Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Chương trình, sách Tiếng Việt và việc bồi dưỡng cảm quan Văn học cho tuổi thơ

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:167

Thêm vào BST

Báo xấu

79
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Chương trình, sách Tiếng Việt và việc bồi dưỡng cảm quan Văn học cho tuổi thơ nhằm tìm hiểu được biện pháp bồi dưỡng cảm quan Văn học theo hướng tích hợp trong giờ dạy học môn Tiếng Việt lớp 4 ở trường tiểu học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Chương trình, sách Tiếng Việt và việc bồi dưỡng cảm quan Văn học cho tuổi thơ

Bé GI¸O DôC Vμ ®μO T¹O TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ---------------------------- Nguyeãn Ngoïc Hieàn CHÖÔNG TRÌNH, SAÙCH TIEÁNG VIEÄT VAØ VIEÄC BOÀI DÖÔÕNG CAÛM QUAN VAÊN HOÏC CHO TUOÅI THÔ Chuyeân ngaønh : Lyù luaän vaø phöông phaùp daïy hoïc boä moân Vaên Maõ soá : 60 14 10 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ GIAÙO DUÏC HOÏC NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS. NGUYEÃN THAØNH THI Thaønh phoá Hoà Chí Minh - 2006
1 LÔØI CAÛM ÔN Toâi xin chaân thaønh caûm ôn tieán só Nguyeãn Thaønh Thi ñaõ taän tình höôùng daãn toâi trong suoát quaù trình thöïc hieän ñeà taøi naøy. Xin chaân thaønh caûm ôn Döï aùn Phaùt trieån GVTH-Boä GDÑT, BGH, Phoøng Khoa hoïc Coâng ngheä Sau Ñaïi hoïc, Khoa Ngöõ vaên Tröôøng Ñaïi Hoïc Sö phaïm TPHCM . Xin chaân thaønh caûm ôn Sôû GD & ÑT Bình Phöôùc, Phoøng GD & ÑT Thò xaõ Ñoàng Xoaøi. BGH caùc tröôøng tieåu hoïc trong tænh Bình Phöôùc. Ñaëc bieät, laø BGH, GV vaø HS khoái lôùp 4 caùc tröôøng tieåu hoïc Taân Phuù, Taân Bình, Taân Ñoàng ñaõ taän tình giuùp ñôõ toâi thöïc hieän vaø hoaøn thaønh ñeà taøi naøy Xin chaân thaønh caûm ôn BGH Tröôøng CÑSP Bình Phöôùc, baïn beø ñoàng nghieäp vaø gia ñình ñaõ taïo ñieàu kieän giuùp ñôõ, ñoäng vieân toâi trong suoát thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi naøy.
2 MỤC LỤC Lôøi caûm ôn .............................................................................................................. 1 Muïc luïc ................................................................................................................... 2 Baûng kyù hieäu caùc chöõ vieát taét ................................................................................. 4 Danh muïc caùc baûng, bieåu, sô ñoà ............................................................................ 5 Môû ñaàu ..................................................................................................................... 7 Chöông 1: TÖØ MUÏC TIEÂU CHÖÔNG TRÌNH VAØ VIEÄC BOÀI DÖÔÕNG CAÛM QUAN VAÊN HOÏC CHO HS TIEÅU HOÏC ÑEÁN VIEÄC TUYEÅN CHOÏN CAÙC VAÊN BAÛN, CAÙC BAØI VAÊN TRONG SGK TIEÅU HOÏC .................................................. 16 1.1. Muïc tieâu chöông trình............................................................................... 16 1.2. Söï caàn thieát hình thaønh caûm quan vaên hoïc .............................................. 20 1.3. Vieäc tuyeån choïn vaên baûn caùc baøi vaên...................................................... 23 1.4. Cô caáu vaø tæ leä caùc phaàn ........................................................................... 26 1.5. Caùc baøi vaên ............................................................................................... 28 Chöông2: BOÀI DÖÔÕNG CAÛM QUAN VAÊN HOÏC THEO HÖÔÙNG TÍCH HÔÏP TRONG GIÔØ DAÏY MOÂN TV LÔÙP 4 Ở TRÖỜNG TIEÅU HOÏC ..................................................................... 31 2.1. Nguyeân taéc, tinh thaàn tích hôïp ................................................................. 31 2.2. Boài döôõng caûm quan vaên hoïc theo höôùng tích hôïp qua caùc moân hoïc ôû tröôøng tieåu hoïc...................................................................................... 33 2.3. Boài döôõng caûm quan vaên hoïc qua caùc moân hoïc ngheä thuaät gaàn guõi ..... 52 2.3.1. Boài döôõng caûm quan vaên hoïc qua giôø taäp ñoïc vaø keå chuyeän ôû lôùp 4 ........................................................................................... 56 2.3.2. Thöïc traïng hieän nay....................................................................... 63 2.3.3. Ñeà xuaát höôùng giaûi quyeát ............................................................ 73 2.4. Ñònh höôùng boài döôõng cho GV vaø HS veà caûm quan vaên hoïc ................ 79 2.4.1. Ñònh höôùng cho GV veà caûm quan vaên hoïc .................................. 79 2.4.2. Ñònh höôùng boài döôõng caûm quan vaên hoïc baèng caùc phöông phaùp, caùc thao taùc leân lôùp cuûa GV ............................................. 81 2.4.3. Ñònh höôùng reøn luyeän naêng löïc ñoïc cho HS ................................ 82
3 2.5. Moät soá bieän phaùp cuï theå nhaèm boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS............................................................................................................. 84 2.5.1. Taêng cöôøng caùc bieän phaùp giuùp HS taäp ñoïc – hieåu caùc baøi vaên .... 85 2.5.2. Toå chöùc caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoùa qua hình thöùc veõ tranh vaø ñoùng vai caùc nhaân vaät .................................................................... 86 2.5.3. Xaây döïng moät vaøi baøi vaên maãu goùp phaàn boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô ....................................................................... 87 2.5.4. Moät ví duï veà caùch ñònh höôùng vaø taïo nieàm yeâu thích taùc phaåm vaên hoïc cho HS baèng vieäc naâng cao caûm quan vaên hoïc qua giôø taäp ñoïc ...................................................................................... 91 Chöông 3: THÖÏC NGHIEÄM ............................................................................... 93 3.1. Muïc ñích thöïc nghieäm .............................................................................. 93 3.2. Ñoái töôïng ñòa baøn vaø noäi dung thöïc nghieäm ........................................... 93 3.3. Thieát keá thöïc nghieäm................................................................................ 94 3.4. Ñaùnh giaù keát quaû thöïc nghieäm ............................................................... 122 KEÁT LUAÄN ........................................................................................................ 136 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO................................................................................. 140 PHUÏ LUÏC
