Kỹ thuật chăn nuôi lợn nái mắn đẻ sai con -Chương 1

Chia sẻ: Nguyen Phung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

591
lượt xem 189
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kỹ thuật chăn nuôi lợn nái mắn đẻ sai con. Chương 1: Một số đặc điểm chung cần biết về con lợn

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kỹ thuật chăn nuôi lợn nái mắn đẻ sai con -Chương 1

Ph¹m H÷u Doanh - L−u Kú Kü ThuËt Nu«i lîn n¸i m¾n ®Î sai con (In lÇn thø hai) Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp Hµ néi - 1997
Môc lôc lêi TùA .............................................................................................................7 Ch−¬ng I: MéT Sè §ÆC §iÓM CHUNG CÇN BIÕT VÒ CON LîN ........8 I. sù Ho¹T §éNG C¸C Bé M¸y TRoNG C¬ THÓ LîN ........................................8 1. Bé m¸y tiªu hãa..............................................................................................................8 2. Bé m¸y tuÇn hoµn vµ h« hÊp ..........................................................................................8 3. Bé m¸y bµi tiÕt ...............................................................................................................9 II. Sù LI£N QUAN Gi÷a tÇm VãC lîn n¸i víi n¨ng suÊt lîn con .......9 1. Khèi l−îng lîn thÞt .........................................................................................................9 2. Khèi l−îng lîn c¸i gi÷ lµm gièng...................................................................................9 3. Khèi l−îng bµo thai ........................................................................................................9 4. Khèi l−îng lîn con.......................................................................................................10 III. §ÆC §iÓM SINH Lý, SINH TR¦ëNG ..................................................................11 1. §Æc ®iÓm sinh lý lîn con..............................................................................................11 2. §Æc ®iÓm sinh tr−ëng cña lîn lai vµ lîn ngo¹i .............................................................11 3. Sù h×nh thµnh thÞt vµ sù ph¸t triÓn cña lîn theo h−íng n¹c ..........................................11 4. Sù ho¹t ®éng cña lîn ....................................................................................................12 Ch−¬ng II: GIèNG LîN .................................................................................13 I. NH÷Ng yªu cÇu chung........................................................................................13 1. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng gièng ................................................................13 2. §Æc ®iÓm cña mét gièng lîn tèt ...................................................................................13 II. chän lîn c¸i lµm gièng sinh s¶n .............................................................15 1. C¸c tiªu chuÈn chän läc ...............................................................................................15 2
