5
M ĐUỞ Ầ
1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Ngày nay, tr c sướ phát tri n nhanh chóng c a khoa h c công ngh ự ể ủ ọ ệ và
s xu t hi n c a n n kinh t tri th c ự ấ ệ ủ ề ế ứ cùng v i quá trình toàn c u hóa, h iớ ầ ộ
nh p qu c t đang di n ra sâu r ng và c nh tranh quy t li t gi a các qu cậ ố ế ễ ộ ạ ế ệ ữ ố
gia trên nhi u lĩnh v c c a đi s ng xã h i. Th c ch t, c nh tranh gi a cácề ự ủ ờ ố ộ ự ấ ạ ữ
qu c gia hi n nay là c nh tranh v ch t l ng ngu n nhân l cố ệ ạ ề ấ ượ ồ ự va v khoaề
h c và công nghọ ệ. Chính vì v y, đi m i giáo d c đang là m t xu th t tậ ổ ớ ụ ộ ế ấ
y u mang tính toàn c u. N c nào không đi m i, ho c c i cách giáo d cế ầ ướ ổ ớ ặ ả ụ
không thành công thì n c đó m t kh năng c nh tranh trên tr ng qu c tướ ấ ả ạ ườ ố ế
và s b t t h u. Nhi u qu c gia đã và đang ti n hành c i cách đ h ng t iẽ ị ụ ậ ề ố ế ả ể ướ ớ
m t n n giáo d c hi n đi. Giáo d c Vi t Nam cũng c n có s đi m iộ ề ụ ệ ạ ụ ệ ầ ự ổ ớ
m nh m đ có th t tin h i nh p.ạ ẽ ể ể ự ộ ậ
Có th khái quát đi m i giáo d c là đi m i nh ng v n đ c t lõiể ổ ớ ụ ổ ớ ữ ấ ề ố
nh ưđi m i t duy giáo d c; đi m i qu n lý giáo d c và phát tri n điổ ớ ư ụ ổ ớ ả ụ ể ộ
ngũ nhà giáo, cán b qu n lý giáo d c; ộ ả ụ làm lành m nh hóa môi tr ng giáoạ ườ
d c; đi m i n i dung và ph ng th c, c ch phát tri n giáo d c và đcụ ổ ớ ộ ươ ứ ơ ế ể ụ ặ
bi t là t ch c ch đo th c hi n quá trình đi m i giáo d c.ệ ổ ứ ỉ ạ ự ệ ổ ớ ụ Trong đó, điổ
m i qu n lý giáo d c và đào t o, ki m tra, thi và đánh giá k t qu là khâuớ ả ụ ạ ể ế ả
đt phá.ộ
Đ th c hi n đi m i giáo d c, tr c tiên c n thay đi tri t lý giáoể ự ệ ổ ớ ụ ướ ầ ổ ế
d c, ụNgh quy t H i ngh l n th Tám, Ban Ch p hành Trung ng khóaị ế ộ ị ầ ứ ấ ươ
XI đã xác đnh ịm c tiêu đào t oụ ạ đ chuy n giáo d cể ể ụ t ừ“ch y u trang bủ ế ị
ki n th c sang phát tri n toàn di n năng l c và ph m ch t ng i h cế ứ ể ệ ự ẩ ấ ườ ọ ” [32,
tr.6], đc bi t là d y làm “ng i” đ ng i h c có kh năng thích ngặ ệ ạ ườ ể ườ ọ ả ứ
nhanh v i hoàn c nh, có trách nhi m cao v i gia đình, xã h i và T qu cớ ả ệ ớ ộ ổ ố
chính là chuy n t giáo d c đnh h ng n i dung sang giáo d c đnh h ngể ừ ụ ị ướ ộ ụ ị ướ
năng l c ự(ti p c n năng l cế ậ ự ).
6
Giáo d c đc th c hi n b ng nhi u con đng khác nhau, m tụ ượ ự ệ ằ ề ườ ộ
trong nh ng con đng hi u qu nh t là t ch c ho t đng d y h c.ữ ườ ệ ả ấ ổ ứ ạ ộ ạ ọ
Thông qua d y h c v a cung c p cho ng i h c h th ng ki n th c khoaạ ọ ừ ấ ườ ọ ệ ố ế ứ
h c, phát tri n t duy sáng t o và b i d ng ng i h c phát tri n toànọ ể ư ạ ồ ưỡ ườ ọ ể
di n, v aệ ừ thu th p nh ng thông tin ph n h iậ ữ ả ồ giúp cho cán b qu n lý, gi ngộ ả ả
viên k p th i đi u ch nh, hoàn thi n quá trình d y - h c nâng cao ch tị ờ ề ỉ ệ ạ ọ ấ
l ng giáo d c ượ ụ và đào t oạ.