4 KÝ hiÖu c¸c ch÷ viÕt t¾t BGH : BGH GD & ÑT : GD&ÑT GV : GV HS : HS SGK : SGK TV : TV TNTP : Thieáu Nieân Tieàn Phong
5 DANH MUÏC BAÛNG BIEÅU Baûng 2.1: Khaûo saùt veà phöông phaùp tích hôïp ...................................................... 39 Baûng 2.2: Kó naêng boài döôõng caûm quan vaên hoïc phöông phaùp tích hôïp qua vaên baûn “Tre Vieät Nam” ............................................................... 57 Baûng 2.3: Nhu caàu cuûa HS trong giôø keå chuyeän .................................................. 61 Baûng 2.4: Keát quaû ñieàu tra khoù khaên trong vieäc hoïc vaø hình thaønh caûm quan vaên hoïc cho HS .................................................................................... 63 Baûng 2.5: Nguyeân nhaân gaây ra nhöõng khoù khaên caûn trôû vieäc hình thaønh caûm quan vaên hoïc ................................................................................ 64 Baûng 2.6: Bieåu hieän khoù khaên veà hoïc taäp ............................................................ 66 Baûng 2.7: Bieåu hieän khoù khaên veà giao tieáp vôùi thaày coâ giaùo ............................ 67 Baûng 2.8: Bieåu hieän khoù khaên veà ngoân ngöõ......................................................... 68 Baûng 2.9: Möùc ñoä aûnh höôûng ñoái vôùi HS lôùp 4 khi boài döôõng caûm quan vaên hoïc theo phöông phaùp tích hôïp ............................................................ 69 Baûng 2.10: Nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán HS lôùp 4 khi boài döôõng caûm quan vaên hoïc theo phöông phaùp tích hôïp .......................................................... 69 Baûng 2.11: Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa GV ñeán boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS ....................................................................................................... 70 Baûng 2.12: Caùc bieän phaùp thaùo gôõ khoù khaên trong giaûng daïy vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS ................................................................ 74 Baûng 2.13: Toång hôïp ñieàu tra veà ñaëc ñieåm GV tieåu hoïc Bình Phöôùc ............... 75 Baûng 2.14: Keát quaû ñieàu tra veà möùc ñoä caùc bieåu hieän cuûa HS veà caûm quan vaên hoïc ............................................................................................ 76 Baûng 2.15: Ñònh höôùng vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS lôùp 4 ..........79 Baûng 2.16: Baûng toång hôïp veà vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc ................................................................................................. 88 Baûng 3.1: Keát quaû lôùp thöïc nghieäm ................................................................... 129 Baûng 3.2: Keát quaû lôùp ñoái chöùng ....................................................................... 129 Baûng 3.3: Keát quaû lôùp thöïc nghieäm .................................................................. 130 Baûng 3.4: Keát quaû lôùp ñoái chöùng ....................................................................... 130 Baûng 3.5: Keát quaû lôùp thöïc nghieäm ................................................................... 131
6 Baûng 3.6: Keát quaû lôùp ñoái chöùng ....................................................................... 131 Baûng 3.7: Keát quaû lôùp thöïc nghieäm ................................................................... 132 Baûng 3.8: Keát quaû lôùp ñoái chöùng ....................................................................... 132 Baûng 3.9: Keát quaû toång hôïp moân taäp ñoïc .......................................................... 133 Baûng 3.10: Keát quaû toång hôïp moân keå chuyeän ................................................... 133
7 MÔÛ ÑAÀU 1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI 1.1. Vò trí moân vaên trong nhaø tröôøng phoå thoâng Moân vaên coù moät vò trí heát söùc quan troïng trong nhaø tröôøng phoå thoâng. Ñaëc bieät, laø nhöõng lôùp ñaàu tieân cuûa chöông trình tieåu hoïc. Vì theá ñeå giuùp hoïc sinh (HS) caûm nhaän ñöôïc caùi hay, caùi ñeïp cuûa cuoäc soáng qua vaên hoïc, ngöôøi thaày thoâng qua chöông trình giaûng daïy vaên hoïc phaûi taïo ñieàu kieän ñeå HS khaùm phaù nhöõng caùi hay caùi gaàn guõi cuûa taùc phaåm vaên hoïc, hay noùi khaùc ñi thì ngöôøi thaày phaûi boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho caùc em ôû löùa tuoåi naøy. Nhaèm saùng taïo ra caùc loaïi hình ngheä thuaät trong ñoù coù vaên hoïc nhaát laø vaên hoïc daønh cho tuoåi thô, loaøi ngöôøi ñaõ höôùng tôùi muïc tieâu chuyeån taûi nhöõng tö töôûng, tình caûm, suy nghó cuûa mình veà cuoäc soáng moät caùch ña daïng, phong phuù, ñeå giuùp cho HS trôû thaønh nhöõng con ngöôøi phaùt trieån toaøn dieän (ñöùc, trí, theå, myõ) laø muïc tieâu cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta. Trong ñoù, giaùo duïc thaåm myõ qua boä moân Tieáng Vieät (TV) laø ñieàu ñaëc bieät caàn quan taâm, goùp phaàn giaùo duïc con ngöôøi, hình thaønh nhaân caùch vaø phaùt trieån toaøn dieän. Trong thôøi kyø môû cöûa hieän nay, nhu caàu giao löu giöõa caùc daân toäc, caùc quoác gia ngaøy caøng coù xu höôùng môû roäng, vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô trong chöông trình giaûng daïy TV ôû baäc tieåu hoïc laø moät vieäc laøm heát söùc quan troïng vaø caàn thieát, xem ñoù laø saûn phaåm tinh thaàn quyù giaù cuûa nhaân loaïi. Qua ñoù, boài döôõng cho caùc em thaùi ñoä, tình caûm vaø nhöõng haønh vi ñeïp trong cuoäc soáng. Trong thöïc teá, beân caïnh vieäc giaûng daïy caùc boä moân khoa hoïc khaùc thì vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô coøn bò xem nheï. Ñaëc bieät, trong coâng taùc ñaøo taïo söû duïng ñoäi nguõ, muïc tieâu chöông trình, giaûng daïy boä moân TV. Vaán ñeà coù caàn thieát trong vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô trong chöông trình tieåu hoïc hieän nay hay khoâng vaãn tieáp tuïc trao ñoåi. Thieát nghó, beân caïnh vieäc daïy caùc kyõ naêng taäp ñoïc, chính taû, keå chuyeän, taäp laøm vaên, HS tieåu hoïc vaãn caàn coù nhu caàu tìm hieåu, thöôûng thöùc vaø boäc loä naêng khieáu vaên hoïc. Ñaây seõ laø cô sôû ñeå HS thöïc söï say meâ trong hoïc taäp vaø saùng taùc vaên hoïc.
