Khoá luận tốt nghiệp Quản lý nhà nước: Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội" nhằm nghiên cứu lý luận về cải cách thủ tục hành chính để làm rõ được các vấn đề lý luận, khái quát, cơ bản nhất về cải cách thủ tục hành chính, làm rõ được thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khoá luận tốt nghiệp Quản lý nhà nước: Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN XÃ KIM SƠN, HUYỆN GIA LÂM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành : Quản lý nhà nước Giảng viên hướng dẫn : ThS. Hoàng Thị Thúy Vân Sinh viên thực hiện : Nguyễn Khánh Linh Mã sinh viên : 1905QLNA036 Lớp : 1905QLNA Khóa : 2019 - 2023 Hà Nội - 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu “Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, dưới sự hướng dẫn của ThS. Hoàng Thị Thúy Vân. Các nội dung tác giả nghiên cứu bao gồm số liệu, kết quả nêu trong đề tài là trung thực, được cá nhân tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau và có nguồn gốc, trích dẫn rõ ràng. Những số liệu, kết luận trong đề tài chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào. Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu Khóa luận tốt nghiệp của mình. Tác giả Nguyễn Khánh Linh
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn và biết ơn sâu sắc đến ThS. Hoàng Thị Thúy Vân – Khoa Hành Chính học – Học viện Hành chính Quốc gia - người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ em trong suốt thời gian nghiên cứu khóa luận, và cũng là người truyền đạt những kinh nghiệm quý báu sẽ là hành trang to lớn giúp em vững bước trong tương lai. Em cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến toàn thể các thầy, cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia đã giảng dạy, tạo điều kiện cho em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại trường. Em xin gửi lời chân thành cảm ơn tới UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, Hà Nội đã tạo mọi điều kiện và giúp đỡ em trong quá trình nghiên cứu và thu thập số liệu. Mặc dù đã cố gắng hoàn thành khóa luận trong phạm vi và khả năng có thể. Tuy nhiên sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự cảm thông và tận tình chỉ bảo của hội đồng đánh giá, quý thầy cô và toàn thể các bạn. Trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2023 Tác giả Nguyễn Khánh Linh
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TTHC Thủ tục hành chính CCHC Cải cách hành chính UBND Ủy ban nhân dân CBCC Cán bộ công chức HĐND Hội đồng nhân dân NQ Nghị quyết QĐ Quyết định CP Chính phủ TTg Thủ tướng CT Chỉ thị TT Thông tư KH Kế hoạch
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU ................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ..........................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu ................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................... 3 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................. 3 5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 4 6. Đóng góp của đề tài ..................................................................................... 5 7. Bố cục đề tài: ................................................................................................5 NỘI DUNG ............................................................................................................7 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH ... 7 1.1. Một số quan điểm về cải cách thủ tục hành chính ................................... 7 1.1.1 Quan điểm về thủ tục hành chính ........................................................... 7 1.1.2 Quan niệm về cải cách thủ tục hành chính .............................................7 1.2 Đặc điểm, vai trò, nội dung cải cách thủ tục hành chính .......................... 8 1.2.1 Đặc điểm cải cách thủ tục hành chính .................................................... 8 1.2.2 Vai trò cải cách thủ tục hành chính ...................................................... 11 1.2.3 Nội dung cải cách thủ tục hành chính .................................................. 12 1.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến cải cách thủ tục hành chính ......................... 16 1.3.1 Yếu tố khách quan ................................................................................ 17 1.3.2 Yếu tố chủ quan .................................................................................... 17 Tiểu kết chương 1 .......................................................................................... 19 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI UBND XÃ KIM SƠN, HUYỆN GIA LÂM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ...........20 2.1. Khái quát chung về UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội .................................................................................................................. 20
