Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp hoàn thiện cơ chế mua bán vốn nội bộ tại Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:121

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là hoàn thiện cơ chế quản lý vốn tập trung thông qua áp dụng công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trong công tác quản lý và điều hành vốn tại NHTMCP Công Thương Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp hoàn thiện cơ chế mua bán vốn nội bộ tại Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh 1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN MINH TUẤN HOÀN THIỆN CƠ CHẾ QUẢN LÝ VỐN TẬP TRUNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM MÔ PHỎNG TẠI CHI NHÁNH 1 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN MINH TUẤN HOÀN THIỆN CƠ CHẾ QUẢN LÝ VỐN TẬP TRUNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM MÔ PHỎNG TẠI CHI NHÁNH 1 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Mai Hương TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan đề tài luận văn thạc sĩ “Hoàn thiện cơ chế quản lý vốn tập trung tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam Mô phỏng tại Chi nhánh 1 TP. Hồ Chí Minh” giai đoạn 2008 - 2017 là kết quả nghiên cứu của em thực hiện. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn thạc sĩ là trung thựclà do sự tìm tòi học hỏi của riêng em. Tất cả những thông tin tham khảo đều được trích dẫn rõ ràng và ghi nguồn cụ thể trong danh mục tài liệu tham khảo. Em xin chịu trách nhiệm trước trường về lời cam đoan danh dự của mình. TP. HCM, ngày tháng năm 2018 Học viên thực hiện Nguyễn Minh Tuấn
LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn Trường Đại Học Ngân Hàng TP HCM, Khoa Sau Đại Học, Quý Thầy, Cô đã giảng dạy lớp CH17B2 Cao học khóa 17 và đặc biệt cảm ơn TS. Nguyễn Thị Mai Hương đã tận tình hướng dẫn cho em hoàn thành luận văn này. Em cũng xin cảm ơn Ban giám đốc VietinBank - Chi nhánh 1 TP.HCM đã tạo điều kiện và thời gian thuận lợi cho em được đi học và hoàn thành luận văn thạc sĩ. Em cũng xin chân thành cảm ơn gia đình đã luôn động viên, cổ vũ tạo điều kiện thuận lợi cho em trong suốt thời gian đi học. Trong quá trình thực hiện mặc dù đã cố gắng rất nhiều, tham khảo nhiều tài liệu, song chắc chắn sẽ còn nhiều thiếu sót, em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của quý Thầy, Cô để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn. Tp. HCM, ngày tháng năm 2018 Học viên thực hiện Nguyễn Minh Tuấn
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH ẢNH LỜI MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................ 1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước đây ................................................ 2 3. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................. 3 4. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................ 4 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 4 6. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 5 7. Kết cấu đề tài nghiên cứu ...................................................................................... 6 CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ VỐN TẬP TRUNG TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI................................................................. 7 1.1. Một số vấn đề cơ bản về quản lý vốn theo cơ chế tập trung ......................... 7 1.1.1. Khái niệm .......................................................................................................... 7 1.1.2. Tổng quan về cơ chế quản lý vốn tập trung ................................................. 10
