Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Đảm bảo quyền của luật sư trong phiên tòa dân sự sơ thẩm tại Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Đảm bảo quyền của luật sư trong phiên tòa dân sự sơ thẩm tại Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích làm rõ một số vấn đề lý luận về đảm bảo quyền của LS tại TAND, đánh giá đúng thực trạng đảm bảo quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk, từ đó đề xuất các giải pháp đảm bảo quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Đảm bảo quyền của luật sư trong phiên tòa dân sự sơ thẩm tại Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .........../............ ....../...... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM TRUNG KIÊN BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA LUẬT SƯ TẠI TOÀ ÁN NHÂN DÂN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH ĐẮK LẮK – NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .........../........... ...../..... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM TRUNG KIÊN BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA LUẬT SƯ TẠI TOÀ ÁN NHÂN DÂN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VŨ VĂN TÍNH ĐẮK LẮK – NĂM 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Đảm bảo quyền của luật sư trong phiên tòa dân sự sơ thẩm tại Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Các nội dung nghiên cứu, kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào. Tôi xin chịu trách nhiệm nếu lời cam đoan trên không đúng sự thật. Đắk Lắk, tháng 06 năm 2023 NGƯỜI CAM ĐOAN Phạm Trung Kiên
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thiện Luận văn thạc sĩ luật học chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính ngoài sự nỗ lực nghiên cứu của bản thân, em đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của Quý Thầy/cô giảng viên trong suốt quá trình học tập tại Trường Học viện hành chính Quốc Gia; bên cạnh đó là sự ủng hộ của gia đình và bạn bè trong suốt thời gian vừa qua. Em xin trân trọng kính gửi lời cảm ơn chân thành đến Tiến sĩ Vũ Văn Tính - Giảng viên Trường Học viện hành chính Quốc Gia là giáo viên hướng dẫn khoa học đã luôn động viên, trao đổi thẳng thắn, góp ý chân thành, hỗ trợ, giúp đỡ tận tình để em hoàn thành luận văn. Một lần nữa, em trân trọng gửi lời cảm ơn đến Quý Thầy/cô, gia đình, các chuyên gia và bạn bè đã nhiệt tình hỗ trợ, giúp đỡ cho em trong thời gian học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu. Cuối cùng em xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................ 7 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ QUYỀN CỦA LUẬT SƯ TẠI PHIÊN TOÀ DÂN SỰ SƠ THẨM ................................................................ 8 1.1. Khái quát chung về quyền của Luật sư tại phiên tòa dân sự sơ thẩm..... 8 1.2. Nội dung quyền của Luật sư tại phiên tòa dân sự sơ thẩm ................. 264 1.3. Các yếu tố bảo đảm cho việc thực hiện quyền của Luật sư tại phiên tòa dân sự sơ thẩm. ..................................................................................................... 32 Tiểu kết chương 1 ...................................................................................... 415 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ QUYỀN CỦA LUẬT SƯ TẠI PHIÊN TÒA DÂN SỰ SƠ THẨM - TỪ THỰC TIỄN TÒA ÁN NHÂN DÂN TỈNH ĐẮK LẮK ......................... Error! Bookmark not defined.6 2.1. Khái quát về Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk .......Error! Bookmark not defined.6 2.2. Thẩm quyền giải quyết các vụ án sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk. ............................................................... Error! Bookmark not defined. 2.3. Thực trạng thực hiện quyền của Luật sư tại phiên tòa dân sự sơ thẩm tại TAND tỉnh Đắk Lắk........................................... Error! Bookmark not defined.3 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 65
CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA LUẬT SƯ TẠI PHIÊN TÒA DÂN SỰ SƠ THẨM 66 3.1. Quan điểm về hoàn thiện pháp luật bảo đảm quyền của Luật sư tại phiên tòa dân sự sơ thẩm ...................................................................................... 66 3.2. Giải pháp hoàn thiện bảo đảm quyền luật sư tại phiên tòa sơ thẩm ... 717 Tiểu kết chương 3 ........................................................................................ 80 KẾT LUẬN .................................................................................................. 81 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 94
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa của từ viết tắt BLDS Bộ luật dân sự BLTTDS Bộ luật tố tụng dân sự HĐXX Hội đồng xét xử HĐTTDS Hoạt động tố tụng dân sự TAND Tòa án nhân dân VKSND Viện tòa án nhân dân
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nghề Luật sư (LS) ở Việt Nam là một nghề cao quý, bởi hoạt động nghề nghiệp của LS nhằm mục đích góp phần bảo vệ công lý, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; góp phần phát triển kinh tế – xã hội, vì sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Tính chuyên nghiệp và đạo đức nghề nghiệp là nền tảng cơ bản của nghề LS. LS phải có bổn phận tự mình nâng cao trình độ, kỹ năng chuyên môn; nêu gương trong việc tôn trọng, chấp hành pháp luật; tự giác tuân thủ các quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp trong hoạt động hành nghề, trong lối sống và giao tiếp xã hội. Chính vì vậy, để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của LS, Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản liên quan đến quá trình hành nghề LS, có thể nói đến các văn bản: Luật LS (2006), Luật LS (sửa đổi, bổ sung năm 2012), Văn bản hợp nhất Luật LS (2015), Nghị định số 4529/VBHN-BTP ngày 26/11/2018 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật LS, Bộ Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp LS Việt Nam (Ban hành kèm theo Quyết định số 201/QĐ-HĐLSTQ ngày 13/12/2019 của Hội đồng LS toàn quốc)... Những văn bản này đã tạo hành lang pháp lý tương đối đầy đủ cho việc hành nghề LS ở Việt Nam, trong đó có việc bảo đảm các quyền của LS khi tham gia các hoạt động tố tụng tại TAND. Nhận thức rõ quyền của LS trong hoạt động tư pháp nói chung, trong các hoạt động tố tụng tại TAND nói riêng, những năm qua tại TAND tỉnh Đắk Lắk, quyền của LS luôn được TAND tỉnh đảm bảo các quyền theo đúng quy định của pháp luật khi tham gia các hoạt động tố tụng với tư cách là người bào chữa cho người bị cáo hoặc là người bảo vệ quyền lợi của người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án hình sự hoặc 8
tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện hoặc là người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong các vụ án về tranh chấp dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, hành chính, việc về yêu cầu dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động và các vụ, việc khác theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, thực tiễn trong quá trình tham gia tố tụng các vụ án tại TAND tỉnh, các quyền của người LS khi tham gia tố tụng tại TAND vẫn còn bộc lộ mốt số hạn chế. Trong quá trình xét xử, khi tham gia tranh tụng thì LS thường bị Chủ tọa phiên tòa hay Hội thẩm nhân dân cắt ngang lời trình bày; nội dung tranh tụng