Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Giải pháp tài chính phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Thành phố Hà Nội trong thời kỳ hội nhập

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:213

Thêm vào BST

Báo xấu

222
lượt xem 48
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án nhằm mục tiêu phát triển DNNVV, việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp tài chính với tư cách một công cụ quản lý kinh tế của Nhà nước nhằm tạo điều kiện môi trường thuận lợi, bình đẳng cho các DNNVV phát triển từ đó đóng góp vào tăng trưởng, phát triển chung của nền kinh tế và Thủ đô Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Giải pháp tài chính phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Thành phố Hà Nội trong thời kỳ hội nhập

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO  NGÔ THỊ MAI LINH GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG THỜI KỲ HỘI NHẬP LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ HÀ NỘI - 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO  NGÔ THỊ MAI LINH GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG THỜI KỲ HỘI NHẬP Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 62.34.02.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC 1. PGS, TSKH. Đỗ Nguyên Khoát 2.PGS, TS.Vũ Văn Ninh HÀ NỘI - 2015
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, bản luận án là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của cá nhân tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Ngô Thị Mai Linh
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC BIỂU ĐỒ MỞ ĐẦU Chƣơng 1: Doanh nghiệp nhỏ và vừa. Giải pháp tài chính và tác động của giải pháp tài chính đối với phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa ....... 12 1.1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa .................................................................... 12 1.1.1. Khái niệm, đặc trưng về DNNVV ................................................ 12 1.1.2. Ưu thế, hạn chế của DNNVV. ...................................................... 15 1.1.3. Vai trò của DNNVV đối với sự phát triển kinh tế xã hội ............. 17 1.2. Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trong thời kỳ hội nhập. ............... 20 1.2.1. Phát triển DNNVV ........................................................................ 20 1.2.2. Nội dung phát triển DNNVV ........................................................ 22 1.2.3. Tác động của hội nhập quốc tế đối với phát triển DNNVV ......... 26 1.3. Giải pháp tài chính đối với phát triển DNNVV ................................... 32 1.3.1. Vai trò của tài chính đối với phát triển DNNVV .......................... 32 1.3.2. Giải pháp tài chính đối với phát triển DNNVV ............................ 36 1.4. Kinh nghiệm về sử dụng giải pháp tài chính để phát triển DNNVV ... 59 1.4.1. Kinh nghiệm quốc tế về sử dụng giải pháp tài chính.................... 59 1.4.2. Kinh nghiệm của một số tỉnh, thành phố của Việt Nam về sử dụng giải pháp tài chính để phát triển DNNVV và bài học cho Thành phố Hà Nội ........................................................................................................... 67 Chƣơng 2: Thực trạng sử dụng giải pháp tài chính để phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội ...................................................... 73
