Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại bang California, Mỹ

Chia sẻ: Conmeothayxao | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:94

Thêm vào BST

Báo xấu

38
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là xác định cơ sở lý luận về xuất khẩu và cơ sở thực tiễn để khẳng định sự cần thiết phải đẩy mạnh xuất khẩu Thanh long sang bang California, Mỹ. Tìm hiểu thị trường tiêu dùng Thanh long tại bang California, Mỹ. Phân tích thực trạng xuất khẩu Thanh long sang bang California, Mỹ. Đề xuất một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại bang California, Mỹ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại bang California, Mỹ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp. HCM --------------------- Phạm Thanh Thảo MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH TIÊU THỤ THANH LONG TẠI BANG CALIFORNIA, MỸ LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2012
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp. HCM --------------------- Phạm Thanh Thảo MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH TIÊU THỤ THANH LONG TẠI BANG CALIFORNIA, MỸ Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh Mã số: 60340102 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS – TS. HOÀNG THỊ CHỈNH TP. Hồ Chí Minh – Năm 2012
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại bang California, Mỹ” là công trình nghiên cứu của riêng bản thân tôi. Các số liệu sơ cấp, thứ cấp và trích dẫn tài liệu tham khảo trong luận văn là trung thực. Kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn chưa được công bố trong bất kỳ tài liệu nào khác trước đây. TP.HCM, ngày 28 tháng 12 năm 2012 Tác giả luận văn Phạm Thanh Thảo
LỜI CẢM ƠN Tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến GS – TS Hoàng Thị Chỉnh đã tận tình hướng dẫn để tôi có thể hoàn tất luận văn này. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Dr Quoc Ngo đã đưa ra những lời nhận xét rất hữu ích trong quá trình thực hiện luận văn, cũng như giúp đỡ tôi rất nhiều trong quá trình thực hiện khảo sát. Nhân đây, tôi xin gửi lời cảm ơn đến Quý Thầy Cô của trường Đại học Kinh tế TP.HCM đã truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu làm nền tảng cho việc thực hiện nghiên cứu. Ngoài ra, tôi cũng chân thành cảm ơn tất cả các bạn bè, đồng nghiệp và những người đã hỗ trợ tôi về số liệu và đóng góp ý kiến để luận văn này được hoàn thiện hơn. Cuối cùng, tôi xin gửi lời tri ân đến ba mẹ tôi và những người thân đã luôn giúp đỡ và động viên tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn này. TP.HCM, ngày 28 tháng 12 năm 2012 Phạm Thanh Thảo
TÓM TẮT LUẬN VĂN Trái Thanh long là sản phẩm có giá trị xuất khẩu lớn nhất trong ngành xuất khẩu trái cây của Việt Nam nhưng cũng không tránh khỏi gặp những khó khăn như lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc, trở ngại khi thâm nhập vào thị trường các nước phát triển... Cuối năm 2008, Việt Nam được phép xuất khẩu Thanh long vào Mỹ. Đây vừa là niềm vui vừa là một thách thức lớn cho người nông dân và các doanh nghiệp xuất khẩu. Với đề tài: “Một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại bang California, Mỹ” tác giả hy vọng có thể đưa ra một số giải pháp thiết thực giúp đẩy mạnh xuất khẩu Thanh long sang thị trường đầy tiềm năng nước Mỹ nói chung và bang California nói riêng. Đề tài có các nội dung chính sau: - Trình bày cơ sở lý luận về xuất khẩu và cơ sở thực tiễn bao gồm: tiềm lực sản xuất, xuất khẩu Thanh long của Việt Nam, nhu cầu tiêu thụ trái cây rất lớn của thị trường Mỹ. Qua đó, tác giả khẳng định sự cần thiết phải đẩy mạnh xuất khẩu Thanh long sang Mỹ, trong đó tập trung vào bang California. - Thực hiện đánh giá thị trường tiêu thụ Thanh long ở California nhằm hiểu được thói quen tiêu dùng, đánh giá của người tiêu dùng về chất lượng, giá cả, các chương trình quảng cáo, tiếp thị và thái độ của họ đối với Thanh long Việt Nam. Trong phần này, tác giả cũng trình bày thực trạng xuất khẩu Thanh long Việt Nam sang Mỹ trong giai đoạn cuối năm 2008 đến đầu năm 2012. - Từ thực trạng khó khăn trong chặng đường xuất khẩu Thanh long sang Mỹ và những tìm hiểu về thị trường California, Mỹ, tác giả đề xuất một số giải
pháp đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại thị trường này. Có ba nhóm giải pháp chính được trình bày là: giải pháp nâng cao chất lượng, giảm chi phí, giải pháp xúc tiến thương mại và giải pháp tổ chức.
