VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGÔ THỊ NHUNG
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO HIỂM XÃ HỘI
TỪ THỰC TIỄN TỈNH THÁI NGUYÊN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG
HÀ NỘI - 2021
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGÔ THỊ NHUNG
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO HIỂM XÃ HỘI
TỪ THỰC TIỄN TỈNH THÁI NGUYÊN
Ngành: Chính sách công
Mã số: 9 34 04 02
LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS Văn Tất Thu
HÀ NỘI - 2021
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các thông tin, số
liệu được nêu trong Luận án là trung thực, khách quan và có nguồn gốc xuất xứ rõ
ràng. Các kết quả nghiên cứu của Luận án chưa được công bố trong bất kỳ công
trình khoa học nào.
Hà Nội, ngày tháng 9 năm 2021
Tác giả luận án
Ngô Thị Nhung
ii
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ....................................... 6
1.1. Những nghiên cứu trong nước liên quan đến luận án .................................... 6
1.2. Các nghiên cứu ngoài nước liên quan đến luận án ....................................... 25
1.3. Khoảng trống nghiên cứu ................................................................................ 28
Tiểu kết chương 1 .................................................................................................... 29
Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH
SÁCH BẢO HIỂM XÃ HỘI .................................................................................. 30
2.1. Chính sách bảo hiểm xã hội............................................................................. 30
2.1.1. Khái niệm chính sách bảo hiểm xã hội .................................................. 30
2.1.2. Các chế độ bảo hiểm xã hội .................................................................... 33
2.1.3. Chủ thể, đối tượng thụ hưởng của chính sách bảo hiểm xã hội ............. 40
2.1.4. Vai trò của chính sách bảo hiểm xã hội ................................................. 41
2.2. Thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội ........................................................... 44
2.2.1. Khái niệm thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội................................... 44
2.2.2. Các bước thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội .................................... 45
2.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách BHXH ........................ 51
2.2.4. Một số tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện chính sách bảo hiểm xã
hội ..................................................................................................................... 57
2.3. Kinh nghiệm thực tiễn về thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội ................ 60
2.3.1. Kinh nghiệm thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội của một số
tỉnh/thành ở nước ta .......................................................................................... 60
2.3.2. Bài học kinh nghiệm rút ra đối với việc thực hiện chính sách BHXH
ở tỉnh Thái Nguyên ........................................................................................... 72
Tiểu kết Chương 2 ................................................................................................... 74
Chương 3: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO HIỂM XÃ
HỘI Ở TỈNH THÁI NGUYÊN .............................................................................. 75
iii
3.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến thực hiện chính sách bảo
hiểm xã hội ở tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2011-2020 .......................................... 75
3.1.1. Tăng trưởng kinh tế ................................................................................ 75
3.1.2.Một số vấn đề xã hội ............................................................................... 78
3.2. Thực trạng thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội ở tỉnh Thái Nguyên ...... 83
3.2.1. Tổ chức bộ máy triển khai chính sách .................................................... 83
3.2.2. Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về bảo hiểm
xã hội ................................................................................................................ 87
3.2.3. Phối hợp triển khai thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội ..................... 92
3.2.4. Công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát .............................................. 100
3.3. Kết quả triển khai thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội trên địa bàn
tỉnh Thái Nguyên ................................................................................................... 103
3.3.1. Mức độ bao phủ của hệ thống BHXH .................................................. 103
3.3.2. Mức độ bền vững về tài chính của hệ thống bảo hiểm xã hội .............. 104
3.3.3. Tốc độ phát triển và tỷ lệ hoàn thành kế hoạch số người dân tham
gia BHXH ....................................................................................................... 105
3.3.4. Tốc độ phát triển và tỷ lệ hoàn thành kế hoạch số thu BHXH ............. 111
3.3.5. Chi trả cho đối tượng được hưởng BHXH ........................................... 113
3.4. Đánh giá về thực trạng thực hiện chính sách BHXH tỉnh Thái Nguyên .. 117
3.4.1. Kết quả đạt được................................................................................... 117
3.4.2. Hạn chế ................................................................................................. 119
3.4.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 122
Tiểu kết chương 3 .................................................................................................. 132
Chương 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO
HIỂM XÃ HỘI Ở TỈNH THÁI NGUYÊN ......................................................... 133
4.1. ối cảnh mới tác động đến việc thực hiện chính sách bảo hiểm hội ở
tỉnh Thái Nguyên ................................................................................................... 133
4.1.1. ối cảnh quốc tế ................................................................................... 133
4.1.2. ối cảnh kinh tế-xã hội trong nước và địa phương .............................. 137
4.2. Quan điểm hoàn thiện chính sách bảo hiểm xã hội tỉnh Thái Nguyên ..... 143