Luận án tiến sĩ Luật học: Thẩm quyền giải quyết các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài của tòa án nhân dân trong bộ luật tố tụng dân sự Việt Nam

®¹i häc quèc gia hµ néi<br /> khoa luËt<br /> <br /> nguyÔn hång nam<br /> <br /> ThÈm quyÒn cña tßa ¸n viÖt nam gi¶I quyÕt<br /> c¸c vô viÖc d©n sù cã yÕu tè n-íc ngoµi<br /> <br /> luËn ¸n tiÕn sÜ luËt häc<br /> <br /> Hµ néi - 2016<br /> <br /> 1<br /> <br /> ®¹i häc quèc gia hµ néi<br /> khoa luËt<br /> <br /> nguyÔn hång nam<br /> <br /> ThÈm quyÒn cña tßa ¸n viÖt nam gi¶I quyÕt<br /> c¸c vô viÖc d©n sù cã yÕu tè n-íc ngoµi<br /> Chuyªn ngµnh : LuËt quèc tÕ<br /> M· sè<br /> <br /> : 62 38 01 08<br /> <br /> luËn ¸n tiÕn sÜ luËt häc<br /> <br /> Ng-êi h-íng dÉn khoa häc: PGS.TS NguyÔn B¸ DiÕn<br /> <br /> Hµ néi - 2016<br /> <br /> 2<br /> <br /> môc lôc<br /> Trang<br /> më ®Çu<br /> <br /> 1<br /> <br /> Ch-¬ng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN<br /> <br /> 7<br /> <br /> THẨM QUYỀN CỦA TÕA ÁN VIỆT NAM GIẢI QUYẾT<br /> CÁC VỤ VIỆC DÂN SỰ CÓ YẾU TỐ NƢỚC NGOÀI<br /> <br /> 1.1. Các công trình nghiên cứu ở trong nước<br /> <br /> 7<br /> <br /> 1.2. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài<br /> <br /> 14<br /> <br /> 1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu liên quan đến luận án<br /> <br /> 19<br /> <br /> Ch-¬ng 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THẨM QUYỀN CỦA TÕA<br /> <br /> 23<br /> <br /> ÁN VIỆT NAM GIẢI QUYẾT CÁC VỤ VIỆC DÂN SỰ CÓ<br /> YẾU TỐ NƢỚC NGOÀI<br /> <br /> 2.1. Khái niệm thẩm quyền của Toà án Việt Nam giải quyết các vụ việc<br /> <br /> 23<br /> <br /> dân sự có yếu tố nước ngoài<br /> 2.2. Xung đột thẩm quyền của Tòa án trong giải quyết vụ việc dân sự có<br /> <br /> 36<br /> <br /> yếu tố nước ngoài, mối quan hệ giữa Tòa án và Trọng tài trong giải<br /> quyết các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài<br /> 2.3. Ý nghĩa, các tiêu chí, phương pháp, nguyên tắc cơ bản của việc xác<br /> <br /> 45<br /> <br /> định thẩm quyền của tòa án Việt Nam giải quyết các vụ việc dân sự<br /> có yếu tố nước ngoài<br /> <br /> Ch-¬ng 3: PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ THẨM QUYỀN CỦA TÕA ÁN<br /> <br /> 62<br /> <br /> GIẢI QUYẾT CÁC VỤ VIỆC DÂN SỰ CÓ YẾU TỐ NƢỚC<br /> NGOÀI VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG<br /> <br /> 3.1. Sự hình thành, phát triển của pháp luật về thẩm quyền của Tòa án<br /> <br /> 62<br /> <br /> Việt Nam giải quyết các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài từ năm<br /> 1945 đến nay<br /> 3.2. Quy định pháp luật hiện hành và thực tiễn áp dụng pháp luật về thẩm<br /> <br /> 3<br /> <br /> 74<br /> <br /> quyền của Tòa án Việt Nam giải quyết các vụ việc dân sự có yếu tố<br /> nước ngoài<br /> <br /> Ch-¬ng 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT<br /> <br /> 109<br /> <br /> VỀ THẨM QUYỀN CỦA TÕA ÁN VIỆT NAM GIẢI QUYẾT<br /> CÁC VỤ VIỆC DÂN SỰ CÓ YẾU TỐ NƢỚC NGOÀI<br /> <br /> 4.1. Yêu cầu tiếp tục hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền của Tòa án Việt<br /> <br /> 109<br /> <br /> Nam giải quyết các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài<br /> 4.2. Phương hướng hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền của Tòa án Việt<br /> <br /> 113<br /> <br /> Nam giải quyết các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài<br /> 4.3. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền giải quyết các vụ việc<br /> <br /> 120<br /> <br /> dân sự có yếu tố nước ngoài của Tòa án Việt Nam<br /> KẾT LUẬN<br /> <br /> 149<br /> <br /> DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN<br /> <br /> 151<br /> <br /> ĐẾN LUẬN ÁN<br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> 4<br /> <br /> 152<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Tiếp tục thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng về cải cách tư pháp,<br /> đặc biệt là Nghị quyết số 48-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 24/5/2005 về chiến<br /> lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng<br /> đến năm 2020 và Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/06/2005 về chiến lược cải cách<br /> tư pháp đến năm 2020, trong đó xác định yêu cầu tiếp tục hoàn thiện về tố tụng dân<br /> sự, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận công lý... là khâu quan trọng, đột<br /> phá của hoạt động xét xử đã tiếp tục đặt ra những nhiệm vụ, yêu cầu mới cho hệ<br /> thống Tòa án nhân dân (TAND) nói riêng và hệ thống chính trị của Việt Nam nói<br /> chung là phải hoàn thiện hệ thống pháp luật, đặc biệt là pháp luật tố tụng dân sự,<br /> trong đó có thẩm quyền của Tòa án Việt Nam giải quyết các vụ việc dân sự có YTNN.<br /> Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) năm 2004 (được sửa đổi, bổ sung năm<br /> 2011) quy định về thẩm quyền của Tòa án Việt Nam giải quyết các vụ việc dân sự<br /> có yếu tố nước ngoài (YTNN) tại Chương XXXV (từ Điều 410 đến Điều 413). Các<br /> quy định này đã góp phần trong việc bảo vệ lợi ích của Nhà nước , quyền và lợi ích<br /> hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, các quy định nêu trên còn nhiều<br /> tồn tại, hạn chế và vướng mắc trong công tác giải quyết các vụ việc dân sự như: còn<br /> có quy định có cách hiểu khác nhau dẫn đến áp dụng khác nhau, có quy định còn<br /> chồng chéo, kỹ thuật lập pháp chưa đáp ứng yêu cầu của thực tế, có quy định được<br /> ghi nhận ở các luật chuyên ngành nhưng chưa được BLTTDS đề cập… Những bất<br /> cập, hạn chế của BLTTDS ảnh hưởng đến việc bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của<br /> các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Thực tế thì Tòa án nhân dân tối cao (TANDTC),<br /> Viện kiểm sát nhân dân tối cao chưa có Thông tư liên tịch hướng dẫn về Chương<br /> XXXV BLTTDS. Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã ban hành một số Nghị quyết<br /> <br /> 5<br /> <br />