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ PHẦN MỞ ĐẦU................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài. ........................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................ 2 4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 3 4.1. Nghiên cứu được tiến hành theo các phương pháp: .................................. 3 4.2. Nguồn dữ liệu .......................................................................................... 3 5. Tổng quan những đề tài nghiên cứu có liên quan ......................................... 3 6. Điểm mới của đề tài .................................................................................... 4 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ..................................................... 4 8. Kết cấu của đề tài ........................................................................................ 5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XUẤT KHẨU VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ........................................................................................................ 6 1.1. Lý luận cơ bản về xuất khẩu..................................................................... 6 1.1.1. Định nghĩa xuất khẩu......................................................................... 6 1.1.2. Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu ...................... 7 1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ....................................................................... 11
1.2.1. Tiềm lực sản xuất xuất khẩu Thanh long của Việt Nam ................... 11 1.2.1.1. Về điều kiện tự nhiên: ............................................................... 11 1.2.1.2. Về nguồn nhân lực: ................................................................... 15 1.2.1.3. Chính sách của Việt Nam .......................................................... 16 1.2.2. Nước Mỹ và bang California – Nhu cầu tiêu thụ trái cây của thị trường này .................................................................................................... 17 1.2.2.1. Khái quát về nước Mỹ............................................................... 17 1.2.2.2. Giới thiệu bang California ......................................................... 20 1.2.2.3. Nhu cầu tiêu thụ trái cây của thị trường này .............................. 22 Tóm tắt chương 1: ............................................................................................... 24 CHƯƠNG 2: ĐÁNH GIÁ THỊ TRƯỜNG TIÊU THỤ THANH LONG Ở CALIFORNIA VÀ THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU THANH LONG SANG MỸ .... 25 2.1. Nghiên cứu về thị trường tiêu thụ Thanh long ở bang California, Mỹ..... 25 2.2. Thực trạng xuất khẩu Thanh long sang Mỹ. ........................................... 30 2.2.1. Những thuận lợi trong quá trình xuất khẩu Thanh long Việt Nam đến Mỹ........ ........................................................................................................ 30 2.2.2. Những khó khăn trong quá trình xuất khẩu Thanh long Việt Nam đến Mỹ........ ........................................................................................................ 33 2.2.3. Những quy định của Mỹ đối với việc xuất khẩu Thanh long của Việt Nam.......... .................................................................................................... 35 2.2.4. Một số vấn đề cần quan tâm khi xuất khẩu Thanh long sang Mỹ ..... 37 2.2.4.1. Hình thức xuất khẩu .................................................................. 37 2.2.4.2. Phương thức thanh toán ............................................................ 38