8 1.2. Thaønh töïu nghieân cöùu veà taâm lyù löùa tuoåi (Ñaëc bieät, löùa tuoåi HS tieåu hoïc) vaø taâm lyù tieáp nhaän vaên hoïc ñaõ taïo ñieàu kieän cho nhaø sö phaïm boài döôõng naêng löïc caûm quan vaên hoïc Gaàn ñaây, nhöõng thaønh töïu veà taâm lyù hoïc tieáp nhaän ñaõ coù nhieàu nghieân cöùu khaúng ñònh khaû naêng caûm thuï vaên chöông nhaïy beùn, saâu saéc ôû baïn ñoïc nhoû tuoåi. Thaønh töïu veà taâm lyù tieáp nhaän, veà nhöõng tö töôûng môùi meû cuûa lyù luaän vaên hoïc laø cô sôû ñeå chuùng ta xem laïi vaán ñeà vaên hoïc vaø vieäc daïy hoïc vaên ôû tieåu hoïc trong chöông trình tích hôïp vôùi daïy tieáng: Vì treû em khoâng phaûi laø ngöôøi lôùn thu nhoû, caùc em coù ñôøi soáng rieâng. Moät ñöùa treû phaùt trieån bình thöôøng ñeàu coù khaû naêng tö duy vaø töï tích luõy voán soáng, coù nhu caàu vaø khao khaùt hoïc hoûi, baát kì moät baïn ñoïc nhoû tuoåi naøo cuõng coù khaû naêng ñöa ra moät yù kieán ñaùnh giaù rieâng bieät. Nhöõng thaønh töïu môùi veà taâm lí tieáp nhaän vaên hoïc cuõng nhö trí töôûng tuôïng ôû löùa tuoåi HS tieåu hoïc, nhaän thöùc môùi veà söï caàn thieát taêng cöôøng daïy hoïc vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc coù yù nghóa khoa hoïc roäng lôùn vaø s©u saéc ñang ñÆt ra trong thöïc teá nhaø tröôøng tieåu hoïc chuùng ta hieän nay coù yù nghóa heát söùc quan troïng. Xuaát phaùt töø tình hình vaø nhöõng lyù do treân, chuùng toâi choïn nghieân cöùu ñeà taøi "Chöông trình, saùch TV tieåu hoïc vaø vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô”, mong goùp theâm tieáng noùi trong coâng cuoäc ñoåi môùi saùch giaùo khoa (SGK) vaø phöông phaùp daïy hoïc TV ôû baäc tieåu hoïc hieän nay. 2. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU Laøm roõ thöïc traïng toå chöùc hoaït ñoäng giaûng daïy boä moân TV ôû tröôøng tieåu hoïc treân ñòa baøn tænh Bình Phöôùc trong thôøi gian qua. Phaân tích nguyeân nhaân cuûa thöïc traïng vaø ñeà xuaát moät soá bieän phaùp ñeå hình thaønh vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô qua giaûng daïy boä moân TV trong nhaø tröôøng tieåu hoïc hieän nay. 3. PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU 1. Khaûo saùt: thöïc hieän ñeà taøi naøy, chuùng toâi ñaõ tieán haønh khaûo saùt moät soá vaán ñeà sau Khaûo saùt nhu caàu vaø thaùi ñoä cuûa HS tieåu hoïc ñoái vôùi vieäc ñoïc saùch vaên.
9 Khaûo saùt tình hình thöïc teá taïi caùc tröôøng tieåu hoïc hieän nay cuõng nhö nhöõng khoù khaên cuûa giaùo vieân (GV) vaø HS trong vieäc hình thaønh vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc. 2. Nghieân cöùu moät soá vaán ñeà lí luaän veà coâng taùc toå chöùc giaûng daïy boä moân TV cho HS ôû baäc tieåu hoïc, ñeà xuaát bieän phaùp caûi tieán vaø thöïc nghieäm. Ngoaøi vieäc khaúng ñònh vai troø ñaëc bieät, quan troïng cuûa moân vaên ñoái vôùi HS tieåu hoïc maø nhaø tröôøng khoâng theå coi nheï, luaän vaên coøn taäp trung vaøo moät soá vaán ñeà veà taùc duïng cuûa vaên hoïc ñoái vôùi HS tieåu hoïc, tìm hieåu khaùm phaù khaû naêng caûm thuï vaên hoïc cuûa HS tieåu hoïc vaø vieäc hình thaønh, boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc hieän nay. Ñoái töôïng khaûo saùt lôùp 4, 5, nhaát laø lôùp 4 vì caùc lyù do: Ñaây laø löùa tuoåi ñaõ phaùt trieån ñaày ñuû khaû naêng nhaän thöùc vaø trí töôûng töôïng, caùc em coù theå caûm nhaän, caûm thuï vaø phaùt hieän ñöôïc caùi hay, caùi ñeïp cuûa taùc phaåm vaên hoïc. 4. LÒCH SÖÛ VAÁN ÑEÀ Vaán ñeà toå chöùc hoaït ñoäng vaø giaûng daïy boä moân TV ôû baäc tieåu hoïc ñaõ ñöôïc caùc nhaø khoa hoïc, caùc nhaø quaûn lyù, caùc toå chöùc chính trò, xaõ hoäi quan taâm nghieân cöùu. Nhieàu taùc giaû nöôùc ngoaøi trong cuoán “Vaên hoïc vaø treû em” (NXB Kim Ñoàng Haø Noäi 1982) ñaõ khaúng ñònh taùc duïng cuûa vaên hoïc ñoái vôùi treû em vaø ñöa ra moät soá yeâu caàu veà vieäc saùng taùc cho caùc em ñoàng thôøi khaúng ñònh tieàm naêng voán coù cuûa tuoåi thô trong tieáp nhaän vaên hoïc. Coâng trình nghieân cöùu "Trí töôûng töôïng vaø saùng taïo ôû löùa tuoåi thieáu nhi"(NXB Phuï Nöõ, 1985) cuûa nhaø taâm lí hoïc Lieân Xoâ Vugotxki ñaõ ñeà caäp ñeán töø “Tö töôûng cuûa nhi ñoàng vaø thieáu nieân”, ôû cuoán “Saùng taïo vaên hoïc ôû löùùa tuoåi HS ”, tuy khoâng tröïc tieáp noùi ñeán khaû naêng tieáp nhaän vaên hoïc cuûa HS tieåu hoïc qua vieäc phaân tích khaù cuï theå ñaëc ñieåm taâm lí löùa tuoåi vaø naêng löïc tieáp nhaän ngheä thuaät; saùng taïo ngheä thuaät ôû löùa tuoåi thieáu nhi. Nhöõng keát luaän cuûa taùc giaû veà trí töôûng töôïng saùng taïo cuûa treû em laø ñònh höôùng quan troïng cho vieäc nghieân cöùu vaø giaûng daïy caùc moân hoïc ngheä thuaät noùi chung, trong ñoù coù vaên hoïc. V.A Xukhomlinxki ngöôøi ñaõ tröïc tieáp daïy doã vaø gaén boù vôùi löùa tuoåi HS tieåu hoïc. Qua coâng trình nghieân cöùu “Traùi tim toâi hieán daâng cho treû" (NXB
