Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng cán bộ cấp xã; phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị, luận văn đề xuất phương hướng và các giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN MINH LUẬN CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HƯỚNG HÓA, TỈNH QUẢNG TRỊ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN MINH LUẬN CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HƯỚNG HÓA, TỈNH QUẢNG TRỊ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. BÙI HUY KHIÊN THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn tốt nghiệp thạc sỹ quản lý công “Chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị” là công trình nghiên cứu của riêng bản thân được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và khảo sát thực tiễn, dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Bùi Huy Khiên. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực, hoàn toàn hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Thừa Thiên Huế, tháng năm 2023 Học viên Nguyễn Minh Luận
LỜI CẢM ƠN Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành đến quý thầy, cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình giảng dạy, tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu tại trường. Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Bùi Huy Khiên đã quan tâm, giúp đỡ tận tình, hướng dẫn và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp tôi hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến lãnh đạo UBND huyện Hướng Hóa, Phòng Nội vụ, UBND các xã, thị trấn cũng như người dân, cán bộ, công chức đang công tác trên địa bàn và bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm, tạo điều kiện cho tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. Mặc dù đã cố gắng, nhưng do khả năng của bản thân còn hạn chế nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Xin kính mong nhận được sự góp ý của quý thầy cô và các bạn để nội dung của luận văn được hoàn chỉnh hơn. Xin trân trọng cảm ơn./. Học viên Nguyễn Minh Luận
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn .................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................. 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .......................................... 7 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ...................... 8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................... 9 7. Kết cấu của luận văn .................................................................................. 9 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ ................................................................................................ 10 1.1. Cán bộ cấp xã ........................................................................................ 10 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của cán bộ cấp xã............................... 10 1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của cán bộ cấp xã ............................................. 12 1.2. Chất lượng cán bộ cấp xã ...................................................................... 16 1.2.1. Khái niệm chất lượng cán bộ cấp xã ................................................... 16 1.2.2. Các yếu tố cấu thành chất lượng cán bộ cấp xã ................................... 17 1.2.3. Các tiêu chí đánh giá chất lượng cán bộ cấp xã................................... 18 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cán bộ cấp xã.............................. 24 1.3.1. Các yếu tố khách quan ........................................................................ 24 1.3.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................... 27 1.4. Kinh nghiệm xây dựng và nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức của một số địa phương và giá trị tham khảo cho huyện Hướng Hoá ..... 28 1.4.1. Kinh nghiệm của một số địa phương .................................................. 28 1.4.2. Giá trị tham khảo cho huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị................... 33 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 35 Chương 2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HƯỚNG HÓA, TỈNH QUẢNG TRỊ......................... 36 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và tình hình đội ngũ cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị ............................................ 36 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ..................................................... 36 2.1.2. Tình hình đội ngũ cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị ..................................................................................................... 39 2.2. Phân tích thực trạng chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị ..................................................................................... 42