Ch t l ng ấ ượ giáo d c và đào t o ụ ạ ph thu c vào nhi u y u t , tr cụ ộ ề ế ố ướ
h t là ho t đng d y h c,ế ạ ộ ạ ọ trong đó ho t đng ạ ộ h cọ t p c a ng i h c đóngậ ủ ườ ọ
vai trò r t quan tr ng, vì ch khi ng i h c tích c c ch đng ti n hành cácấ ọ ỉ ườ ọ ự ủ ộ ế
ho t đng nh n th c d i s t ch c, đi u khi n c a ng i d y thì ho tạ ộ ậ ứ ướ ự ổ ứ ề ể ủ ườ ạ ạ
đng d y h c m i hoàn thành m c đích nhi m v đ ra.ộ ạ ọ ớ ụ ệ ụ ề N u, qếu n lý xãả
h i l y tiêu đi m là ộ ấ ể qu n lý giáo d cả ụ (giáo d cụ và đào t o cùng v i khoaạ ớ
h c và công nghọ ệ là qu c sách hàng đuố ầ ) thì qu n lý giáo d cả ụ ph i coi conả
ng i là nút b m (ườ ấ qu n lý nhà tr ng làm n n t ngả ườ ề ả ) và qu n lý nhà tr ngả ườ
ph i l y qu n lý d y h cả ấ ả ạ ọ là khâu c b nơ ả , vi c d y h c ph i xu t phát (ệ ạ ọ ả ấ từ)
và h ng (ướ vào) ng i h cườ ọ .
Lu t Giáo d c năm 2005 đc s a đi, b sung năm 2009 ch rõ:ậ ụ ượ ử ổ ổ ỉ
“Ph ng pháp giáo d c ph i phát huy tính tích c c, t giác, ch đng, tươ ụ ả ự ự ủ ộ ư
duy sáng t o c a ng i h c, b i d ng cho ng i h c năng l c t h c,ạ ủ ườ ọ ồ ưỡ ườ ọ ự ự ọ
kh năng th c hành, lòng say mê h c t p và ý chí v n lên” [90, tr.13-14].ả ự ọ ậ ươ
Đ làm đc đi u đó, ph i đi m i ch ng trình, sách giáo khoa, ng iể ượ ề ả ổ ớ ươ ườ
th y và cách th c gi ng d y; đi m i đánh giá theo năng l c; đc bi t ph iầ ứ ả ạ ổ ớ ự ặ ệ ả
đi m i qu n lý d y h c theo ti p c n năng l cổ ớ ả ạ ọ ế ậ ự . Song đây là v n đ khó, vìấ ề
không ch là v n đ m i m còn b ng trong nghiên c u lý lu n Vi tỉ ấ ề ớ ẻ ỏ ỏ ứ ậ ở ệ
Nam mà còn là v n đ h t s c tr u t ng ph c t p, đc bi t trong lĩnh v cấ ề ế ứ ừ ượ ứ ạ ặ ệ ự
ho t đng quân s .ạ ộ ự
H th ng các nhà tr ng trong Quân đi nhân dân Vi t Nam đã vàệ ố ườ ộ ệ
đang th c hi n Ngh quy t s 86 c a Đng y quân s Trung ng “Vự ệ ị ế ố ủ ả ủ ự ươ ề
7
công tác giáo d c - đào t o trong tình hình m i” [3ụ ạ ớ 4], trong b i c nh khoaố ả
h c k thu t quân s phát tri n nhanh chóng, v i m t kh i l ng l n triọ ỹ ậ ự ể ớ ộ ố ượ ớ
th c r t l n c n ph i trang b cho h c viên, trong khi th i gian đào t oứ ấ ớ ầ ả ị ọ ờ ạ
không thay đi, v n đ đt ra là ph i làm nh th nào? và b ng cách nàoổ ấ ề ặ ả ư ế ằ
đ t i u hoá m c tiêu đào t o, mu n t i u hoá m c tiêu đào t o, xét đnể ố ư ụ ạ ố ố ư ụ ạ ế
cùng ph i t i u hoá ho t đng d y h c. Mu n t i u hoá ho t đng d yả ố ư ạ ộ ạ ọ ố ố ư ạ ộ ạ
h c, ph i t i u hoá ho t đng qu n lý. Tuy nhiên, xung quanh v n đ nàyọ ả ố ư ạ ộ ả ấ ề
