Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam giai đoạn 2005-2015

Chia sẻ: Tri Tâm | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:78

Thêm vào BST

Báo xấu

50
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận văn là nghiên cứu các cơ sở lý thuyết, các kinh nghiệm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại các quốc gia; trên cơ sở bảng câu hỏi điều tra, phân tích để tìm các yếu tố ảnh hưởng đến việc thu hút FDI tại Việt Nam đến 2004. Tác giả nghiên cứu đánh giá thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến việc thu hút FDI và đề ra các giải pháp thu hút FDI giai đoạn 2005 - 2015.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam giai đoạn 2005-2015

-1- BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP HOÀ CHÍ MINH ---------- TRAÀN NGOÂ MINH QUAÂN MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP THU HUÙT ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI (FDI) TAÏI VIEÄT NAM GIAI ÑOAÏN 2005 - 2015 Chuyeân ngaønh: QUAÛN TRÒ KINH DOANH Maõ soá: 5.02.05 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS. HOAØNG LAÂM TÒNH TP. HOÀ CHÍ MINH - NAÊM 2004
-2- MUÏC LUÏC Muïc luïc i Phaàn môû ñaàu i Trang CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN THU HUÙT ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI (FDI) 1 1.1 Cô sôû lyù thuyeát veà thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) 1 1.1.1 Khaùi nieäm veà ñaàu tö quoác teá vaø caùc hình thöùc ñaàu tö quoác teá 1 1.1.2 Vai troø cuûa FDI ñoái vôùi phaùt trieån kinh teá cuûa caùc quoác gia 2 1.1.3 Caùc noäi dung thu huùt FDI 3 1.2 Caùc chieán löôïc, chính saùch thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) 3 1.2.1 Quy trình ñaàu tö vaø chuoåi giaù trò cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi 3 1.2.2 Caùc chieán löôïc thu huùt FDI 3 1.2.3 Caùc chính saùch vaø bieän phaùp khuyeán khích FDI 5 1.3 Kinh nghieäm thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI)cuûa moät soá nöôùc 7 1.3.1 Nhöõng chieán löôïc chính saùch khuyeán khích FDI thaønh coâng 7 1.3.2 Nhöõng chieán löôïc, chính saùch haïn cheá FDI 9 1.4 Caùc vaán ñeà cô baûn thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam 9 1.4.1 Caùc vaán ñeà quoác teá lieân quan ñeán thu huùt FDI 9 1.4.2 Caùc vaán ñeà cô baûn trong nöôùc lieân quan ñeán thu huùt FDI 10 Toùm taét chöông 1 13 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG THU HUÙT ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI (FDI) TAÏI VIEÄT NAM ÑEÁN NAÊM 2004 14 2.1 Toång quan thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) ñeán naêm 2004 14 2.2 Thöïc traïng chieán löôïc thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) 15 2.2.1 Thöïc traïng chieán löôïc xuùc tieán ñaàu tö 15
-3- 2.2.2 Thöïc traïng caùc yeáu toá, chính saùch phaùp luaät hình thaønh moâi tröôøng ñaàu tö 18 Toùm taét chöông 2 30 CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP THU HUÙT ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI (FDI) TAÏI VIEÄT NAM GIAI ÑOAÏN 2005 - 2015 31 3.1 Quan ñieåm cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ñeán 2020 31 3.1.1 Quan ñieåm cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ñeán 2020 31 3.1.2 Quan ñieåm cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà ñònh höôùng thu huùt FDI ñeán 2015 31 3.2 Moät soá giaûi phaùp thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) giai ñoaïn 2005 - 2015 32 3.2.1 Moät soá giaûi phaùp hoaøn thieän chieán löôïc xuùc tieán ñaàu tö 32 3.2.2 Moät soá giaûi phaùp hoaøn thieän caùc yeáu toá, chính saùch phaùp luaät hình thaønh moâi tröôøng ñaàu tö 36 3.3 Moät soá ñeà xuaát, kieán nghò 47 3.3.1 Caùc cô quan caáp trung öông 47 3.3.2 Caùc cô quan, chính quyeàn ñòa phöông 49 Toùm taét chöông 3 49 Keát luaän 50 Taøi lieäu tham khaûo 52 Phuï luïc
-4- PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi Toaøn caàn hoùa vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø xu höôùng taát yeáu hieän nay vaø Vieät Nam chuùng ta cuõng khoâng naèm ngoaøi quaù trình naøy. Vöøa qua, chuùng ta ñaõ coù caùc böôùc hoäi nhaäp kinh teá quoác teá qua gia nhaäp ASEAN, APEC, kyù hieäp ñònh thöông maïi Vieät Myõ, Hieäp ñònh baûo hoä ñaàu tö Vieät - Nhaät … vaø caùc hieäp ñònh, hieäp öôùc song vaø ña phöông vôùi caùc quoác gia, laõnh thoå vaø caùc vuøng treân theá giôùi cuõng nhö chuaån bò caùc böôùc gia nhaäp vaøo toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO). Quaù trình hoäi nhaäp luoân coù nhöõng thôøi cô vaø thaùch thöùc cho Vieät Nam chuùng ta trong ñieàu kieän kinh teá nöôùc ta coøn nhoû beù, söùc caïnh tranh keùm, trình ñoä nhaân löïc, khoa hoïc coâng ngheä laïc haäu vaø thaáp keùm. Do ñoù, ñeå coù theå ñöông ñaàu vôùi nhöõng thaùch thöùc khi thöïc hieän quaù trình hoäi nhaäp, ñoøi hoûi chuùng ta phaûi ñeà ra nhieàu chieán löôïc phaùt trieån trong ñoù chieán löôïc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi noùi chung vaø thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) noùi rieâng laø moät trong nhöõng chieán löôïc troïng taâm cuûa quaù trình hoäi nhaäp. 2. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi Muïc tieâu cuûa luaän vaên laø (1) nghieân cöùu caùc cô sôû lyù thuyeát, caùc kinh nghieäm thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi caùc quoác gia; (2) treân cô sôû baûng caâu hoûi ñieàu tra, phaân tích ñeå tìm caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán vieäc thu huùt FDI taïi Vieät Nam ñeán 2004. Taùc giaû nghieân cöùu ñaùnh giaù thöïc traïng caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán vieäc thu huùt FDI vaø ñeà ra caùc giaûi phaùp thu huùt FDI giai ñoaïn 2005 - 2015. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Ñoái töôïng laø lónh vöïc FDI vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän vaên laø caùc doanh nhieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi treân laõnh thoå Vieät Nam, trong ñoù, ñaëc bieät laø vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam vaø phía Baéc.
