Kỹ thuật chăn nuôi lợn nái mắn đẻ sai con -Chương 6

Chia sẻ: Nguyen Phung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

130
lượt xem 124
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kỹ thuật chăn nuôi lợn nái mắn đẻ sai con. Chương 6: Phòng chữa bệnh cho lợn

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kỹ thuật chăn nuôi lợn nái mắn đẻ sai con -Chương 6

Ch−¬ng vi pHßNG CH÷A BÖNH CHO LîN I. PH¢N BIÖT lîN KHoÎ, LîN èM 1. Lîn kháe ¡n sèc, ®i l¹i b×nh th−êng, m¾t më to, mòi −ít. L«ng mÞn bãng. Ph©n ®i thµnh khu«n, kh«ng nh·o. N−íc tiÓu nhiÒu, trong. M¹ch ®Ëp ë cæ ch©n tr−íc ®Õm ®−îc: 90-100 nhÞp ®Ëp 1 phót, ë lîn con 70-90 nhÞp ®Ëp 1 phót ë lîn tr−ëng thµnh NhiÖt ®é c¬ thÓ trung b×nh 3805C (s¸ng 380C chiÒu 390C) 2. Lîn èm N»m yªn mét chç, ñ rò, chói vµo gãc chuång. Kh«ng cö ®éng, bá ¨n. Mòi kh«, l«ng xï. §i Øa t¸o hoÆc Øa ch¶y cã mïi h«i. N−íc tiÓu Ýt, mµu ®á. NhiÖt ®é th−êng t¨ng cao(®o ë hËu m«n) Trong tr−êng hîp lîn cã c¸c hiÖn t−îng sau ®©y, cÇn mêi ngay c¸n bé thó ý ®Ó ch÷a trÞ. - Lîn sèt vµ bá ¨n qu¸ mét ngµy. - NhiÖt ®é 3905C buæi s¸ng vµ 400C buæi chiÒu. - Lîn Øa ch¶y kh«ng døt. - Lîn ho liªn tôc nhiÒu ngµy. - Cã lîn chÕt kh«ng râ nguyªn nh©n. - Cã nhiÒu con èm trong chuång. 3. Ch¨m sãc lîn èm Nu«i nhèt riªng lîn èm, xa ®µn kháe ®Ó phßng l©y lan vµ theo dâi bÖnh. §Ó tr¸nh l©y bÖnh, ng−êi ch¨n nu«i tr¸nh tiÕp xóc víi lîn èm hoÆc sau khi tiÕp xóc víi lîn kháe míi sang tiÕp xóc víi lîn èm. Dông cô cña lîn èm kh«ng dïng cho lîn kháe. LÊy nhiÖt ®é c¬ thÓ hµng ngµy: S¸ng 7g, chiÒu 17g. Cho ¨n thøc ¨n dÔ tiªu: Ch¸o, rau t−¬i non. KÞp thêi b¸o cho c¸n bé thó ý theo dâi vµ ®iÒu trÞ. 62
II. XEM XÐT L¢M SµNG LîN BÞ BÖNH Cã nhiÒu c¸ch: 1. Quan s¸t: Xem xÐt ®i ®øng, c¸c chç s−ng ë ch©n tr−íc ch©n sau. 2. Sê n¾n: Xem ph¶n øng cña lîn khi ch¹m n¬i ®au. Sau ®©y lµ mét sè kü thuËt kiÓm tra ban ®Çu: a. Gâ: §Ó xem phæi, cã tiÕng vang lµ b×nh th−êng, ®ôc lµ bÞ bÖnh. b. Xem miÖng: §Ó lîn n»m ngöa, gi÷ chÆt ch©n, lÊy mét que cøng ®Æt vµo hµm (gi÷a hai hµm) cña lîn. LÊy ngãn tay sê vµo trong miÖng. Nãng lµ cã viªm ë xoang hoÆc ë cuèng häng. Cã mïi h«i: Viªm r¨ng hay thùc qu¶n. MiÖng l¹nh lµ lîn bÞ thiÕu m¸u. c. Xem m¾t: LËt mi m¾t lªn