Khoá luận tốt nghiệp: Nghiên cứu công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Lâm Trang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:70

Thêm vào BST

Báo xấu

40
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của khoá luận "Nghiên cứu công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Lâm Trang" nhằm nghiên cứu thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh, qua đó đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Lâm Trang.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khoá luận tốt nghiệp: Nghiên cứu công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Lâm Trang

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP KHOA KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH -------------------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NGHIÊN CỨU CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN LÂM TRANG Ngành : KẾ TOÁN Mã số : 7340301 Giáo viên hướng dẫn: Phạm Thị Huế Sinh viên thực hiện: Bùi Thị Xuyến Mã sinh viên: 1654050039 Lớp: K61B – KTO Khóa học: 2016 - 2020 Hà Nội - 2020
LỜI CẢM ƠN Trong bốn năm học tập ở trƣờng Đại học Lâm Nghiệp, em đã tiếp thu đƣợc rất nhiều kiến thức bổ ích giúp cho công việc sau này. Lý thuyết luôn đi đôi với thực hành, trƣờng Đại học Lâm Nghiệp đã tạo điều kiện cho sinh viên thực tập tại các công ty, đây là cơ sở hoàn thành khóa luận tốt nghiệp đồng thời giúp sinh viên tiếp cận công việc thực tế nhanh hơn sau khi ra trƣờng. Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp của mình em đã chọn đề tài: “ Nghiên cứu công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Lâm Trang”. Nhân dịp này, em xin chân thành cảm ơn toàn thể các thầy cô trong khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh, bộ môn tài chính kế toán trƣờng Đại học Lâm Nghiệp đã tạo điều kiện giúp em hoàn thành khóa luận này. Em xin chân thành cảm ơn tập thể các cán bộ, công nhân viên trong Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang đã tận tình giúp đỡ em trong quá trình thực tập, thu thập tài liệu, giải đáp những vấn đề liên quan tới Công ty. Em xin chân thành cảm ơn giảng viên TS Phạm Thị Huế đã tận tình hƣớng dẫn, chỉ bảo em hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp này. Do hạn chế về mặt thời gian cũng nhƣ năng lực bản thân nên khóa luận không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận đƣợc sự đóng góp quý báu của các thầy cô giáo để bài khóa luận của em đƣợc hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Sinh viên thực tập Bùi Thị Xuyến
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC BIỂU DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP ............................................................................................................. 5 1.1. Những vấn đề chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. ......................................................................... 5 1.1.1. Khái niệm, vai trò và ý nghĩa của kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp .......................................................... 5 1.2. Nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh. .................................................................................................................. 6 1.2.1. Các phƣơng thức bán hàng trong doanh nghiệp ...................................... 6 1.2.2. Các phƣơng thức thanh toán ................................................................... 8 1.2.3 Các hình thức thanh toán. .......................................................................... 9 1.3. Nội dung kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. ............................................................................................ 9 1.3.1. Kế toán giá vốn hàng bán ....................................................................... 9 1.3.2. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu ................................................. 12 1.3.3. Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ. ................................ 12 1.3.4. Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp .................................................. 14 1.3.5. Kế toán thu nhập khác và chi phí khác ................................................. 15 1.3.6. Kế toán doanh thu hoạt động tài chính và chi phí tài chính .................. 18 1.3.7. Kế toán xác định kết quả hoạt động kinh doanh ................................... 20