2. C¸c giai ®o¹n chän läc .................................................................................................15 III. §ÆC §iÓM MéT Sè GIèNG LîN NU¤i TRONG N¦íC.................................16 A. C¸c gièng lîn néi ........................................................................................................16 B. C¸c gièng lîn ngo¹i .....................................................................................................19 1. Lîn Yorkshire (§¹i b¹ch) ............................................................................................20 2. Lîn Landrace ...............................................................................................................20 3. Lîn Duroc ....................................................................................................................21 4. Lîn Berkshire ...............................................................................................................21 5. Lîn Corwvall (Cãocvan) ..............................................................................................21 IV. LAI GIèNG................................................................................................................22 1. Sù biÓu hiÖn vµ sö dông −u thÕ lai ................................................................................22 2. Sù kh¸c nhau gi÷a lai kinh tÕ vµ lai ®Þnh h−íng...........................................................23 3. Mét sè c«ng thøc lai nh»m ®¹t tû lÖ n¹c kh¸c nhau .....................................................23 Ch−¬ng III: KH¶ N¡NG SINH S¶N CñA LîN N¸I .................................25 I. sINH Lý §éNG DôC vµ PHèi GièNG CñA LîN Néi, LîN LAI vµ lîN NGo¹i.................................................................................................................................25 1. Tuæi ®éng ®ùc ®Çu tiªn.................................................................................................25 2. Tuæi ®Î løa ®Çu.............................................................................................................25 3. Chu kú ®éng dôc cña lîn n¸i vµ ®éng dôc trë l¹i sau ®Î ..............................................25 4. §Æc ®iÓm ®éng dôc ë lîn néi, lîn lai vµ lîn ngo¹i thuÇn.............................................26 5. Thêi ®iÓm phèi gièng thÝch hîp ...................................................................................26 II. KH¶ N¡NG SiNH S¶N CñA lîN N¸i...................................................................28 1. Sè løa ®Î vµ tuæi lo¹i th¶i cña lîn n¸i néi, n¸i lai vµ n¸i ngo¹i ....................................28 2. Sè løa ®Î cña lîn n¸i néi, n¸i lai vµ n¸i ngo¹i trong 1 n¨m..........................................28 III. CHäN LîN §ùC CHO PHèI GIèNG ...................................................................29 1. Chän lîn ®ùc ................................................................................................................29 3