xem niªm m¹c, b»ng c¸ch ngãn trá ®Æt ®Ì mi trªn, ngãn c¸i ®Ì mi d−íi vµ v¹ch Ên nh·n cÇu m¾t. Nh·n cÇu hång lµ kh«ng cã bÖnh, ®á lµ cã sèt, ®á t−¬i lµ tô m¸u ë ruét, tÝm lµ cã bÖnh ®−êng phæi, tr¾ng bÖch lµ xuÊt huyÕt bªn trong c¬ thÓ. d. Xem tim phæi: Sê n¾n vïng tim phæi xem cã ®au hoÆc do gÉy x−¬ng s−ên mµ g©y ®au cho lîn. III. CHÈN §O¸N S¬ Bé MéT Sè BÖNH 1. BÖnh ®−êng tiªu hãa Ph©n kh« cã nhÇy bao bäc, l«ng dùng, cã sèt: Lîn viªm ruét ë lîn con: Øa ch¶y ph©n tr¾ng, chuyÓn mµu n©u, cã m¸u mïi kh¾m thèi. Sèt, bá ¨n, gÇy dÇn: bÖnh viªm ruét. Lîn ®au bông, ®u«i ve vÈy, cä ®Ýt vµo t−êng, khi ®ang ¨n tù nhiªn gôc ®Çu, sau ®ã l¹i tiÕp tôc ¨n: Lîn bÞ giun s¸n. 2. BÖnh d−êng h« hÊp Lîn thë nhiÒu, ch¶y n−íc mòi kh«ng sèt: lîn bÞ viªm mµng mòi. Lîn thë nhanh, ho, ®i lo¹ng cho¹ng, cã hiÖn t−îng ng¹t thë: Lîn bÞ tô m¸u ë phæi. Lîn thë khã, ng¾n, ho khan, kh«ng ch¶y n−íc mòi. Lîn sèt uèng nhiÒu n¾n ngùc ®au: lîn bÞ viªm mµng phæi. 3. BÖnh ë bé m¸y bµi tiÕt N−íc ®¸i ®á cã mµng hoÆc mñ: Lîn bÞ viªm bäng ®¸i. 63
4. BÖnh ngoµi da §Çu, ch©n, m×nh cã môn, vÈy, l«ng trôi tõng ®¸m, lîn ngøa, cä s¸t: bÞ ghÎ. Trôi l«ng tõng ®¸m trßn ë n¬i cã nhiÒu l«ng: lîn bÞ rËn. 5. BÖnh toµn th©n Th©n m×nh yÕu ít, niªm m¹c nhît, biÕn chøng tiªu hãa, bèn ch©n s−ng: Lîn bÞ thiÕu m¸u. C¸c khíp x−¬ng s−ng, nãng, ®au èng xù¬ng to: Lîn bÞ cßi x−¬ng. IV. MéT Sè BÖNH TH¦êNG GÆP ë LîN N¸i A. BÖnh sinh s¶n 1. B¹i liÖt ch©n Lîn n¸i chöa, nhÊt lµ sau khi ®Î mét hai ngµy hoÆc mét vµi tuÇn bÞ liÖt ch©n sau, ®i l¹i khã kh¨n, cã khi n»m liÖt. Lîn vÉn ¨n uèng b×nh th−êng kh«ng sèt. Nguyªn nh©n: - Dinh d−ìng thøc ¨n thiÕu chÊt, nhÊt lµ kho¸ng canxi (Ca) vµ Phètpho (P) do thai rót ë c¬ thÓ mÑ ®Ó ph¸t triÓn. - Lîn mÑ kh«ng ®−îc t¾m n¾ng, sèng trong chuång tèi. ThiÕu sinh tè D, g©y rèi lo¹n trao ®æi Ca, P trong x−¬ng lµm x−¬ng biÕn d¹ng, mÒm. Phßng bÖnh: - Thêi gian cã chöa cho ¨n bæ sung kho¸ng Ca, P 1% (cã b¸n s½n). - Lîn cÇn vËn ®éng, t¾m n¾ng lóc th¸ng gÇn ®Î. - Cho uèng vitamin D: 2ml - 1 th×a cµ phª/ngµy Ch÷a trÞ: Cã triÖu chøng b¹i liÖt cÇn ch÷a trÞ nh− sau: - Tiªm gluco Ca 10% 40cc vµo tÜnh m¹ch hoÆc vµo b¾p. - Vitamin B1 100 mg, mét èng 5cc/ ngµy, tiªm liÒn 5-7 ngµy. - Vitamin B12 1000mg, mét