1.2. Cơ cấu của quản trị ngân hàng ..................................................................... 14 1.2.1. Quản trị tài sản có ...................................................................................... 14 1.2.2. Quản trị tài sản nợ tài sản nợ ..................................................................... 22 1.3. Cơ chế định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP ........................ 30 1.3.1. Khái niệm định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP ................. 30 1.3.2. Nguyên tắc định giá điều chuyển vốn nội bộ khơp kỳ hạn FTP................ 31 1.3.3. Cách tính giá mua – bán vốn trong hệ thống FTP ..................................... 32 1.4. Kinh nghiệm về quản lý vốn tập trung ở một số ngân hàng thương mại.. 37 1.4.1. Kinh nghiệm một số ngân hàng trên thế giới............................................. 37 1.4.2. Kinh nghiệm của các ngân hàng trong nước ............................................. 39 1.4.3. Bài học kinh nghiệm cho VietinBank ........................................................ 40 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................ 41 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG MUA BÁN VỐN NỘI BỘ FTP TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH 1 TP HCM ...... 42 2.1. Tổng quan về Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam ....................... 42 2.2. Quá trình hình thành và phát triển Chi nhánh 1 – TP HCM .................... 45 2.2.1. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng ............................................................... 46 2.2.2. Chức năng và nhiệm vụ của các phòng ban............................................... 48 2.2.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Vietinbank – Chi nhánh 1 .................. 49 2.3. Một số đặc điểm của việc thay đổi cơ chế quản lý vốn tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh 1 TP.HCM:.................................... 50 2.3.1. Cơ chế quản lý vốn trước đây .................................................................... 50 2.3.2. Cơ chế quản lý vốn hiện nay – Cơ chế quản lý vốn tập trung (FTP) ........ 51 2.3.3. Hệ thống định giá điều chuyên vốn nội bộ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam.................................................................................................... 53 2.4. Mô phỏng sử dụng hệ thống định giá điều chuyển vốn nội bộ tại CN 1 .... 55
2.4.1. Phân tích đa chiều hiệu quả hoạt động của chi nhánh: .............................. 55 2.4.2. Thay đổi cách tính lợi nhuận của chi nhánh từ tính lãi điều hòa một giá sang định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP ............................................................. 58 2.4.3. Ưu điểm ..................................................................................................... 60 2.4.4. Hạn chế của cơ chế quản lý vốn tập trung ................................................. 62 2.4.5. Nguyên nhân dẫn đến hạn chế ................................................................... 66 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................ 68 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÔNG CỤ ĐỊNH GIÁ ĐIỀU CHUYỂN VỐN NỘI BỘ FTP TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM ......................................................................................................... 69 3.1. Định hướng phát triển của Vietinbank ........................................................ 69 3.2. Định hướng phát triển công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP của Vietinbank ......................................................................................................... 71 3.3. Giải pháp hoàn thiện công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP của Vietinbank ......................................................................................................... 73 3.3.1. Thay đổi trong mô hình vận hành .............................................................. 73 3.3.2. Thay đổi trong cơ chế điều hành lãi suất ................................................... 75 3.3.3. Các giải pháp hỗ trợ khác .......................................................................... 75 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................ 76 KẾT LUẬN ......................................................................................................... 78