2.2.4.3. Các nhân tố chính tác động đến chất lượng Thanh long cần chú ý..... 39 2.2.5. Năng lực xuất khẩu của các doanh nghiệp ở Việt Nam .................... 43 Tóm tắt chương 2 ................................................................................................ 47 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH TIÊU THỤ THANH LONG TẠI BANG CALIFORNIA, MỸ. ........................................................................ 48 3.1. Căn cứ đề xuất các giải pháp .................................................................. 48 3.2. Nội dung các giải pháp ........................................................................... 50 3.2.1. Giải pháp nâng cao chất lượng, giảm chi phí ................................... 50 3.2.1.1. Giải pháp nâng cao chất lượng .................................................. 51 3.2.1.2. Giải pháp giảm chi phí .............................................................. 57 3.2.2. Giải pháp xúc tiến thương mại ......................................................... 60 3.2.2.1. Xây dựng chương trình quảng cáo và tiếp thị ở Mỹ ................... 60 3.2.2.2. Xây dựng thương hiệu............................................................... 61 3.2.2.3. Một số giải pháp khác ............................................................... 62 3.2.3. Giải pháp tổ chức ............................................................................ 64 3.2.3.1. Doanh nghiệp xuất khẩu Thanh long ......................................... 64 3.2.3.2. Nông dân trồng Thanh long ...................................................... 65 3.2.3.3. Các cơ quan nhà nước. .............................................................. 66 Tóm tắt chương 3: ............................................................................................... 67 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 69
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT APHIS : Cơ quan Kiểm dịch động thực vật Mỹ CP CB THS : Cổ phần chế biến thủy hải sản CPCX : Cổ phần chiếu xạ FDA : Cơ quan quản lý dược phẩm và thực phẩm Mỹ GAP : Thực hành canh tác tốt SX TM DV : Sản Xuất Thương Mại Dịch Vụ TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TP.HCM : Thành phố Hồ Chí Minh
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Các đặc tính của Thanh long ở Việt Nam ....................................... 14 Bảng 1.2: Thống kê dân số 3 tỉnh năm 2011 ................................................... 16 Bảng 1.3: Trị giá xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam qua Mỹ .......................... 19 Bảng 2.1: Bảng thống kê giới tính mẫu nghiên cứu......................................... 26 Bảng 2.2: Bảng thống kê sắc tộc mẫu nghiên cứu ........................................... 26 Bảng 2.3: Bảng thống kê độ tuổi mẫu nghiên cứu ........................................... 27 Bảng 2.4: Bảng thống kê nghề nghiệp mẫu nghiên cứu ................................... 28 Bảng 3.1: Ma trận SWOT xuất khẩu Thanh long sang California, Mỹ ............ 49
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 1.1: Giá trị trái cây nhập khẩu vào Mỹ 2008-2011 (tỷ USD) .................. 23 Hình 2.1: Sản lượng Thanh long xuất khẩu qua Mỹ từ cuối năm 2008 đến 4 tháng đầu năm 2012. ...................................................................... 31 Hình 3.1: Quy trình xuất khẩu Thanh long Việt Nam ..................................... 58
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Xuất khẩu trái cây ở Việt Nam hiện nay đang có tiềm năng phát triển rất lớn. Trong đó, nổi bật là Thanh long - một trong những loại trái cây được ưa chuộng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Thanh long Việt Nam đã được xuất khẩu đến nhiều nước. Trong đó, Trung Quốc là thị trường chính tiêu thụ loại trái cây này, chiếm 65% tổng sản lượng Thanh long xuất khẩu với 30% là xuất chính ngạch, 70% buôn bán theo đường tiểu ngạch, không hợp đồng, không kiểm dịch để được hưởng ưu đãi thuế (Nguồn: [1], [10]). Điều này làm cho thị trường Thanh long Việt Nam lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc, giá cả Thanh long tại đây thay đổi phụ thuộc vào các khách hàng Trung Quốc. Và cứ mỗi năm, Thanh long tụt giá vài lần vì lý do khách hàng Trung Quốc ép giá, không mua, trong khi nông dân trồng Thanh long và các doanh nghiệp xuất khẩu Thanh long lại không tìm được “lối ra” cho loại trái cây này. Cụ thể là năm 2009: giá bình quân Thanh long tại vườn vào tháng 3: 15,464 đồng/kg; tháng 4 là 12,607 đồng/kg; đến tháng 5, 6, 7, 8 