2.1.1. Điều kiện tự nhiên và tình hình phát triển kinh tế- xã hội tại xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ....................................................... 20 2.1.2 Vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ...........................................................................22 2.1.3 Cơ cấu tổ chức bộ máy của UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ..................................................................................................... 24 2.1.4. Cơ chế hoạt động của UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ............................................................................................................ 24 2.2. Thực trạng công tác cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ................................................................24 2.2.1 Thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ................................................................25 2.2.2 Cung cấp dịch vụ công trực tuyến tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ....................................................................................2 2.2.3 Đánh giá sự hài lòng của cá nhân, tổ chức thực hiện thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ...........................5 2.3. Đánh giá chung công tác cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ....................................................... 55 2.3.1. Những kết quả đạt được trong công tác cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ..............................56 2.3.2. Những hạn chế trong công tác cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội .......................................... 58 2.3.3 Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ...............60 Tiểu kết chương 2 .......................................................................................... 62 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI UBND XÃ KIM SƠN, HUYỆN GIA LÂM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ......................................................................................................63 3.1. Phương hướng cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ................................................................63
3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ..............................64 3.2.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền cải cách thủ tục hành chính đến người dân, doanh nghiệp. ...............................................................................64 3.2.2 Triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả việc tiếp nhận phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức đến giải quyết thủ tục hành chính. ...............64 3.2.3. Giải pháp liên quan đến đội ngũ cán bộ, công chức trong giải quyết thủ tục hành chính. ......................................................................................... 65 3.2.4. Tạo dựng văn hóa công sở ...................................................................66 3.2.5. Hoàn thiện, đầu tư trang bị cơ sở vật chất - khoa học kĩ thuật. .......... 67 3.2.6. Công tác thanh tra, kiểm tra trong hoạt động cải cách thủ tục hành chính ............................................................................................................... 67 3.2.7. Triển khai thực hiện dịch vụ công dịch vụ công toàn trình ............... 68 Tiểu kết chương 3 .......................................................................................... 70 KẾT LUẬN ......................................................................................................... 71 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................... 73 PHỤ LỤC ........................................................................................................... 76
