Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân tại thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh

Chia sẻ: Nguyễn Đức Hoàng | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:193

Thêm vào BST

Báo xấu

303
lượt xem 101
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân tại thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh là nhằm nghiên cứu thực trạng tình hình thực hiện chính sách BHYT trên địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh thời gian qua; đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm đẩy nhanh quá trình tiến tới BHYT toàn dân trên địa bàn xã.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân tại thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân. Các số liệu, mô hình, bảng, biểu, đồ thị và những kết quả trong luận văn là trung thực, các giải pháp đƣa ra xuất phát từ thực tiễn nghiên cứu và kinh nghiệm, chƣa từng đƣợc công bố dƣới bất cứ hình thức nào trƣớc khi công trình, bảo vệ và công nhận bởi “Hội Đồng đánh giá luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ kinh tế” Trƣờng Đại học Kinh tế & Quản trị kinh doanh Đại học Thái Nguyên. Một lần nữa, tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam kết trên. Bắc Ninh, ngày 25 tháng 08 năm 2013. NGƢỜI CAM ĐOAN Nguyễn Văn Tình
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài tôi luôn nhận đƣợc sự quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu, các thầy giáo, cô giáo Phòng Quản lý Đào tạo sau Đại học Trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Đại học Thái Nguyên; Ban Giám đốc, cán bộ Bảo hiểm xã hội tỉnh Bắc Ninh, Bảo hiểm xã hội thị xã Từ Sơn, Bệnh viện đa khoa tỉnh, Bệnh viện đa khoa thị xã Từ Sơn, và nhiều cơ quan đơn vị khác... Đặc biệt là sự hƣớng dẫn tận tình của Tiến sĩ Bùi Đình Hòa. Tôi xin chân thành cảm sự giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo, các quý cơ quan, cùng các bạn đồng nghiệp. Sự giúp đỡ này đã cổ vũ và giúp tôi nhận thức, làm sáng tỏ thêm cả lý luận và thực tiễn về lĩnh vực luận văn nghiên cứu. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với sự giúp đỡ quý báu đó./. TÁC GIẢ Nguyễn Văn Tình
MỤC LỤC L ỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i I C ẢM ƠN L Ờ .................................................................................................. ii M Ụ C L Ụ C ....................................................................................................... iii DANH M Ụ C CÁC KÝ HI Ệ U, CH Ữ VI Ế T T Ắ T ............................................ vi DANH M Ụ C CÁC B Ả NG BI Ể U ................................................................... vii DANH M ỤC CÁC HÌNH, ĐỒ TH Ị .............................................................. viii M Ở ĐẦ U .......................................................................................................... 1 1. Tính c ấ p thi ế ủa đề tài t c .............................................................................. 1 2. M ụ c tiêu nghiên c ứ ủa đề tài u c ................................................................... 3 3. Đối tƣ ợ ng và ph ạ m vi nghiên c ứ u .............................................................. 3 4. Nh ững đóng góp mớ i c ủ a ận văn lu .............................................................. 4 5. K ế t c ấ u c ủ ận văn a lu ................................................................................... 4 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ BẢO HIỂM Y TẾ. 5 1.1. Nh ữ v ấn đề lý lu ận cơ bả ng n v ề BHYT .................................................. 5 , bản chấ.............................................. 5 1.1.2. Nh ữ nguyên t ắ c, ng tính ch ất cơ bả n và m ụ c tiêu c ủ a BHYT .............. 12 Các quy định cơ bả n v ề BHYT ............................................................... 13 Đối tượ ng tham gia BHYT ................................................................... 13 M ức đóng BHYT ................................................................................... 18 Quy ề l ợi và n nghĩa vụ ......................................................................... 20 N ộ i dung th ự c hi ệ n BHYT toàn dân ........................................................ 21 Khái ni ệ m BHYT toàn dân ................................................................... 21 Các hình th ứ c th ự c hi ệ n BHYT ........................................................... 21 Các nhân t ố ảnh hƣ ởng đế n th ự c hi ệ n BHYT toàn dân ......................... 22 Công tác thông tin tuyên truy ề n .......................................................... 22 Vai trò c ủ a h ệ th ố ng chính tr ị ............................................................. 23 Các tác nhân ảnh hưở ng khác ............................................................. 24
Kinh nghiệm thực hiện BHYT ở một số nƣớc trên thế giới và trong nƣớc ... 28 Kinh nghi ệ ở m ộ m t s ố nướ c trên th ế gi ớ i .......................................... 28