Ch−¬ng IV: NU¤I D−ìNG Vµ CH¡M SãC LîN N¸i, LîN CON .......32 I. Nu«i D¦ìNG vµ CH¨m sãC LîN N¸I siNH S¶N............................................32 1. Lîn c¸i t¬......................................................................................................................32 2. Lîn n¸i chöa.................................................................................................................32 3. Ch¨m sãc lîn n¸i ®Î .....................................................................................................33 4. Sù tiÕt s÷a cña lîn.........................................................................................................34 II. NU¤I D¦ìNG CH¨M SãC LîN CON ...................................................................34 1. Lîn s¬ sinh ...................................................................................................................34 2. TËp cho lîn con ¨n sím................................................................................................35 3. Cai s÷a lîn con .............................................................................................................36 III. C¸c lo¹i thøc ¨n vµ t¸c dông ..................................................................37 A. C¸c lo¹i thøc ¨n dïng trong ch¨n nu«i lîn ..................................................................37 B. X©y dùng khÈu phÇn ¨n cho lîn...................................................................................42 c. KhÈu phÇn thøc ¨n cho c¸c lo¹i lîn..............................................................................47 Ch−¬ng V: CHUåNG LîN N¸I.....................................................................52 I. yªu cÇu cHUNG vÒ x¢y DùNG CHUåNG........................................................52 1. §Þa ®iÓm ......................................................................................................................52 2. H−íng chuång ..............................................................................................................52 II. NH÷NG YÕU Tè CÇN CHó ý KHI X¢Y DùNG CHUåNG ...............................53 1. VËt liÖu x©y dùng .........................................................................................................53 2. NÒn chuång ..................................................................................................................53 3. S©n ch¬i ®Ó vËn ®éng....................................................................................................53 4. R·nh n−íc tiÓu, n−íc röa chuång.................................................................................53 5. Hè ñ ph©n .....................................................................................................................54 6. T−êng chuång...............................................................................................................54 4