2.1. Thực trạng phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội...................... 73 2.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội của Thủ đô Hà Nội .............................. 73 2.1.2. Thực trạng phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội .. 77 2.2. Thực trạng sử dụng giải pháp tài chính đối với phát triển DNNVV trên địa bàn Hà Nội. ........................................................................................... 93 2.2.1. Thực trạng sử dụng giải pháp thuế đối với phát triển DNNVV ... 94 2.2.2. Thực trạng sử dụng giải pháp tín dụng để phát triển DNNVV... 110 2.2.3. Thực trạng sử dụng chính sách tỷ giá để phát triển DNNVV..... 129 2.2.4. Thực trạng sử dụng các Quỹ nhằm phát triển DNNVV Hà Nội. 135 2.2.5. Thực trạng hỗ trợ mặt bằng SXKD cho DNNVV Hà Nội .......... 141 2.3. Đánh giá thực trạng sử dụng các giải pháp tài chính đối với phát triển DNNVV Hà Nội. ....................................................................................... 142 2.3.1. Đánh giá thực trạng sử dụng giải pháp thuế đối với DNNVV ... 142 2.3.2. Đánh giá thực trạng sử dụng giải pháp tín dụng đối với phát triển DNNVV Hà Nội. ................................................................................... 143 2.3.3. Đánh giá thực trạng sử dụng các Quỹ để phát triển DNNVV .... 147 2.3.4. Đánh giá chính sách tỷ giá đối với sự phát triển các DNNVV ... 149 2.3.5. Đánh giá thực trạng chính sách mặt bằng cho DNNVV............. 151 Chƣơng 3: Hoàn thiện giải pháp tài chính để phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội .............................................. 154 3.1. Định hướng, quan điểm phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 và năm 2050. ...................... 154 3.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô Hà Nội đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, 2050 ................................................. 154 3.1.2. Cơ hội, thách thức đối với phát triển DNNVV Hà Nội .............. 157 3.1.3. Định hướng phát triển DNNVV Hà Nội đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, 2050. ............................................................................. 161 3.1.4. Quan điểm sử dụng giải pháp tài chính đối với phát triển DNNVV Hà Nội ................................................................................................... 164
3.2. Hoàn thiện sử dụng giải pháp tài chính để phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội .............................................................................. 166 3.2.1. Hoàn thiện sử dụng giải pháp thuế.............................................. 166 3.2.2. Một số đề xuất hoàn thiện giải pháp thuế ................................... 172 3.2.3. Hoàn thiện giải pháp tín dụng để phát triển DNNVV Hà Nội.... 173 3.2.4. Một số đề xuất về hoàn thiện giải pháp tín dụng ........................ 180 3.2.5. Hoàn thiện chính sách điều hành tỷ giá để phát triển DNNVV.. 181 3.2.6. Hoàn thiện chính sách đầu tư và các quỹ hỗ trợ của Thành phố 186 3.2.7. Hoàn thiện chính sách hỗ trợ mặt bằng SXKD đối với DNNVV ............................................................................................................... 192 KẾT LUẬN DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT AFTA : Khu vực thương mại tự do ASEAN APEC : Diễn đàn kinh tế Châu Á Thái Bình Dương ASEAN : Hiệp hội các nước Đông Nam Á CEPT : Hiệp định ưu đãi thuế quan có hiệu lực chung CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNTB : Chủ nghĩa tư bản CTTC : Cho thuê tài chính DN : Doanh nghiệp DNNN : Doanh nghiệp Nhà nước DNNVV : Doanh nghiệp nhỏ và vừa DNTN : Doanh nghiệp tư nhân EU : Liên minh Châu Âu GDP : Tổng sản phẩm Quốc nội GTGT : Giá trị gia tăng ICOR : Chỉ số vốn đầu tư/sản lượng tăng thêm KTQD : Kinh tế Quốc dân KTTT : Kinh tế thị trường KTXH : Kinh tế - xã hội NH : Ngân hàng NHNN : Ngân hàng Nhà nước NHTM : Ngân hàng thương mại NSNN : Ngân sách Nhà nước NSTW : Ngân sách Trung ương OECD : Các nước công nghiệp phát triển