CHƢƠNG 2 ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN VỀ CÔNG TY CP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN LÂM TRANG...................................................................................... 22 2.1. Sự hình thành và phát triển của công ty CP đầu tƣ và phát triển Lâm Trang. ......................................................................................................................... 22 2.2.Ngành nghề đăng ký kinh doanh ................................................................ 23 2.3 Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của Công ty CP ĐT&PT Lâm Trang .... 23 2.4 Đặc điểm các yếu tố nguồn lực chủ yếu của Công ty .............................. 24 2.4.1 Đặc điểm về cơ sở vật chất kỹ thuật của Công ty ................................. 24 2.4.2 Đặc điểm về tình hình sử dụng lao động của công ty ........................... 25 2.4.3 Tình hình về tài sản và nguồn vốn tại công ty ...................................... 27 2.5. Kết quả sản xuất kinh doanh của công ty trong 3 năm gần đây .................. 28 2.6. Thuận lợi, khó khăn và phƣơng hƣớng phát triển. ..................................... 31 2.6.1. Thuận lợi. ............................................................................................... 31 2.6.2. Khó khăn. ............................................................................................... 31 2.6.3. Phƣơng hƣớng phát triển công ty. ........................................................... 31 CHƢƠNG 3 THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY CP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN LÂM TRANG............................................................................................................ 33 3.1. Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang. .............................................. 33 3.1.1. Đặc điểm bộ máy kế toán ....................................................................... 33 3.1.2. Hình thức ghi sổ kế toán áp dụng tại công ty .......................................... 34 3.1.3. Quy trình ghi sổ kế toán của hoạt động bán hàng tại công ty .................. 36 3.2. Công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh của công ty .... 37 3.2.1. Kế toán giá vốn hàng bán ....................................................................... 37 3.2.2. Kế toán doanh thu bán hàng .................................................................... 46 3.2.3 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu .................................................... 49 3.2.4 Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp ..................... 49
3.3. Đánh giá chung về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh của công ty............................................................................................. 57 3.3.1. Ƣu điểm.................................................................................................. 57 3.3.2. Những tồn tại .......................................................................................... 58 3.4: Một số đề xuất góp phần hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty CP đầu tƣ và phát triển Lâm Trang. .................. 59 KẾT LUẬN ...................................................................................................... 61 TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BH Bán hàng CNV Công nhân viên CP Chi phí DT Doanh thu ĐK Đầu kỳ ĐVT Đơn vị tính TSCĐ Tài sản cố định CNV Công nhân viên GTGT Giá trị gia tăng θbq Tốc độ phát triển bình quân θlh Tốc độ phát triển liên hoàn BCKQHĐKD Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh DTBH Doanh thu bán hàng GVHB Giá vốn hàng bán CPTC Chi phí tài chính CP QLDN Chi phí quản lý doanh nghiệp LN Lợi nhuận TN Thu nhập LNTT Lợi nhuận trƣớc thuế TNDN Thu nhập doanh nghiệp LNST Lợi nhuận sau thuế TNBQ Thu nhập bình quân