7. M¸ng ¨n: (xem h×nh vÏ) ...............................................................................................55 III. MéT Sè KiÓU ChuåNG ........................................................................................56 1. KÝch th−íc c¸c lo¹i chuång ..........................................................................................56 2. Chuång mét m¸i ...........................................................................................................56 3. Chuång hai m¸i ............................................................................................................59 4. VÖ sinh chuång vµ thêi gian ch¨m sãc lîn...................................................................61 Ch−¬ng vi: pHßNG CH÷A BÖNH CHO LîN .......................................62 I. PH¢N BIÖT lîN KHoÎ, LîN èM...........................................................................62 1. Lîn kháe.......................................................................................................................62 2. Lîn èm .........................................................................................................................62 3. Ch¨m sãc lîn èm..........................................................................................................62 II. XEM XÐT L¢M SµNG LîN BÞ BÖNH....................................................................63 III. CHÈN §O¸N S¬ Bé MéT Sè BÖNH....................................................................63 1. BÖnh ®−êng tiªu hãa.....................................................................................................63 2. BÖnh d−êng h« hÊp.......................................................................................................63 3. BÖnh ë bé m¸y bµi tiÕt..................................................................................................63 4. BÖnh ngoµi da ...............................................................................................................64 5. BÖnh toµn th©n..............................................................................................................64 IV. MéT Sè BÖNH TH¦êNG GÆP ë LîN N¸i ........................................................64 A. BÖnh sinh s¶n...............................................................................................................64 B. Bèn bÖnh nhiÔm trïng chÝnh ë lîn...............................................................................67 C. Mét sè bÖnh kh¸c.........................................................................................................69 5
Ch−¬ng VII: TÝNH HIÖU QU¶ KINH TÕ ....................................................72 I. Tæ CHøC THEo Dâi s¶N PHÈM............................................................................72 1. BÊm sè tai .....................................................................................................................72 2. Sæ ghi chÐp sè liÖu ban ®Çu ..........................................................................................74 3. MÉu theo dâi ghi chÐp ë chuång nu«i ..........................................................................74 II. tÝnh hiÖu qu¶ ch¨n nu«i.................................................................................75 4. Tû lÖ chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm ........................................................................76 III. Dù trï tæ chøc mét trang tr¹i lîn n¸i lÊy lîn con b¸n gièng vµ nu«i thÞt ...................................................................................................77 