-5- 4. Phöông phaùp nghieân cöùu Ñeå thöïc hieän luaän vaên naøy, taùc giaû ñaõ söû duïng phöông phaùp nghieân cöùu cuûa chuû nghóa duy vaät bieän chöùng, laäp baûng caâu hoûi ñieàu tra khaûo saùt, thoáng keâ vaø phaân tích toång hôïp, söû duïng phaàn meàm phaân tích thoáng keâ vaø quaûn trò heä thoáng döõ lieäu (SPSS) ñeå thu nhaän keát quaû. 5. Keát caáu cuûa ñeà taøi Luaän vaên bao goàm 3 chöông: Chöông 1: Cô sôû lyù luaän thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI): Nghieân cöùu cô sôû lyù thuyeát; caùc chieán löôïc vaø kinh nghieäm cuûa caùc quoác gia trong thu huùt FDI; caùc quy trình cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi; ñieàu tra, phaân tích tìm ra caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán vieäc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ñeán naêm 2004. Chöông 2: Thöïc traïng thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) taïi Vieät Nam ñeán naêm 2004: Treân cô sôû nghieân cöùu khaûo saùt caùc vaán ñeà cô baûn cuûa Vieät Nam vaø keát quaû ñieàu tra phaân tích caùc yeáu toá aûnh höôûng trong vieäc thu huùt FDI, nghieân cöùu ñaùnh giaù thöïc traïng cuûa caùc yeáu toá aûnh höôûng ñoù ñeán naêm 2004. Ñoàng thôøi, tìm ra caùc ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, caùc cô hoäi, nguy cô ñeå xaùc ñònh caùc giaûi phaùp hoaøn thieän thu huùt FDI cho giai ñoaïn 2005 - 2015 taïi Vieät Nam. Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) taïi Vieät Nam giai ñoaïn 2005 -2015: Baûn luaän vaên nghieân cöùu vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp hoaøn thieän thu huùt FDI vaø caùc kieán nghò ñeå naâng cao khaû naêng thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi cho giai ñoaïn 2005 – 2015 taïi Vieät Nam.
-6- CHÖÔNG 1. CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN THU HUÙT ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI (FDI) 1.1 Cô sôû lyù thuyeát veà thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) 1.1.1 Khaùi nieäm veà ñaàu tö quoác teá vaø caùc hình thöùc ñaàu tö quoác teá 1.1.1.1 Khaùi nieäm veà ñaàu tö quoác teá Ñaàu tö quoác teá laø nhöõng phöông thöùc ñaàu tö voán, taøi saûn ôû nöôùc ngoaøi ñeå tieán haønh saûn xuaát, kinh doanh, dòch vuï vôùi muïc ñích kieám lôïi nhuaän vaø nhöõng muïc tieâu kinh teá xaõ hoäi nhaát ñònh. Veà baûn chaát, ñaàu tö quoác teá laø nhöõng hình thöùc xuaát khaåu tö baûn, moät hình thöùc cao hôn xuaát khaåu haøng hoùa. 1.1.1.2 Caùc hình thöùc ñaàu tö quoác teá Ñaàu tö quoác teá coù caùc hình thöùc sau: Moät laø, ñaàu tö tröïc tieáp (FDI): laø hình thöùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi goùp moät soá voán ñuû lôùn vaøo lónh vöïc saûn xuaát hoaëc dòch vuï ñeå cho pheùp hoï tröïc tieáp tham gia ñieàu haønh ñoái töôïng maø hoï boû voán ñaàu tö. Ñaây laø hình thöùc ñaàu tö chuû yeáu. Hai laø, ñaàu tö giaùn tieáp (FPI): laø hình thöùc ñaàu tö maø nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi chæ ñöôïc goùp soá voán toái ña naøo ñoù döôùi hình thöùc mua coå phieáu, sao cho beân nöôùc ngoaøi khoâng tham gia tröïc tieáp ñieàu haønh ñoái töôïng hoï boû voán ñaàu tö. Ba laø, tín duïng quoác teá: thöïc chaát ñaây cuõng laø hình thöùc ñaàu tö giaùn tieáp, nhöng döôùi daïng cho vay vaø hoã trôï phaùt trieån chính thöùc (ODA). 1.1.2 Vai troø cuûa FDI ñoái vôùi phaùt trieån kinh teá cuûa caùc quoác gia 1.1.2.1 Nguyeân nhaân hình thaønh ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi Caùc nguyeân nhaân hình thaønh ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi goàm: - Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi nhaèm khai thaùc lôïi theá so saùnh cuûa quoác gia khaùc, giaûm thieåu chi phí, taêng lôïi nhuaän do lôïi theá so saùnh vaø trình ñoä phaùt trieån cuûa caùc nöôùc khoâng gioáng nhau daãn tôùi chi phí saûn xuaát ra saûn phaåm khaùc nhau;
-7- - Toaøn caàu hoùa gia taêng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå caùc coâng ty xuyeân quoác gia baønh tröôùng maïnh meõ chieám lónh vaø chi phoái thò tröôøng theá giôùi.; - Xu höôùng giaûm daàn tyû suaát lôïi nhuaän ôû caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån cuøng vôùi hieän töôïng dö thöøa töông ñoái tö baûn neân ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi nhaèm naâng cao hieäu quaû söû duïng voán; - Ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi nhaèm naém ñöôïc laâu daøi vaø oån ñònh thò tröôøng, nguoàn cung caáp nguyeân nhieân vaät lieäu chieán löôïc vôùi giaù reû ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån kinh teá trong nöôùc; - Cuoái cuøng, tình hình baát oån veà chính trò an ninh quoác gia, cuõng nhö naïn tham nhuõng hoaøn haønh ôû nhieàu khu vöïc treân theá giôùi, naïn röûa tieàn .. 1.1.2.2 Vai troø cuûa FDI ñoái vôùi phaùt trieån kinh teá cuûa caùc quoác gia FDI ñaõ ñoùng goùp to lôùn cho söï phaùt trieån kinh teá theå hieän qua caùc maët: - Laø nguoàn voán boå sung quan troïng cho phaùt trieån kinh teá, mang laïi cho nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö moät löôïng ngoaïi teä raát lôùn giuùp cho caùc quoác gia ñaàu tö vaøo keát caáu haï taàng, phaùt trieån caùc ngaønh kinh teá goùp phaàn phaùt trieån kinh teá; - Goùp phaàn taêng thu ngaân saùch, goùp phaàn caûi thieän caùn caân thöông maïi vaø caùn caân thanh toaùn quoác teá cuûa quoác gia; - Vôùi söï tham gia cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, laøm cho kinh teá cuûa caùc vuøng laõnh thoå cuûa quoác gia phaùt trieån theo höôùng chuyeån dòch sang caùc ngaønh coâng nghieäp, dòch vuï taïo ra giaù trò gia taêng cho neàn kinh teá; - Caùc döï aùn FDI ñoùng goùp quan troïng trong naâng cao trình ñoä kyõ thuaät vaø coâng ngheä. taïo neân söï kích thích caùc doanh nghieäp noäi ñòa phaûi ñoåi môùi tö duy quaûn lyù ñeå taïo ñöôïc nhöõng saûn phaåm coù khaû naêng caïnh tranh; - Caùc döï aùn FDI goùp phaàn thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá thò tröôøng, ñöa neàn kinh teá caùc nöôùc hoäi nhaäp nhanh vôùi neàn kinh teá theá giôùi.