èng vµo b¾p /ngµy, tiªm 5-7 ngµy. - Tiªm hçn hîp vitamin A, D, E 2ml/lÇn, sau 30 ngµy tiªm lÇn 2. Trong thêi gian ®iÒu trÞ, cho ¨n khÈu phÇn cã 10% bét c¸ 1% bét x−¬ng vµ 10ml dÇu c¸/ngµy. 2. Lîn phèi kh«ng chöa, ®Î non Nguyªn nh©n: - C¬ quan sinh dôc c¸i cã thÓ bÞ viªm nªn trøng kh«ng b¸m ch¾c vµo thµnh tö cung hoÆc va ch¹m nhau do chuång chËt, nÒn tr¬n tr−ît ng· bÞ ®Î non. - Rèi lo¹n chøc n¨ng thÓ vµng, thiÕu hoãc m«n progesteron, thiÕu vitamin E, niªm m¹c tö cung tho¸i hãa, nªn trøng thô tinh kh«ng trô æ ®−îc. V× thÕ lîn phèi mµ kh«ng chöa, hoÆc chËm ®éng hín. 64
- SÈy thai do bÖnh lÐp t«, bÖnh sÈy thai truyÒn nhiÔm, ®éc tè cña c¸c bÖnh dÞch t¶, tô huyÕt trïng, ®ãng dÊu t¸c ®éng. Do ngé ®éc thøc ¨n, nhiÔm thuèc trõ s©u v.v... Phßng bÖnh: - Röa thôt tö cung tr−íc khi cho phèi nÕu lîn ®· bÞ bÖnh viªm tö cung. - KiÓm tra con ®ùc: xÐt nghiÖm tinh dÞch. Ch÷a: - Tiªm huyÕt thanh ngùa chöa vµ progesteron. - Sau cai s÷a tiªm 2000 ®¬n vÞ (2 lä) mçi lä thªm 5cc n−íc cÊt, tiªm b¾p 3-5 ngµy, sau ®ã lîn ®éng hín cho phèi gièng sau 2-3 ngµy ®éng hín. - §èi víi n¸i phèi nhiÒu lÇn mµ kh«ng cã chöa: tiªm progesteron 75-100mg/con, 3-4 èng lo¹i 1ml, tiªm b¾p sau ®ã 3 ngµy tiªm 1000-2000 ®¬n vÞ/con. Kh«ng nªn nu«i ®Ó sinh s¶n tiÕp, nÕu ®iÒu trÞ kh«ng hiÖu qu¶. 3. Lîn ®Î khã Nguyªn nh©n §Î khã do con mÑ: - Chuång chËt, thiÕu vËn ®éng. - X−¬ng chËu lîn mÑ hÑp - Lîn mÑ qu¸ bÐo do ¨n nhiÒu tinh bét, thiÕu Ca, P - N¸i giµ: ThiÕu oxytoxin, dÞch n−íc èi Ýt. Do con: - Con to, ®Î ng−îc, chÕt thai TriÖu chøng. - N−íc èi cã lÉn mÇu ®á, sau 2-3 giê rÆn ®Î thai kh«ng ra. - Thai ra nöa chõng kh«ng ra hÕt v× con to. - Thai ra 1-2 con, sau ®ã kh«ng ra tiÕp ®−îc, do mÑ søc yÕu C¸ch ch÷a. Tiªm oxytoxin 10-15 ®¬n vÞ/lÇn, sau 30 phót tiªm lÇn 2. NÕu thai vÉn ch−a ra ®−îc th× b¬m vµo tö cung 100 ml dÇu nhên (dÇu l¹c, dÇu ®ç t−¬ng). Cã tr−êng hîp ph¶i cho tay vµo tö cung (sau khi ®· röa s¹ch vµ s¸t trïng cÈn thËn), cho ngãn tay trá vµo miÖng lîn con, ngãn c¸i bÊm miÖng lîn, kÐo ra cïng lóc víi ®ît rÆn ®Î cña lîn mÑ. Tr−êng hîp nÆng ph¶i mæ th× mêi c¸n bé thó ý ®Õn can thiÖp. 4. Lîn mÑ ¨n con, c¾n con sau khi ®Î Nguyªn nh©n. - Do ®au ®Î, thÇn kinh bÞ rèi lo¹n. - S÷a qu¸ c¨ng g©y khã chÞu khi cho bó. - R¨ng nanh ë lîn con ch−a c¾t, c¾n vó ®au. 65
