Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:101

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn nhằm hệ thống hóa toàn bộ cơ sở lý luận và các nghiên cứu có liên quan về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất; qua đó là nền tảng cho việc phân tích thực trạng tại Krông Păc. Đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất của huyện Krông Pắc đã được phê duyệt. Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thực hiện quy hoạch sử dụng đất cho các cơ quan nhà nước có thẩm quyền tại huyện Krông Pắc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN XUÂN HƢNG LẬP VÀ THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐẮK LĂK -2018
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN XUÂN HƢNG LẬP VÀ THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ Ngành đào tạo: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Quy. ĐẮK LĂK -2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi, học viên Nguyễn Xuân Hƣng xin cam đoan rằng, Luận văn « Lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk » là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luậnán có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận án do tôi tự tìm hiểu, phân tíchmột cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn củaViệt Nam. Các kết quả này chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. Học viên Nguyễn Xuân Hƣng
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. 0 DANH MỤC BẢNG BIỂU, ............................................................................. 6 DANH MỤC SƠ ĐỒ - HÌNH VẼ .................................................................... 7 LỜI NÓI ĐẦU .................................................................................................. 8 1.1. Tính cấp thiết của đề tài: ........................................................................ 8 1.2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................. 10 1.3. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................. 10 1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu........................................................ 11 1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu...................................................................... 11 1.5.1. Phƣơng pháp chuyên khảo ............................................................ 11 1.5.2. Phƣơng pháp điều tra, khảo sát ..................................................... 11 1.5.3. Phƣơng pháp thống kê, so sánh và phân tích ................................ 12 1.5.4. Phƣơng pháp xử lý số liệu sử dụng phần mềm vi tính ................. 12 1.5.5. Phƣơng pháp bản đồ ...................................................................... 12 1.6. Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu ........................................................... 13 1.7. Kết cấu luận văn ................................................................................... 13 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ LẬP VÀ THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT .............................................................................................. 14 1.1. Tổng quan về quy hoạch sử dụng đất .................................................. 14 1.1.1. Khái niệm về quy hoạch sử dụng đất ............................................ 14 1.1.2. Đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất ........................................... 16 1.2. Cơ sở lý luận về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất ................... 19 1.2.1. Cơ sở lý luận về lập quy hoạch sử dụng đất ................................. 19