A. Chi ...............................................................................................................................78 B. Thu ...............................................................................................................................79 Phô lôc...........................................................................................................80 i- gi¸ trÞ t−¬ng ®−¬ng mét sè lo¹i thøc ¨n cho lîn........................80 II- qui ®æi träng l−îng thøc ¨n qua lon s÷a bß...................................81 III- h−íng dÉn sö dông b¶ng tÝnh s½n khÈu phÇn thøc ¨n hçn hîp cho c¸c lo¹i lîn.............................................................................................82 Iv- THµNH pHÇN DINH D¦ìNG MéT Sè LOµI THøC ¡N CñA Lîn .............96 6
lêi TùA Ch¨n nu«i lîn lµ mét nghÒ phæ biÕn ë n−íc ta. GÇn 90% gia ®×nh n«ng d©n vµ nh©n d©n vïng ven ®« thÞ ®Òu ch¨n nu«i lîn. ThÞt lîn chiÕm 70-80% so víi c¸c lo¹i thÞt trong ch¨n nu«i. Con lîn sö dông tèt c¸c s¶n phÈm c©y mµu vô ®«ng nh− ng«, khoai, s¾n vµ thùc phÈm c©y l−¬ng thùc sau chÕ biÕn. Con lîn cung cÊp thùc phÈm cho ng−êi tiªu dïng ngµy cµng nhiÒu, víi chÊt l−îng ngµy cµng cao, thÞt nhiÒu n¹c, ph©n bãn tèt cho ®ång ruéng, v−ên c©y ao c¸ v.v... Ph−¬ng thøc ch¨n nu«i còng cã nhiÒu thay ®æi. Tõ chç nu«i lîn truyÒn thèng mang tÝnh chÊt tËn dông thøc ¨n, nh»m "bá èng" mét mãn tiÒn ®Ó chi tiªu khi cÇn thiÕt, dÇn tõng b−íc chuyÓn sang s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt hµng hãa, ®· xuÊt hiÖn nh÷ng gia ®×nh, víi nh÷ng trang tr¹i nhá nu«i tõ 5-10 con n¸i hoÆc 30 - 50 lîn thÞt, hµng n¨m b¸n cho thÞ tr−êng hµng tÊn thÞt h¬i. NghÒ nu«i lîn n−íc ta ®· vµ ®ang ®−îc ¸p dông nhiÒu thµnh tùu khoa häc vµ chuyÒn dÇn tõ ph−¬ng thøc ch¨n nu«i tù tóc sang ch¨n nu«i cã tÝnh to¸n vµ cã l·i. Trong ngµnh ch¨n nu«i lîn, lîn n¸i cã vai trß rÊt quan träng, nhÊt lµ nu«i lîn n¸i ®Ó cã ®µn con nu«i thÞt lín nhanh, nhiÒu n¹c. §Ó gióp c¸c gia ®×nh còng nh− c¸c trang tr¹i cã ý muèn nu«i lîn n¸i tõ quy m« nhá ®Õn quy m« lín h¬n nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ khoa häc c«ng nghÖ ch¨n nu«i vµ mét sè biÖn ph¸p chÝnh qu¶n lý kinh tÕ sao cho cã lîi nhÊt ®Ó m¹nh d¹n ®Çu t− ph¸t triÓn, chóng t«i viÕt cuèn "Kü thuËt nu«i lîn n¸i m¾n ®Î sai con". Víi nh÷ng tiÕn bé kü thuËt vµ nh÷ng kinh nghiÖm thu ®−îc tõ thùc tiÔn chóng t«i cè g¾ng tr×nh bµy néi dung kü thuËt tõ kh©u chän gièng, nu«i d−ìng lîn n¸i, lîn s¬ sinh ®Õn khi cã ®µn con cai s÷a b¸n nu«i lµm gièng hoÆc nu«i thÞt vµ mét sè ph−¬ng ph¸p chÝnh ®Ó tÝnh to¸n kinh tÕ x©y dùng m« h×nh ch¨n nu«i gia ®×nh vµ trang tr¹i nhá víi 5-10 con n¸i. S¸ch viÕt chñ yÕu dïng cho nh÷ng gia ®×nh nu«i lîn n¸i sinh s¶n nh»m t¹o ra s¶n phÈm nhiÒu vµ chÊt l−îng s¶n phÈm cao (nhiÒu n¹c). Ch¾c ch¾n s¸ch cßn nh÷ng thiÕu sãt, mong b¹n ®äc gãp ý phÒ b×nh, chóng t«i xin tiÕp thu víi lßng biÕt ¬n ®Ó bæ sung söa ch÷a cho lÇn xuÊt b¶n sau. C¸c t¸c gi¶ 7