SXKD : Sản xuất kinh doanh TCDN : Tài chính doanh nghiệp TCTD : Tổ chức tín dụng TNCN : Thu nhập cá nhân TNDN : Thu nhập doanh nghiệp TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TTĐB : Tiêu thụ đặc biệt UBND : Ủy ban nhân dân UNDP : Chương trình hỗ trợ phát triển của Liên hiệp quốc WB : Ngân hàng Thế giới WTO : Tổ chức Thương mại thế giới XHCN : Xã hội chủ nghĩa XNK : Xuất nhập khẩu
DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 1.1. Tiêu thức xác định DNNVV ở một số nước và vùng lãnh thổ ....... 13 Bảng 1.2. Tiêu thức phân loại các DNNVV ở Việt Nam ............................... 14 Bảng 2.1. Cơ cấu GDP theo ngành kinh tế của Hà Nội (đơn vị tính %) ........ 75 Bảng 2.2. Tốc độ tăng trưởng GDP và GDP/người của Hà Nội (2008-2015) 76 Bảng 2.3. Số lượng DNNVV Hà Nội đang hoạt động, theo tiêu chí lao động79 Bảng 2.4. Số lượng DNNVV Hà Nội đang hoạt động (xét theo tiêu chí vốn) 81 Bảng 2.5. Số lượng các DNNVV Hà Nội đăng ký kinh doanh ...................... 83 Bảng 2.6. Số lượng DN Hà Nội đang hoạt động theo quy mô vốn ................ 84 Bảng 2.7. Chỉ tiêu kinh doanh DNNVV Hà Nội so với cả nước năm 2013 .. 84 Bảng 2.8. Chỉ tiêu kinh doanh của DNNVV Hà Nội ...................................... 86 Bảng 2.9. Tình hình tiếp cận vốn NH của DNNVV Hà Nội (đơn vị tính: %) ....................................................................................................................... 111 Bảng 2.10. Tỷ lệ vốn vay đáp ứng nhu cầu vốn của DNNVV ..................... 112 Bảng 2.11. Những khó khăn khi tiếp cận vốn tín dụng của DNNVV .......... 113 Bảng 2.12. Tình hình hoạt động của NH, TCTD Hà Nội (năm 2010-2014) 116 Bảng 2.13. Tình hình cho vay DNNVV của khối NHTM ngoài nhà nước .. 121 Bảng 2.14. Diễn biến tỷ giá USD/VND giai đoạn 2008-2015 ..................... 132 Bảng 3.1. Cơ cấu giá trị GDP theo ngành kinh tế Hà Nội 2020, 2030 ......... 156 Bảng 3.2. Một số chỉ tiêu phát triển của Hà Nội đến năm 2020,2030 .......... 157 Bảng 3.3. Tốc độ tăng trưởng theo ngành kinh tế của Hà Nội ..................... 157
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Số hiệu biểu đồ Tên bảng Trang Biểu đồ 2.1. Số lượng DNNVV Hà Nội (theo tiêu chí lao động) ................... 80 Biểu đồ 2.2. Số lượng DNNVV Hà Nội đang hoạt động (theo tiêu chí vốn) . 82 Biểu đồ 2.3. Số lượng DNNVV Hà Nội đăng ký kinh doanh (từ 2008-2014) 83 Biểu đồ 2.4. So sánh chỉ tiêu kinh doanh của DNNVV Hà Nội với cả nước . 85 Biểu đồ 2.5. Đóng góp của DNNVV trong GDP của thành phố (đơn vị %) .. 86 Biểu đồ 2.6. Cơ cấu phân bố DNNVV Hà Nội theo ngành ............................ 87 Biểu đồ 2.7. So sánh thu NSNN của Hà Nội qua các năm ........................... 109 Biểu đồ 2.8. Cơ cấu nguồn vốn của DNNVV ............................................... 112 Biểu đồ 2.9. Tỷ lệ vốn vay NH đáp ứng nhu cầu vốn của DNNVV ............ 113 Biểu đồ 2.10. Gia tăng các TCTD trên địa bàn Hà Nội ................................ 114