- Cßn do nguyªn nh©n cho lîn n¸i ¨n thÞt sèng lîn con lo¹i th¶i cña ®µn kh¸c, g©y thãi quen. Xö lý. - Xoa tay lªn bông lîn mÑ, xoa nhÑ nhµng nhiÒu lÇn. - Cho con bó lóc s÷a kh«ng c¨ng. - Lîn mÑ c¾n con th× cho uèng thuèc ngñ hoÆc tiªm aminazin 50mg - 2-3 èng 1 lÇn. - Cho ¨n ®ñ ®¹m trong khÈu phÇn lîn mÑ. 5. Sãt nhau Lîn ®Î xong sau 5-7 tiÕng, kh«ng ra nhau. Nguyªn nh©n. - Cã thÓ do ®Î nhiÒu con, n¸i giµ, tö cung co bãp kÐm nªn kh«ng ®Èy hÕt nhau ra. - Do bÞ viªm niªm m¹c tö cung tr−íc lóc ®Î, nªn khi ®Î nhau kh«ng ra hÕt. - Nhau bÞ ®øt do ng−êi nu«i véi can thiÖp, nªn bÞ sãt nhau. - Lîn bÞ sãt nhau sèt cao 40-410C; kh«ng cho con bó, dÞch ch¶y ë ©m hé mµu ®en nh¹t lÉn m¸u vµ h«i. Phßng, ch÷a. - Lóc lîn chöa cho ¨n khÈu phÇn ®ñ dinh d−ìng - Tiªm oxytoxin d−íi da. - Sau khi tiªm, nªn b¬m thuèc tÝm 1%o (1 phÇn ngh×n), hoÆc n−íc muèi 9%o(9 phÇn ngh×n), kho¶ng 2 lÝt ®Ó röa tö cung trong 3 ngµy liÒn, ®Ó trÞ bÖnh 6. Viªm vó sau khi ®Î TriÖu chøng: Sau khi ®Î 1-2 ngµy thÊy vó ®á ®Çu vó s−ng nãng, sê vµo lîn thÊy ®au. ¡n Ýt, kh«ng cho con bó vµ sèt cao 40-420C. Nguyªn nh©n: - Sãt nhau, bÞ nhiÔm trïng m¸u, vi khuÈn theo m¸u ®Õn bÇu vó g©y viªm nhiÔm nhanh. - Nóm vó bÞ x©y x¸t do r¨ng nanh lîn con c¾n - Lîn mÑ ¨n thõa chÊt ®¹m, s÷a nhiÒu, con bó kh«ng hÕt g©y t¾c. - CÇn ch÷a trÞ ngay, nÕu kh«ng ch÷a trÞ kÞp thêi lîn mÑ mÊt s÷a, con yÕu cßi, cã khi ¶nh h−ëng c¶ løa ®Î sau. - Phßng ch÷a: - Tr−íc khi ®Î lau, xoa vó vµ t¾m cho n¸i. Cho con ®Î ®Çu tiªn bó ngay sau 1 giê ®Î, c¾t r¨ng nanh lîn con. - Ch−êm n−íc ®¸ vµo ®Çu vó ®Ó gi¶m s−ng, gi¶m sèt. - Tiªm kh¸ng sinh: Penixillin 1,5-2 triÖu ®¬n vÞ víi 10ml n−íc cÊt, tiªm quanh vó. NÕu nhiÒu vó bÞ viªm th× pha lo·ng liÒu thuèc trªn víi 20cc n−íc cÊt, tiªm chung quanh c¸c vó viªm. 66
- Tiªm trong 3 ngµy liÒn. 7. MÊt s÷a sau khi ®Î Lîn n¸i sau khi ®Î vó teo dÇn, cøng l¹i, lîn con ®ãi s÷a, gÇy, kªu liªn tôc. Sau 1 tuÇn hoÆc 10 ngµy th× mÊt h¼n s÷a. Nguyªn nh©n: - Lîn mÑ bÞ viªm tö cung, sãt nhau, sèt cao nªn ¶nh h−ëng ®Õn tiÕt s÷a. - Trao ®æi dinh d−ìng trong c¬ thÓ bÞ gi¶m. - Lîn mÑ thiÕu ®¹m, kho¸ng, c¸c chÊt kh¸c ®Ó lµm nguyªn liÖu t¹o s÷a. - C¬ quan