Kinh nghiệm thực hiện BHYT tại Việt Nam....................................................32 Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam nói chung và thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh nói riêng...............................................................................................................35 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................36 2.1. Các câu hỏi đặt ra đề tài cần giải quyết.................................................36 ứu..........................................................................37 Chọn điểm nghiên cứu........................................................................37 Phương pháp thu thập thông tin, số liệu............................................37 Phương pháp tổng hợp xử lý thông tin..........................................................40 Phương pháp phân tích số liệu......................................................................40 Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.............................................................42 Các chỉ tiêu phản ánh điều kiện kinh tế xã hội thị xã Từ Sơn........42 Các chỉ tiêu phản ánh thực trạng thực hiện chính sách BHYT trên địa bàn thị xã Từ Sơn............................................................................................................42 Các chỉ tiêu phản ánh nguyên nhân, ảnh hưởng đến thực hiện chính sách BHYT trên địa bàn thị xã Từ Sơn........................................................................42 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BẢO HIỂM Y TẾ TẠI THỊ XÃ TỪ SƠN TỈNH BẮC NINH...........................................................................43 Khái quát về tình hình kinh tế xã hội của thị xã Từ Sơn......................43 Đặc điểm về tự nhiên và dân số.........................................................43 Đặc điểm về văn hóa xã hội..............................................................43 Tình hình phát triển kinh tế của thị xã Từ Sơn những năm qua.........44 Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội đến thực hiện BHYT toàn dân 44 Tổ chức hệ thống BHXH thị xã Từ Sơn.................................................45 Khái quát sự hình thành và phát triển.................................................45 Chức năng của BHXH thị xã Từ Sơn..................................................45 Nhiệm vụ và quyền hạn của BHXH thị xã Từ Sơn............................46 Bộ máy tổ chức của BHXH thị xã Từ Sơn..........................................48
Thực trạng triển khai BHYT toàn dân tại thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2008 2012......................................................................................50 Công tác truyền thông về BHYT trên địa bàn thị xã Từ Sơn.............50 Công tác thu BHYT ở thị xã Từ Sơn....................................................52 Thực trạng công tác khám chữa bệnh BHYT.....................................63 Thực trạng về công tác quản lý và sử dụng quỹ...............................64 Đánh giá công tác thanh, kiểm tra trong hoạt động BHYT................65 Kết quả điều tra tại các đơn vị nghiên cứu.......................................66 Đánh giá chung về công tác Bảo hiểm y tế tại thị xã Từ Sơn...............77 Những mặt đạt được...........................................................................77 Những mặt hạn chế.............................................................................77 Kết luận về kết quả nghiên cứu.........................................................78 CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP NHẰM THỰC HIỆN BHYT TOÀN DÂN TẠI THỊ XÃ TỪ SƠN TỈNH BẮC NINH.............................................................79 Quan điểm, mục tiêu chính sách BHYT..................................................79 Quan điểm............................................................................................79 Mục tiêu...............................................................................................79 Dự báo về phát triến kinh tế xã hội tỉnh Bắc Ninh đến năm 2020......80 Mục tiêu và phƣơng hƣớng của BHXH tỉnh Bắc Ninh.........................81 Giải pháp nhằm thực hiện BHYT toàn dân ở TX Từ Sơn, Bắc Ninh. .82 Tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, chính quyền... 82 ................................. 83 4.4.3 ........................................ 89 4.5. Kiến nghị.................................................................................................89 .................................................................................. 89 4.5.2. Kiến nghị với Bảo hiểm xã hội Việt Nam...........................................91 ắc Ninh................................................................91 KẾT LUẬN.....................................................................................................93 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................95
PHỤ LỤC ............................................................................................................