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT NHTM Ngân hàng thương mại TMCP Thương mại cổ phần NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần ALM Quản lý tài sản nợ - tài sản có ALCO Ủy ban Quản lý tài sản nợ - tài sản có HĐKD Hoạt động kinh doanh ĐVKD Đơn vị kinh doanh FTP Cơ chế quản lý vốn tập trung HSC Hội sở chính KHCN Khách hàng cá nhân KHDN Khách hàng doanh nghiệp LSBQ Lãi suất bình quân Margin Chênh lệch FTP mv FTP mua vốn FTP bv FTP bán vốn NI Thu nhập ròng NII Thu nhập ròng từ lãi NIM Lãi cận biên ròng
NHCT Ngân hàng Công thương DTBB Dữ trữ bắt buộc DTTT Dự trữ thanh toán BHTG Bảo hiểm tiền gửi TS Tài sản TSC Tài sản Có TSN Tài sản Nợ
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1. Bảng so sánh cơ chế quản lý vốn phân tán và cơ chế quản lý vốn tập trung .. 8 Bảng 2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh của Vietinbank – Chi nhánh 01 .................... 49 Bảng 2.2. Phân tích hiệu quả kinh doanh không sử dụng công cụ định giá điều chuyển vốn .................................................................................................................................. 56 Bảng 2.3. Phân tích hiệu quả kinh doanh không sử dụng công cụ định giá điều chuyển vốn .................................................................................................................................. 57
DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 1.1. Mô hình tính giá mua bán vốn trong hệ thống FTP ....................................... 32 Hình 1.2. Mô hình cách tính giá mua bán vốn trong hệ thống FTP............................... 34 Hình 2.1. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam .................. 44 Hình 2.2. Cơ cấu tổ chức của NHCT Chi nhánh 1-TP.HCM ........................................ 47 Hình 2.3. Mô hình công cụ điều chuyển vốn nội bộ FTP .............................................. 52 Hình 2.4. Mô hình vận hành cơ chế FTP tại Hội sở chính ............................................ 53
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hiện nay các NHTM vẫn thực hiện công tác quản trị và sử dụng nguồn vốn theo từng chi nhánh, không có nguyên tắc thống nhất cho các chi nhánh trong cùng một ngân hàng. Tình trạng này gây nên hiện tượng có những chi nhánh rất tốt về khả năng thanh khoản thậm chí thừa vốn, không có đầu ra trong khi đó, lại có những chi nhánh lâm vào tình trạng thâm hụt thanh khoản trầm trọng, phải vay lại từ Ngân hàng hoặc tổ chức khác với lãi suất cao. Cơ chế quản lý vốn tập trung khắc phục được tình trạng này trên cơ sở quản lý tập trung rủi ro và nguồn vốn. Từ nhận thức trên, NHTMCP Công Thương Việt Nam đã từng bước xây dựng chiến lược phát triển thành Tập đoàn Tài chính Ngân hàng lớn có uy tín trong khu vực. Một trong những nhiệm vụ mà VietinBank đang khẩn trương thực hiện chính là công tác quản trị rủi ro, quản trị tài sản nợ, quản lý vốn, mà trọng tâm là giải quyết công tác điều hành vốn nội bộ trong ngân hàng. Nhận thức được vấn đề này, ngày 02/04/2011, VietinBank đã chính thức triển khai áp dụng công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trên toàn hệ thống. Công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP sẽ chuyển cơ chế quản lý vốn nội bộ hiện nay của VietinBank từ cơ chế quản lý vốn phân tán sang cơ chế quản lý vốn tập trung. Cơ chế FTP chuyển cơ chế quản lý vốn nội bộ cũ từ cơ chế “vay – gửi” sang cơ chế “mua – bán” vốn. Qua đó áp dụng một giá điều chuyển vốn nội bộ thống nhất cho tất cả các chi nhánh trong cùng một ngân hàng, làm cơ sở xác định thu nhập và chi phí chính xác cho từng chi nhánh và quan trọng là quản lý được các rủi ro trong công tác quản lý vốn như rủi ro lãi suất, rủi ro thanh khoản.Đồng thời, công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP sẽ hỗ trợ ban lãnh đạo ngân hàng đưa ra các quyết định phân bổ nguồn lực phù hợp khi phân tích được khả năng sinh lời của từng mảng hoạt động, của từng khách hàng và của từng sản phẩm dịch vụ.