1 MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài. Hiện nay, DNNVV chiếm trên 95% tổng số DN và đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình tăng trưởng, phát triển kinh tế của đất nước. Phát triển DNNVV là tất yếu và chiến lược lâu dài trong phát triển nền KTTT định hướng XHCN ở nước ta. Sự ra đời của Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư đã tác động tích cực đến quá trình phát triển DN Việt Nam, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, thông thoáng cho tất cả các loại hình DN. Hàng năm, DNNVV đóng góp hơn 47% GDP, tạo việc làm cho 70% lực lượng lao động. Các DNNVV phát triển ở tất cả các địa phương, ngành, lĩnh vực của nền kinh tế, trong đó Thành phố Hà Nội chiếm khoảng 25%. Các DNNVV đã huy động được nhiều nguồn lực, tạo nhiều việc làm, tăng thu NSNN, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH,HĐH. Trên thực tế, các DNNVV đang gặp khó khăn về vốn, năng lực quản lý kinh tế, quản trị tài chính. Trong quá trình chuyển sang nền KTTT định hướng XHCN và mở cửa hội nhập vào nền kinh tế thế giới, các chính sách, công cụ quản lý kinh tế, đặc biệt các giải pháp tài chính luôn được Chính phủ quan tâm hoàn thiện nhằm tạo điều kiện cho DNNVV phát triển. Tuy nhiên, quá trình vận động, phát triển của nền KTTT và hội nhập quốc tế luôn nảy sinh những vấn đề mới làm cho các chính sách, giải pháp luôn có xu hướng lạc hậu, bất cập, đòi hỏi phải thường xuyên được nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện. Các giải pháp tài chính bao gồm: Giải pháp tài chính vĩ mô (chính sách tài chính, công cụ tài chính, thị trường tài chính) và giải pháp tài chính vi mô - tài chính doanh nghiệp được Chính phủ sử dụng để quản lý có hiệu quả nền kinh tế nhằm thúc đẩy các DNNVV phát triển. Tuy nhiên các giải pháp tài chính chưa thực sự chú ý đến đặc điểm đặc thù của DNNVV mà áp dụng chung cho mọi loại hình DN, đồng thời do “độ trễ” của chính sách, giải pháp nên trong thực tiễn quản lý
2 kinh tế tài chính chưa mang lại hiệu quả tương xứng so với mục tiêu và khả năng của các DNNVV. Những năm qua, tác động của suy thoái kinh tế toàn cầu, lạm phát, lãi suất, tỷ giá hối đoái,…đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của DNNVV. Khả năng chống đỡ của các DNNVV trước khủng hoảng và suy thoái kinh tế rất yếu ớt, khả năng tái đầu tư rất khó khăn. Điều này đòi hỏi có sự “trợ giúp” của Chính phủ mà giải pháp tài chính là mắt khâu trọng yếu. Xuất phát từ mục tiêu phát triển DNNVV, việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp tài chính với tư cách một công cụ quản lý kinh tế của Nhà nước nhằm tạo điều kiện môi trường thuận lợi, bình đẳng cho các DNNVV phát triển từ đó đóng góp vào tăng trưởng, phát triển chung của nền kinh tế và Thủ đô Hà Nội. Vì vậy, Nghiên cứu sinh (NCS) đã chọn đề tài: "Giải pháp tài chính phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội trong thời kỳ hội nhập" làm đề tài luận án với hy vọng sẽ đóng góp một phần trí tuệ và sức lực nhỏ bé của mình để kiến giải một vài giải pháp về quản lý kinh tế tài chính nhằm thúc đẩy sự phát triển của DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội. Song, giải pháp tài chính là đề tài rất rộng, bao trùm toàn bộ các hoạt động trong lĩnh vực tài chính, gồm: Các giải pháp vĩ mô (chính sách tài chính, công cụ tài chính, thị trường tài chính) và giải pháp vi mô - tài chính doanh nghiệp. Trong khuôn khổ của luận án, tác giả đi sâu phân tích một số giải pháp vĩ mô: tín dụng, thuế, qũy đầu tư và các quỹ trợ giúp, chính sách đất đai đối với phát triển DNNVV Hà Nội. 2. Mục tiêu của đề tài. Xuất phát từ mục tiêu nghiên cứu các giải pháp tài chính vĩ mô đối với phát triển DNNVV trên địa bàn Hà Nội, đề tài tập trung làm rõ các vấn đề: - Nghiên cứu các vấn đề lý luận về DNNVV. Làm rõ nội hàm phát triển DNNVV (khái niệm, nội dung, tiêu thức đánh giá) trên cơ sở đó phân tích rõ tác động của HNKTQT (cơ hội, thách thức) đối với phát triển DNNVV.