-8- 1.1.3 Caùc noäi dung thu huùt FDI Thu huùt FDI laø nhaèm muïc ñích loâi keùo, keâu goïi caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi quan taâm ñeán ñieàu kieän kinh teá chính trò xaõ hoäi, caùc lôïi theá cuûa nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö ñeå nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö voán laäp truï sôû, cô sôû saûn xuaát, chuyeån giao coâng ngheä vaø toå chöùc saûn xuaát kinh doanh phuø hôïp vôùi chieán löôïc, chính saùch ñaàu tö taïi nöôùc tieáp nhaän. Beân caïnh ñoù, nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö coøn nhaän ñöôïc nhieàu lôïi ích khaùc nhö naâng cao trình ñoä quaûn lyù, trình ñoä lao ñoäng, naâng cao söùc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá …. Noäi dung chuû yeáu cuûa thu huùt FDI laø vieäc ñeà ra caùc chieán löôïc, chính saùch, caùc bieän phaùp, vaïch ra loä trình tö do hoaù thöông maïi vaø ñaàu tö, loaïi boû caùc haïn cheá, raøo caûn ñaàu tö, hình thaønh caùc khuyeán khích ñaàu tö. 1.2 Caùc chieán löôïc, chính saùch thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) 1.2.1 Quy trình ñaàu tö vaø chuoãi giaù trò cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi Ñeå thöïc hieän ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh taïi moät quoác gia naøo, ñoøi hoûi nhaø ñaàu tö thöïc hieän haøng loaït coâng vieäc coù lieân quan theo moät quy trình nhaát ñònh (xem sô ñoà 1.1). Quy trình ñaàu tö ñoù, nhaø ñaàu tö khoâng chæ quan taâm giaù trò veà tính oån ñònh veà kinh teá, chính trò maø coøn quan taâm caùc giaù trò nhö: thoâng tin phaûi minh baïch, deã tieáp caän, thuû tuïc phaûi ñôn giaûn, nhanh choùng vaø ít toán keùm, naêng löïc cô quan Nhaø nöôùc phaûi ñoàng boä vaø ñôn giaûn, nhaäp caûnh, haûi quan, thueá, sôû höõu trí tueä, chính saùch ñaát ñai, giaù phí, söï ñoàng boä cuûa heä thoáng phaùp luaät… 1.2.2 Caùc chieán löôïc thu huùt FDI Coù hai chieán löôïc thu huùt FDI laø chieán löôïc thu huùt FDI veà thay theá haøng nhaäp khaåu vaø chieán löôïc thu huùt FDI höôùng veà xuaát khaåu. Chieán löôïc FDI veà thay theá haøng nhaäp khaåu nhaèm thu huùt caùc nhaø ñaàu tö boû voán laäp truï sôû, cô sôû saûn xuaát taïi nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö ñeå toå chöùc saûn xuaát kinh doanh nhöõng maët haøng thay theá haøng nhaäp khaåu.