2 Tuy nhiên qua quá trình triển khai áp dụng, công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP đã bộc lộ một số nhược điểm nhất định như chưa xác định giá bán vốn FTP theo đặc điểm của từng vùng, vẫn phải thực hiện điều chỉnh chi phí mua bán vốn thủ công tại chi nhánh …. Vì thế, tôi đã quyết định chọn đề tài “Giải pháp hoàn thiện cơ chế mua bán vốn nội bộ tại Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh 1”. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước đây Luận văn “ Cơ chế quản lý vốn tập trung tại Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam” của tác giả Trương Võ Kim Ngân, năm 2008; nghiên cứu về quá trình triển khai và ứng dụng mới cơ chế quản lý vốn tập trung, từ đó đưa ra những thành tựu và tồn tại qua thực tiễn ứng dụng, đưa ra giải pháp hoàn thiện cơ chế này. Tuy nhiên, đề tài chỉ nghiên cứu giai đoạn đổi mới chuyển đổi sang cơ chế quản lý vốn FTP tại BIDV, những hạn chế và giải pháp đề tài đưa ra chỉ là kiến nghị nhằm hoàn thiện việc chuyển đổi từ cơ chế cũ sang cơ chế mới, chưa đưa ra được những hạn phát sinh trong thực tiễn ứng dụng và những giải pháp khắc phục khi vận hành cơ chế FTP mới này. Luận văn “Đổi mới cơ chế quản lý và kinh doanh vốn tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế” của tác giả Vũ Thị Thu Hằng, năm 2010; nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến nghiệp vụ quản lý và kinh doanh vốn một cách chi tiết. Tuy nhiên, luận văn chưa đi sâu vào nghiên cứu cơ chế quản lý vốn tập trung cũng như về công cụ điều chuyển vốn FTP. Luận văn “Định giá chuyển vốn nội bộ - công cụ mới trong quản trị Tài Sản - Nợ tại Ngân hàng thương mại Việt Nam” của tác giả Phan Thị Hoàng Yên, năm 2012; nghiên cứu về Tài Sản – Nợ của NHTM Việt Nam, từ đó tác giả khẳng định rằng để hoạt động quản trị Tài sản – Nợ đạt hiệu quả, thực hiện được mục tiêu tối đa hóa giá trị
3 ròng của NHTM, một trong những công cụ mà nhà quản trị sử dụng đó là hệ thống định giá điều chuyển vốn nội bộ. 3. Mục tiêu nghiên cứu 3.1. Mục tiêu tổng quát: Hoàn thiện cơ chế quản lý vốn tập trung thông qua áp dụng công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trong công tác quản lý và điều hành vốn tại NHTMCP Công Thương Việt Nam 3.2. Mục tiêu cụ thể: Đề tài cần đạt được các mục tiêu sau: Một là, hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản trị tài sản có và quản trị tài sản nợ tại các ngân hàng thương mại làm cơ sở để nghiên cứu cho quá trình triển khai và ứng dụng cơ chế quản lý vốn tập trung; đồng thời trình bày những đặc điểm, nguyên tắc và phương pháp công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trong công tác quản lý và điều hành vốn; Hai là, đánh giá thực trạng việc áp dụng công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trong công tác quản lý và điều hành vốn tại Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh 1. Ba là, đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện và phát triển công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ.
4 4. Câu hỏi nghiên cứu Phù hợp với mục tiêu nghiên cứu đã được đề cập, luận văn hình thành 3 câu hỏi nghiên cứu như sau: Câu hỏi 1: Khung lý thuyết nào được sử dụng để phân tích công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trong công tác quản lý và điều hành vốn trong cơ chế quản lý vốn tập trung đang áp dụng tại các Ngân hàng TMCP? Câu hỏi 2: Thực trạng đang áp dụng áp dụng công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trong công tác quản lý và điều hành vốn tại Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh 1? Câu hỏi 3: Giải pháp nào nhằm hoàn thiện và phát triển công vụ định giá điều chuyển vốn nội bộ tại Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh 1? 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5.1. Đối tượng nghiên cứu: Công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trong công tác quản lý và điều hành vốn của hệ thống quản lý vốn tập trung. 5.2. Phạm vi nghiên cứu: Không gian nghiên cứu: việc nghiên cứu về thực trạng mua bán vốn nội bộ theo cơ chế quản lý vốn tập trung (FTP) được thực hiện tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh 1 TP.HCM Thời gian nghiên cứu: giai đoạn 2008-2017.