còn nh ng mâu thu n ch y u c n đc nghiên c u làm sáng t c trênữ ẫ ủ ế ầ ượ ứ ỏ ả
ph ng di n lý lu n và th c ti n.ươ ệ ậ ự ễ
V lý lu nề ậ , đã có m t s công trình, đ tài nghiên c u vộ ố ề ứ ề t h c; vự ọ ề
ph ng pháp h c t p ch đng; v qu n lý giáo d c và đào t o ươ ọ ậ ủ ộ ề ả ụ ạ trong các
nhà tr ngườ quân đi ộđáp ng yêu c u m i; v dứ ầ ớ ề y h c ạ ọ và đi m iổ ớ ph ngươ
pháp d y h c ạ ọ theo h ngướ phát tri n năng l c ể ự cho ng i h c; ườ ọ v đi m iề ổ ớ
ch ng trình ươ đào t oạ ởcác h c vi n, ọ ệ tr ng sĩ quanườ quân điộ theo h ngướ
phát tri n năng l cể ự c aủ h c viênọ… Có th nói, nh ng công trìnhể ữ nghiên c uứ
trên đã đ c p đn v n đ ề ậ ế ấ ề qu n lý d y h c trongả ạ ọ các nhà tr ngườ quân điộ
góp ph n ch đo, đnh h ng kh thi trong th c ti n. Song, ch a có nh ngầ ỉ ạ ị ướ ả ự ễ ư ữ
nghiên c u v mô hình qu n lý d y h c v a đáp ngứ ề ả ạ ọ ừ ứ m c tiêu ụphát tri nể
năng l c ng i h c v a đm b o k t qu đào t o theo chu n đu ra… Tự ườ ọ ừ ả ả ế ả ạ ẩ ầ ừ
đó, đt ra yêu c u khách quan cho vi c nghiên c u lý lu nặ ầ ệ ứ ậ c a đ tài nàyủ ề
m t cách khoa h c, kh thi.ộ ọ ả
V th c ti nề ự ễ , qu n lýả d y h c ạ ọ là v n đ đc bi t quan tr ng trong xuấ ề ặ ệ ọ
h ng chuy n sang đào t o theoướ ể ạ ti p c nế ậ năng l c, đ ho t đng d y h cự ể ạ ộ ạ ọ
tr thành công cở ụ th c sự ự h u ích thúc đyữ ẩ vi cệ hình thành và phát tri nể
năng l c c a h c viênự ủ ọ hi n nayệ đã và đang v ng m c nhi u khó khăn vướ ắ ề ề
đi ngũộ cán b qu n lý, gi ng viênộ ả ả ; v c s h t ng, ngu n h c li u,ề ơ ở ạ ầ ồ ọ ệ
ch ng trình đào t o; đc bi t là ph ng th c qu n lý ươ ạ ặ ệ ươ ứ ả d y h c, ạ ọ ch a đcư ượ
đa ra trên bình di n vĩ mô l n vi mô; khi tri n khai th c hi n còn lúngư ệ ẫ ể ự ệ
túng, ch a đm b o tính th ng nh t nên ch a th t s làm thay đi và thúcư ả ả ố ấ ư ậ ự ổ
8
đy theo chi u h ng tích c cẩ ề ướ ự là đòi h iỏ c p thi tấ ế c a th c ti n ủ ự ễ ph i gi iả ả
quy tế m t cáchộ th u đáo ấ[14].
Nguyên nhân, do nh n th c v ậ ứ ề d y h c ạ ọ và qu n lýả d y h c ạ ọ theo năng
l cự đu raầ ch a rõ ràng, quá chú tr ng t i đào t o đc thù quân s ; t duyư ọ ớ ạ ặ ự ư
v giáo d c và đào t o ch m đi m i đ phù h p v i quá trình h i nh pề ụ ạ ậ ổ ớ ể ợ ớ ộ ậ
qu c t , ch a t o nên đc nh ng th h h c viên v ng vàng v tri th c,ố ế ư ạ ượ ữ ế ệ ọ ữ ề ứ
năng đng v t duy, thích ng v i s phát tri n c a quân đi, đt n c vàộ ề ư ứ ớ ự ể ủ ộ ấ ướ
th i đi [1ờ ạ 4, tr.6].