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ ASXH An sinh xã hội BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế CSSK Chăm sóc sức khoẻ DN Doanh nghiệp HĐND Hội đồng nhân dân HSSV Học sinh sinh viên KCB Khám, chữa bệnh NLĐ Ngƣời lao động NSNN Ngân sách Nhà nƣớc SDLĐ Sử dụng lao động TXTS Thị xã Từ Sơn UBND Uỷ Ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 3.1: Số ngƣời, số tiền thu BHYT của TXTS năm 20082012............56 Bảng 3.2: Kết quả số ngƣời tham gia BHYT theo đối tƣợng....................59 Bảng 3.3: Kết quả số tiền thu BHYT theo đối tƣợng 2008 2012.............61 Bảng 3.4: Kết quả kiểm tra các đơn vị tham gia BHYT 20082012............66 Bảng 3.5: Tổng hợp kết quả điều tra nhóm NLĐ & chủ SDLĐ (n = 188)..68 Bảng 3.6: Tổng hợp kết quả điều tra nhóm Ngƣời đƣợc NSNN hỗ trợ mức đóng BHYT (n = 187).............................................................................70 Bảng 3.7 : Tổng hợp kết quả điều tra nhóm Ngƣời tự nguyện tham gia BHYT (n = 198)..............................................................................................72 Bảng 3.8: Kết quả số ngƣời tham gia BHYT tại các đơn vị điều tra 2008 – 2012.....................................................................................................74
DANH MỤC CÁC HÌNH, ĐỒ THỊ Sơ đồ 3.1: Bộ máy tổ chức của BHXH thị xã Từ Sơn........................................49 Sơ đồ 3.2: Quy trình quản lý tiền thu BHYT.........................................................55 Đồ thị 3.3: Số ngƣời tham gia BHYT năm 20082012........................................57 Đồ thị 3.4: Số ngƣời tham gia BHYT 03 nhóm điều tra....................................74
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm qua, Đảng và Nhà nƣớc ta rất quan tâm đến chính sách Bảo hiểm y tế (BHYT) và xác định đây là một trong những chính sách xã hội cơ bản và là trụ cột của an sinh xã hội (ASXH). BHYT đã tạo ra nguồn tài chính công quan trọng cho công tác khám chữa bệnh (KCB), cải thiện tiếp cận dịch vụ y tế, góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu công bằng trong chăm sóc sức khoẻ (CSSK) nhân dân và đảm bảo ASXH. Quan điểm chỉ đạo của Đảng xác định: “Sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi con ngƣời và toàn xã hội. Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân là hoạt động nhân đạo, trực tiếp bảo đảm nguồn nhân lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, là một trong những chính sách ƣu tiên hàng đầu của nhà nƣớc. Đầu tƣ cho lĩnh vực này là đầu tƣ cho phát triển, thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ… Phát triển BHYT toàn dân, nhằm từng bƣớc đạt tới công bằng trong chăm sóc sức khỏe, thể hiện sự chia sẻ giữa ngƣời khỏe với ngƣời ốm, ngƣời giầu với ngƣời nghèo, ngƣời trong độ tuổi lao động với trẻ em, ngƣời già; công bằng trong đãi ngộ đối với cán bộ y tế” (Bộ Chính trị, 2005) [6]. Trong chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội 2011 2020 Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI chỉ rõ: “Đổi mới và hoàn thiện đồng bộ các chính sách bảo hiểm y tế, khám, chữa bệnh và viện phí phù hợp; có lộ trình thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân”(Đảng cộng sản Việt Nam, 2011,Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, tr. 127 129) [13].