-9- Thuû tuïc chaám döùt hoaït Nghieân cöùu caùc chieán löôïc phaùt trieån vaø moâi tröôøng ñaàu tö ñoäng, thanh lyù doanh nghieäp Xaùc ñònh, ñaùnh giaù cô hoäi ñaàu tö Ñieàu chænh giaáy pheùp ñaàu tö, ñieàu Laäp luaän chöùng kinh teá kyõ thuaät chænh voán ñaàu tö Tìm ñoái taùc ñaàu tö Thay ñoåi voán, toå chöùc lai doanh nghieäp Ñaøm phaùn lieân keát daàu tö Nghóa vuï thueá, kieåm tra Hoaøn taát hoà sô xin giaáy pheùp ñaàu tö Taùi ñaàu tö, chuyeån Huûy lôi nhuaän veà nöôùc ngang, taïm Xin giaáy pheùp ñaàu tö hoaëc ñaêng kyù ngöøng Xuaát khaåu, keâ hoat ñoäng ñaàu tö hoaëc khai haûi quan keùo Thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö giaõn tieán ñoä Toå chöùc SXKD, thöïc chuyeån giao CN Laäp Vaên phoøng, ban ñieàu haønh hieän döï aùn Kyù hôïp ñoàng cung Ñaêng baùo, ñaêng kyù kinh öùng lao ñoäng, nguyeân doanh, chöùng chæ haønh ngheà nhieân vaät lieäu … Xin thueâ ñaát Ñaáu thaàu tuyeån choïn tö vaán, nhaø thaàu xaây laép, mua saém haøng hoùa Ñaêng kyù nhaân söï, truï sôû, con daáu, cheá ñoä keá toaùn … Laäp thuû tuïc thieát keá, xin giaáy pheùp xaây döïng Xin pheùp cho lao ñoäng nöôùc ngoaøi Ñaêng kyù nhaäp khaåu Ñaêng kyù thuû tuïc nhaäp caûnh, löu truù, maùy moùc, giaùm phöông tieän .. ñieän nöôùc, nhaõn hieäu, ñònh haûi quan Sô ñoà 1.1:Quy trình ñaàu tö, chuoãi giaù trò cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi
- 10 - Ngöôïc laïi, chieán löôïc FDI höôùng veà xuaát khaåu, caùc nhaø ñaàu tö thaønh laäp truï sôû, cô sôû saûn xuaát taïi nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö ñeå toå chöùc saûn xuaát caùc maët haøng ñeå xuaát khaåu. Caû hai chieán löôïc treân ñeàu coù cuøng muïc ñích laø thu huùt voán, coâng ngheä, naêng löïc quaûn lyù … cho coâng cuoäc phaùt trieån neàn kinh teá noäi ñòa ñeå töøng böôùc coù ñuû söùc hoäi nhaäp quoác teá. Tuy nhieân, chieán löôïc thu huùt FDI thay theá haøng nhaäp khaåu coøn coù theå ñaùp öùng thò tröôøng noäi ñòa. Do ñoù, nhieàu nöôùc hieän nay söû duïng chieán löôïc thu huùt FDI hoãn hôïp vöøa thay theá nhaäp khaåu, vöøa höôùng xuaát khaåu. 1.2.3 Caùc chính saùch vaø bieän phaùp khuyeán khích FDI 1.2.3.1 Nguyeân taéc thu huùt FDI Cuøng vôùi quaù trình hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi, caùc quoác gia muoán thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi caàn tuaân thuû moät soá nguyeân taéc chuû yeáu sau: - Nguyeân taéc cuøng coù lôïi: laø nguyeân taéc vöøa khoâng ñeå thieät haïi ñeán lôïi ích caàn coù vaø hôïp lyù cuûa nöôùc tieáp nhaän, vöøa phaûi chaáp nhaän chia seû hôïp lyù lôïi ích cho caùc ñoái taùc tuyø theo möùc ñoä ñoùng goùp cuûa caùc beân hôïp taùc; - Nguyeân taéc toái hueä quoác: Laø nguyeân taéc choáng phaân bieät ñoái xöû giöõa caùc nhaø ñaàu tö khaùc nhau hoaït ñoäng treân cuøng laõnh thoå, ñeå taïo ra moâi tröôøng ñaàu tö bình ñaúng giöõa caùc nhaø ñaàu tö; - Nguyeân taéc ñoái xöû quoác gia: laø nguyeân taéc nöôùc tieáp nhaän FDI daønh ñieàu kieän thuaän lôïi (öu ñaõi) cho caùc nhaø ñaàu tö töø caùc nöôùc khaùc ñeán ñaàu tö khoâng keùm hôn nhöõng ñieàu kieän nhaø ñaàu tö noäi ñòa ñöôïc höôûng; Beân caïnh ñoù, caùc quoác gia coøn tuaân thuû moät soá nguyeân taéc nhö nguyeân taéc khoâng phaân bieät ñoái xöû, nguyeân taéc coâng khai - minh baïch, toaøn dieän, tröng thu vaø boài thöôøng, quoác höõu hoùa…
- 11 - 1.2.3.2 Caùc phöông phaùp thu huùt FDI Ñeå thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi, caùc quoác gia nhìn chung ñeàu thöïc hieän phöông phaùp caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö, moâi tröôøng kinh doanh sao cho thaät minh baïch, roõ raøng vaø laønh maïnh. Beân caïnh ñoù, ñeå thu huùt moät soá lónh vöïc, ngaønh ñaëc bieät caàn thieát cho neàn kinh teá hoaëc taïo ra moät moâi tröôøng ñaàu tö caïnh tranh hôn, caùc quoác gia söû duïng phöông phaùp sau: - Phöông phaùp öu ñaõi ñaàu tö: Laø phöông phaùp maø nöôùc sôû taïi söû duïng moät soá bieän phaùp öu ñaõi veà thueá (mieãn, giaûm), hoã trôï veà taøi chính, tín duïng, nhaân löïc vaø kyõ thuaät … cho nhaø ñaàu tö. - Phöông phaùp baûo hoä ñaàu tö: Laø phöông phaùp maø nöôùc sôû taïi söû duïng ñeå haïn cheá bôùt caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi khaùc tham gia theo caùc hieäp ñònh, hieäp öôùc hôïp taùc ñöôïc kyù keát bôûi nöôùc sôû taïi vaø moät nöôùc hoaëc moät soá nöôùc (nhö Hieäp ñònh baûo hoä ñaàu tö Vieät Nhaät). 