V y, qu n lý ho t đng h c t p và ậ ả ạ ộ ọ ậ s phát tri n năng l c có m iự ể ự ố
quan h v i nhau nh th nào? làm th nào đ th c hi n có hi u qu m cệ ớ ư ế ế ể ự ệ ệ ả ụ
tiêu phát tri n năng l c ng i h c trong quá trình d y h c? Và các ch thể ự ườ ọ ạ ọ ủ ể
qu n lý ảho t đng h c t p ạ ộ ọ ậ c n xem xét quá trình d y h c theo h ng ti pầ ạ ọ ướ ế
c n nào trong m i quan h v i s phát tri n năng l c c a h c viên làậ ố ệ ớ ự ể ự ủ ọ đòi
h iỏ c p thi t ấ ế ph i có công trình nghiên c uả ứ gi i quy t th u đáo v n đả ế ấ ấ ề
này. Vì v y, “ậQu n lý ho t đng h c t p c a h c viên các tr ng sĩả ạ ộ ọ ậ ủ ọ ở ườ
quan quân đi theo h ng phát tri n năng l cộ ướ ể ự ” là đ tài có ý nghĩa c v lýề ả ề
lu n và th c ti n.ậ ự ễ
2. M c đích và nhi m v nghiên c uụ ệ ụ ứ
2.1. M c đích nghiên c uụ ứ
Nghiên c u nh ng v n đ lý lu n, th c ti n v qu n lý ho t đngứ ữ ấ ề ậ ự ễ ề ả ạ ộ
h c t p c a ọ ậ ủ h c viênọ; đ xu t nh ng bi n pháp qu n lý ho t đng h c t pề ấ ữ ệ ả ạ ộ ọ ậ
c a ủh c viênọ ởcác tr ng sĩ quanườ quân đi theo h ng phát tri n năng l cộ ướ ể ự
đáp ng yêu c u đi m i căn b n, toàn di n giáo d c và đào t o đ h iứ ầ ổ ớ ả ệ ụ ạ ể ộ
nh p qu c t . ậ ố ế
2.2. Nhi m v nghiên c uệ ụ ứ
Xây d ng khung lý lu n v qu n lý ho t đng h c t p c a ự ậ ề ả ạ ộ ọ ậ ủ h c viênọ
ởcác tr ng sĩ quanườ quân đi theo h ng phát tri n năng l c;ộ ướ ể ự
Kh o sát, đánh giá th c tr ng ho t đng h c t p và qu n lý ho tả ự ạ ạ ộ ọ ậ ả ạ
đng h c t p ộ ọ ậ ởcác tr ng sĩ quanườ quân đi theo h ng phát tri n năng l c;ộ ướ ể ự
9
Đ xu t nh ng bi n pháp c b n trong qu n lý ho t đng h c t pề ấ ữ ệ ơ ả ả ạ ộ ọ ậ
c a ủh c viênọ ởcác tr ng sĩ quanườ quân đi theo h ng phát tri n năng l c;ộ ướ ể ự
Ki m ch ng k t qu nghiên c u c a đ tài lu n án thông qua kh oể ứ ế ả ứ ủ ề ậ ả
sát tính c n thi t, tính kh thi c a các bi n pháp và th nghi m m t bi nầ ế ả ủ ệ ử ệ ộ ệ
pháp.
3. Khách th , đi t ng, ph m vi nghiên c u và gi thuy t khoaể ố ượ ạ ứ ả ế
h cọ
3.1. Khách th nghiên c uể ứ
Quá trình qu n lý ho t đng d y h c các ả ạ ộ ạ ọ ở tr ng sĩ quanườ quân điộ
theo h ng phát tri n năng l c.ướ ể ự
3.2. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
Quá trình qu n lý ho t đng h c t p c a ả ạ ộ ọ ậ ủ h c viênọ ởcác tr ng sĩườ
quan quân đi theo h ng phát tri n năng l c.ộ ướ ể ự
3.3. Ph m vi nghiên c uạ ứ
Ph m viạ n i dungộ c a đ tài t p trung nghiên c u nh ng v n đ lýủ ề ậ ứ ữ ấ ề
lu n, th c ti n v qu n lý ho t đng h c t p c a ậ ự ễ ề ả ạ ộ ọ ậ ủ h c viên đào t o sĩ quanọ ạ
c p phân đi trình đ đi h cấ ộ ộ ạ ọ các tr ng sĩ quanở ườ quân điộ; trên c s đóơ ở
đ xu t nh ng bi n pháp cho các ch th qu n lý ho t đng h c t p c aề ấ ữ ệ ủ ể ả ạ ộ ọ ậ ủ
h c viênọ theo h ng phát tri n năng l c v i cách ti p c n ch c năng qu nướ ể ự ớ ế ậ ứ ả
lý.
Ph m viạ kh o sátả c a đ tài là 5 ủ ề tr ng sĩ quanườ quân đi phía B c là:ộ ắ
L c quân I;ụ Chính tr ;ị Pháo binh; Tăng Thi t giáp và Đc công. ế ặ
Ph m viạ đi t ng ố ượ nghiên c u ức a đ tài là ủ ề cán b qu n lý, gi ngộ ả ả
viên và h c viên đang th c hi n đào t oọ ự ệ ạ các ởtr ng sĩ quanườ quân đi nóiộ
trên.
Ph m viạ th i gianờ, các s li u thu th p, x lý và s d ng trong đ tàiố ệ ậ ử ử ụ ề
lu n án đc kh o sát, đi u tra, t ng h p t năm 2012 đn nay.ậ ượ ả ề ổ ợ ừ ế
3.4. Gi thuy t khoa h cả ế ọ