Ch−¬ng I MéT Sè §ÆC §iÓM CHUNG CÇN BIÕT VÒ CON LîN I. sù Ho¹T §éNG C¸C Bé M¸y TRoNG C¬ THÓ LîN 1. Bé m¸y tiªu hãa Lîn thuéc loµi ¨n t¹p, ¨n ®−îc c¶ thøc ¨n sèng vµ nÊu chÝn. D¹ dµy cã søc chøa tõ 5-6 lÝt (lîn 100kg). Ruét non lîn dµi gÊp 14 lÇn chiÒu dµi th©n hay b»ng 20-25m ë lîn 100kg. Nhê ®ã lîn tiªu hãa vµ ®ång hãa thøc ¨n tèt. ë lîn con, bé m¸y tiªu hãa ph¸t triÓn chËm vµ ch−a hoµn chØnh, trong khi ®ã søc sinh tr−ëng l¹i cã tèc ®é ph¸t triÓn cao. DÞch tiªu hãa träng d¹ dµy lîn con còng kh¸c víi lîn tr−ëng thµnh. ë lîn lín, dÞch vÞ tiÕt nhiÒu vµo ban ngµy tíi 62%, cßn ban ®ªm chØ 38%, trong khi ®ã lîn con bó s÷a tiÕt dÞch vÞ ban ngµy lµ 31%, cßn ban ®ªm lµ 69%. Lîn con bó nhiÒu vÒ ®ªm nhê sù yªn tÜnh. V× vËy, gi÷ yªn tÜnh ®èi víi lîn con trong thêi kú bó s÷a lµ rÊt cÇn thiÕt. Hai tuÇn ®Çu sau khi sinh, chÊt toan (HCL) tù do ch−a cã trong d¹ dµy nªn tÝnh kh¸ng khuÈn ë d¹ dµy ch−a cã, lîn con dÔ bÞ nhiÔm bÖnh. ChÊt toan tù do b¾t ®Çu cã sau 25 ngµy tuæi vµ tÝnh kh¸ng khuÈn chØ thÓ hiÖn sau 40-45 ngµy tuæi. Lîn con 25-30 ngµy tuæi ch−a thñy ph©n ®−îc ®¹m thùc, ®éng vËt, ch−a nªn cai s÷a sím lîn con ph¶i cã giai ®o¹n tËp ¨n ®Ó thóc ®Èy viÖc tiÕt dÞch vÞ tiªu hãa ë d¹ dµy sím h¬n. Cai s÷a lîn con vµo lóc 45 ngµy tuæi trë ®i míi phï hîp víi ®iÒu kiÖn nu«i d−ìng ch¨m sãc hiÖn nay t¹i n−íc ta. Gan lîn nÆng tõ 1,5-2kg ë lîn 100kg ®ñ ®¶m b¶o cho tiªu ho¸ tèt thøc ¨n. 2. Bé m¸y tuÇn hoµn vµ h« hÊp Tim lîn nhá kh«ng qu¸ 300g so víi khèi l−îng lîn h¬i 100kg. M¸u lîn tr−ëng thµnh cã tõ 3,5-4 lÝt ë lîn lai vµ lîn ngo¹i, tõ 2,3-3 lÝt ë lîn néi. Phæi lîn rÊt nhá, nÆng kh«ng qu¸ 600g ë lîn 100kg. Tim vµ phæi l¹i n»m trong lång ngùc nhá bÐ, cßn d¹ dµy, ruét, gan n»m ë khoang bông, khi ®−îc ¨n no l¹i dån lªn phÝa ngùc, lµm chç chøa tim phæi hÑp thªm. V× thÕ khi vËn chuyÓn lîn thÞt, ®−êng xa trêi nãng, lîn dÔ bÞ chÕt do thiÕu d−ìng khÝ. Lîn thë b×nh th−êng 20 lÇn trong 1 phót, nh−ng cã thÓ thë ®Õn 200 lÇn trªn 1 phót khi cÇn chèng nãng cho c¬ thÓ. 8
3. Bé m¸y bµi tiÕt Da lîn kh«ng cã tuyÕn må h«i nªn kh«ng thÓ tho¸t n−íc qua da. Må h«i lîn chØ cã thÓ tho¸t qua ®−êng n−íc tiÓu. Bµng quang (bäng ®¸i) cã søc chøa chõng mét lÝt. Mçi ngµy lîn lín th¶i 3-4 lÝt n−íc tiÓu. V× lîn kh«ng cã tuyÕn må h«i nªn ®¸i nhiÒu ta cÇn chó ý ®Õn nÒn chuång khi x©y dùng sao cho dÔ tho¸t n−íc, kh«ng bÞ ø ®äng Èm −ít. II. Sù LI£N QUAN Gi÷a tÇm VãC lîn n¸i víi n¨ng suÊt lîn con Lîn n¸i tr−ëng thµnh vµo lóc 30-32 th¸ng tuæi. TÇm vãc khèi l−îng lîn n¸i vÒ mÆt di truyÒn cã liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt ®µn lîn con. D−íi ®©y lµ mét sè vÝ dô cã liªn quan ®Õn kü thuËt ch¨n nu«i. 1. Khèi l−îng lîn thÞt Khèi l−îng lîn thÞt lóc 6-7 th¸ng tuæi b»ng 75% hay b»ng 3/4 khèi l−îng lîn n¸i tr−ëng thµnh. Nh− vËy muèn cã lîn giÕt mæ ®¹t 90-100kg lóc 6-7 th¸ng tuæi th× lîn n¸i mÑ ph¶i cã khèi l−îng tõ 130-150kg trë lªn. Gièng lîn Ø, lîn Mãng C¸i n−íc ta, n¸i tr−ëng thµnh b×nh qu©n chØ ®¹t 90kg, nªn lîn thÞt lóc 7 th¸ng tuæi chØ cã thÓ ®¹t 50-55kg. Muèn ®¹t khèi l−îng cao h¬n ph¶i nu«i kÐo dµi 10-12 th¸ng, tèn nhiÒu thøc ¨n vµ c«ng lao ®éng mµ vÉn kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 2. Khèi l−îng lîn c¸i gi÷ lµm gièng Lîn c¸i gi÷ lµm gièng còng vËy, nu«i 6-7 th¸ng tuæi ph¶i ®¹t khèi l−îng b»ng 75% khèi l−îng lîn thÞt cïng tuæi. NÕu chØ tiªu ®ã kh«ng ®¹t, ng−êi ch¨n nu«i cÇn xem xÐt khÈu phÇn ¨n cña