néi tiÕt nh− tuyÕn yªn, tuyÕn gi¸p tr¹ng s¶n sinh Ýt c¸c hãc m«n, lµm gi¶m tiÕt s÷a. Phßng bÖnh: Cho ¨n thøc ¨n nhiÒu ®¹m nh− bét c¸, premix theo khÈu phÇn lîn nu«i con. Cho ¨n nhiÒu rau t−¬i. B. Bèn bÖnh nhiÔm trïng chÝnh ë lîn Nh÷ng bÖnh nµy cÇn ®−îc chÈn ®o¸n nhanh vµ xö lý nhanh, míi tr¸nh ®−îc t¸c h¹i do l©y lan. 1. BÖnh dÞch t¶ lîn BÖnh l©y lan nhanh, chÕt nhanh; tû lÖ chÕt tíi 90-95%. TriÖu chøng: Lîn sèt cao 420C trë lªn tõ 3-5 ngµy, 1-2 ngµy ®Çu ¨n Ýt, uèng nhiÒu. Ph©n Øa ra cã lÉn m¸u , m¾t ®á cã nhö, mòi ch¶y dµi lµ ®Æc ®iÓm cña bÖnh dÞch t¶. Cã tô m¸u ë vµnh tai, bông cã vÕt ®á vµ tÝm ®en. Lîn dÇn bá ¨n, n«n, Øa t¸o sau th¸o d¹. Ch©n sau liÖt. Lîn n¸i chöa cã thÓ bÞ sÈy thai. BÖnh dÞch t¶ th−êng ghÐp víi bÖnh tô huyÕt trïng vµ bÖnh phã th−¬ng hµn. Mæ kh¸m: ThÊy l¸ l¸ch ø m¸u ë r×a. ThËn cã lÊm tÊm ®á ë líp ngoµi. Chç tiÕp gi¸p ruét non vµ ruét giµ bªn trong tô m¸u. Phßng bÖnh: Kh«ng mua lîn chî vÒ nu«i. Mua t¹i chuång lîn ®· ®−îc tiªm phßng. Mua vÒ còng cÇn tiªm l¹i. Tiªm phßng: Vacxin dÞch t¶ ®«ng kh« cã tõ 10-20 liÒu trong èng thñy tinh. Pha b»ng n−íc sinh lý, èng 10 liÒu pha 20cc n−íc. LiÒu tiªm: lîn con 60 ngµy tuæi tiªm 0,5cc; lîn 45-50 kg - 1cc, lîn 100kg - 2cc. Lîn n¸i nu«i con, lîn con d−íi 60 ngµy tuæi ch−a tiªm. N¬i tiªm: D−íi da phÝa gèc sau tai, hoÆc d−íi da n¸ch hay h¸ng. Chó ý kh«ng s¸t trïng b»ng cån tr−íc vµ sau khi tiªm. Lîn cã thÕ sèt 400C sau khi tiªm do ph¶n øng thuèc kh«ng cÇn can thiÖp. Ch÷a. BÖnh do siªu trïng (virut) hiÖn nay ch−a cã thuèc ch÷a. 67
2. BÖnh tô huyÕt trïng lîn BÖnh truyÒn nhiÔm do vi trïng g©y ra. BÖnh ph¸t sinh r¶i r¸c, cã khi thµnh dÞch. BÖnh th−êng x¶y ra vµo ®Çu vµ cuèi mïa m−a. Lîn 3-5 th¸ng tuæi dÔ m¾c. Vi trïng cã ë trong ®Êt, trong phæi, khÝ qu¶n, khi lîn yÕu bÖnh dÔ ph¸t sinh. Tû lÖ èm vµ chÕt Ýt. TriÖu chøng - ThÓ nÆng: Cæ s−ng phï. Vi trïng vµo m¸u vµ cã thÓ g©y chÕt nhanh sau vµi giê. Lîn sèt cao 420C, bá ¨n, niªm m¹c m¾t, mòi tô m¸u tÝm bÇm, cæ s−ng phï. - ThÓ nhÑ: Lîn sèt, bá ¨n, s−ng phæi, thë khã, da bông cã môn ®á. Lîn yÕu dÇn råi chÕt sau 4-5 ngµy. - ThÓ kinh niªn: Lîn s−ng khíp. NhiÖt ®é c¬ thÓ kh«ng cao. Lîn thë khã, c¸c khíp x−¬ng èng s−ng to, ch©n qïe. C¬ thÓ yÕu, gÇy dÇn