5 6. Phương pháp nghiên cứu Tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính để thực hiện đề tài, bao gồm các phương pháp chi tiết sau:  Phương pháp thu thập số liệu: Số liệu sơ cấp: số liệu thô của công ty, sau đó toàn bộ số liệu thô được chọn lọc để đưa vào báo cáo một cách chính xác khoa học; Số liệu thứ cấp: được thu thập từ các văn bản quy định của đơn vị  Phương pháp mô tả: Trình bày tình hình thực hiện Cơ chế quản lý vốn tập trung tại đơn vị và trên cơ sở đó, so sánh hiệu quả vận dụng 2 cơ chế cũ và mới.  Phương pháp phân tích: Phương pháp thống kê: thống kê các thông tin đầy đủ thu thập từ các cuộc trao đổi, phỏng vấn các nhân viên tại chi nhánh 1; Phương pháp quan sát, mô tả: quan sát trực tiếp tại công ty từ đó mô tả lại trong đề tài về kỹ thuật sử dụng pháp công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trong công tác quản lý và điều hành vốn; Phương pháp so sánh, phân tích, tổng hợp: thông qua kết quả đạt được từ phương pháp thống kê, phương pháp mô tả tiến hành so sánh thực tế so với quy định, lý luận khoa học, tiến hành nghiên cứu, đánh giá những mặt làm được và chưa làm được của sử dụng pháp công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trong công tác quản lý và điều hành vốn tại NHTMCP Công Thương Việt Nam, phân tích đánh giá và so sánh hiệu quả vận dụng 2 cơ chế quản lý vốn tập trung trước đây và hiện nay.  Phương pháp nghiên cứu, tham khảo tài liệu: đọc, tham khảo, tìm hiểu các giáo trình, các bài báo cáo thực tập tốt nghiệp liên quan đề tài. - Hệ thống hóa các nội dung chủ yếu trong các tài liệu từ các công trình nghiên cứu liên quan, tạp chí, tài liệu nước ngoài và kinh nghiệm của một
6 số NHTM trong nước về quản lý vốn theo phương pháp FTP. Từ đó xây dựng cơ sở lý luận về cơ chế quản lý vốn tập trung tại NHTM; 7. Kết cấu đề tài nghiên cứu Chương 1: Lý luận về quản lý vốn tập trung trong Ngân hàng thương mại Chương 2:Thực trạng định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Công Thương Việt Nam – Chi nhánh 1 TP HCM Chương 3: Giải pháp phát triển công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam. 8. Dự kiến những kết quả đạt được của đề tài nghiên cứu: - Hệ thống những lý luận cơ bản khi đánh giá nét khác biệt giữa cơ chế quản lý vốn tập trung và phân tán; đồng thời làm rõ những đặc điểm, nguyên tắc cũng như phương pháp thực hiện công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trong công tác quản lý và điều hành vốn; - Thông qua thực trạng quá trình áp dụng công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP trong công tác quản lý và điều hành vốn tại đơn vị nghiên cứu; luận văn đề xuất một số ý kiến nhằm góp phần nâng cáo hiệu quả sử dụng của công cụ này trong thực tiễn.
7 CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ VỐN TẬP TRUNG TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI Trong hoạt động quản trị ngân hàng, quản trị nguồn vốn và sử dụng vốn chiếm một vai trò rất quan trọng. Quản trị nguồn vốn chính là quản trị Tài sản nợ và Quản trị sử dụng vốn chính là quản trị Tài sản có. Việc quản trị tốt Tài sản nợ và Tài sản có giúp các ngân hàng tối đa hóa hiệu quả sử dụng vốn, đảm bảo sự tăng trưởng nguồn vốn ổn định, đảm bảo khả năng thanh khoản toàn hệ thống và hạn chế các rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Vì vậy, các NHTM rất chú trọng trong việc quản trị hai tài sản này. 1.1. Một số vấn đề cơ bản về quản lý vốn theo cơ chế tập trung 1.1.1. Khái niệm Ngân hàng thương mại đã hình thành, tồn tại và phát triển gắn liền với sự phát