Hiến pháp nƣớc cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 đã ghi: “Kết hợp phát triển y tế nhà nƣớc với y tế tƣ nhân; thực hiện Bảo hiểm y tế, tạo điều kiện để mọi ngƣời dân đƣợc chăm lo sức khoẻ”. Luật BHYT đƣợc Quốc hội khoá XII, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 14/11/2008 và có hiệu lực từ 1/7/2009 đã quy định trách nhiệm tham gia
BHYT của các nhóm đối tƣợng theo lộ trình. Theo đó, đến 01/01/2014 là thời điểm đƣợc xem là tất cả các công dân Việt Nam đều có trách nhiệm tham gia BHYT. Đây là định hƣớng quan trọng để thực hiện mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân, từng bƣớc đạt tới công bằng trong CSSK, thực hiện sự chia sẻ giữa ngƣời khoẻ với ngƣời ốm, ngƣời giàu với ngƣời nghèo, ngƣời trong độ tuổi lao động với trẻ em và ngƣời cao tuổi. Sau hơn 20 năm thực hiện chính sách, pháp luật về BHYT và hơn 3 năm Luật BHYT có hiệu lực, BHYT đã bao phủ 68% dân số cả nƣớc, trong đó nhiều đối tƣợng đã đƣợc nhà nƣớc hỗ trợ toàn bộ mức đóng BHYT nhƣ: Ngƣời nghèo và các đối tƣợng chính sách xã hội và một số đối tƣợng đã đƣợc Nhà nƣớc hỗ trợ một phần mức đóng BHYT nhƣ: Học sinh, sinh viên (HSSV); ngƣời thuộc hộ gia đình cận nghèo... v.v. Bắc Ninh là một tỉnh nằm ở phía đông bắc cách thủ đô Hà Nội khoảng 30 km, là một tỉnh đang có sự chuyển dịch mạnh cơ cấu kinh tế theo hƣớng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Việc hình thành các khu công nghiệp (KCN), cụm công nghiệp, các làng nghề…đã thu hút lực lƣợng lao động lớn, đến hết năm 2012 toàn tỉnh có 67% dân số tham gia BHYT thấp hơn mức bình quân chung của toàn quốc. Thị xã Từ Sơn (TXTS) là một trong 8 đơn vị hành chính của tỉnh Bắc Ninh, vị trí nằm cách trung tâm tỉnh khoảng 15km, giáp thủ đô Hà Nội. Đến hết năm 2012 có tỷ lệ 64,5% dân số có thẻ BHYT thấp hơn mức bình quân chung của toàn tỉnh điều đó cho thấy thách thức để tiến tới BHYT toàn dân là rất lớn. Kinh nghiệm thực hiện BHYT trong thời gian qua cho thấy, mặc dù Đảng, nhà nƣớc đã ban hành nhiều văn bản hƣớng dẫn, các định hƣớng chính sách tài chính, chính sách y tế đƣợc xác định nhất quán và rõ ràng, công tác tuyên truyền đã đƣợc đẩy mạnh và tăng
cƣờng, những kết quả tích cực và rất quan trọng của chính sách BHYT đã đƣợc khẳng định, nhƣng tỷ lệ tăng thêm mỗi năm của địa phƣơng còn thấp.
Xuất phát từ thực tế trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu “Giải pháp thực hiện Bảo hiểm y tế toàn dân tại thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh”. Đây là đề tài mang tính cấp thiết, có ý nghĩa về mặt khoa học và thực tiễn. Những yếu tố liên quan đến việc thực hiện BHYT toàn dân là: Điều kiện kinh tế xã hội, sự hoàn thiện và tính đồng bộ của các văn bản quy phạm pháp luật, cách thức tổ chức thực hiện, sự đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khoẻ nhân dân của hệ thống khám chữa bệnh, nhận thức của các cơ quan, tổ chức, cá nhân về quyền lợi, vai trò và trách nhiệm thực thi luật BHYT. Để khắc phục những tồn tại, những hạn chế của các vấn đề trên đây đòi hỏi phải có giải pháp đồng bộ và cụ thể, cách thức triển khai mạnh mẽ, phù hợp với từng thời điểm, điều kiện kinh tế xã hội với sự tham gia của cả hệ thống chính trị mới đảm bảo thực hiện mục tiêu BHYT toàn dân. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Nghiên cứu thực trạng tình hình thực hiện chính sách BHYT trên địa bàn thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh thời gian qua; đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm đẩy nhanh quá trình tiến tới BHYT toàn dân trên địa bàn nghiên cứu. Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về BHYT. , đánh giá thực trạng tình hình thực hiện BHYT BHYT trên địa bàn thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh thời gian qua. Đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm đẩy nhanh lộ trình tiến tới BHYT toàn dân trên địa bàn thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh trong thời gian tới.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là các nhóm đối tƣợng đã tham gia và chƣa tham gia BHYT trên địa bàn thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh.
Đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề liên quan đến việc tham gia BHYT của các đối tƣợng. : Đề tài tập trung nghiên cứu nhóm đối tƣợng tham gia BHYT theo luật BHYT. Về không gian, thời gian: Đề tài thực hiện trên địa bàn thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh; số liệu nghiên cứu, phân tích trong 5 năm (20082012). 4. Những đóng góp mới của luận văn Góp phần hệ thống hoá và phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn về BHYT, nhất là vấn đề chính sách và tổ chức thực hiện BHYT. Kết quả nghiên cứu chỉ ra những mặt tích cực, những hạn chế cần phải hoàn thiện trong việc tổ chức thực hiện cho ngƣời tham gia BHYT. Đề xuất những giải pháp và những kiến nghị có thể đƣợc vận dụng vào thực tế để thực hiện tốt công tác BHYT. Đồng thời giúp các cấp uỷ Đảng, chính quyền, các ngành chức năng làm căn cứ trong việc hoạch định chính sách đẩy nhanh lộ trình tiến tới BHYT toàn dân. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 4 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về Bảo hiểm y tế Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng công tác BHYT tại thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh Chƣơng 4: Giải pháp thực hiện BHYT toàn dân tại thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ BẢO HIỂM Y TẾ 1.1. Những vấn đề lý luận cơ bản về BHYT BHYT 1.1.1.1. Sơ lược sự ra đời và phát triển của BHYT Ngay sau khi hòa bình đƣợc lập lại ở miền Bắc (1954) việc chăm sóc y tế cho nhân dân đã đƣợc Nhà nƣớc quan tâm, chú trọng. Nhà nƣớc đã triển khai xây dựng hệ thống bệnh viện, bệnh xá và trung tâm y tế từ Trung ƣơng đến địa phƣơng để chăm sóc y tế cho nhân dân và cán bộ, công nhân viên chức nhà nƣớc theo phƣơng thức khám chữa bệnh miễn phí. Thực hiện chủ trƣơng đổi mới trên lĩnh vực y tế theo tinh thần Nghị quyết Đại hội VI của Đảng, ngày 24/4/1989 Hội đồng Bộ trƣởng (nay là Chính phủ) ban hành Quyết định số 45/HĐBT cho phép các cơ sở KCB thu một phần viện phí. Nội dung của Nghị quyết nêu rõ: “ở những nơi có điều kiện, có thể áp dụng thử chế độ bảo hiểm sức khỏe hoặc ký hợp đồng khám chữa bệnh với các tổ chức y tế trong quốc doanh và ngoài quốc doanh, lập các quỹ bảo trợ y tế địa phƣơng hoặc y tế cơ sở giúp đỡ ngƣời bệnh không có khả năng trả một phần viện phí”. Đó là những chuyển đổi quan trọng đầu tiên của quá trình đổi mới, giải pháp phù hợp đòi hỏi của thực tiễn công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân. Để có những kinh nghiệm từ thực tiễn, Bộ Y tế tổ chức thí điểm BHYT, từ đó tổng kết đúc rút kinh nghiệm để tổ chức BHYT phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện nƣớc ta. Từ cuối năm 1989 đến tháng 6 năm 1991, một số địa phƣơng, bệnh viện đã tổ chức thí điểm BHYT nhƣ: Bảo hiểm sức khỏe tại Hải Phòng, xây dựng quỹ KCB BHYT ở Vĩnh Phú, BHYT tự nguyện ở huyện Mỏ
Cầy Bến Tre, BHYT tự nguyện ở Quảng Trị, Quỹ KCB tại bệnh viện Đƣờng sắt, “Quỹ bảo trợ y tế” tại bệnh viện Bƣu điện….Đã có 3 tỉnh, thành phố tổ chức thí điểm BHYT toàn tỉnh là: Hải Phòng, Quảng Trị, Vĩnh Phú; có 4 tỉnh có cơ quan BHYT cấp tỉnh: Hải Phòng, Quảng Trị, Phú Yên, Bến Tre và có 24 quận,