của LS thường không được ghi nhận trong bản án. Ngoài ra, nhiều trường hợp, LS bị đương sự hoặc người nhà của đương sự có quyền lợi đối lập trong vụ án chửi bới, xúc phạm, hành hung, đánh đập tại phiên tòa,…nhưng không được các cơ quan bảo vệ pháp luật có thẩm quyền xử lý nghiêm minh. Các quyền của LS thường xuyên bị cản trở hoạt động nghề nghiệp làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, ảnh hưởng đến hoạt động hành nghề LS, gây ra sự bất bình đẳng trong hoạt động tố tụng,... Bởi vậy, trong giai đoạn cải cách tư pháp hiện nay, ngoài ghi nhận quyền tham gia tố tụng thì việc xây dựng cơ chế đảm bảo thực hiện quyền của LS trong hoạt động tố tụng là cần thiết,…Những hạn chế về bảo đảm quyền của LS trong các hoạt động tố tụng tại TAND tỉnh Đắk Lắk do những nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau tác động. Do vậy, để bảo vệ quyền hành nghề của LS cũng như tăng cường khả năng tiếp cận công lý, tôn trọng và bảo vệ quyền con người trong hoạt động tư pháp, việc đảm bảo quyền của LS trong hoạt động tố tụng, trong đó có quyền được pháp luật bảo đảm tại TAND là cần thiết và cấp bách. Xuất phát từ những lý do trên, nên tác giả chọn nghiên cứu đề tài:“Đảm bảo quyền của Luật sư tại Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk” làm luận văn tốt 9
nghiệp thạc sĩ Luật học, chuyện ngành Luật Hiến pháp và Luật hành chính. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đề tài. Cho đến nay, đã có nhiều công trình nghiên cứu về đảm bảo quyền con người trong TTHS, TTDS,...trong đó có việc đảm bảo quyền của LS trong việc tham gia tố tụng tại các phiên tòa hình sự dân sự, đất đai, hôn nhân và gia đình,...Về cơ bản, các công trình này có thể được chia thành các nhóm sau: 2.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về pháp luật về Luật sư ở Việt Nam, quyền của Luật sư trong hoạt động tố tụng nói chung, có thể kể đến một số công trình tiêu biểu như: - Đỗ Hoàng Yến, Nguyễn Văn Bốn (2010), “LS và pháp luật về LS Việt Nam”[28]. Đặc san tuyên truyền pháp luật số 04/2010. Nội dung của đặc san đã khẳng định sự ra đời của Liên đoàn LS Việt Nam là phù hợp với đòi hỏi khách quan của tiến trình đổi mới đất nước, cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế. Dù còn nhiều khó khăn, thách thức nhưng trước những triển vọng to lớn của sự phát triển, chắc chắn, Liên đoàn LS Việt Nam sẽ có những giải pháp phù hợp để tận dụng các cơ hội, nâng cao vị thế, vai trò, góp phần vào sự phát triển có tính chất bước ngoặt về tổ chức và hoạt động LS ở Việt Nam. - Hoàng Thị Anh Thư (2014), Pháp luật về hành nghề LS ở Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ ngành: Luật kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. Nội dung của luận văn là làm rõ được các quy chế về nghề LS và hành nghề LS, hệ thống được các quy định pháp luật về hành nghề LS ở Việt Nam, chỉ ra những điểm bất cập đồng thời đề xuất hướng hoàn thiện pháp luật [433]. - Trần Thị Ngọc (2015), Văn hóa pháp luật của LS ở Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. Nội dung của đề tài là làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn vấn đề văn hóa pháp luật của LS. Trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp nhằm xây dựng, củng cố và phát huy các giá trị vật 10