2.2.1. Về phấm chất chính trị, đạo đức ......................................................... 42 2.2.2. Về kiến thức ....................................................................................... 43 2.2.3. Về kỹ năng nghề nghiệp ..................................................................... 54 2.2.4. Thái độ làm việc và kết quả thực hiện nhiệm vụ ................................. 62 2.3. Đánh giá chung về chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị ..................................................................................... 67 2.3.1. Những kết quả đạt được ...................................................................... 67 2.3.2. Những hạn chế, bất cập ...................................................................... 69 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập ........................................... 71 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 73 Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HƯỚNG HÓA, TỈNH QUẢNG TRỊ .................................................................................... 75 3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị.......................................................................... 75 3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị ..................................................................................... 78 3.2.1. Nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của công tác cán bộ cấp xã. 78 3.2.2. Làm tốt các khâu trong công tác cán bộ, nhất là công tác đánh giá, bố trí, sử dụng cán bộ ........................................................................................ 80 3.2.3. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ theo hướng nâng cao chất lượng, đảm bảo sự đồng bộ theo hướng kế thừa và phát triển .......................................................................................... 82 3.2.4. Tăng cường công tác giáo dục, quản lý cán bộ ................................... 85 3.2.5. Xây dựng phong trào thi đua, tạo môi trường làm việc để phát huy tốt nhất năng lực của cán bộ cấp xã ................................................................... 86 Tiểu kết chương 3 ........................................................................................ 88 KẾT LUẬN ................................................................................................. 89 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Ký hiệu Nguyên nghĩa CBCC : Cán bộ công chức CCHC : Cải cách hành chính CNH : Công nghiệp hoá DTTS : Dân tộc thiểu số HĐH : Hiện đại hoá QLNN : Quản lý nhà nước UBND : Ủy ban nhân dân TTHC : Thủ tục hành chính
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Cơ cấu cán bộ cấp xã về giới tính và dân tộc trên địa bàn huyện Hướng Hoá................................................................................................... 39 Bảng 2.2: Cơ cấu về độ tuổi của cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện ............... 41 Bảng 2.3: Trình độ học vấn của cán bộ cấp xã huyện Hướng Hóa ................ 44 Bảng 2.4: Trình độ chuyên môn của cán bộ cấp xã huyện Hướng Hóa ......... 45 Bảng 2.5: Trình độ lý luận chính trị và quản lý nhà nước của cán bộ cấp xã huyện Hướng Hóa ........................................................................................ 48
DANH MỤC CÁC BIỂU Biểu đồ 2.1: Cơ cấu độ tuổi cán bộ cấp xã huyện Hướng Hoá ...................... 41 Biểu đồ 2.3: Trình độ chuyên môn của cán bộ cấp xã huyện Hướng Hoá từ năm 2016 đến năm 2021 .............................................................................. 46 Biểu đồ 2.4: Trình độ lý luận chính trị của cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa từ năm 2016 đến năm 2021 ....................................................... 49 Biểu đồ 2.5: Trình độ quản lý nhà nước của cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa từ năm 2016 đến năm 2021 ....................................................... 50 Biểu đồ 2.5: Trình độ tin học của cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa từ năm 2016 đến năm 2021 ................................................................... 51 Biểu đồ 2.6: Đánh giá của người dân và cán bộ lãnh đạo huyện về kỹ năng của cán bộ cấp xã huyện Hướng Hoá............................................................ 54 Biểu đồ 2.7: Đánh giá của người dân và cán bộ lãnh đạo huyện về kỹ năng soạn thảo văn bản của cán bộ cấp xã huyện Hướng Hoá............................... 55 Biểu đồ 2.8: Đánh giá của người dân và cán bộ lãnh đạo huyện về kỹ năng tin học của cán bộ cấp xã huyện Hướng Hoá ..................................................... 61 Biểu đồ 2.9: Đánh giá của người dân và cán bộ lãnh đạo huyện về thái độ làm việc của cán bộ cấp xã huyện Hướng Hoá .................................................... 65 Biểu đồ 2.10: Đánh giá của người dân và cán bộ lãnh đạo huyện về mức độ hoàn thành công việc của cán bộ cấp xã huyện Hướng Hoá ......................... 66 Biểu đồ 2.11: Đánh giá của người dân và cán bộ lãnh đạo huyện về mức độ hài lòng với ý thức làm việc của cán bộ cấp xã huyện Hướng Hoá ............... 67