1.2.1.1. Hệ thống lập quy hoạch sử dụng đất ...................................... 19 1.2.1.2. Các bƣớc chính của lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện ... 19 1.2.1.3. Đặc điểm của việc lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện ..... 20 1.2.1.4. Vai trò của lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện ................. 21 1.2.1.5. Những nguyên tắc của việc lập quy hoạch sử dụng đất đai ... 22 1.2.1.6. Quan điểm xây dựng quy hoạch sử dụng đất ......................... 23 1.2.2. Cơ sở lý luận về thực hiện quy hoạch sử dụng đất ....................... 24 1.2.2.1. Quy trình thực hiện quy hoạch sử dụng đất ........................... 24 1.2.2.2. Vai trò của quản lý nhà nƣớc về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất ............................................................................................... 25 1.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất ..................................................................................................................... 27 1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất của các địa phƣơng ở trong và ngoài nƣớc ........................................... 29 1.4.1.Tình hình quy hoạch và thực hiện quy hoạch sử dụng đất ở nƣớc ngoài ........................................................................................................ 29 1.4.1.1. Về cấp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ............................... 29 1.4.1.2. Về nguyên tắc, căn cứ lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất 30 1.4.1.3. Về thẩm quyền lập, quyết định, xét duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất .......................................................................................... 31 1.4.1.4. Về kỳ quy hoạch .................................................................... 32 1.4.1.5. Về quá trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ................ 33 1.4.2. Tình hình quy hoạch và thực hiện quy hoạch sử dụng đất tại Việt Nam ......................................................................................................... 34
1.4.3. Tình hình quy hoạch và thực hiện quy hoạch sử dụng đất tỉnh Đắk Lắk ........................................................................................................... 35 1.4.4. Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện .......................................... 37 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ LẬP VÀ THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐẮK LẮK . 38 2.1. Đánh giá khái quát về huyện Krông Pắc. ............................................. 38 2.1.1. Đánh giá về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên ............... 38 2.1.2. Đánh giá về thực trạng môi trƣờng ............................................... 43 2.1.3. Đánh giá thực trạng phát triển kinh tế - xã hội ............................. 45 2.1.4. Đánh giá hiện trạng sử dụng đất ................................................... 54 2.2. Thực trạng lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc giai đoạn 2011-2015.................................................................. 60 2.2.1. Công tác tổ chức lập quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc giai đoạn 2001-2010.............................................................. 60 2.2.2. Công tác tổ chức lập quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc giai đoạn 2011 - 2015............................................................ 60 2.2.3. Kết quả thực hiện lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất của huyện Krông Pắc giai đoạn 2011-2015 ................................................... 61 2.3. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện ................................................................................. 62 2.3.1. Thực trạng lập đồ án quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ................ 62 2.3.2. Thực trạng công tác thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất 63 2.3.3. Thực trạng công tác công bố, công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ................................................................................................... 63 2.3.4. Thực trạng lập các văn bản pháp qui về quy hoạch sử dụng đất .. 64