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tình hình cơ sở vật chất kỹ thuật của Công ty .................................. 24 Bảng 2.2. Cơ cấu lao động của Công ty (Tính đến ngày 31/12/2019) ............... 26 Bảng 2.3. Bảng tài sản và nguồn vốn của công ty giai đoạn 2017 – 2019. ........ 27 ĐVT: Đồng ...................................................................................................... 27 Biểu 2.4: Bảng kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty bằng chỉ tiêu giá trị qua 3 năm 2017-2019 ....................................................................................... 30 DANH MỤC CÁC BIỂU Biểu:3.1 Phiếu xuất kho ................................................................................... 39 Biểu 3.2: Trích sổ Nhật ký chung .................................................................. 40 Biểu 3.3: Trích sổ cái tài khoản 632 - Giá vốn hàng bán .............................. 45 Biểu:3.4 Hóa đơn GTGT .................................................................................. 47 Biểu 3.5: Trích sổ cái tài khoản 511 - Doanh thu BH ....................................... 48 Biểu 3.6: Trích sổ cái tài khoản 641 - Chi phí bán hàng ................................... 50 Biểu 3.7: Trích sổ cái tài khoản 642 - Chi phí quản lý doanh nghiệp ................ 52 Biểu 3.8: Sổ cái tài khoản 911- Kết quả hoạt động kinh doanh ........................ 56
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Trình tự hạch toán giá vốn hàng bán ................................................ 12 Sơ đồ 1.2. Trình tự hạch toán doanh thu bán hàng ............................................ 13 Sơ đồ 1.3. Trình tự kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp ................................. 15 Sơ đồ 1.4: Trình tự hạch toán thu nhập khác. ................................................... 16 Sơ đồ 1.5. Trình tự hạch toán chi phí khác. ...................................................... 17 Sơ đồ 1.6. Trình tự kế toán doanh thu hoạt động tài chính ................................ 18 Sơ đồ 1.7. Trình tự kế toán chi phí tài chính ..................................................... 19 Sơ đồ 1.8. Trình tự hạch toán kết quả hoạt động kinh doanh ............................ 21 Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy quản lý .................................................................. 23 Sơ đồ 3.1: Tổ chức bộ máy kế toán của Công ty CP ĐT&PT Lâm Trang ......... 33 Sơ đồ 3.2: Trình tự hạch toán kế toán tại công ty.............................................. 34 Sơ đồ 3.3: Quy trình ghi sổ kế toán của hoạt động bán hàng tại công ty: .......... 37
ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài. Đất nƣớc ta đang trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhằm phát triển kinh tế - xã hội, đƣa Việt nam cơ bản trở thành nƣớc công nghiệp theo hƣớng hiện đại vào năm 2020, từng bƣớc bắt nhịp với xu thế phát triển mới. Bám sát vào sự chỉ đạo của Đảng và Nhà nƣớc, công nghệ thông tin đã có những phát triển vƣợt bậc, góp phần quan trọng vào việc phát triển toàn diện nền kinh tế xã hội nƣớc ta. Nắm bắt đƣợc nhu cầu đó đã có rất nhiều doanh nghiệp thƣơng mại đƣợc thành lập, trong đó có Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang. Nhƣng muốn tồn tại và phát triển đƣợc thì đòi hỏi các doanh nghiệp phải giám sát tất cả các quy trình từ khâu mua hàng đến khâu tiêu thụ hàng hoá dịch vụ để đảm bảo việc luân chuyển vốn, giữ uy tín với bạn hàng, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nƣớc, và cũng phải đảm bảo có lợi nhuận cho tích luỹ mở rộng, phát triển hoạt động kinh doanh. Về mặt thực tế cũng nhƣ lý luận, hạch toán kế toán nói chung và kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh nói riêng là công cụ đắc lực nhất để quản lý hàng hoá, thúc đẩy việc tiêu thụ hàng hoá. Tìm hiểu, phân tích đánh giá công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp có ý nghĩa rất quan trọng và đang đƣợc quan tâm hiện nay. Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp, qua nghiên cứu lý luận dựa trên kiến thức đã thu nhận từ quá trình học tập trên lớp cũng nhƣ thời gian thực tập, tìm hiểu thực tế tại Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang, em đã chọn đề tài: “Nghiên cứu công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Lâm Trang” cho khoá luận tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu: 2.1. Mục tiêu tổng quát. Nghiên cứu thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh, qua đó đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện công tác 1
kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang. 2.2. Mục tiêu cụ thể. + Hệ thống hoá đƣợc cơ sở lý luận về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. + Đánh giá đƣợc đặc điểm cơ bản và kết quả hoạt động kinh doanh Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang. + Đánh giá đƣợc thực trạng về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang. + Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang. 3. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu. Công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang. 3.2. Phạm vi nghiên cứu. - Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu tại Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang, xã Thƣợng Lâm - Mỹ Đức - Hà Nội - Phạm vi thời gian: + Nghiên cứu kết quả hoạt động kinh doanh trong 3 năm (2017 – 2019). + Nghiên cứu công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong tháng 12/2019. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu. 4.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu. - Phƣơng pháp kế thừa: Kế thừa các tài liệu, kết quả nghiên cứu có sẵn ở Công ty, các giáo trình, chuyên đề, khoá luận tốt nghiệp. Qua các báo cáo tài chính để đánh giá tình hình lao động, tài sản nguồn vốn và kết quả hoạt động kinh doanh của công ty. Thu thập số liệu qua các sổ sách, chứng từ kế toán để phân tích và đánh giá công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh. 2
- Phƣơng pháp thu thập số liệu sơ cấp: Qua việc trực tiếp quan sát, phỏng vấn cán bộ công nhân viên tại công ty để hiểu rõ về tình hình hoạt động, sơ đồ bộ máy quản lý, bộ máy kế toán. 4.2. Phƣơng pháp thống kê phân tích, xử lý số liệu. - Phƣơng pháp thống kê kinh tế: Thống kê số lƣợng lao động, cơ sở vật chất, giá trị tài sản nguồn vốn cũng nhƣ kết quả hoạt động kinh doanh của công ty. - Phƣơng pháp phân tích kinh tế: Dựa trên số liệu thu thập cộng tính toán để phân tích hoạt động tại công ty và thực trạng công tác bán hàng và xác định kết quả kinh doanh. - Phƣơng pháp so sánh: So sánh sự biến động của tài sản, nguồm vốn, sự biến động trong kết quả kinh doanh của công ty trong ba năm để chỉ ra xu thế biến động. - Phƣơng pháp sơ đồ: Mô phỏng cơ cấu tổ chức bộ máy tổ chức quản lý, bộ máy kế toán cũng nhƣ trình tự hạch toán các nghiệp vụ phát sinh liên quan đến công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh. 5. Nội dung nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp. - Đặc điểm cơ bản về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh của Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang(2017-2019) - Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh của Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang - Đề xuất ý kiến hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang 6. Kết cấu của khoá luận: Ngoài phần đặt vấn đề và kết luận thì khoá luận gồm có các phần sau: - Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. 3
- Chƣơng 2: Đặc điểm cơ bản về công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang. - Chƣơng 3: Thực trạng và một số giải pháp góp phần hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần đầu tƣ và phát triển Lâm Trang. 4