3 - Nghiên cứu thực trạng phát triển DNNVV, sử dụng giải pháp tài chính đối với phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội từ khi mở rộng địa giới hành chính (2008 đến nay), chỉ ra bất cập của từng giải pháp. - Nghiên cứu định hướng, quan điểm phát triển DNNVV, sử dụng giải pháp tài chính đế phát triển DNNVV trên địa bàn Hà Nội, trên cơ sở đó, đề xuất hoàn thiện sử dụng giải pháp tài chính nhằm phát triển DNNVV Hà Nội phát triển đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2030, 2050. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu. 3.1. Đối tượng nghiên cứu. - Các DNNVV nói chung, DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội. - Thực trạng và những vấn đề đặt ra trong sử dụng giải pháp tài chính của các cơ quan quản lý nhà nước đối với phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội từ 2008 đến nay. 3.2. Phạm vi nghiên cứu. - Về không gian: nghiên cứu về DNNVV, việc sử dụng giải pháp tài chính đối với phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội - Về thời gian: sự phân tích DNNVV, việc sử dụng giải pháp tài chính chủ yếu từ năm 2008 (khi Hà Nội mở rộng địa giới hành chính) đến nay. - Chủ thể nghiên cứu: Giải pháp tài chính từ phía các cơ quan quản lý Nhà nước đối với phát triển DNNVV. Do phạm vi của đề tài “các giải pháp tài chính” là quá rộng, NCS chỉ đi sâu nghiên cứu việc sử dụng giải pháp tài chính từ phía các cơ quan quản lý nhà nước: thuế, tín dụng, các Quỹ trợ giúp và quỹ đầu tư, chính sách hỗ trợ mặt bằng sản xuất nhằm phát triển DNNVV trên địa bàn Hà Nội. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu. - Sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học chung: phân tích, tổng hợp, diễn dịch, quy nạp, suy luận, logic. Các phương pháp nghiên cứu của khoa học kinh tế: thống kê, đánh giá, biểu bảng.
4 - Nguồn thông tin dữ liệu từ nhiều nguồn như từ các nghiên cứu khoa học về DNNVV của các nhà nghiên cứu, các dữ liệu từ Tổng cục thống kê, Sở kế hoạch và Đầu tư, Niên giám thống kê, các kết quả khảo sát về DNNVV của các tổ chức kinh tế trong nước và Hà Nội, các bài báo, tạp chí, báo điện tử, nhận định của các chuyên gia về các vấn đề của DNNVV Hà Nội. Số liệu thứ cấp được sử dụng từ các tài liệu nghiên cứu đã được tổng hợp. 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài nghiên cứu. Nhìn nhận, đánh giá đúng vai trò, thực trạng phát triển của DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội, trên cơ sở đó đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện việc sử dụng các giải pháp tài chính từ phía các cơ quan quản lý nhà nước đối với phát triển DNNVV trên địa bàn Hà Nội, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của Thành phố và nền kinh tế Việt Nam. 6. Tổng quan về tình hình nghiên cứu xung quanh đề tài luận án. Trên thế giới đã có nhiều sách, bài viết về DNNVV như: - “Small and medium-sized enterprises in countries in transition/ Economic commission for Europe" của United Nation - Geneva New York; Phân tích tình hình hoạt động của các DNNVV ở các nước Đang chuyển đổi - được mệnh danh là hoa hồng cho kinh tế Châu Âu. Tác giả chỉ rõ đặc điểm, tiêu thức phân loại, đánh giá sự hoạt động và vai trò của các DNNVV - “Accounting and financial reporting guidelines for small and mediumsized enterprises (SMEGA): Level 3 guidance” của United Nations Conference on trade and development. Đây là tài liệu về kế toán và báo cáo tài chính hướng dẫn thực hiện cho các DNNVV - Nguyen Hoa Cuong (2007). Donor Coordination in SME Development in Vietnam: What has been done and How can it be strengthened?. Vietnam Economic Management Review.
