tại địa phương. 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nội dung: Sự tham gia của cộng đồng dân tộc Mường trong giảm nghèo tại xã Thành minh. Phạm vi thời gian: + Thời gian thực hiện đề tài: 1412015 đến 262015 + Thời gian nghiên cứu: thu thập số liệu từ 2012 2014 Phạm vi không gian: Đề tài được nghiên cứu trên địa bàn xã Thành Minh, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa. 4
PHẦN II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 2.1 Cơ sở lý luận 2.1.1 Một số khái niệm liên quan 2.1.1.1 Khái niệm cộng đồng, dân tộc, cộng đồng dân tộc, xóa đói giảm nghèo *Cộng đồng Hiện nay trên thế giới cũng như ở Việt Nam có nhiều nghiên cứu về cộng đồng, có nhiều định nghĩa về cộng đồng khác nhau. Người đặt nền móng đầu tiên cho các lý thuyết xã hội về cộng đồng là nhà xã hội học người Đức Ferdinand Toennies. Toennies cho rằng cộng đồng là một thực thể xã hội có độ gắn kết và bền vững hơn hiệp hội, được đặc trưng bởi sự đồng thuận về ý chí của các thành viên trong cộng đồng (Toennies, 1887). Theo định nghĩa này thì trong cộng đồng, các thành viên có mối liên hệ, gắn kết chặt chẽ với nhau (thông qua tình hàng xóm láng giềng, họ tộc,…) và có cùng chung một ý chí để cùng hướng tới một mục đích chung. Trên phương diện về quy mô của cộng đồng, Arunagrawal và Clack C. Gibson định nghĩa cộng đồng một đơn vị quần cư nhỏ, là cấu trúc xã hội đồng nhất, có chung một mục đích và quy tắc ( Arunagrawal và Clack C. Gibson (1999)). Hai ông cho rằng cộng đồng thường có quy mô nhỏ cả về dân số lẫn không gian sống, cộng đồng thường trong phạm vi một làng, sự gần gũi như vậy làm cho mọi người gắn bó với nhau. Về mặt kinh tế, cộng đồng được xem là một loại vốn xã hội ( Robert D. Putnan, 2000). Theo ông, hai yếu tố tạo nên cộng đồng bao gồm tinh thần gắn kết và mạng lưới xã hội (chúng được xem như là vốn xã hội), 5
trong đó từng người cảm thấy yên tâm, an toàn khi ở trong mạng lưới và do đó sẵn sàng đóng góp, hy sinh vì cộng đồng, bảo vệ lợi ích của cộng đồng trong môi trường cạnh tranh khốc liệt. Phạm Hồng Tung (2009) cho rằng cộng đồng là nhóm người có sức bền cố kết nội tại cao, với những tiêu chí nhận biết và quy tắc hoạt động, ứng xử chung dựa trên sự đồng thuận về ý chí, tình cảm, niềm tin và ý thức cộng đồng, nhờ đó các thành viên của cộng đồng cảm thấy có sự gắn kết giữa họ với cộng đồng và với các thành viên trong cộng đồng. Theo Tô Duy Hợp và cộng sự (2000) thì cộng đồng là một thực thể xã hội có cơ cấu tổ chức (chặt chẽ hoặc không chặt chẽ), là một nhóm người cùn0 chia sẻ và chịu ràng buộc bởi các đặc điểm và lợi ích chung được thiết lập thông qua tương tác và trao đổi giữa các thành viên. Tổng hợp từ những khái niệm trên có thể thấy: cộng đồng là một tập hợp những người sống gắn bó với nhau thành một xã hội nhỏ cùng sống chung trong một khu vực, có những điểm tương đồng về mặt văn hóa, kinh tế, xã hội truyền thống, phong tục tập quán, có các quan hệ trong đời sống gắn bó với nhau. *Dân tộc Theo A.M.Rumiantxép, 1986, dân tộc là một cộng đồng vững chắc về mặt lịch sử của những con ng ười, là hình thức phát triển xã hội được hình thành trên cơ sở cùng có chung đời sống kinh tế, ngôn ngữ, lãnh thổ và những đặc điểm về văn hóa, ý thức, tâm lý xã hội. Theo Sách triết học (2010), khái niệm dân tộc được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau, trong đó có hai nghĩa được dùng phổ biến nhất là; Thứ nhất: Dân tộc chỉ cộng đồng người có mối liên hệ chặt chẽ và bền vững, có sinh hoạt kinh tế riêng, có ngôn ngữ riêng, văn hoá có những 6