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong công cuộc đổi mới, phát triển bền vững đất nước và hội nhập quốc tế thì Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm, chú trọng đến việc tiến hành cải cách thủ tục hành chính, nhằm góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Có thể nói, cải cách thủ tục hành chính là nội dung quan trọng của nền hành chính nhà nước, một giải pháp góp phần đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đã đề ra. Nhận thức rõ mục đích, ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác cải cách thủ tục hành chính, sự ra đời của Nghị quyết số 30C/NQ-CP của Chính phủ Ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020 đã đưa ra 6 nhiệm vụ chính trong cải cách bao gồm: Cải cách thể chế; Cải cách thủ tục hành chính; Cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước; Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; Cải cách tài chính công và Hiện đại hóa hành chính. Năm 2021 tiếp tục là sự ra đời của Nghị quyết số 76/NQ-CP của Chính phủ Ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 – 2030. Nghị quyết đã đưa ra 6 nhiệm vụ chính trong cải cách bao gồm: Cải cách thể chế; Cải cách thủ tục hành chính; Cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước; Cải cách chế độ công vụ; Cải cách tài chính công; Xây dựng và phát triển Chính phủ điện tử, Chính phủ số. Nhìn chung, Nghị quyết số 76/NQ-CP của Chính phủ đã có những thay đổi nhất định, càng khẳng định sự kịp thời đổi mới của Đảng và Nhà nước ta trong cải cách thủ tục hành chính, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Có thể thấy, công tác cải cách hành chính thời gian qua đã đạt được những kết quả tích cực, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước từ trung ương đến địa phương, công tác thực hiện được đảm bảo một cách chủ động, thường xuyên trên tất cả các lĩnh vực, đảm bảo tiến độ và chất lượng theo quy định. Các cơ quan, đơn vị từ trung ương đến địa phương đã tiến hành rà soát, bố trí, sắp xếp lại các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc; chất lượng các văn bản quy phạm pháp luật được nâng cao; ứng dụng khoa học công nghệ được quan tâm, góp phần nâng cao chất lượng hiệu quả cung cấp dịch vụ công cho người dân, tổ chức và doanh nghiệp. Hiện nay, ủy ban nhân dân (UBND) xã Kim Sơn đã và đang tích cực triển khai thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả Nghị quyết số 76/NQ-CP của Chính phủ trên tinh thần kế thừa Nghị quyết số 30C/NQ-CP giai đoạn từ năm 2011-2020. Bên cạnh những 1
kết quả đạt được như các thủ tục hành chính đều được thực hiện niêm yết, công khai theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông. 100% các thủ tục hành chính đều được cung cấp trên Phần mềm dịch vụ công trực tuyến nhằm đem lại lợi ích sử dụng, tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại cho cá nhân, tổ chức. Về cơ bản, người dân đều hài lòng trong việc giải quyết các thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn. Bên cạnh những kết quả đó, còn tồn tại một số hạn chế như thủ tục hành chính rườm rà, số hồ sơ chả chậm vẫn còn cao, việc thực hiện Dịch vụ công trực tuyến vẫn còn hạn chế, đội ngũ cán bộ công chức vẫn còn yếu,.. Nắm bắt được tình hình đó, bản thân em đang là sinh viên năm cuối chuyên ngành Quản lý nhà nước, em muốn áp dụng những kiến thức được học để đưa vào góc nhìn với đặc thù địa phương để chỉ ra được những điểm còn hạn chế, những khó khăn mà UBND xã Kim Sơn đang gặp phải. Từ đó, đề xuất một số kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng cải cách thủ tục hành chính trên chính địa phương mà em đã và đang sinh sống. Vì những lý do trên, em đã lựa chọn đề tài “Cải cách thủ tục hành chính tại ủy ban nhân dân xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu Khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Tình hình nghiên cứu Giáo trình “Thủ tục hành chính” của Học viện Hành chính Quốc gia, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật. Cuốn giáo trình đã cung cấp những kiến thức cơ bản về thủ tục hành chính. Tuy nhiên, giáo trình mới chỉ dừng lại ở mức độ lý luận, chưa chỉ ra cụ thể các yếu tố cấu thành thủ tục hành chính, cũng chưa nêu rõ nội hàm của cải cách thủ tục hành chính. Luận văn thạc sỹ “Thực hiện thủ tục hành chính của UBND phường – qua thực tiễn phường Trần Phú, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội” (2016) của tác giả Nghiêm Xuân Hùng. Luận văn gồm 3 chương đã làm rõ những vấn đề lý luận về thủ tục hành chính, thực hiện thủ tục hành chính. Đánh giá được thực trạng thực hiện thủ tục hành chính, các yếu tố ảnh hưởng đến thủ tục hành chính. Từ đó chỉ ra những kết quả, hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế, nêu ra quan điểm, giải pháp trong thực hiện thủ tục hành chính ở phường Trần Phú. Nghiên cứu khoa học “Cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh” (2020) của tác giả Nguyễn Lương Bằng. Bài Nghiên cứu gồm 3 chương: 2