chất, tinh thần của văn hóa pháp luật của LS ở nước ta [533]. - Luận án tiến sĩ (2003), Cơ sở lý luận của việc hoàn thiện pháp luật về LS ở Việt Nam hiện nay của tác giả Phan Trung Hoài [60]. Nội dung của luận án đề cập đến các vấn đề cơ bản về lý luận, cơ sở lý luận của việc điều chỉnh pháp luật đối với hoạt động LS. Thực trạng pháp luật và thi hành pháp luật về LS ở Việt Nam, phương hướng hoàn thiện pháp luật về LS. - Nghiên cứu của tác giả Nguyễn Văn Tuân trong cuốn sách, Pháp luật về LS và Đạo đức nghề nghiệp LS,(2014)[577]. Nội dung cuốn sách này, tác giả đã đưa ra một bức tranh toàn cảnh về nghề LS, pháp luật về LS ở Việt nam dưới góc độ lý luận, đồng thời tác giả đã trình bày, phân tích chuyên sâu rất nhiều vấn đề, khía cạnh liên quan đến LS, nghề LS, pháp luật về LS và các hình thức tổ chức hành nghề LS ở Việt Nam - Theo tác giả của đề tài “Pháp luật về tổ chức và hoạt động của Tổ chức hành nghề LS qua thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” thì nội dung trong đề tài mà tác giả quan tâm bao gồm: nghiên cứu các vấn đề lý luận về tổ chức hành nghề LS; pháp luật về tổ chức và hoạt động của tổ chức hành nghề LS đến thực trạng pháp luật về tổ chức và hoạt động của tổ chức hành nghề LS từ thực tiễn thành phố Hồ Chí Minh. Mặt khác, quá trình nghiên cứu tác giả đã phân tích và đưa ra một số khái niệm về hành nghề LS; tổ chức hành nghề LS; đặc điểm, vai trò của tổ chức hành nghề LS. - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ (2005) do Nguyễn Văn Thảo làm chủ nhiệm đề tài, Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hành nghề LS trong điều kiện mới ở Việt Nam, [598]. Đây được xem làm công trình nghiên cứu lớn có liên quan đến tổ chức hành nghề LS. Đề tài nghiên cứu cấp bộ này đã tiếp cận các hoạt động tư pháp của nghề LS (hình sự, dân sự, kinh tế, hành chính, lao động…). Trong nội dung đề tài đã đưa ra quan điểm và các giải 11
pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về hành nghề LS, hoạt động của LS tại Việt Nam. Tuy nhiên, do đề tài có phạm vi nghiên cứu rộng bao gồm cả việc quản lý LS và hoạt động của LS nên vấn đề liên quan đến tổ chức hành nghề LS (văn phòng LS, công ty luật) chưa được nghiên cứu chuyên sâu. - Theo các tác giả Phan Đăng Thanh và Trương Thị Hòa trong cuốn “Truyền thống LS Việt Nam”(2014) và cuốn “Lịch sử nghề luật ở Việt Nam” (2015 thì, các tác giả tiếp cận vấn đề với những quy tắc chung của nghề LS, những yếu tố bền vững đã trải qua thử thách, qua thời gian lâu dài mà vẫn còn tồn tại đến ngày nay, vẫn được các thế hệ hiện tại chấp nhận và tôn trọng [62]. 2.2. Nhóm các công trình nghiên cứu về bảo đảm quyền của Luật sư tại TAND, có thể kể đến một số công trình tiêu biểu như: - Trần Văn Công (2019), Tổ chức hành nghề luật sư theo pháp luật Việt Nam từ thực tiễn thành phố Hồ Chí Minh [18]. Luận án tiến sĩ luật nghiên cứu cơ sở lý luận về tổ chức hành nghề LS, đặc điểm của tổ chức hành nghề LS so với các doanh nghiệp thông thường, nội hàm pháp luật về tổ chức hành nghề LS; làm rõ các khía cạnh lý luận xung quanh các vấn đề về tổ chức hành nghề LS, pháp luật về tổ chức hành nghề LS; Nghiên cứu so sánh có phân tích và đánh giá thực trạng pháp luật quy định về tổ chức hành nghề LS, qua đó có được các đánh giá chính xác về thực tiễn TCHNLS theo pháp luật Việt Nam hiện nay, từ đó chỉ ra được những ưu điểm và các hạn chế, bất cập cần khắc phục; Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn, Luận án đề xuất các định hướng và đưa ra kiến nghị các giải pháp nhằm hoàn thiện các thể chế tổ chức hành nghề LS theo pháp luật Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. - Lê Minh Đức (2018), Thực hiện pháp luật về Quyền, nghĩa vụ của LS trong hoạt động tố tụng hình sự ở Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật về quyền, nghĩa vụ của LS trong HĐTTHS; từ 12