1.2.3.3 Caùc chính saùch vaø bieän phaùp khuyeán khích FDI Khoâng naèm ngoaøi caùc chính saùch kinh teá vó moâ, caùc Chính phuû thöïc hieän chính saùch khuyeán khích FDI nhö: chính saùch thöông maïi, chính saùch taøi chính - tieàn teä, chính saùch taøi khoùa chính saùch veà lao ñoäng, moâi tröôøng, ñaát ñai ….Beân caïnh ñoù, Chính phuû coøn thu huùt ñaàu tö qua caùc chính saùch vi moâ nhö choïn loïc moät soá ngaønh, lónh vöïc hoaëc moät soá vuøng ñeå taïo döïng naêng löïc caïnh tranh treân thò tröôøng goùp phaàn thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá. Töø nhöõng chính saùch treân, Chính phuû, laõnh ñaïo caùc vuøng laõnh thoå vaïch ra caùc bieän phaùp öu ñaõi cuï theå ñeå thöïc thi chính saùch nhö öu ñaõi veà thueá, thôøi gian höôûng öu ñaõi, caùc möùc trôï caáp, möùc sôû höõu coå phaàn cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, vaán ñeà sôû höõu trí tueä, ñaàu tö haï taàng, hoã trôï laõi suaát, hoã trôï hoaït ñoäng xuùc tieán thuông maïi vaø ñaàu tö …
- 12 - 1.3 Kinh nghieäm thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) cuûa moät soá nöôùc Ñeå ñaåy maïnh thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi, caùc quoác gia thöôøng söû duïng moät caùch toång hôïp caùc chính saùch khuyeán khích vaø haïn cheá ñoái vôùi FDI. Nhöõng naêm 60 vaø 70 theá kyû 20, xu höôùng haïn cheá ñoái vôùi FDI nhieàu hôn laø khuyeán khích vaø nhieàu nöôùc ñaõ thaát voïng vì keát quaû FDI. Nhöõng naêm gaàn ñaây, vieäc aùp duïng chính saùch khuyeán khích uyeån chuyeån hôn, coù nhieàu chính saùch khuyeán khích ñaõ thöïc hieän ñeå haáp daãn caùc nhaø ñaàu tö. 1.3.1 Nhöõng chieán löôïc, chính saùch khuyeán khích FDI thaønh coâng Ñeå taêng cöôøng thu huùt FDI, caùc quoác gia thöôøng söû duïng caùc chính saùch khuyeán khích coù theå ñöôïc phaân chia thaønh hai loaïi: “baûo hoä haøng hoùa” laøm thay ñoåi giaù caû cuûa nhöõng maët haøng do caùc coâng ty ñaàu tö nöôùc ngoaøi baùn hoaëc mua; “baûo hoä yeáu toá” laøm thay ñoåi giaù caû ñaàu vaøo cuûa quaù trình saûn xuaát (xem phuï luïc 1). Thaønh coâng taïi caùc nöôùc treân coù theå ñuùc keát nhöõng baøi hoïc cho Vieät Nam: Moät laø, caùc chính saùch mieãn thueá ñoái vôùi döï aùn FDI caàn phaûi thöïc hieän trong thôøi gian daøi ñeå ñaûm baûo caùc döï aùn ñaït hieäu quaû cao; Hai laø, Chính phuû caàn taøi trôï cho caùc ngaân haøng ñeå thöïc hieän chính saùch laõi suaát öu ñaõi ñoái vôùi nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñeå goùp phaàn phaùt trieån thò tröôøng voán baûn ñòa vaø taêng hieäu quaû caùc döï aùn ñaàu tö do giaûm chi phí; Ba laø, caûi toå cô caáu haønh chính, caùc quy ñònh phaùp luaät thaät cuï theå, roõ raøng, nhaát quaùn vaø oån ñònh, coù chieán löôïc, quy hoaïch toång theå phaùt trieån caùc vuøng kinh teá cuõng nhö caùc ngaønh, tieâu chuaån coâng nghieäp vaø ño löôøng, haïn cheá thoâng tin … baøi tröø teä naïn quan lieâu tham nhuõng voán dó laø moät trong nhöõng chính saùch raát nhaïy caûm ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö. Nhöõng quoác gia nhö Haøn Quoác, Trung Quoác ñaõ gaët haùi nhieàu thaønh coâng.
- 13 - 1.3.2 Nhöõng chieán löôïc, chính saùch haïn cheá FDI Beân caïnh nhöõng chính saùch khuyeán khích FDI, caùc quoác gia ñang phaùt trieån ñeàu aùp duïng chính saùch haïn cheá ñaàu tö nhö laäp ra danh muïc döï aùn, quy ñònh quyeàn sôû höõu vaø kieåm soaùt, tyû leä xuaát khaåu, tyû leä noäi ñòa hoùa, caùc chính saùch veà an ninh quoác phoøng … (xem phuï luïc 2). Coù theå ruùt ra moät soá kinh nghieäm: Moät laø, caùc haïn cheá vì muïc ñích baûo hoä saûn xuaát trong nöôùc coù theå kích thích caùc coâng ty noäi ñòa phaùt trieån vaø tröôûng thaønh vôùi moät soá chi phí xaõ hoäi do giaù cao vaø chaát löôïng haøng hoùa thaáp nhöng phaàn naøo kìm haõm söï phaùt trieån cuûa nhöõng ngaønh coâng nghieäp, cuûa hai quoác gia nhöng laïi baûo veä caùc ngaønh coâng nghieäp phuï trôï nhö taïi Trung Quoác; Hai laø, quyeàn sôû höõu nöôùc ngoaøi cuûa caùc coâng ty bò giôùi haïn nhö Trung Quoác, Thaùi Lan, Ñaøi Loan, Singapore … coù theå daãn ñeán söï giaûm thieåu FDI vaøo nhöõng ngaønh coâng nghieäp coâng ngheä cao, nhöõng ngaønh ñaëc bieät quan taâm trong theá kyû 21. Ba laø, haïn cheá tyû leä xuaát khaåu baét buoäc vaø tyû leä noäi ñòa hoaù ñeàu laøm taêng chi phí cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi daãn ñeán tình traïng saûn xuaát khoâng hieäu quaû vaø khoâng coù khaû naêng caïnh tranh neáu khoâng ñöôïc baûo hoä vaø cuõng coù theå naûy sinh söï traû ñuõa trong thöông maïi quoác teá; Boán laø, kinh nghieäm thaønh coâng trong thu huùt FDI töø caùc quoác gia cho thaáy beân caïnh chính saùch khuyeán khích veà caûi toå haønh chính vaø cheá ñoä moät cöûa moät daáu, caùc chính saùch laøm haïn cheá veà thuû tuïc ñaàu tö ñang daàn ñöôïc ñôn giaûn hoùa nhö tröôøng hôïp Singapore. Naêm laø, caùc quoác gia phaûi xaây döïng ñöôïc chieán löôïc quy hoaïch toång theå phaùt trieån caùc vuøng kinh teá, caùc ngaønh, phaûi coù cô sôû haï taàng pheàm meàm roõ