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP 1.1. Những vấn đề chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. 1.1.1. Khái niệm, vai trò và ý nghĩa của kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp 1.1.1.1. Khái niệm về bán hàng và xác định kết quả kinh doanh. Khái niệm bán hàng: Bán hàng là hoạt động đặc trƣng chủ yếu của doanh nghiệp, là khâu cuối cùng trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, là quá trình ngƣời bán chuyển giao quyền sở hữu hàng hoá cho ngƣời mua để nhận quyền sở hữu về tiền tệ hoặc quyền đòi tiền ở ngƣời mua. Khái niệm xác định kết quả kinh doanh: Kết quả kinh doanh là kết quả cuối cùng về các hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong một kỳ kế toán nhất định, hay kết quả kinh doanh là biểu hiện bằng tiền phần chênh lệch giữa tổng doanh thu và tổng chi phí của các hoạt động kinh tế đã đƣợc thực hiện. Kết quả kinh doanh đƣợc biểu hiện bằng lỗ hoặc lãi. 1.1.1.2. Vai trò, ý nghĩa của kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh Bán hàng đóng một vai trò rất quan trọng không chỉ đối với bản thân mỗi doanh nghiệp mà với cả sự phát triển chung của toàn bộ nền kinh tế xã hội. * Đối với doanh nghiệp: Hoạt động bán hàng chính là điều kiện tiên quyết giúp cho doanh nghiệp tồn tại và phát triển, thông qua hoạt động bán hàng doanh nghiệp có đƣợc doanh thu, thu hồi vốn kinh doanh đồng thời tạo ra lợi nhuận. Lúc này doanh nghiệp có điều kiện để thực hiện phân phối hài hoà ba lợi ích; lợi ích của nhà nƣớc thông qua các khoản thuế và lệ phí; lợi ích của doanh nghiệp thông qua lợi nhuận; lợi ích của ngƣời lao động thông qua tiền lƣơng. 5
* Đối với người tiêu dùng: Bán hàng là cầu nối đƣa sản phẩm từ doanh nghiệp đến tay ngƣời tiêu dùng, thông qua đó khách hàng đƣợc đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, có thể mua sản phẩm một cách dễ dàng và nhanh chóng. * Đối với nền kinh tế quốc dân: Thực hiện tốt khâu bán hàng là điều kiện để kết hợp chặt chẽ giữa lƣu thông hàng hoá và lƣu thông tiền tệ, thực hiện chu chuyển tiền mặt, ổn định và củng cố giá trị đồng tiền, là điều kiện để ổn định và nâng cao đời sống của ngƣời lao động nói riêng và của toàn xã hội nói chung. 1.2. Nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh Để công tác kế toán đạt hiệu quả, kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh cần phải thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu sau đây: Phải tổ chức theo dõi và phản ánh kịp thời, chi tiết hàng hoá ở tất cả các trạng thái: Hàng tồn kho, hàng gửi đi bán, hàng đang đi đƣờng… đảm bảo tính đầy đủ an toàn cho hàng hoá ở tất cả các chỉ tiêu giá trị và hiện vật. Phản ánh và ghi chép đầy đủ, kịp thời, chính xác các khoản doanh thu, các khoản giảm trừ doanh thu và chi phí của từng hoạt động kinh doanh, đồng thời theo dõi và đôn đốc các khoản phải thu của khách hàng. Phản ánh tính chính xác của từng loại hoạt động, giám sát tình hình thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nƣớc và tình hình phân phối kết quả hoạt động. Cung cấp các thông tin kế toán phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính và định kỳ phân tích hoạt động kinh tế liên quan đến quá trình bán hàng, xác định và phân phối kết quả hoạt động kinh doanh. 1.2.1. Các phương thức bán hàng trong doanh nghiệp Trong các doanh nghiệp, để thực hiện việc lƣu thông hàng hoá, dịch vụ đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong tiêu dùng xã hội, doanh nghiệp có thể thực hiện việc tiêu thụ hàng hoá theo các phƣơng thức sau:  Phương thức bán buôn Bán buôn hàng hoá là phƣơng thức bán hàng cho các doanh nghiệp thƣơng mại, các doanh nghiệp sản xuất... để thực hiện bán ra hoặc để gia 6