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Khi nói về vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức (CBCC), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém”. Nghị quyết của Hội nghị lần thứ ba của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X về Chiến lược phát triển cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước cũng khẳng định: “Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước, của chế độ, là khâu then chốt của công tác xây dựng Đảng”. Trong các giai đoạn của cách mạng, đội ngũ CBCC nước ta đã từng bước được xây dựng và phát triển, luôn vượt qua khó khăn, thử thách, hoàn thành tốt nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ đất nước. Xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) là đơn vị hành chính cấp cuối cùng trong hệ thống hành chính bốn cấp ở nước ta. Hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã tác động trực tiếp đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần bảo đảm cho sự ổn định và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là nhân tố quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng hoạt động của chính quyền cấp xã, là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Họ là những người gần dân, sát dân nhất, nắm bắt đầy đủ tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, vận động nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, trực tiếp giải quyết những yêu cầu, thắc mắc của nhân dân, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân. Tuy nhiên, Đại hội Đại biểu lần thứ XIII của Đảng đã nhận định: “Số lượng cán bộ cấp xã và đội ngũ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công vẫn còn quá lớn; phẩm chất, năng lực, uy tín còn hạn chế, thiếu tín chuyên 1
nghiệp, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới” [9]. Do đó, Đại hội XIII của Đảng đề ra yêu cầu: “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, phục vụ nhân dân và sự phát triển đất nước. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương đi đôi với cải cách tiền lương, chế độ, chính sách đãi ngộ, tạo môi trường, điều kiện làm việc để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phục vụ phát triển; có cơ chế lựa chọn, đào tạo, thu hút, trọng dụng nhân tài, khuyến khích bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn thử thách và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung. Đồng thời, có cơ chế sàng lọc, thay thế kịp thời những người không hoàn thành nhiệm vụ, vi phạm pháp luật, đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp, bị xử lý kỷ luật, không còn uy tín đối với nhân dân” [9]. Nhằm cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, năm 2009 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1956/QĐ-TTg ngày 27/11/2009 phê duyệt Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn; năm 2016, Chính phủ ban hành Quyết định số 1600/QĐ-TTg ngày 16/8/2016 về phê duyệt chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Theo đó, nội dung đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã được Chính phủ quan tâm, chú trọng. Hướng Hóa là một huyện miền núi, vùng cao, biên giới nằm về phía Tây của tỉnh Quảng Trị. Huyện có hơn 50% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, phát triển kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn, đời sống của người dân địa phương thấp. Đặc điểm này đặt ra yêu cầu chính quyền huyện phải có kế hoạch xây dựng hệ thống chính trị và bộ máy chính quyền cấp xã vững mạnh, xây dựng và nâng cao chất lượng của đội ngũ CBCC đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Để phát triển đồng đều và bền vững giữa các vùng miền, giữa các dân tộc trên địa bàn huyện Hướng Hóa thì yếu tố quan trọng, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của huyện là yếu tố con người. Chỉ khi nào chính quyền 2