thì rớt mạnh lần lượt là: 4,861 đồng/kg, 3,295 đồng/kg, 4,533 đồng/kg, 4,683 đồng/kg. Năm 2010 cũng tương tự và gần đây nhất năm 2011, giá Thanh long tại vườn cuối tháng 3: 17,000 -18,000 đồng/kg, sau đó giảm nhanh đến cuối tháng 4 là 7,000-8,000 đồng/kg và tụt xuống còn vài trăm đồng/kg, chỉ sau đó vài ngày (Nguồn: số liệu của công ty xuất nhập khẩu Cao Thành Phát và [5], [13], [19], [21]). Một thị trường mới mở ra cho Thanh long Việt Nam, khi vào tháng 7-2008, chính phủ Mỹ bắt đầu cho phép Thanh long Việt Nam được nhập khẩu vào đất nước này. Mỹ là một thị trường rộng lớn và quen thuộc với các ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam như dệt may, thủy hải sản … Tuy nhiên nó lại là một thị trường
2 khắt khe, khó tính và xa lạ với mặt hàng Thanh long. Bằng tất cả nổ lực của người nông dân, doanh nghiệp, chính quyền, 70 tấn Thanh long đầu tiên cũng đã có mặt tại thị trường Mỹ vào cuối năm 2008, và được đón nhận tích cực bởi Việt Kiều tại Mỹ. Cho đến nay, Thanh long Việt Nam đã thâm nhập vào nhiều bang của nước Mỹ, đặc biệt được xuất khẩu nhiều nhất sang bang California. Điều này đã mở ra một con đường để Thanh long Việt Nam thoát khỏi “sức mạnh mua hàng” của Trung Quốc, tạo đà để tiến sâu vào thị trường to lớn Châu Âu trong tương lai. Tuy nhiên, con đường để thâm nhập vào thị trường Mỹ không hề dễ dàng, thậm chí là đầy chông gai, trong khi các doanh nghiệp Việt Nam lại rất thiếu kinh nghiệm trong thị trường này. Từ những khó khăn trên, tôi quyết định chọn đề tài cho luận văn thạc sĩ kinh tế của mình là: “Một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại bang California, Mỹ”. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Xác định cơ sở lý luận về xuất khẩu và cơ sở thực tiễn để khẳng định sự cần thiết phải đẩy mạnh xuất khẩu Thanh long sang bang California, Mỹ. - Tìm hiểu thị trường tiêu dùng Thanh long tại bang California, Mỹ. - Phân tích thực trạng xuất khẩu Thanh long sang bang California, Mỹ. - Đề xuất một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại bang California, Mỹ. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: đề tài này tập trung nghiên cứu hoạt động xuất khẩu Thanh long của Việt Nam sang bang California, Mỹ. - Phạm vi nghiên cứu: đề tài nghiên cứu về thực trạng xuất khẩu Thanh long sang Mỹ ở Việt Nam và thị trường tiêu thụ Thanh long tại bang California, Mỹ, với thời gian thực hiện từ tháng 10/2011 đến tháng 8/2012.
3 Mặc dù nghiên cứu về tiêu thụ sản phẩm nhưng luận văn chỉ tập trung vào vấn đề xuất khẩu Thanh long, và không đề cập đến vấn đề tiêu thụ trong nước. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Nghiên cứu được tiến hành theo các phương pháp: - Phương pháp nghiên cứu lịch sử kết hợp với thống kê, phân tích, tổng hợp. - Phương pháp điều tra bằng bảng câu hỏi. - Phương pháp hỏi ý kiến chuyên gia. 4.2. Nguồn dữ liệu - Dữ liệu thứ cấp: số liệu thống kê của Tổng cục thống kê, Hiệp hội Thanh long Bình Thuận và một số tài liệu, sách báo, website có liên quan. - Dữ liệu sơ cấp: số liệu điều tra thực tế qua bảng câu hỏi. 5. Tổng quan những đề tài nghiên cứu có liên quan Đã có nhiều đề tài viết về Thanh long, ngoài những tiểu luận nhỏ thì những đề tài lớn tác giả đã tham khảo là: - Luận văn thạc sĩ kinh tế: “Giải pháp nâng cao sức mạnh thương hiệu Thanh long Bình Thuận” của Phạm Thị Thanh Hoa (2007). Tác giả đề tài đã nghiên cứu và đưa ra giải pháp để nâng cao sức mạnh thương hiệu Thanh long Bình Thuận như doanh nghiệp hợp tác với nông dân và hợp tác xã, chính phủ có chương trình hỗ trợ phát triển thương hiệu Thanh long, quy hoạch vùng trồng, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng nông sản quốc gia …Tuy nhiên, tác giả này chỉ thực hiện khảo sát từ các chủ trang trại, doanh nghiệp, chưa dựa trên ý kiến của khách hàng để đưa ra giải pháp. Do đó, giải pháp còn thiếu chi tiết, chưa đi sâu vào từng thị trường cụ thể trong khi phần lớn Thanh long được tiêu thụ ở thị trường nước ngoài. - Công trình nghiên cứu: “Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu Thanh long Bình Thuận sang thị trường Nhật Bản” của nhóm nghiên cứu ngành khoa học xã hội (2004).