10 Giaùo Duïc, Haø Noäi, 1983) khaúng ñònh: “Ñöùa treû ngaøy hoâm nay sau naøy seõ trôû thaønh ngöôøi nhö theá naøo laø tuøy thuoäc moät phaàn quyeát ñònh ôû choã treû em ñaõ trải qua thôøi thô aáu nhö theá naøo?”. Ñoàng thôøi oâng nhaán maïnh nhieàu laàn taùc duïng cuûa vaên hoïc. Ñaëc bieät, laø truyeän coå tích ñoái vôùi vieäc giaùo duïc, hình thaønh nhaân caùch vaø phaùt trieån tö duy cuûa treû em. Cuoán saùch ñaõ daønh nhöõng trang vieát taâm huyeát khaúng ñònh taùc duïng cuûa vieäc ñoïc saùch cho treû em trong nhöõng naêm thô aáu. Maëc duø chöa ñeà caäp ñeán caùch daïy vaên cuï theå cho HS tieåu hoïc, nhöng cuoán saùch laø moät coâng trình nghieân cöùu ñaày kinh nghieäm, coù cô sôû khoa hoïc, coù yù nghóa thieát thöïc ñoái vôùi vieäc giaûng daïy tieåu hoïc, ñaëc bieät, ñoái vôùi caùc moân khoa hoïc xaõ hoäi. ÔÛ Vieät Nam nhieàu cuéc héi th¶o khoa häc chuyªn m«n vÒ viÖc n©ng cao chÊt l−îng gi¶ng d¹y tiÕng ViÖt cho HS tiÓu häc hiÖn nay, ñaõ ñöôïc toå chöùc khaúng ñònh taùc duïng cuûa vaên hoïc ñoái vôùi ñôøi soáng tinh thaàn cuûa con ngöôøi, cuõng nhö ñoái vôùi treû em vaø khaû naêng tieáp nhaän vaên hoïc ôû HS tieåu hoïc ñaõ ñöôïc caùc coâng trình nghieân cöùu trong vaø ngoaøi nöôùc quan taâm. Trong coâng trình nghieân cöùu “Xaõ hoäi- vaên hoïc nhaø tröôøng” (NXB Ñaïi hoïc quoác gia, Haø Noäi, 1996) taùc giaû Phan Troïng Luaän ñaõ ñeà caäp ñeán moät soá vaán ñeà xung quanh vieäc daïy vaên vaø hoïc vaên. Ñaëc bieät, trong phaàn “Treû em vaø phöông phaùp daïy hoïc ôû tieåu hoïc” mÆc duø taùc giaû chöa ñeà caäp moät caùch cuï theå vieäc daïy hoïc vaên cho HS löùa tuoåi naøy nh− thÕ nμo, nh−ng ý t−ëng trong viÖc d¹y häc m«n v¨n cho HS tiÓu häc ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñeán vaø ñoù laø nhöõng gôïi yù quan troïng nhaèm ñònh höôùng cho vieäc löïa choïn phöông phaùp giaûng daïy thích hôïp vôùi taâm lí HS tieåu hoïc hieän nay. Taäp hoài kí “Hoài nhoû caùc nhaø vaên hoïc vaên” (Sôû Giaùo duïc & Ñaøo taïo [SGD &ÑT] Nghóa Bình, 1986) cuûa nhieàu nhaø nghieân cöùu vaên hoïc, nhaø vaên, nhaø thô, trong ñoù coù nhöõng vò laõo thaønh vaø nhöõng caây buùt treû ñaõ xaùc ñònh söùc maïnh to lôùn cuûa vaên chöông ñoái vôùi quaù trình laøm ngöôøi, laäp nghieäp ôû moãi nguôøi, ñoàng thôøi khaúng ñònh: “Hoïc toát moân vaên laø cô sôû ñeå tieáp thu vaø hoïc toát caùc moân hoïc khaùc”. Töø kinh nghieäm cuûa caùc nhaø vaên, nhaø thô; cuoán saùch ñöôïc coi laø kinh nghieäm quyù baùu, laø cô sôû ñeå chuùng ta xem xeùt vaán ñeà hoïc vaên vôùi HS tieåu hoïc vaø vaán ñeà boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô.
11 Coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc caáp Boä “Giaùo duïc thaåm myõ trong nhaø tröôøng phoå thoâng qua caùc moân ngheä thuaät” cuûa hai taùc giaû Leâ Ngoïc Traø vaø Laâm Vinh ñaõ xem giaùo duïc thaåm myõ qua caùc moân ngheä thuaät trong ñoù coù vaên hoïc laø vaán ñeà maáu choát ñoái vôùi tuoåi thô. Töø ñoù, ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu chuû yeáu veà nhöõng tö töôûng cô baûn, quan ñieåm cô baûn veà giaùo duïc vaø giaùo duïc thaåm myõ trong nhaø tröôøng noùi chung. C«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc cña TrÇn M¹nh Höôûng “Luyeän taäp vaø caûm thuï vaên hoïc ôû tieåu hoïc” ®· xem xÐt viÖc HS c¶m thô v¨n häc quan heä giöõa vieäc luyeän taäp trong giôø hoïc TV vôùi vieäc caûm thuï vaên hoïc cuûa HS. Trong cuoán “Daïy vaên cho HS tieåu hoïc” (NXBGD, Haø Noäi 1998) taùc giaû Hoaøng Hoøa Bình ñaõ xaùc ñònh: “Vaên hoïc ôû tieåu hoïc tuy khoâng daïy nhö moät moân hoïc ñoäc laäp nhöng vieäc daïy vaên ôû baäc hoïc naøy laø taát yeáu”. Keát quaû nghieân cöùu cuûa cuoán saùch laø nhöõng chæ daãn coù giaù trò veà phöông phaùp daïy moät soá phaân moân cô baûn nhö: taäp ñoïc, keå chuyeän, taäp laøm vaên trong moân TV ôû tieåu hoïc. Coâng trình nghieân cöùu: “Daïy hoïc taäp ñoïc ôû tieåu hoïc” (NXB GD Haø Noäi 2001) taùc giaû Leâ Phöông Nga ñaõ ñaët vaán ñeà laøm theá naøo ñeå cho nhöõng gì ñöôïc ñoïc taùc ñoäng vaøo chính cuoäc soáng cuûa caùc em. Maëc duø chöa ñeà caäp ñeán caùc hình thöùc khaùc nhau giuùp treû em ñeán vôùi vaên hoïc, nhöng töø caùch ñaët vaán ñeà cho ñeán vieäc taùc haønh nhöõng thao taùc trong daïy taäp ñoïc, taùc giaû ñaõ coù caùch nhìn môùi khi höôùng ñeán vaán ñeà daïy ñoïc hieåu vaên baûn cho HS tieåu hoïc. Nhöõng coâng trình nghieân cöùu noùi treân, duø chöa tröïc tieáp ñi saâu vaøo vaán ®eà cuï theå trong vieäc hình thaønh vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho treû em qua moân TV, nhöng ñoù laø nhöõng tieàn ñeà cô baûn khaúng ñònh söùc maïnh to lôùn cuûa vaên hoïc trong giaùo duïc, hình thaønh vμ ph¸t triÓn nh©n c¸ch toμn diÖn ôû löùa tuoåi HS tieåu hoïc laø nhöõng gôïi yù vöøa coù yù nghóa phöông phaùp luaän, vöøa coù giaù trò veà noäi dung khoa hoïc soi saùng nhieàu vaán ñeà luaän aùn quan taâm. 5. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Phöông phaùp nghieân cöùu lyù luaän Thu thaäp caùc taøi lieäu coù lieân quan ñeán ñeà taøi nghieân cöùu nhö: saùch, baùo, caùc taøi lieäu, caùc coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc.