2.3.5. Thực trạng quản lí việc sử dụng đất theo quy hoạch: cấp giấy chứng nhận QSD đất, cấp phép xây dựng ............................................... 65 2.3.6. Thực trạng giao đất, cho thuê đất và thu hồi đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đƣợc duyệt ................................................................. 65 2.3.7. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm trong quá trình triển khai thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ................... 66 2.4. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất ....................................................................................................... 67 2.4.1. Những thành tựu đã đạt đƣợc trong lập và thực hiện quy hoạch .. 67 2.4.2. Những hạn chế trong lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất ..... 68 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất .............................................................................................. 68 2.4.4. Bài học kinh nghiệm trong việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất sử dụng đất kỳ tới ..................................................................... 69 CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM LẬP VÀ THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN .............. 72 3.1. Định hƣớng sử dụng đất trong phát triển kinh tế xã hội ...................... 72 3.1.1. Định hƣớng phát triển và mục tiêu phát triển KTXH huyện Krông Pắc đến năm 2020 ................................................................................... 72 3.1.2. Định hƣớng sử dụng đất theo khu chức năng ............................... 75 3.1.3. Đề xuất phƣơng án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 ......................................................................................................... 76 3.2. Đề xuất một số giải pháp nhằm đảm lập và tổ chức thực hiện quy hoạch sử dụng đất........................................................................................ 80 3.2.1. Giải pháp về chính sách ................................................................ 80 3.2.2. Xác định các giải pháp bảo vệ, cải tạo đất và bảo vệ môi trƣờng 81
3.2.3. Xác định các giải pháp tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ................................................................................................... 82 3.2.4. Giải pháp về nguồn nhân lực và vốn đầu tƣ ................................. 84 3.2.5. Giải pháp về tổ chức thực hiện ..................................................... 84 KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ ............................................................................... 86 I. KẾT LUẬN.............................................................................................. 86 II. KIẾN NGHỊ............................................................................................ 87 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 88 PHỤ LỤC SỐ LIỆU........................................................................................ 93 Phụ lục 1 : Kết quả thực hiện các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất đƣợc duyệt ............................................................................................................ 93 Phụ lục 2: Kết quả thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất theo quy hoạch đƣợc duyệt ................................................................................................... 96 Phụ lục 3: Kết quả đƣa đất chƣa sử dụng vào sử dụng theo quy hoạch sử dụng đất đƣợc duyệt .................................................................................... 97
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Giá trị sản xuất theo giá hiện hành và cơ cấu kinh tế huyện Krông Pắc giai đoạn 2011-2015 ................................................................................. 45 Bảng 2.2: Hiện trạng sử dụng đất năm 2015 huyện Krông Pắc ...................... 58 Bảng 3.1: Diện tích các loại đất điều chỉnh quy hoạch đến năm 2020 .......... 77
DANH MỤC SƠ ĐỒ - HÌNH VẼ Sơ đồ 2.1: Cơ cấu sử dụng đất năm 2015 huyện Krông Pắc .......................... 55 Sơ đồ 2.2: Kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất đƣợc duyệt .................. 61 Sơ đồ 3.1: Cơ cấu sử dụng đất trƣớc và sau điều chỉnh quy hoạch đến năm 2020 ................................................................................................................. 80