- 14 - raøng, trình ñoä naêng löïc caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc phaûi ngang taàm, cô sôû haï taàng kinh teá ñaày ñuû, löïc löôïng lao ñoäng phong phuù laønh ngheà, quy ñònh veà tieâu chuaån coâng nghieäp vaø ño löôøng … thoâng tin phaûi ñöôïc minh baïch. 1.4 Caùc vaán ñeà cô baûn thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam 1.4.1 Caùc vaán ñeà quoác teá lieân quan ñeán thu huùt FDI 1.4.1.1 Ñoái thuû caïnh tranh töø Trung Quoác Cuoäc khuûng hoaûng taøi chính tieàn teä 1997 laø nguyeân nhaân nhieàu nhaø ñaàu tö vaøo thò tröôøng Trung Quoác. Saâu xa hôn, Trung Quoác chieám nhieàu öu theá hôn caùc nöôùc ASEAN veà quy moâ thò tröôøng, toác ñoä taêng tröôûng, chi phí saûn xuaát … Hôn nöõa, Trung Quoác ñöôïc ñaùnh giaù coù moâi tröôøng ñaàu tö haáp daãn hôn ASEAN ñoái vôùi caùc ngaønh coâng nghieäp cheá taïo, coù caùc ngaønh coâng nghieäp phuï trôï phaùt trieån … chöa keå ñeán Trung Quoác gia nhaäp WTO naêm 2001. Tuy vaäy, lyù do lôùn nhaát maø caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo ASEAN ñaëc bieät ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp cheá taïo, cô khí chính xaùc, ñieän, ñieän töû giao thoâng vaän taûi, dòch vuï … laø trieån voïng môû roäng thò tröôøng. 1.4.1.2 Hieäp ñònh thöông maïi Vieät - Myõ, hieäp ñònh baûo hoä thuùc ñaåy töï do ñaàu tö giöõa Nhaät vaø Vieät Nam vaø vaán ñeà gia nhaäp WTO cuûa Vieät Nam Hieäp ñònh thöông maïi Vieät - Myõ (BTA) ñeà caäp ñeán khaû naêng moâi tröôøng ñaàu tö cuûa Vieät Nam trong töông lai ñöôïc caûi thieän maïnh meõ hôn nöõa. Taïi ñieàu 2 veà “ ñoái xöû bình ñaúng vaø quy cheá toái hueä quoác” trong chöông 4 veà “Ñaàu tö” cuûa BTA seõ aùp duïng chính saùch bình ñaúng giöõa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø nhaø ñaàu tö Vieät Nam. Ngoaøi ra, theo chöông 5 veà “Tính minh baïch”, Chính phuû Vieät Nam coù nghóa vuï nhanh choùng coâng khai caùc thuû tuïc haønh chính, caùc quy ñònh phaùp luaät lieân quan ñeán ñaàu tö. Hôn nöõa, BTA coøn ñeà caäp ñeán vieäc nôùi loõng caùc haïn cheá veà tham gia vaøo ngaønh dòch vuï cuûa Vieät Nam neáu caùc doanh nghieäp Vieät Nam khoâng theå cung öùng dòch vuï vôùi chaát löôïng cao, gía thaønh haï.
- 15 - Beân caïnh ñoù, 14/11/2003 Hieäp ñònh Baûo hoä, thuùc ñaåy vaø töï do ñaàu tö giöõa Nhaät Baûn vaø Vieät Nam ñaõ ñöôïc kyù keát, khi hieäp ñònh naøy coù hieäu löïc thì hoaït ñoäng xaây döïng khung phaùp lyù nhaèm thu huùt ñaàu tö, caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö quoác teá seõ ñöôïc thöïc hieän treân quy moâ lôùn. Moät chi tieát nöõa laø Vieät Nam muoán gia nhaäp WTO vaøo naêm 2005 neân caùc quy ñònh phaùp luaät veà ñaàu tö coù theå seõ ñöôïc xem xeùt moät caùch toaøn dieän nhaèm xoùa boû tyû leä noäi ñòa hoùa vaøo naêm 2005 hoaëc sau ñoù. 1.4.2 Caùc vaán ñeà cô baûn trong nöôùc lieân quan ñeán thu huùt FDI Döïa vaøo nhöõng kinh nghieäm thaønh coâng vaø nhöõng haïn cheá trong vieäc thu huùt FDI cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc, chuùng toâi ñaõ tieán haønh laäp baûng 53 caâu hoûi ñöôïc nhoùm thaønh nhieàu 9 lónh vöïc khaùc nhau vaø ñieàu tra khaûo saùt 317 doanh nghieäp FDI ñeå tìm hieåu caùc yeáu toá chuû yeáu aûnh höôûng ñeán khaû naêng thu huùt FDI vaøo Vieät Nam. Keát quaû phaân tích SPSS cho thaáy, vôùi möùc yù nghóa 0.037 vaø 0.046 ñeà nhoû hôn möùc yù nghóa chuaån 0.05 (ñoä tin caäy 95%) thì chæ coù hai trong ba yeáu toá xem xeùt coù aûnh höôûng ñeán chieán löôïc taêng tröôûng thu huùt FDI, ñoù laø “chieán löôïc xuùc tieán ñaàu tö” vaø “moâi tröôøng ñaàu tö” vôùi phöông trình hoài quy boäi: Baûng 1.1: Keát quaû phaân tích ANOVA Yeáu toá Phöông sai 1. Chieán löôïc xuùc tieán ñaàu tö 0.037 2. Moâi tröôøng ñaàu tö 0.046 Baûng 1.2: Phöông trình hoài quy tuyeán tính ANOVA(b) Model Sum of Squares df Mean Square F Sig. 1 Regression 3,478 2 1,739 2,703 ,001(a) Residual 201,320 313 ,643 Total 204,797 315 a Predictors: (Constant), cau b3, cau b2 b Dependent Variable: nganh nghe