công chế biến rồi bán ra. Trong bán buôn hàng hoá, thƣờng bao gồm hai phƣơng thức sau đây: - Bán buôn qua kho: Là phƣơng thức bán buôn hàng hóa mà trong đó , hàng bán phải đƣợc xuất từ kho bảo quản doanh nghiệp. Bán buôn hàng hóa qua kho có thể thực hiện dƣới hai hình thức: + Phƣơng thức giao hàng trực tiếp: Theo hình thức này, bên mua cử đại diện đến kho của doanh nghiệp thƣơng mại để nhận hàng. Doanh nghiệp thƣơng mại xuất kho hàng hóa giao trực tiếp cho đại diện bên mua. Sau khi đại diện bên mua nhận đủ hàng, thanh toán tiền hoặc chấp nhận nợ, hàng hóa đƣợc xác định là tiêu thụ. + Phƣơng pháp chuyển hàng theo hợp đồng Theo hình thức này, căn cứ hợp đồng kinh tế đã đƣợc ký kết hoặc theo đơn đặt hàng, doanh nghiệp xuất kho hàng hóa dùng phƣơng tiện vận tải của mình hoặc đi thuê ngoài chuyển hàng đến kho của bên mua hoặc địa điểm nào đó bên mua quy định trong hợp đồng. Hàng hóa chuyển bán vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, chỉ khi nào đƣợc bên mua kiểm nhận, thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán thì số hàng chuyển giao mới đƣợc coi là đã tiêu thụ. Chi phí vân chuyển do doanh nghiệp hay bên mua chịu là do thỏa thuận hai bên từ trƣớc. Nếu doanh nghiệp chịu thì chi phí vận chuyển sẽ đƣợc ghi vào chi phí bán hàng. - Bán hàng hóa không qua kho (Vận chuyển thẳng) : Theo phƣơng thức này, doanh nghiệp sau khi mua hàng, nhận hàng mua không đƣa về kho mà chuyển bán thẳng cho bên mua. Phƣơng thức này có thể thực hiện theo hai hình thức: + Bán buôn vận chuyển thẳng trực tiếp (giao hàng tay ba): Theo hình thức này, doanh nghiệp sau khi mua hàng, giao trực tiếp cho đại diện bên mua tại kho ngƣời bán. Sau khi đại diện bên mua ký nhận đủ hàng, bên mua thanh toán tiền hoặc chấp nhận nợ, hàng hóa đƣợc xác nhận là đã tiêu thụ. + Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức chuyển hàng: Theo hình thức này, doanh nghiệp sau khi mua hàng hóa, nhận hàng mua, dùng phƣơng tiện vận tải của mình hoặc đi thuê ngoài chuyển hàng đến kho của bên mua hoặc địa 7
điểm nào đó bên mua quy định trong hợp đồng . Hàng hóa chuyển bán vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp. Khi nào nhận đƣợc tiền thanh tóa hoặc giấy báo của bên mua đã nhận đƣợc hàng chấp nhận thanh toán thì số hàng chuyển giao mới đƣợc coi là đã tiêu thụ.  Phương thức bán lẻ Là phƣơng thức bán hàng trực tiếp cho ngƣời tiêu dùng. Hoặc các tổ chức kinh tế hoặc các đơn vị tập thể thu mua về mang tính chất tiêu dùng nội bộ. Bán lẻ thƣờng bán đơn chiếc hoặc bán với số lƣợng nhỏ giá bán thƣờng ổn định gồm các hình thức sau: - Bán lẻ thu tiền tập trung: Là hình thức bán hàng mà trong đó tách rời nghiệp vụ thu tiền của ngƣời mua và nghiệp vụ giao hàng cho ngƣời mua - Bán lẻ thu tiền trực tiếp: : Là hình thức nhân viên bán hàng trực tiếp thu tiền và giao hàng cho khách hàng  Phương thức bán hàng đại lý Là phƣơng thức bán hàng mà trong đó doanh nghiệp thƣơng mại giao hàng cho cơ sở nhận bán đại lý, ký gửi để các cơ sở này trực tiếp bán hàng. Sau khi bán đƣợc hàng, cơ sở đại lý thanh toán tiền hàng cho doanh nghiệp thƣơng mại và đƣợc hƣởng một khoản tiền gọi là hoa hồng đại lý. 1.2.2. Các phương thức thanh toán Tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố nhƣ trị giá lô hàng bán, mức độ tín nhiệm lẫn nhau mà doanh nghiệp thƣơng mại và ngƣời mua có thể thoả thuận lựa chọn sử dụng các phƣơng thức thanh toán khác nhau. Hiện nay các doanh nghiệp thƣờng áp dụng hai phƣơng thức thanh toán: - Thanh toán ngay: Theo phƣơng thức này, công ty chuyển giao hàng cho khách hàng và thu tiền ngay, hành vi giao và nhận xảy ra đồng thời với hành vi thu tiền nên doanh thu tiêu thụ cũng là danh thu bán hàng nhập quỹ. - Thanh toán trả chậm: Theo phƣơng thức này công ty chuyển giao hàng hóa cho khách hàng, khách hàng chấp nhận thanh taosn nhƣng chƣa trả tiền ngay, thời điểm thu tiền không trùng với thời điểm giao hàng. Việc thanh toán 8