5 Phân tích về tình hình hoạt động của các DNNVV Việt Nam, trên cơ sở đó điều phối các nhà tài trợ nhằm trợ giúp cho DNNVV phát triển. Tác giả đã phân tích thực trạng hỗ trợ tài chính cho các DNNVV - Huyen Linh (1998). Situation of Hanoi’s Small and Medium Enterprises. Vietnam Business. Tác giả phân tích tình hình hoạt động, phát triển của các DNNVV Hà Nội. Tuy nhiên, tác giả phân tích thực trạng các DNNVV Hà Nội giai đoạn trước năm 1998 từ đó chỉ ra những ưu điểm, hạn chế cũng như vai trò của loại hình DNNVV đối với tăng trường kinh tế của Thủ đô Hà Nội - Economic Commission for Europe (2003). Small and Medium - sized enterprises in countries in transition. Geneva New York: United Nations.Hanoi. Đây là tài liệu của Ủy Ban kinh tế Châu Âu phân tích về tình hình các DNNVV ở các nước đang trong quá trình chuyển đổi. Đánh giá vai trò của các DNNVV trong đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của các nước này. Ở nước ta, những vấn đề lý luận về DNNVV cũng như chính sách vĩ mô của Nhà nước tác động đến các DNNVV đã được quan tâm nghiên cứu từ cuối thập niên 80. Những năm qua, đã có nhiều công trình nghiên cứu, luận án, luận văn, các bài nghiên cứu về DNNVV dưới góc độ khác nhau, đó là: - “Sử dụng các công cụ tài chính để khuyến khích và định hướng phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam” Luận án PTS của Bạch Đức Hiển, 1996 - ĐH Tài chính Kế toán (nay là Học viện Tài chính) Tác giả nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về sử dụng các công cụ tài chính như thuế, chứng khoán, tín dụng trong việc định hướng sự phát triển các DNNVV ở nước ta từ năm 1986 đến năm 2000. Tư liệu tác giả sử dụng từ trước 1995 trong đó tác giả đặc biệt quan tâm đến vai trò của thị trường chứng khóan trong huy động nguồn vốn cho các DNNVV.
6 - Phát triển các doanh nghiệp công nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội - Lê Văn Tâm NXB chính trị quốc gia Hà nội, 1996 Tác giả nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực trạng phát triển các doanh nghiệp công nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội trên góc độ chuyên ngành quản lý kinh tế. Từ thực tế tồn tại, phát triển của các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp trong qúa trình cổ phần hóa, chuyển đổi mô hình hoạt động, tác giả đưa ra định hướng và đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển các DNNVV trên địa bàn Hà Nội. Tư liệu về hoạt động, phát triển của các DNNVV chủ yếu trước năm 1995, đồng thời giới hạn ở các DN trong ngành công nghiệp. - “Doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam - Thực trạng và giải pháp” - NXB Thống kê, Hà Nội 1998, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam. Các tác giả nghiên cứu sự hình thành, phát triển cũng như tiêu thức phân loại các DNNVV (gắn với tiêu thức phân loại năm 1996) từ đó đưa ra các giải pháp đối với sự hoạt động và phát triển các DNNVV nước ta dưới góc độ quản lý kinh tế. Đặc biệt, các tác giả phân tích ảnh hưởng của quá trình gia nhập ASean đối với phát triển sản xuất kinh doanh của các DNNVV Việt Nam. - “Tài chính hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ” - NXB Tài chính, Hà Nội, năm 2002 của Cố GS,TS Hồ Xuân Phương, ThS Đỗ Minh Tuấn, Chu Minh Phương. Tập thể tác giả nghiên cứu vai trò, tác động của chính sách tài chính với tư cách là công cụ quản lý kinh tế nhằm hỗ trợ sự phát triển các DNNVV ở nước ta từ khi đất nước bước vào công cuộc đổi mới kinh tế 1986 đến năm 2000. Các tác giả phân tích vai trò của chính sách thuế, tín dụng ngân hàng, chính sách đầu tư, đặc biệt phân tích tác động của công cụ tài chính như trợ cấp tài chính, cho thuê tài chính nhằm đổi mới công nghệ cho các DNNVV.