triển của kinh tế hàng hoá. Sự phát triển của hệ thống ngân hàng thương mại đã có tác động rất lớn và quan trọng đến quá trình phát triển của nền kinh tế hàng hoá, ngược lại kinh tế hàng hoá phát triển mạnh mẽ đến giai đoạn cao của nó – kinh tế thị trường – thì ngân hàng thương mại cũng ngày càng được hoàn thiện và trở thành những định chế tài chính không thể thiếu được. Luật các tổ chức tín dụng: NHTM là tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan vì mục tiêu lợi nhuận theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng và các quy định khác của pháp luật. (Nghị định số 59/2009/NĐ-CP của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của NHTM) Cơ chế quản lý vốn tại NHTM là tổng thể các phương pháp, hình thức và công cụ được vận dụng trong quá trình quản lý tài sản Nợ và quản lý tài sản Có nhằm tạo ra
8 một cơ cấu thích hợp nhằm đảm bảo cho ngân hàng luôn có đủ nguồn vốn để đáp ứng kịp thời mọi nhu cầu thanh khoản, duy trì và phát triển một cách hiệu quả, an toàn trong hoạt động kinh doanh của mình và tối đa hóa lợi nhuận, đồng thời kiểm soát được rủi ro trong cơ cấu tài sản của ngân hàng (Nguyễn Thị Mùi, 2008). Có hai loại hình thường được áp dụng trong việc quản lý vốn tại NHTM là cơ chế quản lý vốn phân tán và cơ chế quản lý vốn tập trung. Bảng 1.1. Bảng so sánh cơ chế quản lý vốn phân tán và cơ chế quản lý vốn tập trung Chỉ tiêu Cơ chế quản lý vốn phân tán Cơ chế quản lý vốn tập trung so sánh - Hội sở chính sẽ mua toàn bộ TSN của chi nhánh và bán vốn để chi nhánh sử dụng cho - Điều chuyển vốn trên phần chênh TSC. lệch TSN-TSC về Hội sở. - Toàn hệ thống tập trung quản - Mỗi chi nhánh hoạt động như một lý, tất cả các khoản mục trên Ngân hàng độc lập, tự cân đối bảng tổng kết tài sản của chi Nguyên TSN-TSC. Bảng Tổng kết tài sản, nhánh đều được tập trung về tắc thực cân đối TSN-TSC độc lập từng Hội sở chính. Bảng tổng kết hiện chi nhánh trong hệ thống. tài sản chung cho toàn hệ - Mỗi chi nhánh chịu hoàn toàn thống. trách nhiệm về các rủi ro về lãi - Bảng tổng kết tài sản tại chi suất, rủi ro về kỳ hạn, rủi ro thanh nhánh chỉ phản ánh số dư nợ khoản. và huy động thực tế từng chi nhánh. - Rủi ro thanh khoản, lãi suất
9 đều tập trung về Hội sở chính. - Vốn được chuyển từ chi nhánh thừa sang thiếu, tận - Các chi nhánh cân đối vốn độc dụng được tối đa nguồn vốn lập dẫn đến toàn hệ thống không dư thừa và bù đắp thiếu hụt tận dụng được những chi phí cơ vốn tạm thời cho toàn hệ hội tiếp cận nguồn vốn giá rẻ của thống. toàn hệ thống. - Quản lý vốn tập trung và - Quản lý vốn phân tán phát sinh chuyên môn hoá giúp giảm rất nhiều nghiệp vụ, đòi hỏi nhiều chi phí hoạt động cho chi thao tác và công đoạn do đó tốn nhánh và toàn hệ thống. Tuy nhiều thời gian và chi phí. Nâng nhiên trình độ nghiệp vụ cao nghiệp vụ chuyên môn nhân chuyên môn các nhân viên tại viên tại chi nhánh. Đặc chi nhánh bị hạn chế. Chi nhánh không có công cụ điểm - Kết quả kinh doanh được kiểm soát kết quả hoạt động kinh tổng hợp thường xuyên thông doanh riêng, công tác báo cáo qua các báo cáo định giá vốn được thưc hiện thủ công gây lãng nội bộ, phản ánh chính xác phí thời gian và phản ánh không hiệu quả kinh doanh của từng chính xác hiệu quả chi nhánh, từng bộ phận kinh hoạt động kinh doanh của từng bộ doanh trong từng thời kỳ. phận kinh doanh. - Chi nhánh bị động đưa ra - Chi nhánh có thể chủ động đưa ra mức lãi suất cạnh tranh với mức lãi suất cạnh tranh với ngân ngân hàng khác trên địa bàn hàng khác trên địa bàn. do phải phụ thuộc vào giá mua bán vốn của Hội sở.