thực trạng pháp luật và thực hiện pháp luật về quyền, nghĩa vụ của LS trong HĐTTHS. Luận án đề xuất các quan điểm và giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về quyền, nghĩa vụ của LS trong HĐTTHS ở Việt Nam hiện nay [50]. - Nguyễn Văn Tuân (2021), Vai trò của LS trong hoạt động tư pháp theo tinh thần Hiến pháp 2013. Bài viết khẳng định: Hiến pháp năm 2013 đã ghi nhận các nguyên tắc về tôn trọng và bảo vệ quyền con người, bình đẳng, công bằng trong hoạt động tư pháp, trong đó có quyền bào chữa được bảo đảm. Bài viết phân tích các quy định của pháp luật về quyền bào chữa của người bị buộc tội và thực trạng vai trò của người LS trong việc bào chữa cho người bị buộc tội. Từ đó kiến nghị một số giải pháp nhằm nâng cao vai trò của LS trong hoạt động tư pháp theo tinh thần Hiến pháp năm 2013 [578]. - Phạm Thị Hường (2013), Quyền của LS tại phiên tòa dân sự sơ thẩm, Luận văn Thạc sĩ Luật học. Nội dung của Luận văn đã xây dựng khái niệm LS, đặc điểm, ý nghĩa về sự tham gia tố tụng của LS trong Tố tụng dân sự (TTDS). Đồng thời nghiên cứu lược sử các quy định của pháp luật về vai trò của LS trong TTDS và điểm lại các quy định pháp luật về vai trò của LS ở một số nước đại diện cho các hệ thống pháp luật cơ bản trên thế giới. Phân tích cụ thể để làm rõ vai trò của LS trong TTDS theo pháp luật hiện hành. Làm rõ thực trạng hoạt động của LS, phân tích nguyên nhân để từ đó đưa ra các kiến nghị nhằm nâng cao hơn nữa vai trò của LS trong TTDS [60]. - Nguyễn Thị Thu Thảo (2019), Quyền của LS tại phiên tòa dân sự sơ thẩm, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Khoa Luật Dân sự, Trường Đại học Kinh tế-Luật, Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh. Nội dung của luận văn đã thể hiện rõ vai trò của LS trong quá trình tham gia hoạt động TTDS nói chung. Tuy nhiên do giới hạn nghiên cứu là trong hoạt động TTDS nên về cơ bản chưa khái quát được vai trò đó trong việc nghiên cứu trong hoạt động TTDS nên chưa bao quát và thể hiện rõ 13
vấn đề [555]. - Nguyễn Văn Tuấn (2021), Hoàn thiện cơ chế bảo đảm hoạt động tranh tụng của LS tại phiên tòa. Tạp chí LS Việt Nam Số 9 – Tháng 9/2021. Bài viết cho rằng đảo đảm tranh tụng trong hoạt động xét xử là nguyên tắc cốt yếu của tư pháp được quy định tại Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam. Tòa án phải bảo đảm các quyền lợi, nghĩa vụ hợp pháp của các bên trong tranh tụng, trong đó bảo đảm các quyền của LS. Tuy nhiên, thực tiễn vẫn còn một số vấn đề ít nhiều có ảnh hưởng đến chất lượng tranh tụng của LS tại các phiên tòa [58]. - Lê Cao - Trần Hậu (2022), [477] Hoàn thiện quy định của pháp luật để đảm bảo quyền của LS khi tham gia bào chữa trong vụ án hình sự. Đảm bảo quyền của LS khi tham gia bào chữa trong các vụ án hình sự là một đòi hỏi tất yếu trong quá trình cải cách tư pháp, qua đó để đảm bảo các vụ án hình sự được xét xử một cách khách quan, công bằng, tránh oan, sai nhằm đảm bảo quyền con người, bảo đảm công lý được thực thi. Bài viết này góp phần chỉ ra một số quy định của pháp luật cần được hoàn thiện để đảm bảo hoạt động bào chữa của LS được thực thi trên thực tế, qua đó cũng góp phần thúc đẩy hoàn thiện quá trình cải cách tư pháp trong lĩnh vực tư pháp hình sự ở Việt Nam hiện nay. - Ngoài ra còn một số bài viết như: Vai trò của LS trong việc bảo đảm dân chủ, khách quan trong tố tụng hình sự ở Việt Nam hiện nay, của tác giả; Nguyễn Thị Kiều Trang; Hoạt động thu thập, nghiên cứu, đánh giá chứng cứ của LS trong tố tụng dân sự của Hoàng Thị Thu Huyền; Tổ chức hành nghề LS theo pháp luật Việt Nam từ thực tiễn từ TP. Hồ Chí Minh của Trần Văn Công;"Bảo đảm quyền và nghĩa vụ của “LS bào chữa” trong hoạt động tố tụng hình sự" của Lê Minh Đức (2021),... Các công trình nghiên cứu trên đã đề cập, nghiên cứu đến nhiều góc độ khác nhau và có những đóng góp nhất định vào lý luận và thực tiễn trong việc bảo 14