7 Các tác giả đặc biệt phân tích vai trò của thị trường chứng khoán nhằm gia tăng nguồn lực tài chính cho DNNVV. - “Giải pháp phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam” - NXB Chính trị quốc gia - Hà Nội 2002 của Nguyễn Đình Hương. Tác giả phân tích cơ sở lý luận, tiêu thức phân loại và đánh giá thực tiễn hoạt động của các DNNVV ở nước ta từ khi bước vào công cuộc đổi mới 1986 đến 2000. Đặc biệt tác giả phân tích những cơ hội, thách thức đặt ra với các DNNVV khi nước ta là thành viên của Asean, trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp nhằm phát triển các DNNVV. Tác giả đề cập đến các giải pháp chung nhằm phát triển các DNNVV như: Giải pháp hoàn thiện môi trường pháp lý, chính sách tác động chung của Chính phủ, đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao trình độ của chủ doanh nghiệp, chứ không đưa ra các giải pháp phát triển các DNNVV dưới góc độ của chuyên ngành tài chính ngân hàng. - “Đổi mới cơ chế và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam đến 2005”- NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 2000 của Nguyễn Cúc. Tác giả nghiên cứu sự tác động của cơ chế quản lý kinh tế trong quá trình xây dựng, phát triển nền KTTT tác động đến sự phát triển các DNNVV. Phân tích thực trạng của một số chính sách đối với sự hoạt động của các DNNVV như: chính sách thị trường, xúc tiến thương mại, chính sách đất đai.. trên cơ sở đó đề xuất cơ sở lý luận và thực tiễn trong hoạch định các chính sách kinh tế vĩ mô của Nhà nước nhằm hỗ trợ phát triển các DNNVV. - “Phát triển chiến lược cạnh tranh cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam hiện nay” - LATS. 2004 của NCS Phạm Thị Thúy Hồng. Tác giả nghiên cứu lý luận chung về cạnh tranh, chiến lược cạnh tranh trên cơ sở đó phân tích lợi thế và khó khăn của các DNNVV Việt Nam khi tham gia thị trường trong nước và đặc biệt thị trường xuất khẩu hàng hóa. Từ đặc điểm đặc thù của các DNNVV Việt Nam, tác giả đề xuất phương hướng, giải pháp phát triển chiến lược cạnh tranh của DN khi tham gia thị trường.
8 - “Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong điều kiện toàn cầu hóa” NXB Chính trị quốc gia 2006 của Trần Sửu. Tác giả nghiên cứu đặc điểm đặc thù và khả năng của các DNNVV khi tham gia thị trường. Nghiên cứu chỉ ra cơ hội, thời cơ và thách thức, khó khăn của DNNVV Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa. Phân tích các nhân tố cấu thành và tác động đến năng lực tham gia của DN trên thị trường tạo nên năng lực cạnh tranh của DN trong điều kiện hội nhập. - Quy định về trợ giúp các doanh nghiệp nhỏ và vừa, Bộ Kế hoạch và Đầu tư -NXB chính trị quốc gia, Hà Nội 2006. Các bài viết tổng kết, khái quát cơ sở lý luận, thực tiễn, kinh nghiệm của các nước trong trợ giúp các DNNVV (kinh nghiệm của các nước EU, Hoa kỳ, Trung quốc, các nước ASean...). Đặc biệt, các tác giả chỉ rõ vai trò quan trọng của các chính sách trợ giúp của Chính phủ về xúc tiến thương mại, khoa học công nghệ, đào tạo nhân lực...Trên cơ sở đó kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định về trợ giúp của Chính phủ đối với sự phát triển các DNNVV. - Đinh Văn Sơn - Chính sách tài chính với phát triển xuất khẩu của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, NXB Tài chính, Hà Nội 2009. Tác giả nghiên cứu nhằm chỉ ra vai trò các chính sách tài chính trong trợ giúp các DNNVV mở rộng thị trường xuất khẩu. Phân tích thực trạng tham gia thị trường xuất khẩu của các DN Việt Nam và từ đó đưa ra các giải pháp tháo gỡ về nguồn vốn, thuế xuất khẩu, tiếp cận thị trường, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu…nhằm giúp các DNNVV mở rộng thị trường xuất khẩu. - “Phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội trong điều kiện hội nhập”, LVThS 2010, Phan Thị Lệ Thủy - ĐH Ngoại thương, chuyên ngành kinh tế thế thế giới và quan hệ kinh tế quốc tế Nghiên cứu khái niệm, tiêu thức phân loại các DNNVV. Phân tích các nhóm nhân tố vĩ mô, vi mô tác động đến hoạt động của các DNNVV. Khái