này phụ thuộc vào sự ƣu đãi của công ty đối với mỗi khách hàng. Khách hàng có thể trả chậm bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản cho công ty. 1.2.3 Các hình thức thanh toán. - Thanh toán bằng tiền mặt: Là hình thức bán hàng thu tiền ngay nghĩ là khi giao hàng cho ngƣời mua thì nộp tiền ngay cho thủ quỹ.Theo phƣơng thức này thì khách hàng có thể hƣởng chiết khấu theo hóa đơn. - Thanh toán không dùng tiền mặt: Chuyển khoản qua ngân hàng. 1.3. Nội dung kế toán bán hàng và xác định kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. 1.3.1. Kế toán giá vốn hàng bán Khái niệm: Giá vốn hàng bán là giá trị thực tế xuất kho của sản phẩm, hàng hoá và đã đƣợc xác định là tiêu thụ để xác định hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ. Các phƣơng pháp xác định trị giá vốn hàng hoá xuất bán: Bước 1: Tính trị giá mua thực tế của hàng xuất bán Giá xuất kho hàng hoá có thể đƣợc tính theo một trong bốn phƣơng pháp sau: + Phƣơng pháp giá thực tế đích danh: Theo phƣơng pháp này vật tƣ hàng hóa xuất kho thuộc lô hàng nhập nào thì lấy đơn giá nhập kho của lô hàng đó làm đơn giá xuất kho. + Phƣơng pháp bình quân gia quyền: theo phƣơng pháp này, trị giá thực tế của hàng xuất kho trong kỳ đƣợc tính theo công thức sau: Giá trị thực tế hàng Giá trị thực tế hàng hóa hóa tồn đầu kỳ + nhập trong kỳ Số lượng hàng Giá trị thực tế hóa xuất trong hàng xuất kho kỳ trong kỳ x = Số lượng hàng hóa tồn Số lượng hànghóa nhập đầu kỳ trong kỳ + 9
+ Phƣơng pháp nhập trƣớc xuất trƣớc (FIFO) Phƣơng pháp này dựa trên giả thuyết là hàng hóa nhạp trƣớc sẽ đƣợc xuất bán trƣớc, do đó giá trị hàng hóa xuất kho đƣợc tính hết theo giá nhập kho lần trƣớc rồi mới tính tiếp theo giá nhập kho lần sau. Bước 2: Tính chi phí thu mua phân bổ cho hàng xuất bán trong kỳ Chi phí hàng Chi phí thu mua phân bổ cho hàng hàng phát sinh + Trị giá mua hoá tồn đầu kỳ trong kỳ Chi phí thu mua hàng hoá = x phân bổ cho hàng xuất bán Trị giá mua hàng Trị giá mua hàng trong kỳ xuất bán trong kỳ + còn đầu kỳ nhập trong kỳ Bước 3: Tính trị giá vốn hàng hoá xuất bán Trị giá vốn hàng Giá trị thực tế hàng xuất Chi phí thu mua phân = + hoá xuất bán bán trong kỳ bổ cho hàng xuất bán 1.3.1.1.Chứng từ, sổ sách sử dụng - Chứng từ sử dụng: Phiếu xuất kho, phiếu nhập kho… - Sổ sách kế toán: Sổ chi tiết TK 632, sổ Cái TK 632… 1.3.1.2.Tài khoản sử dụng TK 632 – “Giá vốn hàng bán”. 10
Kết cấu của tài khoản: Nợ Có Tập hợp trị giá vốn của hàng Giá vốn hàng bán bị trả lại hoá (đã đƣợc coi là tiêu thụ trong kỳ. trong kỳ). Kết chuyển giá vốn hàng bán Các khoản khác đƣợc tính vào đã tiêu thụ trong kỳ. giá vốn hàng bán trong kỳ. Tài khoản 632 không có số dƣ cuối kỳ. Trong phần này chỉ đề cập đến giá vốn hàng bán theo phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên và hàng bán chịu thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ. TK 156,157 TK 632 TK Giá vốn được xác định Hàng hóa bị trả lại 156,157 là tiêu thụ TK 2294 Hoàn nhập dự phòng giảm giá HTK TK 111, 112 TK 911 Chi phí liên quan khác Kết chuyển giá vốn Trích dự phòng giảm giá 11
Sơ đồ 1.1. Trình tự hạch toán giá vốn hàng bán 1.3.2. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu Các khoản giảm trừ doanh thu bán hàng là toàn bộ số tiền giảm trừ cho ngƣời mua hàng đƣợc tính giảm trừ vào doanh thu hoạt động kinh doanh nhƣ:  Chiết khấu thương mại  Giảm giá hàng bán  Hàng bán bị trả lại 1.3.2.1. Tài khoản sử dụng Khi phát sinh các khoản giảm trừ doanh thu kế toán hạch toán trực tiếp vào bên Nợ TK 521 Riêng trƣờng hợp hàng bán bị trả lại còn phản ánh trị giá vốn hàng bị trả lại nhập kho nhƣ sau: TK 632 TK 156 Trị giá vốn hàng bán bị trả lại 1.3.3. Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ. 1.3.3.1. Khái niệm doanh thu bán hàng Doanh thu bán hàng là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp đã thu đƣợc hoặc sẽ thu đƣợc do việc bán hàng hoá, sản phẩm, cung cấp lao vụ, dịch vụ cho khách hàng.  Điều kiện ghi nhận doanh thu Doanh thu bán hàng đƣợc ghi nhận chỉ khi thoả mãn 5 điều kiện sau: - Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hoá cho ngƣời mua. - Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hoá nhƣ ngƣời sở hữu hàng hoá hoặc quyền kiểm soát hàng hoá. - Doanh thu đƣợc xác định tƣơng đối chắc chắn. - Doanh nghiệp đã thu hoặc sẽ thu đƣợc lợi ích kinh tế từ bán hàng. 12