vệ quyền của LS trong hoạt động tố tụng tại TAND hiện nay. Các công trình đã phân tích một cách hệ thống và tương đối toàn diện về pháp luật về LS, vấn đề bảo vệ quyền của LS trong hoạt động tố tụng tại TAND. Tuy nhiên, đến nay, dưới góc độ chuyên ngành Luật Hiến pháp và luật hành chính, chưa có một công trình nào nghiên cứu về "Đảm bảo quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk". Vì vậy, đây là đề tài nghiên cứu không trùng lắp, mang ý nghĩa lý luận và thực tiễn, góp phần đảm bảo quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk trong giai đoạn hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở phân tích làm rõ một số vấn đề lý luận về đảm bảo quyền của LS tại TAND, đánh giá đúng thực trạng đảm bảo quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk, từ đó đề xuất các giải pháp đảm bảo quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Thứ nhất, làm rõ cơ sở lý luận và pháp lý về đảm bảo quyền của Luật sư tại TAND. - Thứ hai, phân tích, đánh giá thực trạng về đảm bảo quyền quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk, chỉ ra những ưu điểm, hạn chế cũng như nguyên nhân của thực trạng này. - Thứ ba, đề xuất quan điểm và giải pháp nhằm tiếp tục đảm bảo quyền quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận, pháp lý và thực tiễn đảm bảo quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Phạm vi nghiên cứu đề tài 15
- Phạm vi về nội dung: Với mục đích nghiên cứu chuyên sâu về một vấn đề, luận văn tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận, pháp lý và thực tiễn thực hiện đảm bảo quyền của LS trong hoạt động tố tụng tại Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk. - Phạm vi về không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu thực hiện đảm bảo quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk. - Phạm vi về thời gian: Từ năm 2018 đến năm 2022. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên nghiên cứu Đề tài được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật; quan điểm của Đảng và Nhà ta về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN). Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả đã sử dụng các phương pháp cụ thể như: phương pháp hệ thống; phương pháp lôgic; phương pháp lịch sử; phương pháp phân tích, tổng hợp; phương pháp thống kê, phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn; phương pháp so sánh,....để giải quyết các vấn đề đặt ra trong nghiên cứu nội dung của luận văn. Các phương pháp được sử dụng nhằm làm rõ nội dung cơ bản của luận văn, đảm bảo tính khoa học và lôgic giữa các vấn đề của đề tài trong các chương. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Về mặt lý luận Đề tài luận văn góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận, pháp lý về quyền của LS trong hoạt động tố tụng tại TAND, góp phần làm rõ những thuật ngữ, khái niệm có liên quan đảm bảo quyền của LS tại TAND, phân tích, làm rõ những quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về quyền của LS trong hoạt động tư pháp. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Qua nghiên cứu luận văn giúp phân tích, làm rõ thực trạng đảm bảo quyền 16
của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk. Xác định rõ vai trò trách nhiệm của Toà án trong việc đảm bảo quyền của LS; nhận diện việc vi phạm quyền của LS trong hoạt động tư pháp tại TAND tỉnh Đắk Lắk, đánh giá thực trạng bảo đảm quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk. Bên cạnh đó, luận văn sẽ là một tài liệu tham khảo cần thiết và bổ ích dành cho cong tác nghiên cứu, giảng dạy pháp luật. Kết quả nghiên cứu của luận văn còn phục vụ cho việc trang bị những kiến thức chuyên sâu cho các cán bộ thực tiễn đang công tác tại tòa án trong quá trình giải quyết vụ án hình sự được khách quan, có căn cứ và đúng pháp luật. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về đảm bảo quyền LS của TAND tỉnh. Chương 2: Thực trạng thực hiện đảm bảo quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk. Chương 3: Quan điểm và giải pháp đảm bảo quyền của LS tại TAND tỉnh Đắk Lắk. 17