12 Phöông phaùp quan saùt Döï moät soá giôø moân TV ôû tröôøng tieåu hoïc treân ñòa baøn thò xaõ Ñoàng Xoaøi tænh Bình Phöôùc ñeå quan saùt thaùi ñoä vaø tinh thaàn hoïc taäp cuûa caùc em, phöông phaùp giaûng daïy cuûa GV ñoái vôùi boä moân TV . Phöông phaùp phoûng vaán Tieán haønh gaëp gôõø, troø chuyeän vaø trao ñoåi vôùi Ban giaùm hieäu (BGH), GV ñang tröïc tieáp giaûng daïy boä moân TV ôû caùc tröôøng tieåu hoïc taïi thò xaõ Ñoàng Xoaøi, caùn boä chuyeân moân Phoøng Giaùo duïc tieåu hoïc, Sôû GD&ÑT Bình Phöôùc, caùn boä chuyeân moân Phoøng GD&ÑT thò xaõ Ñoàng Xoaøi veà caùc vaán ñeà lieân quan. Phöông phaùp ñieàu tra baèng phieáu thaêm doø yù kieán Söû duïng caùc phieáu thaêm doø yù kieán ñoái vôùi BGH, GVgiaûng daïy boä moân TV, phuï huynh HS vaø HS caùc tröôøng tieåu hoïc ôû caùc huyeän thò trong tænh Bình Phöôùc. Phöông phaùp thöïc nghieäm sö phaïm Phöông phaùp thöïc nghieäm sö phaïm ñöôïc söû duïng ñeå theå nghieäm vieäc daïy vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS maø luaän vaên ñeà caäp ñeán. 6. ÑOÙNG GOÙP MÔÙI CUÛA LUAÄN VAÊN Khaúng ñònh söï caàn thieát phaûi chuù troïng ñeán vieäc daïy vaên cho HS tieåu hoïc, luaän vaên goùp phaàn hình thaønh vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc, khaúng ñònh khaû naêng tieáp nhaän vaên hoïc ôû löùa tuoåi tieåu hoïc. Töø ñoù,, löïa choïn caùc hình thöùc toå chöùc giuùp HS tieåu hoïc ñeán vôùi vaên hoïc moät caùch toát nhaát. a/ Veà maët lyù luaän: Goùp phaàn khaúng ñònh moät caùch coù cô sôû söùc maïnh cuûa vaên hoïc ñoái vôùi vieäc giaùo duïc, phaùt trieån toaøn dieän HS tieåu hoïc, khaû naêng tieáp nhaän vaên hoïc ôû löùa tuoåi naøy, luaän giaûi vaán ñeà vaên hoïc ôû tieåu hoïc vaø xaùc ñònh nhöõng caên cöù khoa hoïc ñeå hình thaønh vaø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc. Qua ñoù choïn con ñöôøng toái öu cho vieäc daïy hoïc vaên ôû tieåu hoïc hieän nay trong moái quan heä tích hôïp daïy TV ôû tieåu hoïc. b/ Veà maët thöïc tieãn: Luaän vaên goùp phaàn khaéc phuïc nhöõng haïn cheá trong daïy hoïc TV ôû tieåu hoïc hieän nay.
13 c/ Veà yù nghiaõ xaõ hoäi: §aët vaán ñeà vaên hoïc vôùi boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô qua vieäc daïy vaên ôû tieåu hoïc, luaän vaên goùp phaàn thay ñoåi nhöõng quan nieäm chöa thoáng nhaát trong nhaän thöùc veà vaên hoïc vôùi vieäc daïy hoïc vaên ôû baäc tieåu hoïc. 7. CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN 7.1. Khaùi nieäm caûm quan vaên hoïc Nghóa roäng: Thöïc chaát boài döôõng caûm quan vaên hoïc laø söï giaùo duïc vaø töï giaùo duïc, phaùt huy moïi naêng löïc baûn chaát cuûa con ngöôøi theo quy luaät cuûa caùi ñeïp trong vaên hoïc. Vì theá, boài döôõng caûm quan vaên hoïc qua giaùo duïc thaåm myõ toàn taïi trong moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng. Nghóa heïp: Boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS laø giaùo duïc thaåm myõ coù tính tröôøng quy veà caùi ñeïp, giaùo duïc ñeå hình thaønh cho con ngöôøi naêng löïc nhaän thöùc, ñaùnh giaù, saùng taïo vaø haønh ñoäng theo caùi ñeïp. Trong phaïm vi öùng duïng vaøo ñoái töôïng HS tieåu hoïc caûm quan vaên hoïc ñöôïc hieåu nhö laø khaû naêng hieåu, nhaän bieát, caûm nhaän, thöôûng thöùc, tri nhaän, yù nghóa thaåm myõ cuûa ngoân töø vaên chöông, hình töôïng vaên chöông ôû möùc ñoä hoàn nhieân ban ñaàu. Töø ñoù, töøng böôùc hình thaønh thoùi quen, thò hieáu, nhöõng chuaån möïc, nhöõng thang baäc giaù trò cuûa taùc phaåm vaên hoïc. Ví duï: Ñoïc moät baøi vaên, baøi thô noùi chung, ñoïc baøi thô “Tre Vieät Nam” (TV4 –T1), ñoïc baøi vaên “Ñöôøng leân Sa pa” ( TV4 – T2), HS phaûi caûm nhaän vaø thaáy ñöôïc caùi hay, caùi ñeïp cuûa baøi vaên, baøi thô ñoù. Thaáy ñöôïc hình aûnh cuûa caây tre Vieät Nam theå hieän qua neùt ñeïp cuûa con ngöôøi Vieät Nam, laøng queâ Vieät Nam maø caây tre laø ñaïi dieän. 7.2. TÇm quan träng cña v¨n häc ®èi víi sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch HS Vaên hoïc laø con ñöôøng ñöa caùc em vaøo theá giôùi cuûa nhöõng caûm xuùc traøn ñaày, môû ra cho caùc em khaû naêng hieåu bieát veà vaên hoïc ngheä thuaät, coù thaåm myõ veà cuoäc soáng trong khuoân khoå cho pheùp ñoái vôùi löùa tuoåi cuûa mình. Noù aûnh höôûng moät caùch toaøn dieän ñeán nhaân caùch caùc em. Vaên hoïc ñaõ trôû thaønh nhu caàu khoâng theå thieáu ñöôïc trong quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån trí tueä, nhaân caùch cuõng nhö ñôøi soáng tinh thaàn cuûa tuoåi thô, xuaát phaùt khoâng chæ töø khaû naêng giaùo duïc to lôùn chöùa ñöïng trong ñoù maø chính laø ñaëc ñieåm taâm sinh lyù cuûa caùc em.