Chương I: Những vấn đề cơ bản về thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính. Tại chương này, tác giả đã khái quát được cơ bản về khái niệm, đặc điểm, phân loại, vai trò, nội dung, các yếu tố ảnh hưởng về thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính. Chương II: Thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. Tác giả đã làm rõ thực trạng công tác cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Yên Phong thông qua 6 tiêu chí: Kiếm soát thủ tục hành; Cắt giảm và nâng cao chất lượng thủ tục hành chính; Công khai minh bạch thủ tục hành chính; Thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính; Quy trình tiếp nhận, xử lý các phản ánh của cá nhân, tổ chức; Mức độ hài lòng của người dân trong giải quyết thủ tục hành chính. Qua đó đánh giá được công tác cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. Chương III: Giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. Ở chương này, tác giả đã làm rõ phương hướng thực hiện và đưa ra một số kiến nghị, giải pháp trong việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Yên Phong. Ngoài ra, còn các luận văn, luận án, nghiên cứu khoa học được nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực cải cách thủ tục hành chính như: Luận văn thạc sỹ “Giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông” (2017) của tác giả Hồ Bá Bằng. Luận văn thạc sỹ “Cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên” (2017) của tác giả Vũ Thị Thanh Hương. Luận văn thạc sỹ “Kiểm soát thủ tục hành chính – Qua thực tiễn huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên” (2018) của tác giả Đàm Thị Nhung. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. - Phạm vi nghiên cứu + Phạm vi nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu về cải cách thủ tục hành chính. + Phạm vi thời gian: Từ tháng 01 năm 2019 đến tháng 12 năm 2022. + Phạm vi không gian: Tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3
4.1 Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về cải cách thủ tục hành chính để làm rõ được các vấn đề lý luận, khái quát, cơ bản nhất về cải cách thủ tục hành chính, làm rõ được thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn. Từ đó, chỉ ra được những kết quả, các hạn chế và nguyên nhân của hạn chế đó trong thực trạng cải cách thủ tục hành chính, Đưa ra được một số giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả công tác thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn. 4.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu, hệ thống hóa các vấn đề lý luận về thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn. Nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn. Chỉ ra được một số các ưu điểm, kết quả đạt được trong công tác thực hiện cải cách TTHC và những hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế đó trong việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn. Đưa ra phương hướng và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính, có tính áp dụng thực tiễn và khả năng vận dụng cao, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân được tốt hơn tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tác giả dựa trên cơ sở nghiên cứu các văn bản quy phạm pháp luật, tài liệu đã được công bố và bằng các thao tác tư duy logic để rút ra các kết luận cần thiết. Tác giả áp dụng phương pháp này để thu thập được những thông tin như khái quát cơ sở lý thuyết, thực trạng về cải cách thủ tục hành chính từ các công trình nghiên cứu ở dạng sách xuất bản, đề tài khoa học, luận văn, nghiên cứu khoa học, văn bản quản lý nhà nước, các báo cáo thống kê,… - Phương pháp phân tích so sánh: Phương pháp này được sử dụng để xem xét đánh giá một cách cụ thể thực tế hoạt động cũng như các số liệu báo cáo về cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, đồng thời so sánh với những mục tiêu, tiêu chuẩn được đề ra. Theo đó phương pháp này được sử dụng để phân tích cơ sở lý luận, thực tiễn của cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn qua đó làm rõ thực 4