- 16 - Coefficients(a) Standardized Unstandardized Coefficients Coefficients Model B Std. Error Beta t Sig. 1 (Constant) 0,283 ,437 1,540 .325 cau b2 ,311 ,070 ,358 3,258 ,001 cau b3 ,337 ,072 ,314 3,242 ,000 a Dependent Variable: nganh nghe Qua Baûng1.2, ta thaáy vôùi bieán b2 vaø bieán b3 coù moái lieân heä vôùi bieán a vôùi sigb2= 0.001 vaø sigb3= 0.000. Nhìn chung, chieán löôïc xuùc tieán ñaàu tö vaø moâi tröôøng ñaàu tö coù quan heä tuyeán tính vôùi chieán löôïc thu huùt ñaàu tö (ngaønh ngheà ñaàu tö). Do ñoù, phöông trình tuyeán tính laø: Y {0:1}: Bieán a theå hieän möùc ñoä haøi loøng veà chieán löôïc thu huùt FDI X1{0:1}: Bieán b2 möùc ñoä haøi loøng veà chieán löôïc xuùc tieán ñaàu tö X2{0:1}: Bieán b3 möùc ñoä haøi loøng veà moâi tröôøng ñaàu tö Y = 0.283 + 0.311 X1 + 0.337 X2 Töông töï, vôùi möùc yù nghóa 0.05, choïn ngaãu nhieân caùc caâu hoûi ñaïi dieän cho nhieàu nhaân toá vaø söû duïng phöông phaùp phaân tích Chi-quare Test ñeå tìm ra caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán hai yeáu toá treân, keát quaû: coù 4 trong 5 nhaân toá ñöôïc xem xeùt coù aûnh höôûng ñeán yeáu toá 1 “chieán löôïc xuùc tieán ñaàu tö” (Baûng 1.3) vaø coù coù 24 nhaân toá ñaïi dieän aûnh höôûng ñeán yeáu toá 2“caùc yeáu toá, chính saùch phaùp luaät hình thaønh moâi tröôøng ñaàu tö” (xem Phuï luïc 3) ñöôïc nhoùm thaønh 4 lónh vöïc (Baûng 1.4) Baûng 1.3: Keát quaû Phaân tích Chi –Square Test cuûa Yeáu toá 1 Nhaân toá Phöông sai Quy hoaïch phaùt trieån coâng nghieäp cô baûn 0.049 Coâng nghieäp phuï trôï 0.035 Nguoàn nhaân löïc 0.440 Chöong trình xuùc tieán ñaàu tö 0.039 Haïn cheá xuaát nhaäp caûnh 0.048
- 17 - Baûng 1.4: Nhoùm nhaân toá ñaïi dieän Yeáu toá 2 Nhoùm nhaân toá ñaïi dieän Cô sôû haï taàng kinh teá Cô sôû haï taàng phaàn meàm lieân quan ñeán ñaàu tö Heä thoáng chính saùch phaùp luaät lieân quan ñeán ñaàu tö Naêng löïc cuûa caùc cô quan thi haønh phaùp luaät Do ñoù, chuùng toâi cho raèng, ñeå thu huùt voán FDI vaøo Vieät Nam, chuùng ta caàn phaûi nghieân cöùu thöïc traïng nhöõng nhaân toá aûnh höôûng treân ñeå tìm ra nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu vaø töø ñoù, ñeà ra nhöõng giaûi phaùp nhaèm thuùc ñaåy hoaït ñoäng thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam noùi chung, bao goàm “Xaây döïng giaûi phaùp xuùc tieán ñaàu tö” vaø “Caûi thieän caùc yeáu toá, chính saùch phaùp luaät hình thaønh moâi tröôøng ñaàu tö”. Noäi dung chính cuûa caùc giaûi phaùp nhö sau: 1.4.2.1 Xaây döïng vaø thöïc hieän giaûi phaùp xuùc tieán ñaàu tö nöôùc ngoaøi: Troïng taâm cuûa giaûi phaùp xuùc tieán ñaàu tö nhaèm xaây döïng cheá ñoä öu ñaõi cho nhaø ñaàu tö, ngoaøi ra, vieäc xaây döïng chieán löôïc vaø quy hoaïch toång theå ngaønh coâng nghieäp, phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp phuï trôï voán ñöôïc coi laø ñieåm yeáu treân phöông dieän thu huùt ñaàu tö cuûa Vieät Nam cuõng laø giaûi phaùp quan troïng trong giai ñoaïn 2005 – 2015. 1.4.2.2 Caùc giaûi phaùp caûi thieän caùc yeáu toá, chính saùch phaùp luaät hình thaønh moâi tröôøng ñaàu tö - Caùc vaán ñeà lieân quan ñeán cuûng coá cô sôû haï aàng kinh teá nhö giao thoâng ñoâ thò, quy hoaïch chöùc naêng ñoâ thò; taêng cöôøng hieäu quaû trong vaän taûi löu thoâng; ñieän löïc, böu chính vieãn thoâng, xöû lyù nöôùc thaûi vaø chaát thaûi coâng nghieäp …;
- 18 - - Xaây döïng hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät, cheá ñoä tö phaùp, xaây döïng tieâu chuaån coâng nghieäp vaø cheá ñoä quaûn lyù ño löôøng, thoáng keâ kinh teá… ôû Vieät Nam coù toác ñoä tieán trieån chaäm neân caàn phaûi töøng böôùc caûi thieän caùc vaàn ñeà naøy; - Caùc quy ñònh veà phaùp luaät coù lieân quan maät thieát ñeán hoaït ñoäng kinh doanh saûn xuaát cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân vaø doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi caàn ñöôïc caûi tieán trong heä thoáng phaùp luaät nhö lieân quan ñeán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi, chính saùch ñaát ñai, lao ñoäng, chính saùch thueá, hoaït ñoäng xuùc tieán chuyeån giao coâng ngheä; - Naêng löïc cuûa caùc cô quan thöïc thi phaùp luaät: Coâng cuoäc caûi thieän moâi tröôøng kinh doanh thoâng qua vieäc naâng cao naêng löïc cuûa caùc cô quan naøy seõ ñoùng goùp to lôùn trong hoaït ñoäng thu huùt FDI vaøo Vieät Nam. nhö haûi quan coù nhieàu vaán ñeà lieân quan ñeán tính minh baïch vaø ñoä tin caäy cuûa nghieäp vuï haûi quan, cô quan thueá , baûo hoä quyeàn sôû höõu trí tueä … Toùm taét chöông 1: Trong chöông naøy, chuùng toâi ñaët troïng taâm laø trình baøy caùc cô sôû lyù