LỜI NÓI ĐẦU 1.1. Tính cấp thiết của đề tài: Về mặt lý luận, Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tƣ liệu sản xuất đặc biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trƣờng sống, là địa bàn phân bố các khu dân cƣ, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng an ninh. Công tác lập quy hoạch và kế hoạch hoá việc sử dụng đất là một yêu cầu đặc biệt để sắp xếp quỹ đất đai cho các lĩnh vực và đối tƣợng sử dụng hợp lý, có hiệu quả phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh, quốc phòng, tránh đƣợc sự chồng chéo, gây lãng phí trong sử dụng, hạn chế sự huỷ hoại đất đai, phá vỡ môi trƣờng sinh thái. Đây là một nội dung quan trọng của quản lý Nhà nƣớc về đất đai, đƣợc thể chế hóa trong Hiến pháp nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. Luật Đất đai năm 2013 cũng đã quy định: “Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất” là 1 trong những nội dung quản lý Nhà nƣớc về đất đai. Quy hoạch sử dụng đất có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ cho trƣớc mắt mà cả lâu dài, nhƣng việc thực hiện quy hoạch đóng vai trò quyết định đến hiệu quả của phƣơng án quy hoạch sử dụng đất. Thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai phải phù hợp với yêu cầu thực tế phát triển kinh tế - xã hội của địa phƣơng. Khả năng thực tế của phát triển kinh tế, đô thị đến đâu thì tiến hành việc giao đất, sử dụng đất đai đến đó. Trên thực tiễn, Ngày nay, cùng với sự phát triển của xã hội và sự bùng nổ dân số đã gây ra khó khăn cho việc quản lý và sử dụng đất đai ở nƣớc ta. Sự gia tăng dân số đã làm gia tăng mọi mặt của đời sống xã hội nhƣ: nhu cầu về lƣơng thực, thực phẩm, nhu cầu về việc làm, nơi ăn, ở… Theo đó nó sẽ làm tăng nhu cầu sử dụng đất trong khi quỹ đất tự nhiên lại có hạn. Cho nên việc tiến hành 8
lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đai một cách chặt chẽ, sử dụng tiết kiệm, hợp lý, có hiệu quả và đúng pháp luật là một vấn đề hết sức cần thiết và cấp bách đối với nƣớc ta hiện nay.Thế nên việc quy hoạch phân bổ sử dụng đất đai giúp cho việc sắp xếp, bố trí sử dụng hợp lý và có hiệu quả nguồn tài nguyên đất, tạo cho việc sử dụng đất đai ổn định, lâu dài, bảo vệ đƣợc tài nguyên đất và bảo vệ môi trƣờng sinh thái, tránh sự đầu tƣ chồng chéo gây lãng phí. Bên cạnh đó việc quy hoạch phân bổ sử dụng đất đai cũng là một phƣơng tiện để Nhà nƣớc hƣớng dẫn việc sử dụng đất làm tăng lợi ích cho cộng đồng. Huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk có 16 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 1 thị trấn và 15 xã) với tổng diện tích tự nhiên là 62.577 ha (số liệu thống kê đất đai năm 2015), dân số trung bình năm 2015 có 207.226 ngƣời, mật độ dân số bình quân 331 ngƣời/km2 (NGTK 2015). Trên địa bàn huyện có tuyến giao thông huyết mạch là Quốc lộ 26 chạy qua và có vị trí địa lý thuận lợi giáp thành phố Buôn Ma Thuột đã tạo điều kiện cho huyện tiếp nhận thông tin kinh tế thị trƣờng, chuyển giao nhanh các các tiến bộ khoa học – kỹ thuật, cải thiện môi trƣờng đầu tƣ để phát triển sản xuất hàng hóa; mở rộng giao lƣu kinh tế, thƣơng mại với các tỉnh trong vùng và cả nƣớc, đồng thời hội nhập vào quá trình phát triển năng động của vùng Tây nguyên giàu tiềm năng. Quy hoạch sử dụng đất huyện Krông Pắc đến năm 2020 và KHSD đất 5 năm kỳ đầu (2011-2015) đƣợc UBND tỉnh Đắk Lắk phê duyệt tại Quyết định số 1054/QĐ-UBND, ngày 20 tháng 5 năm 2014. Quy hoạch sử dụng đất đã góp phần quan trọng trong quá trình phát triển KTXH của huyện, giúp tăng cƣờng công tác quản lý về đất đai theo pháp luật, gia tăng hiệu quả sử dụng đất, tăng thu ngân sách địa phƣơng từ đất… Tuy nhiên, trong những năm qua trên địa bàn huyện có nhiều thay đổi về phát triển kinh tế-xã hội liên quan đến sử dụng đất; nhiều dự án đang và sẽ thực hiện có thay đổi về mục đích sử dụng đất so với quy hoạch đƣợc UBND tỉnh phê duyệt nên cần phải tiến hành 9
đánh giá kết quả thực hiện trong giai đoạn 2011-2015 và đề xuất điều chỉnh quy hoạch đến năm 2020 để việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất đúng theo quy định của Luật Đất đai năm 2013; [9] Để giúp huyện đánh giá kết quả đã đạt đƣợc và những tồn tại trong quá trình thực hiện quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011-2015 và điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 một cách chính xác; từ đó đề xuất các giải pháp thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thực hiện quy hoạch sử dụng đất, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: "Lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk". 