14 Vaên hoïc laø nguoàn maïch cuûa tö duy hình töôïng, noù giuùp con ngöôøi nhìn ra veû ñeïp cuûa con ngöôøi, thieân nhieân, quan heä ñaïo ñöùc vaø trong cuoäc soáng lao ñoäng haèng ngaøy. Noù khen ngôïi moïi con ngöôøi vôùi nhöõng bieåu töôïng veà caùi cao caû, vó ñaïi, tuyeät vôøi trong theá giôùi chung quanh. Vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc seõ ñem ñeán cho caùc em nhöõng hoaït ñoäng cuï theå ñeå phaùt trieån naêng löïc nhaän thöùc cuõng nhö tö duy nhaèm theå hieän chính mình, thoûa maõn nhu caàu tình caûm, tinh thaàn, höôùng tôùi söï khao khaùt ñöôïc phaùt trieån toaøn dieän. Boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô phuø hôïp vôùi löùa tuoåi seõ goùp phaàn hình thaønh phaùt trieån naêng löïc vaø nhaân caùch cuûa treû thô, giuùp caùc em bieát rung ñoäng, caûm xuùc tröôùc caùi hay, caùi ñeïp cuûa cuoäc soáng qua vaên hoïc, töø ñoù, tích cöïc say meâ tìm toøi, saùng taïo vaø haêng haùi tham gia hoïc taäp. 7.3. Tieàm naêng vaø nhieäm vuï cuûa moân TV ôû nhaø tröôøng tieåu häc trong vieäc boài döôõng taâm hoàn phaùt trieån nhaân caùch Boài döôõng vaø phaùt trieån cho caùc em loøng ham thích, coù tinh thaàn höôûng öùng tích cöïc tröôùc caùi hay caùi ñeïp, caùi trong saùng cuûa TV, coù caûm xuùc, caûm quan vaên hoïc. Coù nhöõng hieåu bieát caàn thieát, phoå thoâng ban ñaàu veà TV vaø vaên hoïc cuõng nhö nhöõng taùc ñoäng tröïc tieáp cuûa noù trong ñôøi soáng haøng ngaøy. Chuaån bò cô sôû cho vieäc hình thaønh, phaùt trieån ôû caùc em tình caûm, caûm quan, thò hieáu thaåm myõ ñuùng ñaén sau naøy. Ñeå laøm troøn nhieäm vuï naøy, ngöôøi GV phaûi laø ngöôøi say meâ moân TV vaø vaên hoïc, coù loøng yeâu meán tuoåi thô, coù nhöõng hieåu bieát caàn thieát veà TV vaø vaên hoïc noùi chung, coù phöông phaùp giaûng daïy, boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho tuoåi thô ôû baäc tieåu hoïc. Chính vì theá, ngöôøi thaày phaûi laø ngöôøi taän taâm vôùi ngheà, phaûi ñöôïc ñaøo taïo moät caùch cô baûn vaø coù keát quaû cao veà chöông trình ñaøo taïo GV baäc tieåu hoïc . 7.4. Caùc yeâu caàu muïc tieâu cô baûn cuûa vieäc giaûng daïy vaên hoïc vaø TV ôû tieåu hoïc Yeâu caàu thích hôïp vôùi ñoái töôïng: Phaûi caên cöù vaøo löùa tuoåi ñeå coù bieän phaùp taùc ñoäng thích hôïp, coù muïc ñích vaø noäi dung tri thöùc khaùc nhau. Yeâu caàu veà tính lieân tuïc: Tính lieân tuïc ôû ñaây laø nhöõng voøng xoaùy coù heä thoáng ñoùn nhaän chuaån bò môû roäng khaû naêng saùng taïo toát hôn, cao hôn.
15 Yeâu caàu veà tính logic: Tính logic ñaûm baûo cho söï phaùt trieån töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp, töø choã chöa hoaøn thieän ñeán choã hoaøn thieän hôn. Yeâu caàu veà quan ñieåm toaøn dieän: Ñaûm baûo khaû naêng phaùt huy moïi maët saùng taïo cuûa HS. Muïc tieâu cuûa moân TV trong tröôøng tieåu hoïc: Vieäc xaùc ñònh muïc tieâu moân hoïc raát caàn thieát cho vieäc xaây döïng chöông trình, ñoäi nguõ GV, chuaån bò SGK, thieát bò daïy hoïc. Muïc tieâu cuûa moân TV laø hình thaønh cho HS nhöõng hieåu bieát veà caùi hay, caùi ñeïp trong vaên hoïc qua cuoäc soáng, söï trong saùng cuûa TV, yù nghóa cuûa vaên hoïc ñoái vôùi cuoäc soáng. Ñoàng thôøi trang bò cho caùc em moät soá kieán thöùc, kyõ naêng veà TV vaø vaên hoïc. Muïc ñích cuoái cuøng cuûa moân TV ôû nhaø tröôøng tieåu hoïc khoâng nhaèm ñaøo taïo caùc em trôû thaønh nhöõng nhaø vaên maø chuû yeáu thoâng qua moân hoïc naøy coù theå taùc ñoäng vaøo toaøn boä theá giôùi tinh thaàn cuûa caùc em. Giuùp caùc em coù söï phaùt trieån toaøn dieän, hình thaønh nhaân caùch coù loái soáng laønh maïnh, giaøu lyù töôûng, coù muïc ñích cao ñeïp. Ñaëc bieät, laø boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho caùc em ñeå thaáy ñöôïc caùi hay, caùi ñeïp cuûa vaên hoïc qua cuoäc soáng. X©y dùng ch−¬ng tr×nh v¨n häc vμ viÖc båi d−ìng c¶m quan v¨n häc cho tuæi th¬ Vieäc xaây döïng chöông trình moân vaên hoïc vaø TV caàn theo nguyeân taéc ñi töø deã ñeán khoù, töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp, chöông trình giaûng daïy cho lôùp treân coù söï keá thöøa noái tieáp cuûa caùc chöông trình lôùp döôùi. 8. CAÁU TRUÙC LUAÄN VAÊN Ngoμi phaàn môû ñaàu, keát luaän, danh muïc taøi lieäu tham khaûo vaø phuï luïc, noäi dung luaän vaên goàm 3 chöông: Chöông1: Töø muïc tieâu chöông trình vaø vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS tieåu hoïc ñeán vieäc tuyeån choïn vaên baûn caùc baøi vaên trong SGK tieåu hoïc. Chöông 2: Båi d−ìng caûm quan vaên hoïc theo höôùng tích hôïp trong giôø daïy moân TV lôùp 4 ôû tröôøng tieåu hoïc. Chöông 3: Thöïc nghieäm
