BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
-----------------------------
NGUYỄN THỊ
NGHIÊN CU XÂY DNG TIÊU CHUN
CHẤT LƯỢNG VI RÚT BEIJING-1 ĐỂ NG DNG SN
XUT VC XIN VIÊM NÃO NHT BN BT HOT
TRÊN T BÀO VERO TI VIT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌC
Hà Nội, 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
-----------------------------
NGUYỄN THỊ
NGHIÊN CU XÂY DNG TIÊU CHUN
CHẤT LƯỢNG VI RÚT BEIJING-1 ĐỂ NG DNG SN
XUT VC XIN VIÊM NÃO NHT BN BT HOT
TRÊN T BÀO VERO TI VIT NAM
Chuyên ngành: Vi sinh vật học
Mã số: 9 42 01 07
LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. GS. TS. Huỳnh Thị Phương Liên
2. PGS.TS. Đinh Duy Kháng
Hà Nội, 2022
i
LỜI CẢM ƠN
Với tất cả sự kính trọng, lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin gửi lời cảm ơn tới:
Tôi xin trân trọng cảm ơn tới Ban lãnh đạo Viện Công nghệ sinh học Học
viện Khoa học Công nghệ, Viện Hàn m Khoa học Công nghViệt Nam đã
hỗ trợ tôi rất nhiều trong suốt quá trình làm nghiên cứu sinh tại Viện.
Tôi xin trân trọng cảm ơn tới các thầy cô, anh chị Cơ sở đào tạo Viện Công
nghệ sinh học và Học viện Khoa học Công nghệ, Viện n m Khoa học Công
nghệ Việt Nam đã nhiệt tình giảng dạy, hướng dẫn giúp đỡ tôi rất nhiều trong suốt
quá trình làm nghiên cứu sinh tại Viện.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Lãnh đạo Viện Kiểm định Quốc gia Vắc xin và
Sinh phẩm Y tế, TS. Đoàn Hữu Thiển đã tạo điều kiện cho tôi thực hiện nghiên cứu
và tham gia khóa đào tạo này;
Tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới GS. TS. Huỳnh Thị Phương Liên, PGS.TS.
Đinh Duy Kháng, những người thầy đã tận nh hướng dẫn tôi trong suốt quá trình
học tập, nghiên cứu và viết luận án;
Tôi xin chân thành cảm ơn đồng nghiệp tại Khoa Kiểm định vắc xin Vi rút,
Viện Kiểm định Quốc gia Vắc xin và Sinh phẩm Y tế đã tạo điều kiện hỗ trợ và giúp
đỡ tôi trong suốt quá trình học tập;
Đặc biệt, tôi xin y tỏ lòng biết ơn tới gia đình tôi, nơi đã cho tôi thêm sức
mạnh vượt qua những khó khăn trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Nghiên cứu sinh
Nguyễn Thị Lý
ii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện.
Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận án trung thực. Các sliệu y
chưa được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào khác
Nghiên cứu sinh
Nguyễn Thị Lý
iii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ i
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................ iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................. vi
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................... viii
DANH MỤC CÁC HÌNH V, Đ TH .................................................................. x
M ĐU .................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ......................................................... 4
1.1. Vi rút Viêm não Nhật Bản ................................................................................. 4
1.1.1. Đặc điểm cấu trúc .............................................................................................. 4
1.1.2. Kháng nguyên và các yếu tố độc lực của vi rút ................................................ 4
1.1.3. Sự nhân lên của vi rút trên tế bào ...................................................................... 7
1.1.4. Dịch tễ học phân tử của vi rút Viêm não Nhật Bản .......................................... 8
1.2. Vắc xin Viêm não Nhật Bản .............................................................................. 9
1.2.1. Lịch sử phát triển vắc xin VNNB ..................................................................... 9
1.2.2. Sự phát triển của vắc xin Viêm não Nhật Bản trên tế bào .............................. 13
1.2.3. Các biến thể di truyền kháng nguyên trong vi rút VNNB việc tiêm
phòng[34] .................................................................................................................. 15
1.2.4. Đánh giá chất lượng an toàn và tính sinh miễn dịch của vắc xin.................... 16
1.3. Chủng vi rút sản xuất vắc xin Viên não Nhật Bản ........................................ 20
1.3.1. Chủng vi rút Nakayama-NIH .......................................................................... 20
1.3.2. Chủng vi rút Beijing-1 .................................................................................... 20
1.3.3. Chủng SA14-14-2 ........................................................................................... 22
1.3.4. Chủng Beijing-3 .............................................................................................. 24
1.3.5. Dòng tế bào nuôi cấy (nhân) vi rút ................................................................. 26
1.4. Các khuyến cáo của TCYTTG cho sản xuất kiểm định chủng sản xuất
vắc xin VNNB bất hoạt[22]..................................................................................... 27
1.4.1. Yêu cầu chung trong sản xuất vắc xin VNNB bất hoạt .................................. 27
1.4.2. Yêu cầu đối với nguồn nguyên liệu đầu vào: .................................................. 28
1.5. Tóm tắt quy trình thiết lập ngân hàng chủng (Beijing-1) để sản xuất vắc xin
viêm não Nhật Bản bất hoạt trên tế bào Vero tại Việt Nam ............................... 31