luaän coù theå öùng duïng trong thu huùt FDI Taïi Vieät Nam. Chöông 1 Baûn luaän vaên neâu caùc khaùi nieäm chung veà ñaàu tö quoác teá, caùc hình thöùc ñaàu tö quoác teá trong ñoù coù phaân tích nhaán maïnh ñeán vai troø cuûa FDI ñoái vôùi phaùt trieån kinh teá cuûa caùc quoác gia. Sau ñoù, ñi saâu vaøo phaân tích caùc chieán löôïc, chính saùch thu huùt FDI, neâu ra quy trình ñaàu tö vaø chuoãi giaù trò cuûa nhaø ñaàu tö, caùc bieän phaùp khuyeán khích FDI. Tieáp theo laø khaûo saùt veà kinh nghieäm thu huùt FDI cuûa moät soá quoác gia trong thôøi gian qua ñeå hoïc hoûi nhöõng ñieåm hay vaø traùnh nhöõng sai laàm hoï ñaõ maëc phaûi. Cuoái cuøng vaø quan troïng nhaát laø ñeà xuaát caùc noäi dung chính trong vieäc xaây döïng caùc giaûi phaùp thu huùt FDI trong ñieàu kieän cuûa Vieät Nam hieän nay cuûa taùc giaû. Trong ñoù neâu ra caùc vaán ñeà
- 19 - quoác teá, trong nöôùc, caùc coâng cuï phaân tích, xaây döïng phöông trình hoài quy tuyeán tính veà thu huùt FDI, caùc yeáu toá, nhaân toá coù ñöôïc töø keát quaû phaân tích aûnh höôûng ñeán chieán löôïc thu huùt FDI cuûa Vieät Nam. CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG THU HUÙT ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI (FDI) TAÏI VIEÄT NAM ÑEÁN NAÊM 2004 2.1 Toång quan thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) ñeán naêm 2004 Vôùi keát quaû thu huùt FDI 7 thaùng ñaàu naêm 2004, ñeán nay caû nöôùc coù 4.722 döï aùn FDI coøn hieäu löïc vôùi toång voán ñaàu tö ñaêng kyù 42,7 tyû USD, chieám 35% giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp cuûa Vieät Nam, goùp phaàn thuùc ñaåy söï taêng tröôûng kinh teá, ñoùng goùp ñaùng keå vaøo GDP (trung bình giai ñoaïn 1996 -2004 ñaït 13%) vaø ñoùng goùp vaøo kim ngaïch xuaát khaåu goùp phaàn caûi thieän caùn caân thanh toaùn (giai ñoaïn 1996 – 2000 ñaït 10,6 tyû USD vaø giai ñoaïn 2001 – 2004 ñaït treân 20 tyû USD), giaû quyeát coâng aên vieäc laøm cho treân 70 vaïn ngöôøi cuõng nhö ñoùng goùp quan troïng vaøo ngaân saùch Nhaø nöôùc (10%) (Nguoàn Boä Keá hoaïch vaø ñaàu tö) Baûng 2.1: Keát quaû thu huùt FDI giai ñoaïn 1996 – 7/2004 (ÑVT: trieäu USD) Chæ tieâu / naêm 1996 - 2000 2001 2002 2003 7/2004 1 Soá döï aùn ñaàu tö - Caáp môùi 1.678 550 802 752 346 - Löôït taêng voán 825 241 366 393 124 - Giaûi theå 439 93 111 99 18 2 Voán caáp môùi vaø taêng voán - Voán ñaêng kyù 20.772 2.592 1.621 1.914 1.930 - Taêng voán 3.951 632 1.136 1.150 1.543 - Giaûi theå 6.691 1.437 805 1.779 505 3 Voán thöïc hieän 13.473 2.430 2.591 2.650 942 Nguoàn: Baùo Saøi Goøn Giaûi Phoùng 30/3/2004, Coâng anTp HCM 7/8/2004 Tình hình kinh teá chính trò, xaõ hoäi oån ñònh, an ninh trong nhöõng naêm qua ñöôïc ñaûm baûo, moâi tröôøng ñaàu tö - kinh doanh tieáp tuïc ñöôïc caûi thieän. Quan heä
- 20 - ñoái ngoaïi giöõa Vieät Nam vaø caùc nöôùc tieáp tuïc ñöôïc môû roäng, nhieàu chuyeán thaêm vaø laøm vieäc caáp cao cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø Chính phuû ñaõ ñöôïc tieán haønh ôû nhieàu quoác gia, gaén lieàn vôùi vieäc quaûng baù hình aûnhVieät Nam vaø vaän ñoäng xuùc 9,428 1 0 ,0 0 0 9 ,0 0 0 V o án ñ a ên g k y ù 8 ,0 0 0 V o án g ia ûi n g a ân 7 ,0 0 0 5,822 6 ,0 0 0 4,781 Trieäu USD 5 ,0 0 0 3,300 3,218 3,000 4 ,0 0 0 2,900 2,923 2,800 2,600 2,494 2,537 2,500 2,420 2,375 2,197 1,930 3 ,0 0 0 2 ,0 0 0 942 1 ,0 0 0 0 N a êm 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 tieán thöông maïi ñaàu tö. Tuy nhieân, keát quaû thu huùt FDI trong nhöõng naêm giai ñoaïn 2001 - 2004 chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng vaø ñang coù chieàu höôùng giaûm suùt. Moät vaán ñeà baát oån nöõa laø soá döï aùn giaûi theå taêng cao so vôùi soá döï aùn ñaêng kyù (Nguoàn: Baùo Saøi Goøn Giaûi Phoùng 30/3/2004 vaø taùc giaû). Ñoà thò 1.1 bieåu dieãn keát quaû thu huùt FDI giai ñoaïn 1996 - 7/2004 2.2 Thöïc traïng chieán löôïc thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) 2.2.1 Thöïc traïng chieán löôïc xuùc tieán ñaàu tö Thöïc traïng chieán löôïc xuùc tieán ñaàu tö ñöôïc xem xeùt trong caùc lónh vöïc sau: 2.2.1.1 Chieán löôïc vaø quy hoaïch toång theå caùc ngaønh coâng nghieäp Khieám khuyeát lôùn nhaát hieän nay laø xöû lyù phoái hôïp, toång hôïp caùc moái quan heä ña ngaønh, lieân vuøng vaø xaùc ñònh noäi dung öu tieân trong chính saùch coâng nghieäp cuõng nhö lôïi theá caïnh tranh chuû yeáu cuûa quoác gia trong xaây döïng chieán löôïc quy hoaïch toång theå ngaønh coâng nghieäp cô baûn. Ñònh höôùng phaùt trieån chöa