16 CHÖÔNG 1 TÖØ MUÏC TIEÂU CHÖÔNG TRÌNH VAØ VIEÄC BOÀI DÖÔÕNG CAÛM QUAN VAÊN HOÏC CHO HS TIEÅU HOÏC ÑEÁN VIEÄC TUYEÅN CHOÏN VAÊN BAÛN CAÙC BAØI VAÊN TRONG SGK TIEÅU HOÏC 1.1. MUÏC TIEÂU CHÖÔNG TRÌNH 1.1.1. Ta thaáy raèng ôû tieåu hoïc, vaên khoâng ñöôïc daïy nhö moät moân hoïc ñoäc laäp nhöng vieäc daïy vaên laø khoâng theå thieáu. Bôûi vì vaên hoïc laø moät moân hoïc daïy cho HS loøng nhaân aùi, trí töôûng töôïng, khaû naêng caûm thuï caùi ñeïp vaø nhu caàu taïo ra caùi ñeïp trong cuoäc soáng. Treân cô sôû ñoù chuùng ta thaáy muïc tieâu daïy vaên ôû tieåu hoïc ñöôïc xaây döïng döïa treân muïc ñích ñaøo taïo con ngöôøi cuûa nhaø tröôøng noùi chung, tröôøng tieåu hoïc noùi rieâng. Veà muïc ñích ñaøo taïo con ngöôøi cuûa nhaø tröôøng hieän nay. Nghò quyeát hoäi nghò laàn thöù hai Ban chaáp haønh Trung Öông Ñaûng khoaù VIII veà ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån GD&ÑT trong thôøi kyø coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù vaø nhieäm vuï ñeán naêm 2010 ñaõ ghi roõ: “Nhieäm vuï vaø muïc tieâu cô baûn cuûa giaùo duïc laø nhaèm xaây döïng nhöõng con ngöôøi vaø theá heä thieát tha gaén boù vôùi lyù töôûng ñoäc laäp daân toäc vaø xaõ hoäi chuû nghóa, coù ñaïo ñöùc trong saùng, coù yù chí kieân cöôøng xaây döïng vaø baûo veä toå quoác, c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i hoùa ®Êt n−íc, giöõ gìn vaø phaùt huy caùc giaù trò vaên hoaù cuûa daân toäc coù naêng löïc tieáp thu tính tích cöïc cuûa caù nhaân, laøm chuû tri thöùc khoa hoïc vaø coâng ngheä hieän ñaïi, coù tö duy saùng taïo, coù kó naêng thöïc haønh gioûi, coù taùc phong coâng nghieäp, coù tính toå chöùc vaø kyû luaät, coù söùc khoeû, laø nhöõng ngöôøi thöøa keá vμ x©y dùng Chuû nghóa xaõ hoäi vöøa “hoàng” vöøa “chuyeân” nhö lôøi daën cuûa Baùc Hoà, giaùo duïc trong nhaø tröôøng hieän nay nhaèm nhaán maïnh muïc ñích ñaøo taïo con ngöôøi phaùt trieån toaøn dieän coù ñöùc, coù taøi, coù khaû naêng thích öùng vôùi ñôøi soáng, bieát ñöa söï hoïc vaøo ñôøi, bieát haønh coù hieäu quaû”. [5,tr78] Veà muïc tieâu giaùo duïc baäc tieåu hoïc, theo ñieàu 25- Luaät Giaùo duïc –1998: “Giaùo duïc tieåu hoïc nhaèm giuùp HS hình thaønh nhöõng cô sôû ban ñaàu cho söï phaùt trieån ñuùng ñaén vaø laâu daøi veà ñaïo ñöùc, trí tueä, theå chaát, thaåm myõ vaø caùc kó naêng cô baûn, goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi Vieät Nam xaõ hoäi chuû nghóa, böôùc ñaàu xaây döïng tö caùch vaø traùch nhieäm coâng daân, chuaån bò cho HS tieáp tuïc hoïc trung hoïc cô sôû”.[61, tr15]
17 Veà muïc tieâu cuûa moân TV baäc tieåu hoïc, vaên baûn döï thaûo “Chöông trình moân TV baäc tieåu hoïc” do Tieåu ban TV (Boä GD-ÑT) toå chöùc soaïn thaûo naêm 1996 (cho giai ñoaïn naêm 2000) ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: (1) Hình thaønh vaø phaùt trieån ôû HS caùc kó naêng söû duïng TV (ñoïc, vieát, nghe, noùi) vaø cung caáp nhöõng kieán thöùc sô giaûng gaén tröïc tieáp vôùi vieäc hoïc TV nhaèm taïo ra ôû HS naêng löïc duøng TV ñeå hoïc taäp ôû tieåu hoïc vaø caùc baäc hoïc cao hôn, ñeå giao tieáp trong caùc moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa löùa tuoåi. (2) Thoâng qua vieäc daïy vaø hoïc TV, goùp phaàn reøn luyeän cho HS caùc thao taùc tö duy cô baûn (phaân tích, toång hôïp, phaùn ñoaùn…) (3) Cung caáp nhöõng hieåu bieát sô giaûng veà xaõ hoäi, töï nhieân vaø con ngöôøi, veà vaên hoùa vaø vaên hoïc cuûa Vieät Nam vaø nöôùc ngoaøi ñeå töø ñoù: - Goùp phaàn boài döôõng tình yeâu caùi ñeïp, caùi thieän, loøng trung thöïc, loøng toát, leõ phaûi vaø söï coâng baèng xaõ hoäi; goùp phaàn hình thaønh loøng yeâu meán vaø thoùi quen giöõ gìn söï trong saùng, giaøu ñeïp cuûa TV . - Goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi Vieät Nam hieän ñaïi: Coù tri thöùc, bieát tieáp thu truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa daân toäc, bieát reøn luyeän loái soáng laønh maïnh, ham thích laøm vieäc vaø coù khaû naêng thích öùng vôùi cuoäc soáng xaõ hoäi sau naøy. [52,tr6] 1.1.2. Trong chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc 2001–2010 cuõng neâu muïc tieâu chung nhö sau: “Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi 2001–2010 ñaõ neâu roõ ñaùp öùng nhu caàu veà con ngöôøi vaø nguoàn nhaân löïc laø nhaân toá quyeát ñònh söï phaùt trieån ñaát nöôùc trong thôøi kyø coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù, caàn taïo chuyeån bieán cô baûn veà giaùo duïc. Vì vaäy, muïc tieâu cuûa chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc 2001– 2010 laø: Taïo böôùc chuyeån bieán cô baûn veà chaát löôïng gi¸o dôc theo höôùng tieáp caän vôùi trình ñoä tieân tieán cuûa theá giôùi, phuø hôïp vôùi thöïc tiÓn Vieät Nam, phuïc vuï thieát thöïc cho söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc; cuûa töøng vuøng, töøng ñòa phöông, höôùng tôùi moät xaõ hoäi hoïc taäp. Phaán ñaáu ñöa neàn gi¸o dôc nöôùc ta thoaùt khoûi tình traïng tuït haäu treân moät soá lónh vöïc so vôùi caùc nöôùc phaùt trieån trong khu vöïc. Öu tieân naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo nhaân löïc. Ñaëc bieät, chuù troïng nhaân löïc coù trình khoa hoïc coâng ngheä cao, caùn boä quaûn lyù, kinh doanh gioûi vaø coâng nhaân kó thuaät laønh ngheà tröïc tiÕp goùp phaàn naâng cao söùc maïnh