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ ĐẢM BẢO QUYỀN CỦA LUẬT SƯ TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN 1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÒ CỦA ĐẢM BẢO QUYỀN CỦA LUẬT SƯ TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN 1.1.1. Khái niệm đảm bảo quyền của luật sư tại tòa án nhân dân * Khái niệm quyền của luật sư. Để LS thực hiện sứ mệnh nghề nghiệp, Hiến pháp và pháp luật hiện hành trao cho LS các quyền trong hoạt động hành nghề cũng như trong các hoạt động xã hội. Pháp luật quy định cụ thể trách nhiệm của cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân có liên quan để bảo đảm quyền của LS thực thi một cách đầy đủ, phù hợp tinh thần thượng tôn pháp luật; góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Quyền của LS được thể hiện chủ yếu qua hai nhóm quy phạm gồm quy phạm pháp luật và các quy định tự quản của Liên đoàn LS Việt Nam. Khoản 1 Luật LS quy định quyền cơ bản của LS gồm: - Quyền được pháp luật bảo đảm quyền hành nghề LS theo quy định của Luật này và quy định của pháp luật có liên quan; - Quyền đại diện cho khách hàng theo quy định của pháp luật; - Quyền hành nghề LS, lựa chọn hình thức hành nghề LS và hình thức Tổ chức hành nghề LS theo quy định của Luật này; - Quyền hành nghề LS trên toàn lãnh thổ Việt Nam; - Quyền hành nghề LS ở nước ngoài; - Các quyền khác theo quy định của Luật này. Khi một LS được công nhận theo quy định của pháp luật Việt Nam sẽ trở thành thành viên của Đoàn LS nơi mình ra nhập và là thành viên của Liên đoàn 18
Luật sư Việt Nam. Khoản 1 Điều 29 Điều lệ Liên đoàn LS Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định số 856/QĐ-TTg ngày 19/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ quy định Luật sư có các quyền: - Các quyền trong hoạt động hành nghề Luật sư theo quy định của pháp luật; - Quyền được Liên đoàn LS Việt Nam, Đoàn LS hỗ trợ và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp trong hoạt động hành nghề; - Quyền tự ứng cử, được giới thiệu ứng cử, giới thiệu người ứng cử đại biểu tham dự Đại hội đại biểu LS toàn quốc, Đại hội LS của Đoàn LS, tham gia các Cơ quan của Liên đoàn LS Việt Nam, của Đoàn Luật sư; được Liên đoàn LS Việt Nam, Đoàn LS giới thiệu ứng cử vào các cơ quan dân cử, cơ quan của các tổ chức xã hội khác ở Trung ương và địa phương theo quy định của pháp luật, Điều lệ của các tổ chức; - Quyền tham gia các hoạt động của Liên đoàn LS Việt Nam, Đoàn LS; - Đề xuất ý kiến về việc củng cố, phát triển tổ chức, hoạt động của Liên đoàn, Đoàn LS; - Quyền giám sát hoạt động của các cơ quan của Liên đoàn, Đoàn LS; - Kiến nghị biện pháp khắc phục, kiến nghị xử lý vi phạm; - Quyền khiếu nại đối với quyết định của các cơ quan của Liên đoàn, Đoàn LS vi phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình; - Quyền được Liên đoàn, Đoàn LS bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ; - Các quyền khác theo quy định của Điều lệ này và Nội quy Đoàn LS. Khi hành nghề, LS có các quyền của người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự tương ứng với các công việc LS thực hiện cho khách hàng. Các quyền này được quy định cụ thể trong pháp luật hình sự, pháp luật dân sự, hành chính, khiếu nại, tố cáo, 19