4 Đề tài này có tập trung vào một thị trường cụ thể - Nhật Bản và có nêu được các giải pháp nhằm đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại thị trường này. Tuy nhiên, thị trường Nhật Bản có nhiều điểm rất khác so với các thị trường khác, nên không thể áp dụng các giải pháp này vào thị trường Mỹ. Ngoài ra, tác giả còn tham khảo đề tài khoa học cấp bộ: “Những giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Mỹ”của tác giả Võ Thanh Thu (2001). Trong đề tài, tác giả Võ Thanh Thu đã nghiên cứu về thị trường Mỹ và đưa ra một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang Mỹ, trong đó có đề cập đến ngành xuất khẩu trái cây. Tuy nhiên, các giải pháp cho ngành trái cây còn khá chung chung, chưa đi vào chi tiết từng loại trái cây cụ thể. 6. Điểm mới của đề tài Như vậy, đề tài “Một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại bang California, Mỹ” có những điểm mới sau: - Đề tài cập nhật toàn bộ thực trạng xuất khẩu Thanh long Việt Nam sang Mỹ từ giai đoạn cuối năm 2008 đến đầu năm 2012. - Trong đề tài, những quy định mới nhất của Mỹ về tiêu chuẩn Thanh long cũng được trình bày đầy đủ. - Tác giả có nghiên cứu về thị trường California thông qua bảng câu hỏi để nắm được nhu cầu của thị trường này. - Các giải pháp của đề tài dựa trên thực trạng xuất khẩu Thanh long đi Mỹ hiện nay, có nhiều điểm mới so với các đề tài trước đó. 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Đề tài giúp các doanh nghiệp nắm vững về thị trường Mỹ, đặc biệt bang California. Những giải pháp trong đề tài giúp người trồng Thanh long và các doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu Thanh long vào thị trường rộng lớn và đầy tiềm năng – nước Mỹ.
5 Đây cũng là tài liệu tham khảo hữu ích cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo về Thanh long. 8. Kết cấu của đề tài Luận văn có 69 trang gồm Phần Mở Đầu và 3 chương như sau: Phần mở đầu Chương này giới thiệu tổng quan về đề tài. Chương 1: Cơ sở lý luận về xuất khẩu và cơ sở thực tiễn của đề tài Chương 1 trình bày cơ sở lý luận về xuất khẩu và cơ sở thực tiễn nhằm khẳng định sự cần thiết phải đẩy mạnh xuất khẩu Thanh long sang Mỹ, trong đó tập trung vào bang California. Chương 2: Đánh giá thị trường tiêu thụ Thanh long ở California và thực trạng xuất khẩu Thanh long sang Mỹ Trong chương này, tác giả thực hiện đánh giá thị trường tiêu thụ Thanh long tại California, Mỹ ở các khía cạnh: thói quen tiêu dùng, cảm nhận của người tiêu dùng về chất lượng, giá cả, các chương trình quảng cáo, tiếp thị và thái độ của họ đối với Thanh long Việt Nam. Ngoài ra, tác giả cũng trình bày thực trạng xuất khẩu Thanh long Việt Nam sang Mỹ trong giai đoạn cuối năm 2008 đến đầu năm 2012. Chương 3: Một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại bang California, Mỹ Dựa trên thực trạng xuất khẩu Thanh long sang Mỹ và những tìm hiểu về thị trường California, Mỹ, tác giả đề xuất một số giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ Thanh long tại thị trường này. Kết luận
6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XUẤT KHẨU VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI Sau khi giới thiệu tổng quát về đề tài nghiên cứu ở Lời Mở Đầu, chương 1 sẽ trình bày cơ sở lý luận về xuất khẩu và cơ sở thực tiễn để khẳng định sự cần thiết phải đẩy mạnh xuất khẩu Thanh long sang bang California, Mỹ. Chương này bao gồm hai phần chính: (1) lý luận cơ bản về xuất khẩu, (2) Cơ sở thực tiễn của đề tài 1.1. Lý luận cơ bản về xuất khẩu 1.1.1. Định nghĩa xuất khẩu Ngoại thương là một hoạt động kinh tế đã có từ lâu đời. Hiện nay, không một quốc gia nào trên thế giới không tham gia vào hoạt động ngoại thương. Đây là động lực không những giúp phát triển kinh tế của một quốc gia mà còn góp phần thực hiện phân công lao động quốc tế. Các hoạt động ngoại thương chính bao gồm: xuất khẩu và nhập khẩu. Xuất khẩu là bán hàng hay đưa hàng ra nước ngoài. Hàng hóa xuất khẩu rất đa dạng: hàng công nghiệp, hàng nông nghiệp, hàng tiêu dùng, kiến thức khoa học kỹ thuật, các dịch vụ ... (nguồn:[24]) Có hai phương thức xuất khẩu chính: xuất khẩu trực tiếp và xuất khẩu gián tiếp. Xuất khẩu trực tiếp: là doanh nghiệp trực tiếp bán sản phẩm của mình ra nước ngoài. Phương thức này đòi hỏi doanh nghiệp phải nắm vững nghiệp vụ xuất khẩu, có kinh nghiệm trên thị trường quốc tế. Mặc dù hình thức kinh doanh này đem lại nhiều lợi nhuận cho doanh nghiệp nhưng nó cũng mang lại nhiều rủi ro và thách thức.