18 caïnh tranh cuûa neàn kinh teá, ñaåy nhanh tieán ñoä thöïc hieän phoå caäp trung häc c¬ së”. 1.1.3. Ñoåi môùi muïc tieâu, noäi dung, phöông phaùp, chöông trình gi¸o dôc caùc caáp baäc hoïc vaø trình ñoä ñaøo taïo; phaùt trieån ñoäi nguõ nhaø giaùo ñaùp öùng yeâu caàu vöøa taêng qui moâ, vöøa naâng cao chaát löôïng, hieäu quaû vaø ñoåi môùi phöông phaùp daïy- hoïc; ñoåi môùi quaûn lí giaùo duïc, taïo cô sôû phaùp lí vaø phaùt huy noäi löïc, phaùt trieån giaùo duïc trong ñoù, coù giaùo duïc tieåu hoïc giuùp phaùt trieån nhöõng ñöùc tính töï nhieân toát ñeïp cuûa treû em, hình thaønh ôû HS loøng ham hieåu bieát vaø nhöõng ñöùc tính, kó naêng cô baûn ñaàu tieân ñeå taïo höùng thuù hoïc tËp vaø hoïc taäp toát. Cuûng coá vaø naâng cao thaønh quaû phoå caäp giaùo duïc tieåu hoïc trong caû nöôùc. Taêng tyû leä huy ñoäng HS trong ñoä tuoåi ñeán tröôøng töø 95% naêm 2000 leân 97% naêm 2005 vaø 99% naêm 2010. [18,tr.23-24]. Töø nh÷ng caên cöù treân cho ta hình dung veà moät ñöùa treû khi keát thuùc 5 naêm hoïc trong nhaø tröôøng tieåu hoïc hieän ñaïi. Treû em seõ coù nhöõng cô sôû ban ñaàu cho vieäc phaùt trieån nhaân caùch caû veà tình caûm trí tueä vaø theå chaát: coù nhöõng tri thöùc vaø khaû naêng cô baûn ñeå hoïc taäp hoaëc ñi vaøo cuoäc soáng vaø thích öùng vôùi cuoäc soáng; bieát söû duïng tieáng meï ñeû khi ñoïc, vieát, nghe, noùi phuïc vuï muïc tieâu giao tieáp vaø thu nhaän kieán thöùc thoâng tin ñöôïc giaùo duïc böôùc ñaàu veà vaên chöông ngheä thuaät ñeå coù nhaän thöùc thaåm myõ vaø trí töôûng töôïng, nhaän thöùc xaõ hoäi ñuùng ñaén, coù tình caûm, thaùi ñoä, haønh vi cuûa con ngöôøi Vieät Nam hieän ñaïi, coù khaû naêng hoaø nhaäp vaø phaùt trieån trong coäng ñoàng. Qua nhöõng caên cöù ñaõ trình baøy thì muïc tieâu cuï theå cuûa vieäc boài döôõng caûm quan vaên hoïc cho HS ôû baäc tieåu hoïc caàn ñöôïc xaùc ñònh cuï theå nhö sau: Ñaây laø löùa tuoåi laàn ñaàu tieân tieáp xuùc vôùi vaên hoïc, rung caûm tröôùc caùi ñeïp cuûa vaên hoïc, treân cô sôû ñoù hình thaønh moät soá ñieåm chính trong trí töôûng cuûa caùc em (ñeïp, gôïi caûm, gôïi hình, ña nghóa). Qua ñoù caùc em coù theå vaän duïng vieäc tieáp nhaän nhöõng taùc phaåm vaên hoïc phuø hôïp vôùi löùa tuoåi vaø quan troïng laø hình thaønh ngoân ngöõ noùi. Böôùc ñaàu caùc em coù theå tieáp xuùc vôùi hình töôïng vaên hoïc, rung ñoäng tröôùc nhöõng buoàn vui, yeâu gheùt cuûa con ngöôøi. Töø ñoù, hình thaønh vaø phaùt trieån nhöõng nhaän thöùc tình caûm vaø thaùi ñoä haønh ñoäng ñuùng trong cuoäc soáng.
19 Qua vaên hoïc caùc em bieát phaân bieät ñeïp/xaáu, thieän/aùc, ñuùng/sai, bieát yeâu queâ höông, ñaát nöôùc, tröôøng lôùp, thaày coâ, baïn beø, bieát toân troïng phaùp luaät, baûo veä cuûa coâng, baûo veä moâi tröôøng, soáng coù nieàm tin, naêng ñoäng, trung thöïc, duõng caûm, coù yù thöùc vaø nhu caàu nhaän thöùc ñoái vôùi baûn thaân. Goùp phaàn giuùp caùc em naém ñöôïc moät soá yù nieäm ban ñaàu veà caùc taùc phaåm, taùc giaû, nhaân vaät, theå loaïi (tuïc ngöõ caâu ñoá, ñoàng dao, ca dao, thô, truyeän, kòch), coù moät soá kó naêng cô baûn veà keå chuyeän, toùm taét caâu chuyeän, tìm ñaïi yù, boá cuïc. Nhaän xeùt veà caùc nhaân vaät, taùc giaû, taùc phaåm, neâu nhöõng caûm nghó, lieân töôûng, töôûng töôïng, phaùt hieän nhöõng chi tieát ngheä thuaät thuù vò ñeå vaän duïng trong hoïc taäp cuõng nhö thöôûng thöùc caùc loaïi hình ngheä thuaät khaùc. Töø nhöõng muïc tieâu treân ñaây coù theå thaáy vaên hoïc laø moân hoïc thích hôïp vaø coù vò trí heát söùc quan troïng trong chöông trình TV ôû tieåu hoïc vaø coù taùc ñoäng giaùo duïc taâm hoàn raát saâu saéc cho HS. Taùc ñoäng giaùo duïc taâm hoàn saâu saéc cuûa vaên hoïc tröôùc heát theå hieän ôû choã: Vaên hoïc boài döôõng vaø phaùt trieån ôû con ngöôøi chaát nhaân vaên. Chaát nhaân vaên naøy khoâng phaûi töï nhieân maø coù, khoâng phaûi moät thöù loøng toát ngaây thô maø laø moät söï hieåu bieát tinh teá, hieåu ngöôøi, bieát mình. Moät taùc phaåm vaên hoïc qua hö caáu ñeán taän baûn chaát cuûa söï vaät thì noù khoâng chæ daïy con ngöôøi nhöõng phaåm chaát toát ñeïp ñeå hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi, maø coøn daïy cho hoï söï saùng taïo. Nhöõng taùc phaåm vaên hoïc chaân chính ñeàu phaûn aùnh nhöõng khaùt voïng vöôn tôùi “chaân”, “thieän”, “mó” cuûa loaøi ngöôøi, nhöõng ngöôøi saùng taùc ra taùc phaåm aáy laø nhöõng nhaø vaên chöùa ñöïng moät taám loøng nhaân ñaïo cao caû, söï ñoä löôïng, vò tha vaø giaøu loøng traéc aån, ñau noãi ñau cuûa nhaân sinh quan. Chính vì theá,maø muïc ñích daïy vaên ôû moïi nhaø tröôøng, tuy khaùc nhau do ñoøi hoûi cuûa moãi thôøi kì lòch söû, vaãn coù nhöõng neùt chung laø tìm toøi nhöõng giaù trò tinh thaàn vónh haèng, tình thöông ñoàng loaïi, loøng thuûy chung, loøng toát, höôùng tôùi caùi ñeïp, ñaïo ñöùc trong saùng. Thöïc teá giaûng daïy ôû nhaø tröôøng hieän nay, khoâng chæ moân vaên maø caùc moân nhaïc, hoïa … cuõng daïy caùc em loøng nhaân aùi, tình thöông yeâu, loøng toát. Nhöng caùi ñaëc bieät cuûa vaên hoïc so saùnh vôùi caùc moân hoïc naøy vaø caû vôùi caùc loaïi hình ngheä thuaät khaùc (ñieâu khaéc, saân khaáu, ñieän aûnh …) laø ôû choã: Vaên hoïc daïy con ngöôøi nhaän thöùc mình vaø môû ra moät theá giôùi veà taâm hoàn