lîn (xem cã ®ñ dinh d−ìng kh«ng) hay lîn bÞ bÖnh (giun s¸n) ®Ó t×m c¸ch kh¾c phôc. 3. Khèi l−îng bµo thai Khèi l−îng bµo thai lîn b»ng 1/12 ®Õn 1/14-1/16 khèi l−îng lîn mÑ tr−ëng thµnh. Nh− vËy lîn n¸i cã khèi l−îng lín bµo thai sÏ lín, lîn con s¬ sinh cã khèi l−îng lín h¬n so víi n¸i cã khèi l−îng nhá. Bµo thai lîn gåm cã: sè l−îng con ®Î ra, nhau thai vµ n−íc èi. Nhau thai vµ n−íc èi chiÕm 2,5-3 phÇn m−êi bµo thai, cßn l¹i 7-7,5 phÇn m−êi lµ khèi l−îng lîn con. VÝ dô: 1 lîn n¸i ngo¹i cã khèi l−îng 180-200kg th× bµo thai sÏ lµ: 200kg/14 = 14,28kg lÊy trßn lµ 14kg, nÕu trõ nhau thai vµ n−íc èi chiÕm ba phÇn m−êi, th× toµn æ lîn con s¬ sinh sÏ lµ: (14/10) x 7 = 9,8kg, lÊy trßn lµ 10kg. NÕu lîn ®Î 10 con th× mçi con nÆng 10kg/10 = 1kg. NÕu lîn ®Î 8 con 10kg/8 = 1,25kg. ë lîn n¸i néi 85 - 90kg th× lîn con sÏ cã khèi l−îng sau: VÉn tÝnh khèi l−îng bµo thai b»ng 1/14 khèi l−îng lîn mÑ. 90kg/14 = 6,42kg lÊy trßn 6,5kg. 9
Nhau thai vµ n−íc èi chiÕm 30% gÇn b»ng 2kg. Khèi l−îng lîn con sÏ lµ: (6,5kg - 2kg) = 4,5kg. NÕu lîn ®Î 10 con th×: 4,5kg : 10 = 0,450kg/con. NÕu lîn ®Î 8 con th×: 4,5kg : 8 = 0,560kg/con. Lîn thÞt nu«i lÊy n¹c (lîn lai hoÆc lîn ngo¹i), khèi l−îng lîn con s¬ sinh ®¹t 0,9-1kg lµ tèt nhÊt. 4. Khèi l−îng lîn con Khèi l−îng lîn con toµn æ lóc 21 ngµy tuæi lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cho s÷a cña lîn mÑ. V× s¶n l−îng s÷a mÑ cao nhÊt chØ trong 21 ngµy sau khi ®Î. Khèi l−îng toµn æ lîn cao th× s¶n l−îng tiÕt s÷a cña lîn mÑ cao. Khèi l−îng lîn con 21 ngµy tuæi t¨ng gÊp 8-10 lÇn so víi lóc s¬ sinh phô thuéc vµo kh¶ n¨ng di truyÒn cña tõng gièng. ë gièng lîn néi nh− Mãng C¸i, Ø khèi l−îng toµn æ 21 ngµy tuæi th−êng ®¹t 25kg. ë lîn gièng ngo¹i thuÇn nu«i thÝch nghi ë n−íc ta vµ lîn lai cã m¸u ngo¹i ®¹t tõ 35-50kg. Khèi l−îng lîn con lóc cai s÷a (50-55 ngµy tuæi) th−êng ®¹t gÊp 2 lÇn so víi lóc 21 ngµy tuæi, trong s¶n xuÊt cã tr−êng hîp cao h¬n tõ 2,1-2,5 lÇn. N¾m v÷ng nh÷ng chØ tiªu trªn ®©y, ng−êi ch¨n nu«i cã thÓ ®¸nh gi¸ ®óng gi¸ trÞ con gièng hoÆc ®iÒu chØnh chÕ ®é nu«i d−ìng ®Ó ch¨n nu«i ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 10
III. §ÆC §iÓM SINH Lý, SINH TR¦ëNG 1. §Æc ®iÓm sinh lý lîn con Khi míi sinh, c¬ thÓ lîn con chøa tíi 82% n−íc. Sau khi sinh 30 phót tû lÖ n−íc ë lîn gi¶m 1-2%, nhiÖt ®é c¬ thÓ gi¶m tíi 50C. Do bÞ mÊt n−íc, mÊt nhiÖt nhanh, c¬ thÓ bÞ l¹nh, lµm ho¹t ®éng chøc n¨ng cña c¸c bé m¸y trong c¬ thÓ bÞ rèi lo¹n. Lîn s¬ sinh trao ®æi n¨ng l−îng vµ trao ®æi vËt chÊt rÊt cao, trong khi ®ã nhiÖt ®é c¬ thÓ l¹i gi¶m nhanh, v× thÕ nhu cÇu Êm ®èi víi lîn con rÊt quan träng. 7 ngµy ®Çu lîn cÇn nhiÖt ®é 32-340C; 7-10 ngµy sau cÇn 29-300C. ViÖc s−ëi Êm lîn, tr¶i æ r¬m cho lîn con n»m lµ rÊt cÇn thiÕt. Sau 10 ngµy tuæi, lîn con míi tù c©n b»ng ®−îc nhiÖt. Ng−îc l¹i, lîn n¸i n−«i con cÇn, nhiÖt ®é tõ 18-200C. NhiÖt ®é cao h¬n sÏ ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng tiÕt s÷a cña lîn n¸i. V× thÕ, cÇn cã chuång nu«i riªng cho lîn n¸i nu«i con ngay tõ ®Çu. 2. §Æc ®iÓm sinh tr−ëng cña lîn lai vµ lîn ngo¹i Dïng lîn n¸i néi ®Ó s¶n xuÊt ra con lai cã m¸u ngo¹i (2 lÇn m¸u ngo¹i vµ 1 lÇn m¸u néi) vµ lîn ngo¹i thuÇn ®¹t khèi l−îng