trạng hoạt động để làm cơ sở chỉ ra hạn chế, ưu điểm và đưa ra giải pháp khắc phục. - Phương pháp quan sát: Bằng cách trực tiếp theo dõi, giám sát hành vi ứng xử và ghi chép lại các vấn đề có liên quan đến cải cách thủ tục hành chính. Tác giả áp dụng phương pháp này để tìm ra những điểm hạn chế và nguyên nhân của hạn chế, các yếu tố ảnh hưởng đến việc nâng cao hiệu quả hoạt động cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. - Phương pháp tổng hợp: Phương pháp này được sử dụng để khái quát những phân tích và kết quả thu được của đề tài qua đó là căn cứ để đánh giá công tác cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn và đưa ra giải pháp hoàn thiện công tác này. - Phương pháp khảo sát, điều tra xã hội học: Tác giả sử dụng phương pháp thu thập thông tin thông qua bảng điều tra khảo sát có câu hỏi in sẵn. Tác giả sử dụng phương pháp này thông qua việc triển khai nhiệm vụ trực tiếp tại địa phương (Trực tiếp triển khai việc khảo sát ý kiến của người dân, tổ chức về các thủ tục hành chính và mức độ hài lòng của người dân, tổ chức trên địa bàn). Trong quá trình nghiên cứu khóa luận, tác giả đã kế thừa một số kết quả nghiên cứu có liên quan, các đánh giá, nhận định trong các báo cáo tổng hợp của các cơ quan nhà nước về công tác cải cách hành chính và cải cách thủ tục hành chính cấp xã. 6. Đóng góp của đề tài Hệ thống hóa cơ sở lý luận, góp phần làm phong phú cơ sở lý luận trong công tác cải cách thủ tục hành chính hiện nay tại các địa phương. Khái quát thực trạng thực hiện công tác cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội nhằm tìm ra những mặt còn hạn chế trong cải cách thủ tục hành chính và đề xuất một số giải pháp thực hiện công tác cải cách thủ tục hành chính hiệu quả, nâng cao chất lượng thủ tục hành chính của UBND xã Kim Sơn nói riêng và trong công cuộc cải cách hành chính nhà nước của Việt Nam nói chung. 7. Bố cục đề tài: Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục, Danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của Khóa luận được chia thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về cải cách thủ tục hành chính 5
Chương 2: Thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính tại UBND xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. 6
NỘI DUNG CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH 1.1. Một số quan điểm về cải cách thủ tục hành chính 1.1.1 Quan điểm về thủ tục hành chính Theo từ điển Tiếng Việt, thủ tục là một danh từ chỉ những công việc cụ thể phải làm theo một trình tự, trật tự quy định để tiến hành một công việc có tính chất chính thức. Theo Khoản 1, Điều 3 của Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày 08 tháng 6 năm 2010 của Chính phủ “quy định về kiểm soát thủ tục hành chính" định nghĩa thủ tục hành chính như sau: “Thủ tục hành chính là trình tự, cách thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức". Trong phạm vi nghiên cứu của Khóa luận, tác giả sử dụng quan niệm về Thủ tục hành chính theo Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày 08 tháng 6 năm 2010 của Chính phủ để làm cơ sở nghiên cứu. 1.1.2 Quan niệm về cải cách thủ tục hành chính Cải cách thủ tục hành chính là nhiệm vụ cấp thiết, khó khăn, lâu dài và thường xuyên trong sự nghiệp đổi mới nền hành chính nước ta. Theo Từ điển Giải thích thuật ngữ hành chính, cải cách là sự thay đổi căn bản từng phần, từng mặt của đời sống xã hội theo hướng tiến bộ mà không đụng đến nền tảng của chế độ xã hội hiện hành. Theo từ điển Luật học, cải cách hành chính (CCHC) là một chủ trương, công cuộc có tính đổi mới nhằm nâng cao hiệu lực và hiệu quả hoạt động của nhà nước. Cải cách TTHC nhà nước là khâu đột phá trong cải cách nền hành chính nhà nước. Đối với hoạt động quản lý hành chính nhà nước, cải cách TTHC đảm bảo tính pháp chế, khoa học và tính thống nhất trong hoạt động chấp hành và điều hành của các cơ quan nhà nước, tránh phát sinh những hệ tiêu cực trong nền hành chính quốc gia. Hệ thống quy phạm pháp luật Việt Nam bao gồm có quy phạm nội dung và quy phạm hình thức. Trong đó, quy phạm hình thức chính là thủ tục hành chính. Đó là các điều kiện đảm bảo cho việc thực hiện, giải quyết các công việc của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với các cá nhân, tổ chức. Thông qua đó, nhà nước thể hiện đúng trách nhiệm của mình nhằm thực hiện quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, hướng 7