huyện xây dựng được đội ngũ CBCC có chất lượng thì huyện mới phát huy được thế mạnh và tiềm năng để đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của một huyện miền núi, nghèo như huyện Hướng Hóa. Trong những năm vừa qua chính quyền huyện Hướng Hóa đã quan tâm xây dựng, phát triển đội ngũ CBCC của huyện. Tuy nhiên, đội ngũ CBCC trên địa bàn huyện nói chung, đội ngũ cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện nói riêng vẫn còn có những hạn chế, bất cập: trình độ đào tạo còn thấp so với mặt bằng chung, năng lực hạn chế so với yêu cầu, nhiệm vụ, mất cân đối về cơ cấu giới tính và cơ cấu giữa các dân tộc. Xuất phát từ các lý do trên, học viên chọn đề tài “Chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị” làm đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Xây dựng, nâng cao chất lượng của đội ngũ CBCC cấp xã luôn là đề tài có tính thời sự và được nhiều nhà khoa học, cán bộ quản lý thực tiễn quan tâm nghiên cứu. Đã có nhiều công trình nghiên cứu dưới những góc nhìn, mức độ nghiên cứu khác nhau và được xuất bản thành sách chuyên khảo hoặc đăng trên các tạp chí chuyên ngành, tiêu biểu có một số công trình sau đây: - Đảng Cộng sản Việt Nam (2018), Về cán bộ và công tác cán bộ trong thời kỳ mới (trích văn kiện Đảng), Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật [8]. Cuốn sách lược trích một số văn kiện quan trọng của Đảng về vấn đề cán bộ và công tác cán bộ từ Đại hội VI đến nay. Nội dung cuốn sách phản ánh rõ các chủ trương, chính sách, biện pháp của Đảng nhằm nâng cao chất lượng cán bộ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. - Cao Văn Thống và Vũ Trọng Lâm (đồng chủ biên) (2019), Đổi mới và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ trong giai đoạn mới, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật [5]. Trong cuốn sách chuyên khảo này các tác giả tập trung khái quát, phân tích, làm rõ hệ thống quan điểm của chủ nghĩa Mác 3
- Lênin, của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của Đảng ta về đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ; đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ ở nước ta từ khi tiến hành công cuộc đổi mới đến nay; từ đó phân tích, đánh giá những mặt mạnh, mặt yếu của đội ngũ cán bộ và từng khâu công tác cán bộ, chỉ ra những nguyên nhân khách quan, chủ quan của tình trạng đó. Đồng thời, đưa ra hệ thống quan điểm định hướng, mục tiêu, giải pháp chung và cụ thể cho từng khâu công tác nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ Việt Nam đủ năng lực, trình độ, phẩm chất đạo đức đáp ứng yêu cầu giai đoạn cách mạng mới. - Vũ Thiên Bình (2019), Công tác xây dựng đội ngũ cán bộ và một số quy định mới về công tác đảng trong tình hình hiện nay, Nxb Lao Động [29]. Cuốn sách này gồm có 06 phần chính: Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; Quy định mới về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; Quy định về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng; Quy định về xử lý kỷ luật đảng viên, tổ chức đảng vi phạm; Hướng dẫn kiểm điểm, đánh giá, xếp loại chất lượng hằng năm đối với tổ chức đảng, đảng viên và tập thể, cá nhân cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; Hướng dẫn nghiệp vụ công tác đảng viên. - Lương Trọng Thành, Đỗ Phương Anh và Lê Đình Tư (đồng chủ biên) (2021), Kiến thức và kỹ năng dành cho cán bộ dân vận cấp cơ sở, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật [2]. Trong cuốn sách này, các tác giả trình bày một số vấn đề lý luận về công tác dân vận như: tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận, công tác dân vận của chính quyền cơ sở, và một số kỹ năng dân vận cơ bản dành cho cán bộ cấp cơ sở như: kỹ năng giao tiếp trong công tác dân vận; kỹ năng thu thập, xử lý thông tin của cán bộ làm công tác dân vận ở cơ sở; kỹ năng quán triệt, tổ chức thực hiện nghị quyết; kỹ năng tư vấn, hỗ trợ pháp lý cho nhân dân; kỹ năng tuyên truyền, thuyết phục. 4
- Trần Đình Hoan (2009), Đánh giá, quy hoạch, luân chuyển cán bộ lãnh đạo, quản lý thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội [12]. Qua cuốn sách này, tác giả làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác tổ chức cán bộ nói chung, công tác đánh giá, quy hoạch, luân chuyển cán bộ nói riêng đồng thời đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cán bộ trong giai đoạn hiện nay. Ngoài các sách chuyên khảo nêu trên, nghiên cứu đề tài này còn có các đề tài nghiên cứu khoa học, bài báo đăng trên các tạp chí: - Đề tài khoa học cấp quốc gia “Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn phục vụ xây dựng và kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã” do TS. Trần Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Nội vụ làm Chủ nhiệm đề tài, năm 2017 [26]. Đề tài nghiên cứu đã nêu ra những vấn đề cơ sở lý luận về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã; Thực trạng pháp luật về cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã; Thực trạng xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã và Phương hướng, giải quyết xây dựng, kiện toàn độ ngũ cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã. - Trần Anh Tuấn: “Vấn đề công vụ và trách nhiệm công vụ trong Luật Cán bộ, công chức”; Caicachhanhchinh.gov.vn/…/ Tạp chí Tổ chức nhà nước/bài 3.doc [25]. Tác giả đã đưa ra các khái niệm về công vụ, trách nhiệm công vụ, thực trạng và định chế trách nhiệm công vụ trong Luật Cán bộ, công chức; đồng thời đề cập đến các nội dung cần chú ý về trách nhiệm công vụ khi triển khai thực hiện Luật Cán bộ, công chức. - Nguyễn Thị Hồng Hải: “Một số vấn đề về phát triển năng lực của cán bộ, công chức”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước, Bộ Nội vụ, số 9/2011 [11]. Bài viết phân tích làm rõ các tiêu chí phát triển năng lực của CBCC, những vấn đề 5
đặt ra trong phát triển năng lực và đề xuất một số giải pháp phát triển năng lực của CBCC đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh mới. - Ngô Thành Can: “Chất lượng thực thi công vụ - vấn đề then chốt của cải cách hành chính”; isos.gov.vn/.../ Viện Khoa học Tổ chức Nhà nước [4]. Tác giả đã đưa ra quan điểm về chất lượng thực thi công vụ, các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thực thi công vụ; đánh giá thực trạng thực thi công vụ và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực thi công vụ. - Bùi Huy Khiên, “Nâng cao năng lực cán bộ, công chức nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính”, tạp chí Giáo dục lý luận, Học viện Chính trị KV1, số tháng 11/2012 [14]. Trong bài viết tác giả đã nêu bật sự cần thiết phải nâng cao năng lực của đội ngũ CBCC nhằm đáp ứng yêu cầu CCHC và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực của đội ngũ CBCC ở nước ta hiện nay. Trong đó, bao gồm các nhóm giải pháp về đào tạo, bồi dưỡng, các giải pháp về tạo môi trường và động lực làm việc cho CBCC. Ngoài ra còn có một số bài báo liên quan đến chủ đề này, như các bài: “Một số phương pháp đánh giá, tuyển chọn, đề bạt cán bộ” của Nguyễn Quốc Hiệp, Tạp chí Xây dựng Đảng số 7/2003 [10]; “Vai trò của tập thể lãnh đạo và người đứng đầu trong công tác cán bộ” của Lê Đức Bình, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 11/2004 [1]; “Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta về xây dựng tiêu chuẩn người cán bộ” của Bùi Huy Khiên, Tạp chí Sinh hoạt Lý luận, số 4/2006 [13]; “Vấn đề đánh giá kết quả thực thi công vụ ở Việt Nam hiện nay” của Hạ Thu Quyên; isos.gov.vn/.../ Viện Khoa học Tổ chức Nhà nước…[20]. Các công trình nghiên cứu nêu trên đã nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác cán bộ nói chung, công tác cán bộ cấp xã nói riêng. Một số công trình nghiên cứu đã tập trung phân tích thực trạng năng lực CBCC cấp xã tại một số địa phương và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng CBCC trong thời gian tới. Nhưng chưa có một công trình nào nghiên cứu về chất lượng cán 6
bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Chính vì vậy, việc phân tích, đánh giá đúng thực trạng chất lượng cán bộ cấp xã ở huyện Hướng Hóa với những đặc thù riêng để từ đó xác định phương hướng và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã của huyện Hướng Hoá là hết sức cần thiết, nhất là nghiên cứu nhìn từ góc độ chuyên ngành Quản lý công. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng cán bộ cấp xã; phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị, luận văn đề xuất phương hướng và các giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn đề ra các nhiệm vụ nghiên cứu sau đây: - Phân tích làm rõ những vấn đề lý luận về chất lượng cán bộ cấp xã, khái niệm, đặc điểm, vị trí, vai trò của cán bộ cấp xã, các tiêu chí đánh giá chất lượng cán bộ cấp xã, những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cán bộ cấp xã. - Phân tích thực trạng chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện; đánh giá những kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế về chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa. - Đề xuất phương hướng và các giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Chất lượng cán bộ cấp xã và các hoạt động để nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. 7