lóc cai s÷a 55 ngµy tuæi lµ 14-16kg trong ®iÒu kiÖn nu«i d−ìng hiÖn nay. Lîn nu«i thÞt lÊy nhiÒu n¹c cµng lín, møc t¨ng träng hµng ngµy cµng cao vÝ dô: Lîn sau cai s÷a T¨ng träng ngµy 15-25kg 350-400g 30-40kg 400g 40-60kg 500g 60-80kg 600g 80-100kg 650g Qua sè liÖu trªn, nu«i lîn lai lÊy n¹c kh«ng cã giai ®o¹n nu«i kÐo x¸c lóc b¾t ®Çu vµ nu«i vç bÐo vµo th¸ng cuèi kÕt thóc nu«i thÞt nh− lîn néi hoÆc lîn lai kinh tÕ. §©y còng lµ sù kh¸c nhau gi÷a lîn nu«i lÊy nhiÒu n¹c víi lîn néi vµ lîn lai kinh tÕ nhiÒu mì. 3. Sù h×nh thµnh thÞt vµ sù ph¸t triÓn cña lîn theo h−íng n¹c Tû lÖ thÞt xÎ lµ chØ tiªu tæng hîp vÒ chÊt l−îng thÞt. ThÞt xÎ bao gåm: th©n thÞt bá ®Çu, bá bèn c¼ng ch©n, néi t¹ng (tim, gan, ruét) kÓ c¶ 2 l¸ mì. Lîn nu«i h−íng n¹c lo¹i 100kg lóc 7-7,5 th¸ng tuæi cã tû lÖ thÞt xÎ 70-75% so víi khèi l−îng lîn h¬i (lîn cßn sèng). Lîn h−íng mì vµ mì-n¹c, lóc 8 th¸ng tuæi cã tû lÖ thÞt xÎ 75-78%, nh−ng chÊt l−îng thÞt thÊp h¬n, tû lÖ mì cao h¬n. Lîn lai kinh tÕ F1 gi÷a lîn ngo¹i víi lîn néi (Mãng C¸i, Ø) cã tû lÖ n¹c 25-30%, so víi khèi l−îng lîn lóc mæ. Nh− vËy cø mæ mét lîn 100kg th× cã 25-30kg thÞt n¹c. Lîn lai theo h−íng t¨ng m¸u ngo¹i, tøc lµ n¸i lai F1 (ngo¹i x néi) cho phèi tiÕp víi lîn ®ùc ngo¹i h−íng n¹c, nu«i thÞt lóc 100kg ®¹t tû lÖ n¹c tõ 45-48%. 11
ë lîn ngo¹i thuÇn vµ lai ngo¹i x ngo¹i, tû lÖ thÞt n¹c trªn lîn h¬i cã thÓ ®¹t tõ 55-60%. Râ rµng lîn lai nhiÒu m¸u ngo¹i vµ lai ngo¹i x ngo¹i cho tû lÖ n¹c cao h¬n so víi lîn lai kinh tÕ F1. Tû lÖ n¹c cao cßn phô thuéc vµo kü thuËt nu«i vµ chän gièng còng nh− chän c«ng thøc lai. Lîn h−íng mì vµ mì - n¹c th× bé m¸y tiªu hãa ph¸t triÓn m¹nh nhÊt lµ d¹ dµy ngay tõ lóc 2 th¸ng tuæi. Tim phæi, l¸ l¸ch ph¸t triÓn chËm. ë lîn h−íng n¹c, tim phæi ruét non ph¸t triÓn m¹nh do t¨ng c−êng trao ®æi chÊt ®Ó t¹o s¶n phÈm n¹c. §©y còng lµ sù kh¸c nhau vÒ ph¸t triÓn gi÷a lîn h−íng n¹c víi lîn h−íng mì vµ mì-n¹c. Lîn h−íng n¹c, tõ s¬ sinh ®Õn 5 th¸ng tuæi ph¸t triÓn vÒ chiÒu dµi th©n. Lóc 6-7 th¸ng tuæi, ph¸t triÓn vÒ chiÒu réng. Khi chiÒu réng th©n ë gi÷a c¸c ®iÓm ®o phÇn ngùc bông vµ m«ng kh«ng chªnh qu¸ 1,00cm ®Õn 1,2cm, cã thÓ coi lµ lîn ®¹t khèi l−îng mæ thÞt. 4. Sù ho¹t ®éng cña lîn Lîn thÝch sèng theo ®µn ®Ó b¶o vÖ nhau vµ kiÕm ¨n chung. Lîn con cã nh÷ng ®Æc tÝnh: míi ®Î ra ®i t×m vó mÑ ®Ó bó. Qua thø tù vó tõ ngùc xuèng bông, ta cã thÓ ph©n biÖt con kháe con yÕu. Lîn kháe th−êng chiÕm vó phÝa ngùc, v× vó ë ngùc tiÕt nhiÒu s÷a h¬n so víi vó phÝa bông. Ta cã thÓ ®iÒu chØnh ngay tõ ®Çu ®Ó lîn con ph¸t triÓn ®Òu h¬n (cho con nhá bó vó ngùc, con lín bó vó bông). Lîn cã ph¶n x¹ ¨n ®óng giê theo quy ®Þnh hµng ngµy. TiÕng ®éng do ph©n phèi thøc ¨n còng t¸c ®éng ®Õn tiÕt dÞch vÞ cña lîn. CÇn ph©n phèi thøc ¨n ®óng giê, s¾p xÕp b÷a ¨n hîp lý vµ yªn tÜnh khi ¨n. Lîn Øa ®¸i ®óng n¬i quy ®Þnh, cÇn huÊn luyÖn ngay tõ ®Çu thãi quen Øa ®¸i ®óng chç khi ®−a vµo chuång míi. Khi sî h·i lîn th−êng kªu rÝt, c¬ b¾p run, chôm vµo nhau ë mét gãc chuång. Lîn thÝch ngñ n¬i tèi. HiÓu ®−îc c¸c ®Æc ®iÓm trªn, ng−êi ch¨n nu«i sÏ x¸c ®Þnh ®−îc h−íng nu«i, ®iÒu kiÖn nu«i d−ìng, ¸p dông c¸c quy tr×nh kü thuËt ®Ó ®¹t n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 12