råi chÕt. Mæ kh¸m: tÜnh m¹ch tô m¸u, phæi tô m¸u, h¹ch cæ s−ng vµ tô m¸u khi bÖnh ë thÓ nÆng. ë thÓ nhÑ vµ kinh niªn: phæi s−ng tÝm, cã mñ, khíp x−¬ng s−ng vµ cã mñ. Phßng bÖnh lµ chÝnh: tiªm vacxin ®Þnh kú. 3. BÖnh lîn ®ãng dÊu - Lîn bÞ bÖnh nhiÖt ®é c¬ thÓ cao tíi 420C hoÆc h¬n. Trªn da cã vÕt ®á vu«ng, trßn, Ên tay th× hÕt. VÕt ®á cã ë kh¾p c¬ thÓ. - Lîn bá ¨n, n«n, Øa t¸o, sau Øa ch¶y. - M¾t ®au, mi m¾t s−ng kh«, c¸c h¹ch næi to ®au. Cã 3 thÓ: - ThÓ cÊp tÝnh chÕt trong 2-3 ngµy. - ThÓ nhÑ: cã vÕt ®á to xung quanh ®en, gi÷a nhît vµ lë cã mñ. BÖnh kÐo dµi 9-10 ngµy, lîn kiÖt søc chÕt hoÆc sang thÓ kinh niªn (m·n tÝnh). - BÖnh ph¸t thµnh dÞch nh−ng chØ trong tõng vïng. Tû lÖ èm cao vµ chÕt nhiÒu. BÖnh kÐo dµi tõ 2-8 ngµy. Phßng bÖnh: - Gi÷ vÖ sinh chuång tr¹i tr¸nh thøc ¨n mèc. - Tiªm phßng: Dïng vacxin nh−îc ®éc ®ãng dÊu 2, tiªm d−íi da, lîn d−íi 40kg tiªm 0,5ml/con, lîn trªn 40kg tiªm 1ml/con. Ch÷a: dïng kh¸ng sinh. - Penixillin 10000 ®v cho 1kg lîn h¬i. - Streptomixin 10-30 mg cho 1kg lîn h¬i. Tiªm 3 ngµy liÒn. T¾m xµ phßng: xµ phßng th¸i nhá cho vµo n−íc Êm x¸t vµo th©n thÓ lîn ®Õn lªn bät, th¶ vÒ chuång sau 1 giê röa s¹ch. 68
Ngµy t¾m 3 lÇn. 4. BÖnh phã th−¬ng hµn BÖnh do vi trïng. Lîn con, lîn nhì lo¹i 3-5 th¸ng tuæi hay bÞ vµ dÔ chÕt. Vi trïng cã s½n trong ruét lîn vµ g©y bÖnh nhanh khi cã ®iÒu kiÖn vµ th−êng kÕt hîp víi bÖnh dÞch t¶. BÖnh thÓ hiÖn nhiÖt ®é cao, lªn xuèng thÊt th−êng. Da cã vÕt ®á nhá kh¾p c¬ thÓ. Lîn Øa t¸o lóc ®Çu, sau ®i láng lÉn m¸u, mïi h«i thèi. Lîn gÇy nhanh. BÖnh l©y truyÒn do ph©n n−íc tiÓu ë lîn bÖnh l©y sang c¸c lîn kháe kh¸c cïng chuång. BÖnh nÆng cã thÓ lµm chÕt c¶ ®µn trong vßng tõ 8-9 ngµy. ë thÓ kinh niªn cã thÓ l©y sang con kh¸c, nhÊt lµ lîn nhì, t¬. BÖnh tÝch: L¸ch ø m¸u, d¹ dµy ruét ø m¸u cã môn loÐt Phßng bÖnh: Vacxin phã th−¬ng hµn tiªm 1cc cho lîn con, 2cc cho lîn nhì, lîn n¸i. Tiªm 2 lÇn trong mét n¨m ®Ó miÔn dÞch cho ®µn con. Ch÷a: Uèng kh¸ng sinh: Sulfaguanidin, ganidan. Lîn 5-10 kg : 1gam/ngµy. 10-20 kg : 2gam/ ngµy. 21-50 kg : 4gam/ ngµy. > 50 kg :10gam/ ngµy. Uèng 3 ngµy liÒn, sau uèng tiÕp 1/2 liÒu trªn trong 2 ngµy. Dïng terramyxin, streptomixin 5mg cho 1 kg lîn con vµ 10mg cho 1 kg lîn