tới phục vụ nhân dân tốt hơn. Bởi vậy, gắn CCHC với cải cách thủ tục hành chính được xem là một nội dung quan trọng trong nhiệm vụ cải cách thể chế hành chính. Trong khuôn khổ đề tài khái niệm cái cách TTHC được hiểu là quá trình liên tục thực hiện theo định hướng nhất định thay đổi cách thức của cơ quan hành chính nhà nước được thực hiện để tiến cải cách các quy định pháp luật về trình tự, thủ tục thực hiện thẩm quyền của các cơ quan hành chính nhà nước, người có thẩm quyền, cải cách các quy định về các loại thủ tục hành chính, cải cách việc thực hiện giải quyết TTHC cho các cá nhân và tổ chức. 1.2 Đặc điểm, vai trò, nội dung cải cách thủ tục hành chính 1.2.1 Đặc điểm cải cách thủ tục hành chính Thủ tục hành chính có những đặc điểm cụ thể như sau: Thứ nhất, thủ tục hành chính là các văn bản quy phạm có tính thủ tục nhằm đưa pháp luật vào đời sống thực tiễn. Quy phạm là những quy định chặt chẽ, những chuẩn mực thường có tính bắt buộc phải thực hiện thi hành đối với những cá nhân hoặc đối với một nhóm người hay tổ chức. Quy phạm bao gồm quy phạm nội dung và quy phạm thủ tục. Quy phạm thủ tục được hiểu là những quy định khác nhau về trình tự, thủ tục, cách thức tiến hành công việc nhằm thực hiện các quy phạm nội dung. Tất cả các cơ quan có thẩm quyền khi thực hiện nhiệm vụ của mình đều phải tuân thủ theo các trình tự, quy trình, thủ tục nhất định. Quy phạm nội dung là những quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của các cơ quan hành chính nhà nước để thực hiện các quyền và nghĩa vụ hợp pháp của các cá nhân, tổ chức trong xã hội. Hoạt động quản lý được hiểu là các hoạt động áp dụng pháp luật. TTHC là trình tự, thủ tục nhằm áp dụng các văn bản quy phạm pháp luật vào đời sống thực tế. Vậy nên, nếu thiếu các thủ tục hành chính trong đời sống thực tiễn thì quyền và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia trọng hoạt động quản lý sẽ không được đảm bảo thực hiện. TTHC được coi là nhân tố quan trọng nhằm bảo đảm cho sự hoạt động chặt chẽ, thống nhất và đúng chức năng, thẩm quyền quản lý của cơ quan hành chính nhà nước. Thứ hai, thủ tục hành chính do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định. Các cơ quan nhà nước không được tùy ý xây dựng và ban hành các văn bản, các 8
quy định về thủ tục hành chính. Chỉ những cơ quan nhà nước có thẩm quyền mới được xây dựng và ban hành các quy định theo đúng thẩm quyền và chức năng của mình. - Thẩm quyền của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội Theo điều 4 của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi, bổ sung năm 2020, Quốc hội có thẩm quyền ban hành Hiến pháp, luật, nghị quyết. Theo điều 4 của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi, bổ sung năm 2020, Ủy ban thường vụ Quốc hội có thẩm quyền ban hành Pháp lệnh, nghị quyết. - Thẩm quyền của Chính phủ Theo điều 4 của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi, bổ sung năm 2020, Chính phủ có thẩm quyền ban hành Nghị định, Nghị quyết. - Thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ Theo điều 4 của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi, bổ sung năm 2020, Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền ban hành Quyết định. - Thẩm quyền của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ Theo điều 4 của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi, bổ sung năm 2020, Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ có thẩm quyền ban hành Thông tư. - Thẩm quyền của Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh, thành phố thuộc trung ương Theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân quy định, thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được ban hành Quyết định. Thứ ba, thủ tục hành chính được thực hiện một cách thống nhất trên phạm vi cả nước. Hiện nay, ở nước ta các thủ thủ tục hành chính được thực hiện thống nhất trong phạm vi cả nước, từ trung ương đến từng địa phương và trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Các TTHC được thực hiện thống nhất về nội dung, thống nhất về cách thức thực hiện, thống nhất về mặt hồ sơ, giấy tờ và thống nhất về văn bản áp dụng. Thứ tư, thủ tục hành chính có tính đa dạng, phức tạp. Sự đa dạng, phức tạp của TTHC vì mỗi ngành, lĩnh vực đều có đặc điểm riêng từ 9