9 quát đặc điểm, tình hình phát triển kinh tế xã hội của Thủ đô Hà nội. Đánh giá sự phát triển của các DNNVV từ năm 2005-2009. Chỉ ra những cơ hội và thách thức đối với các DNNVV trên cơ sở đó nêu ra định hướng, mục tiêu và kiến nghị hai hệ thống giải pháp để phát triển các DNNVV Hà Nội. Tác giả nghiên cứu phát triển DNNVV nói chung chứ không nghiên cứu dưới góc độ chuyên ngành tài chính ngân hàng. - “Chính sách tài chính - kế toán phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở nước ta”- LAST, 2010 của NCS Hà Quý Sáng - Trường Đại học Thương mại Hà Nội. Luận án phân tích các khái niệm, nội dung của chính sách tài chính, kế toán đối với các DNNVV. Trình bày tiêu thức phân loại DNNVV, ưu thế, hạn chế của các DNNVV. Đưa ra bức tranh thực trạng phát triển các DNNVV, chính sách tài chính (tín dụng, thuế, tỷ giá...), chính sách kế toán (chế độ kế toán, công tác tổ chức và chuẩn mực kế toán). Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp về chính sách tài chính, chính sách kế toán nhằm thúc đẩy các DNNVV phát triển. - “Quản lý tài chính các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội” - LATS 2012, NCS Nguyễn Thị Minh - ĐH Kinh tế quốc dân Hà Nội. Phân tích những vấn đề chung về DNNVV, khung lý thuyết và khái niệm quản lý tài chính doanh nghiệp, nội dung cơ bản của quản lý tài chính như quản lý vốn, tổ chức huy động vốn, quản lý hạch toán chi phí, phân phối lợi nhuận và tái đầu tư. Phân tích và hoạch định tài chính, đánh gái kết quả quản lý tài chính thông qua các chỉ tiêu tài chính... Công trình của tác giả nghiên cứu DNNVV Hà Nội trên góc độ quản lý tài chính chứ không phân tích giải pháp tài chính tác động đến phát triển DNNVV. Các số liệu về DNNVV sử dụng trước 2010 và không đề cập đến tác động của hội nhập kinh tế quốc tế...
10 - “Sử dụng công cụ tài chính vĩ mô nâng cao năng lực cạnh tranh của DNNVV”, LATS 2012 Học viện Tài chính, NCS Nguyễn Thị Việt Nga Ngoài phần đặc điểm chung của DNNVV, tác giả nghiên cứu khái niệm, các hình thức cạnh tranh, năng lực cạnh tranh của DNNVV. Trên cơ sở đó tác giả phân tích các công cụ tài chính vĩ mô của Chính phủ như: thuế, đầu tư, thị trường chứng khoán, lãi suất tín dụng...nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của DNNVV. - “Giải pháp nâng cao năng lực tài chính của DNNVV”, LATS Học viện Tài chính 2012, NCS Phạm Thị Vân Anh Công trình nghiên cứu năng lực tài chính, các yếu tố cấu thành, các chỉ tiêu đánh giá năng lực tài chính của DNNVV như hiệu quả vốn đầu tư, tài sản cố định, lợi nhuận trước (sau) thuế, khả năng thanh toán, nợ phải trả... của DNNVV. Đề tài nghiên cứu trên góc độ tài chính vi mô của DNNVV. Trên cơ sở đó, tác giả đánh giá và đề xuất hệ thống các giải pháp giúp DNNVV nâng cao năng lực tài chính trong điều kiện nền kinh tế hội nhập... Những công trình trên đã nghiên cứu về DNNVV ở nước ta ở những góc độ khác nhau, trong những giai đoạn nhất định và đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, thúc đẩy các DNNVV phát triển. Tuy nhiên, hiện chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu làm rõ khái niệm, tiêu thức đánh giá về phát triển DNNVV, chưa nghiên cứu các giải pháp tài chính dưới góc độ chuyên ngành kinh tế tài chính - ngân hàng nhằm thúc đẩy sự phát triển của DNNVV nói chung, DNNVV Hà Nội. Hiện nay, quá trình hội nhập vào nền kinh tế khu vực, thế giới đặt ra yêu cầu phải thực hiện các cam kết thuế quan trong WTO và AFTA/ASean, đặc biệt quá trình đàm phán gia nhập Hiệp định Đối tác Chiến lược Xuyên Thái Bình Dương TPP... đã và đang tác động rất lớn tới DNNVV nói chung và DNNVV Hà Nội, tác động đến tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế và Thủ đô Hà Nội đòi hỏi việc