lín. Tiªm 3 ngµy liÒn. C. Mét sè bÖnh kh¸c 1. Giun ®òa Nguyªn nh©n: Ph©n lîn chøa trøng giun, lîn kháe ¨n ph¶i trøng, në thµnh giun con trong ruét. Giun con chui qua niªm m¹c ruét vµo m¸u, vµo c¸c phñ t¹ng, qua phæi, lªn cuèng häng, bÞ nuèt trë l¹i vµo ruét råi tr−ëng thµnh, sinh s¶n ®Î trøng. Mét vßng nh− vËy hÕt 65-70 ngµy. Lîn con cai s÷a, lîn choai, lîn t¬ bÞ m¾c bÖnh nhiÒu h¬n lîn lín. TriÖu chøng. - Lîn bông to, Øa ch¶y, kh«ng lín, Giun nhiÒu cã thÓ lµm t¾c ruét, g©y viªm phóc m¹c, lîn chÕt. Phßng bÖnh: - Lîn n¸i s¾p ®Î cÇn tÈy giun, ®Ó lîn con kh«ng bÞ nhiÔm trøng giun cña lîn mÑ. - Lîn con sau cai s÷a 60 ngµy, cÇn ®−îc uèng thuèc tÈy giun. - S©n ch¬i, nÒn chuång kh« r¸o. - TrÞ bÖnh: 69
- Ditªrex 0,15 gam/kg lîn h¬i, trén vµo thøc ¨n buæi s¸ng. - Piperazin: 0,1 gam/kg lîn h¬i- ¡n 3 ngµy liÒn. - Dïng thuèc trªn tÈy giun, theo chØ dÉn ghi trªn nh·n thuèc. 2. S¸n l¸ ruét Trøng s¸n ë lîn bÖnh theo ph©n ra, ë nhiÖt ®é 27-300C ph¸t triÓn thµnh Êu trïng, chui vµo trong con èc qua nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn, ra ngoµi b¸m vµo rau bÌo. Lîn ¨n ph¶i rau ®ã sau 1 chu kú 3 th¸ng, s¸n tr−ëng thµnh vµ ®Þnh c− t¹i ruét. TriÖu chøng. Lîn cßi, chËm lín, l«ng xï. Phßng bÖnh: - TÈy ®Þnh kú cho lîn. Uèng n−íc s¹ch, rau röa s¹ch tr−íc khi cho lîn ¨n. - Kh«ng bãn ph©n lîn t−¬i vµo n¬i trång rau bÌo cho lîn ¨n. Ph©n ñ råi míi ®em bãn ruéng rau. - DiÖt èc ë ao, ruéng th−êng nu«i trång rau, bÌo cho lîn ¨n. Ch÷a trÞ: - Dïng thuèc phßng vµ trÞ s¸n th− diptªrex 0,15 gam/kg lîn h¬i (1 lÇn). - Mua thuèc tÈy s¸n vµ dïng theo chØ ®Þnh ghi trªn nh·n. 3. Ngé ®éc thøc ¨n Nguyªn nh©n - Lîn ¨n ph¶i thøc ¨n cã chÊt ®éc trong s¾n, vá s¾n t−¬i khoai t©y ch−a nÊu chÝn. - Rau ¨n ch−a röa kü cã dÝnh thuèc trõ s©u. TriÖu chøng: - Lîn ®au bông n«n möa, bông thãt l−ng cong. - Ch¶y n−íc d·i, n−íc mòi, cã hiÖn t−îng nghiÕn r¨ng. C¬ b¾p co giËt, n»m mª man cã thÓ chÕt sau 1-2 ngµy. - Mæ lîn chÕt thÊy tõ miÖng ®Õn d¹ dµy, ruét gan bÞ s−ng, thËn, gan nhît nh¹t. - Ch÷a trÞ: Ph¶i ch÷a theo thø tù sau: a. Ngõng viÖc hÊp thu c¸c chÊt ®éc cßn ë d¹ dµy vµ ruét vµo c¬ thÓ: Cho uèng 1 lÝt n−íc ®un s«i ®Ó nguéi víi lßng tr¾ng trøng (2 qu¶). Cho uèng n−íc rÔ cam th¶o (60 gam s¾c víi 1 lÝt n−íc). b. TÈy chÊt ®éc ra ngoµi: Uèng Sulfat natri (thuèc tÈy) hay sulfat manhª tõ 30-50 gam, tïy theo lîn to, nhá. Uèng nhiÒu n−íc. c. Dïng thuèc gi¶i ®éc. Mçi chÊt ®éc cã thuèc gi¶i ®éc riªng, cã b¸n t¹i c¸c cöa hµng thuèc thó y. CÇn sö dông ®óng theo chØ dÉn. 70