cơ quan giải quyết và các cá nhân, tổ chức thực hiện. Cụ thể như sau: Một là, thủ tục hành chính là tổng thể tất cả các hành động diễn ra theo trình tự, thủ tục, được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Theo quy định hiện nay, các cơ quan lập pháp, tư pháp cũng thực hiện một số thủ tục hành chính liên quan nhất định. Việc quy định thủ tục hành chính phải kết hợp với những chuẩn mực ổn định tương đối và chặt chẽ với các biện pháp thích ứng cho từng loại công việc và từng loại đối tượng đề ra. Hai là, thủ tục hành chính là thủ tục giải quyết công việc của Nhà nước và công việc liên quan đến quyền chủ thể và nghĩa vụ pháp lý của cá nhân và tổ chức. Đối tượng công việc các thủ tục hành chính giải quyết thường không giống nhau mà rất phức tạp. Với nhiều quan hệ xã hội cũng như các công việc cần giải quyết ngày một phát sinh nhiều hơn, ngay cả các ngành lĩnh vực cũng hình thành những ngành, lĩnh vực mới. Do vậy mà TTHC hiện nay rất đa dạng, nhiều hình, nhiều vẻ, nhiều cấp độ. Ba là, thủ tục hành chính đa số là những thủ tục liên quan đến hoạt động định hướng, cho phép trong thực tiễn. Trong một số trường hợp đặc biệt, thủ tục hành chính còn mang tính cưỡng chế, bắt buộc. Thông thường các biện pháp cưỡng chế trong thực hiện TTHC được áp dụng khi quyết định của các chủ thể quản lý hành chính nhà nước không được các đối tượng là những cá nhân, tổ chức tự giác chấp hành. Khi đó, TTHC phải mang tính cưỡng chế nhằm duy trì, ổn định trật tự xã hội. Bốn là, các TTHC do cơ quan hành chính nhà nước ban hành chủ yếu tại văn phòng của công sở, trụ sở cơ quan nhà nước. Các thủ tục hành chính được thực hiện chủ yếu ở công sở, trụ sở cơ quan nhà nước bởi nó gắn liền với công tác văn thư và tổ chức ban hành, quản lý hồ sơ, văn bản, giấy tờ. Năm là, TTHC chịu sự tác động từ thủ tục của các quốc gia trên thế giới và khu vực. Trong bối cảnh mở cửa và hội nhập quốc tế, thủ tục hành chính được coi là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến sự thu hút đầu tư nước ngoài. Các thủ tục hành chính giữa các quốc gia đều có sự ảnh hưởng và tác động lẫn nhau, đặc biệt là 10
trong các lĩnh vực như xuất nhập khẩu, ngoại giao, đầu tư nước ngoài hay quốc phòng, an ninh. Thứ năm, thủ tục hành chính có sự linh hoạt khi thực hiện triển khai pháp luật vào đời sống thực tiễn. Thủ tục hành chính do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành để giải quyết các công việc liên quan trực tiếp đến Nhà nước, các cá nhân và tổ chức. Bởi vậy, các thủ tục hành chính phải phù hợp với thực tiễn khách quan và ý chí chủ quan của người xây dựng và ban hành thủ tục hành chính để thích ứng và phù hợp với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội. 1.2.2 Vai trò cải cách thủ tục hành chính Thứ nhất, cải cách TTHC nhằm tăng cường tính thống nhất, pháp lý, hiệu quả, minh bạch, công bằng trong giải quyết thủ tục hành chính; nhằm loại bỏ những thủ tục rườm rà, chồng chéo gây khó khăn cho nhân dân. TTHC được hiểu là trình tự, cách thức thực hiện và yêu cầu điều kiện hồ sơ do cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền quy định để giải quyết từng công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức. Thực tế hiện nay, các TTHC còn tồn tại một số hạn chế như thủ tục rườm rà, các thủ tục hành chính chồng chéo nhau trong một hoặc một số lĩnh vực. Thứ hai, cải cách TTHC tăng cường sự tham gia, giám sát của người dân vào hoạt động quản lý nhà nước. Cải cách TTHC nhằm phát huy tính dân chủ, tăng cường sự tham gia, giám sát của người dân vào công việc quản lý nhà nước nhằm giữ vững bản chất là Nhà nước của dân, do dân và vì dân trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Cải cách thủ tục hành chính suy cho cùng phải xuất phát từ việc đem lại lợi ích hợp pháp cho người dân, doanh nghiệp; lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm; lấy sự hài lòng của công dân, doanh nghiệp đến giải quyết công việc là thước đo đánh giá chất lượng phục vụ của cơ quan hành chính Nhà nước trên tất cả các lĩnh vực trong phạm vi cả nước. Giúp người dân thấy được quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong tiếp cận thông tin theo quy định pháp luật, trong mối quan hệ với các cơ quan hành chính; quyền và nghĩa vụ của đối tượng thực hiện TTHC; để người dân, tổ chức, doanh nghiệp tiếp cận thông tin chính xác, kịp thời và tạo thuận lợi trong việc liên hệ, giải quyết công việc. TTHC được công khai, minh bạch tạo cơ sở cho quá trình thực 11