7 Xuất khẩu gián tiếp: là doanh nghiệp sản xuất xuất khẩu hàng hóa của mình ra nước ngoài thông qua một trung gian thương mại. Các doanh nghiệp này thường là các cơ sở sản xuất có quy mô nhỏ, chưa đủ điều kiện xuất khẩu trực tiếp hay chưa được phép xuất khẩu hàng hóa đó ra nước ngoài. Trung gian thương mại có thể là một công ty ủy thác xuất khẩu trong nước, công ty thương mại chuyên môi giới trong nước, công ty môi giới nước ngoài... 1.1.2. Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu gồm: các nhân tố bên trong và các nhân tố bên ngoài. Các nhân tố bên trong: là các nhân tố từ môi trường bên trong của nước xuất khẩu tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của quốc gia. Các nhân tố này bao gồm: điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng, vật chất kỹ thuật và chính sách về xuất khẩu của quốc gia. - Điều kiện tự nhiên: khí hậu, địa hình, thổ nhưỡng, khoáng sản ...Các yếu tố này quyết định sản lượng và chất lượng sản phẩm làm ra, và quyết định lợi thế cạnh tranh của quốc gia đối với mặt hàng xuất khẩu. - Cơ sở hạ tầng, vật chất kỹ thuật: nhà xưởng, máy móc thiết bị, kho tàng, đường xá, điện, bến bãi, hệ thống thông tin liên lạc... Nếu các yếu tố này phát triển sẽ thúc đẩy nhanh hoạt động xuất khẩu, giúp sản phẩm trong nước có cơ hội tiếp cận sâu rộng thị trường thế giới. Ngược lại, nó có thể làm hạn chế quá trình xuất khẩu, làm giảm chất lượng sản phẩm khi đến tay người tiêu dùng nước ngoài. - Chính sách xuất khẩu của quốc gia. Trong mỗi thời kỳ của một đất nước đều có các chính sách thương mại khác nhau như: khuyến khích ngoại thương, hạn chế ngoại thương hay không thực hiện giao thương với nước ngoài. Và trong mỗi giai đoạn này, nhà nước áp dụng các công cụ như
8 thuế, hàng rào phi thuế quan, tỷ giá hối đoái... để điều tiết hoạt động ngoại thương, trong đó có xuất khẩu. Các nhân tố bên ngoài: Trước khi quyết định chọn thị trường nước ngoài để kinh doanh, các doanh nghiệp cần phải tìm hiểu các nhân tố liên quan đến thị trường này bao gồm: - Điều kiện địa lý, khí hậu, diện tích, dân số nước nhập khẩu, ngôn ngữ, truyền thống, tập quán. Các yếu tố này cung cấp cho doanh nghiệp thông tin ban đầu để có được quyết định đúng đắn. Ví dụ: với thời tiết như ở Châu Phi thì khó mà bán được áo len, dạ... - Môi trường kinh tế- tài chính, cơ sở hạ tầng: Tính chất hấp dẫn của một đất nước là do hai đặc điểm quyết định. Thứ nhất là cơ cấu kinh tế, thứ hai là tính chất phân phối thu nhập trong nước. Cơ cấu kinh tế trong nước quyết định nhu cầu của nó về hàng hóa, dịch vụ, mức thu nhập và tỷ lệ người có công ăn việc làm. Những nhu cầu trên đây phụ thuộc vào quốc gia đó là nước chậm phát triển, nước đang phát triển hay nước công nghiệp phát triển. Khả năng xuất khẩu của một nước cũng quyết định nhu cầu nhập khẩu của họ. Đặc điểm thứ hai cần phải biết để bán được hàng là tính chất phân phối thu nhập trong nước bạn hàng. Sự phân phối thu nhập chịu ảnh hưởng không chỉ của những đặc điểm kinh tế của đất nước mà cả của những đặc điểm của hệ thống chính trị. Tính chất phân phối thu nhập làm cho một quốc gia nào đó có đặc điểm thu nhập của dân cư như sau: • Có một số ít người giàu, thu nhập cao, còn lại đại đa số có mức thu nhập thấp. • Có mức thu nhập phần nhiều là thấp • Có mức thu nhập phần nhiều là trung bình.