1.2. Mục tiêu nghiên cứu Với đề tài “Lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk”, học viên đã xác lập các mục tiêu nghiên cứu nhƣ sau: - Hệ thống hóa toàn bộ cơ sở lý luận và các nghiên cứu có liên quan về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất; qua đó là nền tảng cho việc phân tích thực trạng tại Krông Păc. - Nghiên cứu thực trạng công tác lập và tổ chức thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc của các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền - Đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất của huyện Krông Pắc đã đƣợc phê duyệt. - Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thực hiện quy hoạch sử dụng đất cho các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền tại huyện Krông Pắc 1.3. Câu hỏi nghiên cứu Các nội dung nghiên cứu của đề tài tập trung giải đáp các câu hỏi: 1. Quá trình lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc đƣợc tổ chức triển khai nhƣ thế nào? 10
2. Phƣơng án Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của huyện Krông Pắc đã có đáp ứng đƣợc kỳ vọng đã đặt ra? Những kết quả đã đạt đƣợc và chƣa đạt đƣợc? nguyên nhân chƣa đạt đƣợc? 3. Phƣơng án Quy hoạch sử dụng đất của huyện Krông Pắc có cần phải điều chỉnh bổ sung không? Phƣơng án điều chỉnh thế nào? 4. Có những giải pháp nào đƣợc đƣa ra để nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện quy hoạch? 1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu : Công tác lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc của các cơ quan quản lý nhà nƣớc có thẩm quyền - Phạm vi nghiên cứu : Hoạt động lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất của các cơ quan quản lý nhà nƣớc có thẩm quyền đối với toàn bộ diện tích đất tự nhiên huyện Krông Pắc. - Phạm vi thời gian : Đề tài sẽ nghiên cứu các số liệu trong chuỗi thời gian từ 2011-2017 và định hƣớng đến năm 2020. 1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu Để thực hiện đƣợc nội dung của đề tài nghiên cứu học viên đã sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu chủ yếu sau: 1.5.1. Phương pháp chuyên khảo Phƣơng pháp đƣợc sử dụng trong việc thu thập số liệu, thông tin trong và ngoài nƣớc có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Qua đó tiến hành tra cứu, ghi chép lại những kết quả, thông tin, lý luận... về quá trình sử dụng đất đai phù hợp với nội dung và phạm vi nghiên cứu. Phƣơng pháp này chủ yếu tiến hành trong thƣ viện và sách báo cùng với những thông tin truy cập đƣợc. 1.5.2. Phương pháp điều tra, khảo sát Đây là phƣơng pháp đƣợc dùng để điều tra, thu thập số liệu, tài liệu, bản đồ, thông tin về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, hiện trạng sử dụng 11
đất, kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất. Điều tra, khảo sát thực địa bổ sung xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất, thu thập tình hình thực hiện một số công trình, dự án nằm trong phƣơng án quy hoạch và phƣơng án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất của huyện đã đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt. Phỏng vấn những ngƣời sử dụng đất bị chuyển mục đích sử dụng đất nằm trong phƣơng án quy hoạch và phƣơng án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, những ngƣời có trách nhiệm về tổ chức thực hiện, quản lý quy hoạch, giám sát thực hiện quy hoạch của địa phƣơng. Qua đó tìm hiểu những mặt đƣợc và chƣa đƣợc cũng nhƣ nguyên nhân, giải pháp khắc phục các tồn tại trong công tác triển khai thực hiện quy hoạch. 1.5.3. Phương pháp thống kê, so sánh và phân tích Trên cơ sở các số liệu, tài liệu thu thập đƣợc, tiến hành phân nhóm, thống kê diện tích các công trình, dự án đã thực hiện theo quy hoạch hoặc chƣa thực hiện theo quy hoạch; tổng hợp, so sánh và phân tích các yếu tố tác động đến việc thực hiện phƣơng án quy hoạch và phƣơng án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất. 1.5.4. Phương pháp xử lý số liệu sử dụng phần mềm vi tính Các số liệu thu thập đƣợc phân tích, xử lý với sự hỗ trợ hiệu quả của các phần mềm vi tính đặc biệt là Excel, Microstation, Mapinfo… 1.5.5. Phương pháp bản đồ Một trong các hình thức trình bày là sử dụng phƣơng pháp minh họa trên bản đồ. Đây là phƣơng pháp đặc thù của công tác quy hoạch sử dụng đất. Các đối tƣợng đƣợc biểu diễn trên bản đồ hiện trạng sử dụng đất và quy hoạch sử dụng đất, thể hiện cụ thể các yếu tố về vị trí phân bố, diện tích… Phƣơng pháp minh họa bằng bản đồ có sử dụng các phần mềm chuyên dụng làm bản đồ (nhƣ Microstation, MapInfor,…). 12