Cã thÓ cho uèng than cñi t¸n mÞn ®Ó than hÊp thu chÊt ®éc uèng n−íc chÌ ®Æc, n−íc luéc ®ç xanh (0,5kg), n−íc v«i trong cã pha dÇu l¹c. NÕu bÞ nÆng cã thÓ dïng thªm thuèc kÝch thÝch, thuèc trî tim nh− tiªm long n·o, cafªin 3 - 5cc cho 100kg lîn h¬i. §Ó lîn ë chuång Êm, xoa bãp c¬ thÓ vµ uèng n−íc nãng. Cho ¨n nhÑ ®Õn lóc kháe h¼n míi cho ¨n khÈu phÇn b×nh th−êng. 4. BÖnh do lîn ¨n thøc ¨n bÞ lªn men, mèc C¸m, bét ng«, kh« dÇu c¸c lo¹i, bét c¸ ®Ó l©u bÞ nÊm mèc lªn men, t¹o ra chÊt ®éc g©y bÖnh cho lîn. - TriÖu chøng: Cã 2 thÓ : CÊp vµ chËm. ThÓ cÊp: Lîn bá ¨n, ch©n sau yÕu, xuÊt huyÕt hËu m«n, lîn cã hiÖn t−îng run rÈy, gôc ®Çu vµo v¸ch t−êng. NhiÖt ®é c¬ thÓ b×nh th−êng. Lîn chÕt 1-2 ngµy sau khi ¨n thøc ¨n bÞ nÊm mèc. ThÓ chËm: Lîn ®i ®øng kh«ng v÷ng, bông ®au thãt cong, m¾t vµng. Do ¨n Ýt, nªn lîn chØ bÞ ngé ®éc nhÑ. BÖnh tiÕn triÓn chËm. Cã thÓ chÕt 6-7 ngµy sau khi ¨n thøc ¨n bÞ nÊm mèc. Mæ kh¸m: Bé m¸y tiªu hãa bÞ xuÊt huyÕt, thËn, bµng quang tô m¸u vµ n−íc tiÓu mµu n©u. Bé phËn sinh dôc lîn n¸i s−ng to nh− lóc ®éng dôc, mµng nhÇy ©m ®¹o s−ng vµ lßi ra ngoµi. - Phßng trÞ: Lo¹i bá thøc ¨n mèc. Cho uèng thuèc tÈy bicarbonate natri 2%o (2 phÇn ngh×n). Tiªm trî tim long n·o, cafein. 5. Lîn con Øa ph©n tr¾ng - Nguyªn nh©n: Do nÒn chuång Èm −ít, bÈn thØu, thêi tiÕt Èm l¹nh, thiÕu c¸c nguyªn tè ®a l−îng vµ vi l−îng lµm c¬ thÓ yÕu, vi trïng dÔ x©m nhËp g©y bÖnh. - TriÖu chøng: - Th−êng x¶y ra ë lîn con tõ 4 ngµy tuæi trë ®i. Lîn Øa ph©n láng, mµu tr¾ng vµng cã mïi h«i. - L«ng xï, da nh¨n nheo do mÊt n−íc, Øa nhiÒu. BÖnh cã thÓ khái, nh−ng cßn yÕu hoÆc cßi. - Phßng bÖnh: - §¶m b¶o khÈu phÇn cña lîn n¸i vÒ c¸c chÊt vi kho¸ng. - Chuång kh«, s¹ch Êm cho lîn con vËn ®éng ngoµi trêi. Tiªm dextran Fe lo¹i 100 mg/1cc, tiªm 2cc lóc 3 ngµy tuæi (1 lÇn). - Mua thuèc cho uèng theo chØ dÉn ghi trªn nh·n. - Dïng sulfatiazin, cloroxit cho uèng 50 mg/1kg khèi l−îng, ngµy uèng 2-3 lÇn. 71