4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: nghiên cứu chất lượng cán bộ cấp xã của 19 xã và 02 thị trấn trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. - Phạm vi về thời gian: từ năm 2016 đến năm 2021. - Phạm vi về nội dung: Chức danh cán bộ cấp xã, cụ thể luận văn tập trung làm rõ chất lượng 8 nhóm chức danh cán bộ cấp xã ở huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị trên các tiêu chí cơ bản là kiến thức, kỹ năng, thái độ, phẩm chất chính trị, đạo đức và kết quả thực hiện nhiệm vụ trên thực tế. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn sử dụng phương pháp luận của duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác cán bộ và cán bộ cấp xã. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu cụ thể như sau: - Phương pháp khảo cứu tài liệu thứ cấp: khảo cứu tài liệu trong các báo cáo, đánh giá, tổng kết, trong sách báo, trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên mạng internet. - Phương pháp phân tích - tổng hợp: học viên sử dụng phương pháp này để thu thập và đánh giá các nguồn tài liệu liên quan; phân tích các nội dung và tổng hợp các nội dung đã phân tích thành các nhận xét, kết luận. - Phương pháp so sánh: sử dụng phương pháp này để so sánh các số liệu và các biến số trong các nội dung so sánh và trong các năm xây dựng và phát triển cán bộ trên địa bàn huyện. - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: học viên phát 120 phiếu lấy ý kiến của người dân và 30 phiếu lấy ý kiến của cán bộ lãnh đạo trên địa bàn huyện Hướng Hóa. 8
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa mặt lý luận: hệ thống hoá cơ sở lý luận về chất lượng cán bộ và cán bộ cấp xã. - Ý nghĩa mặt thực tiễn: + Kết quả nghiên cứu của luận văn được dùng làm tài liệu tham khảo, giúp chính quyền huyện và các xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa nghiên cứu, tiếp tục xây dựng, nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã ở địa phương. + Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo, phục vụ hoạt động nghiên cứu, học tập của chuyên ngành Quản lý công tại Học viện Hành chính Quốc gia, tại Trung tâm bồi dưỡng chính trị của huyện Hướng Hóa cũng như các cơ sở đào tạo khác. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng cán bộ cấp xã. Chương 2: Thực trạng chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Chương 3: Phướng hướng và các giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. 9
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ 1.1. Cán bộ cấp xã 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của cán bộ cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm cán bộ cấp xã Thuật ngữ “cán bộ” xuất hiện trong đời sống xã hội nước ta khoảng mấy chục năm gần đây, được dùng phổ biến trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Từ đó đến nay thuật ngữ cán bộ được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Có nhiều cách hiểu về cán bộ có thể kể đến như: “Cán bộ là khái niệm chỉ những người có chức vụ, vai trò và cương vị nồng cốt trong một tổ chức, có tác động, ảnh hưởng đến hoạt động của tổ chức và các quan hệ trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, điều hành, góp phần định hướng sự phát triển của tổ chức” [24]. “Cán bộ là người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ để đặt ra chính sách đúng. Vì vậy cán bộ là cái góc của mọi việc” [24]. Theo điều 4, Luật Cán bộ, công chức năm 2008, cán bộ cấp xã được định nghĩa như sau: “Cán bộ xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội”. Như vậy, cán bộ cấp xã là: - Công dân Việt Nam. - Được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ. 10
Theo Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ, chính sách đối với CBCC ở xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã thì cán bộ cấp xã có 08 chức danh sau đây: - Bí thư, phó bí thư Đảng uỷ. - Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân. - Chủ tịch, Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân. - Chủ tịch Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. - Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ. - Chủ tịch Hội Nông dân. - Chủ tịch Hội Cựu Chiến binh. - Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. 1.1.1.2. Đặc điểm của cán bộ cấp xã Cán bộ cấp xã là những người gần dân, sát dân, gắn bó mật thiết với nhân dân và là người trực tiếp triển khai chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến nhân dân. Cán bộ cấp xã có tính ổn định thấp so với cán bộ nhà nước cấp trên và nhiều khi phải kiêm nhiệm nhiều công việc. Cán bộ cấp xã là người đại diện cho quần chúng nhân dân ở cơ sở, vì vậy cán bộ cấp xã luôn bám sát dân, gần dân, lắng nghe ý kiến, tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, từ đó có những cách thức tiến hành công việc phù hợp và đảm bảo lợi ích chính đáng của nhân dân. Cán bộ cấp xã là người trực tiếp giải quyết yêu cầu, nguyện vọng, quyền lợi chính đáng từ nhân dân, là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân. Cán bộ cấp xã là những người xuất phát từ cơ sở (người của địa phương) họ vừa trực tiếp tham gia lao động sản xuất, vừa là người đại diện cho nhân dân, vừa là người thực hiện chức năng quản lý nhà nước, giải quyết 11