1.6. Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu Về khoa học: Bổ sung lý luận về công tác lập quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất. Thực tiễn: Đề tài đánh giá đƣợc thực trạng công tác lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất cũng nhƣ kết quả thực hiện Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của huyện Krông Pắc. Đề ra đƣợc phƣơng án điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện mới và đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả đối với công tác lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất. 1.7. Kết cấu luận văn Luận văn đƣợc kết cấu làm 3 chƣơng, cụ thể nhƣ sau Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất Chƣơng 2: Thực trạng về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk. Chƣơng 3: Định hƣớng và giải pháp bảo đảm lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk 13
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ LẬP VÀ THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT 1.1. Tổng quan về quy hoạch sử dụng đất 1.1.1. Khái niệm về quy hoạch sử dụng đất Đất đai là tiềm năng của quá trình phát triển do đất là tƣ liệu sản xuất đặc biệt và việc tổ chức sử dụng đất gắn chặt với sự phát triển của nền kinh tế - xã hội. Do vậy, quy hoạch sử dụng đất sẽ là một hiện tƣợng kinh tế - xã hội. Đây là một hoạt động vừa mang tính khoa học, vừa mang tính pháp lý của một hệ thống các biện pháp kỹ thuật, kinh tế và xã hội đƣợc xử lý bằng các phƣơng pháp phân tích tổng hợp về sự phân bố địa lý của các điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội để tổ chức lại việc sử dụng đất theo pháp luật nhà nƣớc nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng đất hiện tại và tƣơng lai của xã hội một cách tiết kiệm khoa học và có hiệu quả cao nhất. Khi nghiên cứu về quy hoạch sử dụng đất có rất nhiều cách nhận thức khác nhau: - Có quan điểm cho rằng quy hoạch sử dụng đất chỉ đơn thuần là biện pháp kỹ thuật nhằm thực hiện việc đo đạc, vẽ bản đồ đất đai, phân chia diện tích đất, giao đất cho các ngành và thiết kế xây dựng đồng ruộng ... - Bên cạnh đó, có quan điểm lại cho rằng quy hoạch sử dụng đất đƣợc xây dựng trên các quy phạm của Nhà nƣớc nhằm nhấn mạnh tính pháp chế của quy hoạch sử dụng đất đai. Tuy nhiên, đối với cả hai cách nhận thức trên bản chất của quy hoạch sử dụng đất không đƣợc thể hiện đúng và đầy đủ vì bản thân của quy hoạch sử dụng đất không nằm trong kỹ thuật đo đạc và cũng không thuộc về hình thức pháp lý mà nó nằm bên trong việc tổ chức sử dụng đất nhƣ một tƣ liệu 14
sản xuất đặc biệt, coi đất nhƣ đối tƣợng của các mối quan hệ xã hội trong sản xuất. Theo UNCED (1992) và FAO (1995), thì: “Quy hoạch sử dụng đất đai là sự đánh giá tiềm năng đất nƣớc có hệ thống, có tính thay đổi trong sử dụng đất đai và liên quan đến những điều kiện kinh tế xã hội để chọn lọc và thực hiện các mô hình sử dụng đất đai tốt nhất. Đồng thời quy hoạch sử dụng đất đai cũng là chọn lọc và đƣa vào thực hành những sử dụng đất đai đó mà nó phải phù hợp với nhu cầu cần thiết của con ngƣời về bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên trong tƣơng lai”. Nhƣ vậy, quy hoạch sử dụng đất sẽ là một hoạt động vừa mang tính kỹ thuật, tính kinh tế và tính pháp lý. Cụ thể: - Tính kỹ thuật: Trong quy hoạch sử dụng đất sẽ sử dụng các công tác chuyên môn nhƣ điều tra, khảo sát, đo đạc, xây dựng bản đồ, khoanh định, xử lý số liệu... để tính toán và thống kê diện tích đất đai, thiết kế, phân chia khoảnh thửa. Từ đó, tạo điều kiện tổ chức sử dụng đất hợp lý trên cơ sở tiến bộ của khoa học kỹ thuật. - Tính pháp chế: Biểu hiện của tính pháp chế thể hiện ở chỗ đất đai đƣợc nhà nƣớc giao cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng vào các mục đích cụ thể đã đƣợc xác định theo phƣơng án quy hoạch sử dụng đất. - Tính kinh tế: Khi giao đất, thông qua phƣơng án quy hoạch sử dụng đất nhà nƣớc đã xác định rõ mục đích sử dụng của diện tích đƣợc giao. Đây chính là biện pháp quan trọng nhất nhằm khai thác triệt để và có hiệu quả cao tiềm năng đất đai. Ở đây đã thể hiện rõ tính kinh tế của quy hoạch sử dụng đất. Song, điều này chỉ đạt đƣợc khi tiến hành đồng bộ cùng với biện pháp kỹ thuật và pháp chế. Từ đó có thể rút ra khái niệm quy hoạch sử dụng đất nhƣ sau: Quy hoạch sử dụng đất là một hệ thống các biện pháp kinh tế, kỹ thuật và pháp chế của nhà nước về tổ chức và sử dụng đất đầy đủ, hợp lý, khoa học và có 15