hiện và đồng thời cũng tăng cường khả năng giám sát thực thi công vụ của nhân dân, tổ chức, cá nhân thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình Bên cạnh đó, các cấp chính quyền, ngành chức năng cần tăng cường tạo điều kiện để người dân, tổ chức, doanh nghiệp tích cực góp ý, tham gia hoàn thiện TTHC, giám sát cơ quan Nhà nước trong quá trình thực hiện. Thứ ba, cải cách thủ tục hành chính có vai trò nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức (CBCC) trong hệ thống hành chính nhà nước. Đội ngũ CBCC tại các cơ quan nhà nước luôn phải đề cao tinh thần trách nhiệm của bản thân, không thờ ơ, lơ là trước những yêu cầu, bức xúc của cá nhân, doanh nghiệp; tích cực đấu tranh, phòng chống với những hành vi tiêu cực, nhũng nhiễu, phiền hà đối với dân; đảm bảo đúng quy trình giải quyết công việc, lịch hẹn theo đúng quy định; luôn lắng nghe ý kiến, phản ánh, kiến nghị của người dân về thái độ phục vụ để khắp phục kịp thời. Mỗi CBCC phải thường xuyên học tập, nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ để giải quyết các tình huống thực tiễn đa dạng, phức tạp trong mối quan hệ với Nhân dân. Thứ tư, cải cách thủ tục hành chính giúp nâng cao chất lượng dịch vụ công, đáp ứng nhu cầu của các cá nhân, tổ chức. Chương trình cải cách thủ tục hành chính đẩy mạnh chuyển đổi số tại tất cả các lĩnh vực CCHC bước đầu đã nhận được sự tích cực tham gia từ phía người dân. Trong đó, người dân và doanh nghiệp bày tỏ phản ánh, kiến nghị về công tác giải quyết TTHC tại hệ thống của Cổng dịch vụ công quốc gia. Chú trọng tuyên truyền để người dân hiểu rõ lợi ích của việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến; khuyến khích người dân, tổ chức, doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trực tuyến, dịch vụ bưu chính công ích để tiết kiệm thời gian và chi phí. Tóm lại, Cải cách thủ tục hành chính là một là nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị nhằm sửa đổi toàn diện các hệ thống hành chính nhà nước, giúp bộ máy hành chính nhà nước hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn, phục vụ nhân dân tốt hơn và đáp ứng được yêu cầu phát triển của đất nước trong tình hình mới. 1.2.3 Nội dung cải cách thủ tục hành chính 1.2.3.1 Thực hiện cơ chế 1 cửa, một cửa liên thông Căn cứ theo khoản 1, khoản 2 Điều 3 Nghị định 61/2018/NĐ-CP ngày 23/4/2018, giải thích từ ngữ cơ chế một cửa như sau: 12
1. Cơ chế một cửa trong giải quyết thủ tục hành chính là phương thức tiếp nhận hồ sơ, giải quyết và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính, theo dõi, giám sát, đánh giá việc giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân của một cơ quan có thẩm quyền thông qua Bộ phận Một cửa quy định tại Khoản 3 Điều này. 2. Cơ chế một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính là phương thức phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong tiếp nhận hồ sơ, giải quyết và trả kết quả giải quyết một thủ tục hành chính hoặc một nhóm thủ tục hành chính có liên quan với nhau, theo dõi, giám sát, đánh giá việc giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân thông qua Bộ phận Một cửa quy định tại Khoản 3 Điều này. Quy trình thực hiện cơ chế một cửa được quy định được quy định từ Điều 17 đến Điều 20 Nghị định 61/2018/NĐ-CP cụ thể như sau: - Bước 1: Tiếp nhận hồ sơ thủ tục hành chính: Điều 17 Nghị định 61/2018/NĐ- CP; - Bước 2: Chuyển hồ sơ đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết: Điều 18 Nghị định 61/2018/NĐ-CP; - Bước 3: Giải quyết thủ tục hành chính: Điều 19 Nghị định 61/2018/NĐ-CP; - Bước 4: Trả hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính: Điều 20 Nghị định 61/2018/NĐ-CP. Thực hiện giải quyết các TTHC theo cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông là một khâu quan trọng và được đặt ra ngay từ giai đoạn đầu của tiến trình CCHC. Hoàn thành đổi mới thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính theo quy định tại Quyết định số 468/QĐ-TTg ngày 27 tháng 3 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ. 1.2.3.2 Cung cấp dịch vụ công trực tuyến Dịch vụ công trực tuyến là dịch vụ hành chính công và các dịch vụ khác của cơ quan nhà nước được cung cấp cho các tổ chức, cá nhân trên môi trường mạng. 13