hiệu quả cao nhất thông qua việc phân phối và tái phân phối quỹ đất cả nước, tổ chức sử dụng đất như một tư liệu sản xuất cùng với các tư liệu sản xuất khác gắn liền với đất nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất xã hội, tạo điều kiện bảo vệ đất và bảo vệ môi trường. Từ những phân tích nêu trên cho thấy, việc lập quy hoạch sử dụng đất có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ cho trƣớc mắt mà cả lâu dài. Căn cứ vào đặc điểm tự nhiên, phƣơng hƣớng, nhiệm vụ vf mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của mỗi vùng lãnh thổ, quy hoạch sử dụng đất đƣợc tiến hành nhằm định hƣớng cho các cấp, các ngành trên địa bàn lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất chi tiết của mình, từ đó xác lập sự ổn định về mặt pháp lý cho công tác quản lý nhà nƣớc về đất đai, làm cơ sở để giao đất và đầu tƣ để phát triển sản xuất, đảm bảo an ninh lƣơng thực và phục vụ các nhu cầu dân sinh, nhu cầu văn hóa xã hội. Mặt khác, quy hoạch sử dụng đất còn là biện pháp hữu hiệu của nhà nƣớc nhằm tổ chức lại việc sử dụng đất đai theo đúng mục đích, hạn chế sự chồng chéo gây lãng phí đất đai, tránh trình trạng chuyển mục đích tùy tiện, làm giảm sút nghiêm trọng quỹ đất nông lâm nghiệp. Ngăn chặn các hiện tƣợng tiêu cực, tranh chấp, lấn chiếm hủy hoại đất, phá vỡ cân bằng sinh thái, gây ô nhiễm môi trƣờng dẫn đến những tổn thất hoặc kìm hãm sản xuất, phát triển kinh tế xã hội và các hậu quả khó lƣờng về bất ổn chính trị, an ninh quốc phòng ở từng địa phƣơng, đặc biệt là trong giai đoạn chuyển dần sang nền kinh tế thị trƣờng. 1.1.2. Đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất Quy hoạch sử dụng đất thuộc loại quy hoạch có tính lịch sử xã hội, tính khống chế vĩ mô, tính chỉ đạo, tính tổng hợp trung và dài hạn, là bộ phận hợp thành quan trọng của hệ thống kế hoạch phát triển xã hội và kinh tế quốc dân. Các đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất đƣợc thể hiện nhƣ sau: - Tính lịch sử xã hội 16
Trong quy hoạch sử dụng đất luôn nảy sinh quan hệ giữa ngƣời với đất đai - yếu tố tự nhiên cũng nhƣ quan hệ giữa ngƣời với ngƣời và nó thể hiện đồng thời hai yếu tố: thúc đẩy lực lƣợng sản xuất phát triển và thúc đẩy sự phát triển của các mối quan hệ sản xuất. Do vậy, quy hoạch sử dụng đất luôn là một bộ phận của phƣơng thức sản xuất xã hội và lịch sử phát triển của xã hội chính là lịch sử phát của quy hoạch sử dụng đất. Nói cách khác quy hoạch sử dụng đất có tính lịch sử xã hội. Tính chất lịch sử của quy hoạch sử dụng đất xác nhận vai trò lịch sử của nó trong từng thời kỳ xây dựng và hoàn thiện phƣơng thức sản xuất xã hội, thể hiện ở mục đích, yêu cầu, nội dung và sự hoàn thiện của phƣơng án quy hoạch sử dụng đất. - Tính tổng hợp. Tính tổng hợp của quy hoạch sử dụng đất biểu hiện chủ yếu ở hai mặt: + Mặt thứ nhất: Đối với của quy hoạch sử dụng đất là khai thác, sử dụng, cải tạo, bảo vệ...tài nguyên đất đai cho nhu cầu toàn bộ nền kinh tế uốc dân (trong quy hoạch sử dụng đất thƣờng đụng chạm đến việc sử dụng của tất cả các loại đất chính). + Mặt thứ hai: Quy hoạch sử dụng đất đề cập đến nhiều lĩnh vực về khoa học, kinh tế và xã hội nhƣ: khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, dân số đất đai, sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, môi trƣờng và sinh thái... Với đặc điểm này quy hoạch sử dụng đất lãnh trách nhiệm tổng hợp toàn bộ nhu cầu sử dụng đất, điều hòa các mâu thuẫn về đất đai của các ngành, lĩnh vực; xác định và điều phối phƣơng hƣớng, phƣơng thức phân phối sử dụng đất phù hợp với mục tiêu kinh tế xã hội, đảm bảo cho nền kinh tế quốc dân luôn phát triển bền vững, đạt tốc độ và ổn định. - Tính dài hạn Tính dài hạn của quy hoạch sử dụng đất thể hiện ở chỗ thời hạn của quy hoạch sử dụng đất là 10 năm hoặc lâu hơn. Tính dài hạn của quy hoạch sử dụng đất phụ thuộc vào dự báo xu thế biến động dài hạn của các yếu tố kinh 17