Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:109

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa lý luận quản lý nhà nước về BHYT, phân tích đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về BHYT, luận văn đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà trên địa bàn huyện A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN TRUNG HIẾU QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BẢO HIỂM Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN A LƯỚI TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN TRUNG HIẾU QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BẢO HIỂM Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN A LƯỚI TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: TS BÙI KIM CHI THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các thông tin, tư liệu được sử dụng trong Luận văn có nguồn gốc rõ ràng, đúc kết qua quá trình học tập và tìm hiểu của bản thân, các kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thừa Thiên Huế, tháng 01 năm 2024 Học viên Nguyễn Trung Hiếu i
LỜI CẢM ƠN Tác giả xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban Giám đốc, các thầy cô của Học viện Hành chính đã tận tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm quý báu trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu để bản thân có thể hoàn thành chương trình học tại trường. Với tình cảm trân trọng và chân thành, tác giả xin bày tỏ sự biết ơn đối với TS. Bùi Kim Chi, người đã hướng dẫn tận tâm, tận tình trong suốt quá trình thực hiện Luận văn. Xin chân thành cảm ơn các vị lãnh đạo Bảo hiểm xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế, Bảo hiểm xã hội huyện A Lưới, Chi cục thống kê huyện A Lưới, cán bộ, công chức UBND cấp xã; nhân viên tổ chức dịch vụ thu Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, các anh chị em đồng nghiệp, gia đình, bạn bè và nhân dân huyện A Lưới đã quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện, nhiệt tình hợp tác để tác giả hoàn thành Luận văn này. Trong quá trình nghiên cứu, dù đã rất cố gắng, nhưng do trình độ bản thân còn hạn chế, kinh nghiệm công tác chưa nhiều nên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tôi mong nhận được sự quan tâm, đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo và các bạn để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin trân thành cảm ơn! Học viên Nguyễn Trung Hiếu ii
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................ 1 2.Tình hình nghiên cứu có liên quan tới đề tài ................................................ 5 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................... 8 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 8 5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................... 9 7. Kết cấu của Luận văn ............................................................................... 10 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BẢO HIỂM Y TẾ ............................................................................................................ 12 1.1. Một số khái niệm liên quan ................................................................. 12 1.1.1. Quản lý ............................................................................................... 12 1.1.2. Quản lý nhà nước ............................................................................... 13 1.1.3. Bảo hiểm y tế...................................................................................... 15 1.1.4. Quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế .................................................... 17 1.1.5. Các chủ thể quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế .................................. 18 1.2. Những nội dung cơ bản của quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế ...... 21 1.3. Những yếu tố tác động đến quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế ....... 25 1.4. Kinh nghiệm thực tiễn các địa phương và bài học cho huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế .................................................................................. 29 1.4.1. Huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................ 29 1.4.2. Huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk ......................................................... 30 1.4.3. Thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................ 31 1.4.4. Bài học kinh nghiệm cho huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ........... 33 Tiểu kết Chương 1........................................................................................ 34 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BẢO HIỂM Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN A LƯỚI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ..... 35 2.1. Thông tin chung về huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ................. 35 2.1.1. Điều kiện kinh tế, xã hội huyện A Lưới .............................................. 35 2.1.2. Khái quát hoạt động Bảo hiểm xã hội và Bảo hiểm y tế huyện A Lưới .. 39 2.2. Thực trạng hoạt động Bảo hiểm y tế tại huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ................................................................................................... 42 2.2.1.Công tác tổ chức vận động đối tượng tham gia Bảo hiểm y tế ............. 42 2.2.2. Phát triển quỹ Bảo hiểm y tế ............................................................... 46 iii
2.3. Thực trạng quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới. ........................................................................................................ 48 2.3.1. Thực trạng xây dựng hệ thống văn bản, chính sách và hướng dẫn triển khai các văn bản, chính sách quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế. ................ 48 2.3.2. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới.......................................................................................................... 52 2.3.3. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới.. .......................................................... 53 2.3.4. Thực trạng hoạt động truyền thông, phổ biến chính sách pháp luật về bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới. ..................................................... 56 2.3.5. Thực trạng thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm đối với hoạt động Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới.. .......................................................... 59 2.3.6. Thực trạng công tác phối hợp các cơ quan liên quan trên địa bàn huyện A Lưới.......................................................................................................... 61 2.3.7. Thực trạng đánh giá, sơ kết, tổng kết quản lý nhà nước Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới. ........................................................................... 63 2.4. Đánh giá hoạt động quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới .............................................................................................. 65 2.4.1. Những kết quả đạt được...................................................................... 65 2.4.2. Những mặt hạn chế và nguyên nhân hạn chế ...................................... 66 2.4.2.1. Về hạn chế ....................................................................................... 66 2.4.2.2. Nguyên nhân của hạn chế ................................................................ 68 Tiểu kết Chương 2........................................................................................ 69 Chương 3. QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BẢO HIỂM Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN A LƯỚI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ............................................................................................................. 70 3.1. Phương hướng hoàn thiện quản lý nhà nước về bảo hiểm y tế tại huyện A Lưới .............................................................................................. 70 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về bảo hiểm y tế tại huyện A Lưới ............................................................................................. 71 3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quản lý nhà nước về bảo hiểm y tế của Ủy ban nhân dân huyện .......................................................... 71 3.2.2. Phát hiện, đề xuất, hoàn thiện các văn pháp luật, chính sách và văn bản hướng dẫn thực hiện luật bảo hiểm y tế ........................................................ 73 3.2.3. Hoàn thiện bộ máy tổ chức hoạt động và tăng cường đào tạo, bồi dưỡng iv
nguồn nhân lực thực hiện bảo hiểm y tế của huyện ...................................... 78 3.2.4. Đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật bảo hiểm y tế ............................................................................................................... 80 3.2.5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm khắc các trường hợp vi phạm pháp luật về bảo hiểm y tế ....................................................... 84 3.2.6. Tăng cường mối liên kết giữa cơ quan quản lý nhà nước về bảo hiểm y tế cấp trên với các chủ thể tham gia bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện .......... 86 Tiểu kết Chương 3........................................................................................ 89 KẾT LUẬN ................................................................................................. 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 92 v
DANH MỤC VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN Ký hiệu Nguyên nghĩa ASXH An sinh xã hội BHTN Bảo hiểm thất nghiệp BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế HĐND Hội đồng nhân dân KCB Khám chữa bệnh NSNN Ngân sách nhà nước QLNN Quản lý nhà nước UBND Uỷ ban nhân dân vi
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Bảng 2.1.Đối tượng, số lượng người tham gia BHYT trên địa bàn huyện A Lưới từ năm 2020-2022 ................................................................................ 37 Bảng 2.2: Cơ cấu giá trị sản xuất của huyện A Lưới giai đoạn 2020-2022 .... 38 Bảng 2.3. Mạng lưới cơ sở y tế huyện A Lưới giai đoạn 2020-2022............. 44 Bảng 2.4. Trình độ đào tạo, bồi dưỡng CBCCVC làm công tác QLNN về Bảo hiểm y tế huyện A Lưới ................................................................................ 54 Biểu đồ 2.1: Tỷ lệ Bảo hiểm y tế thuộc nhóm giai đoạn 2020-2022 ............. 43 Biểu đồ 2.2. Tỷ lệ đối tượng tham gia Bảo hiểm y tế giai đoạn 2020-2022 .. 43 Biểu đồ 2.3. Cân đối Quỹ BHYT huyện A Lưới........................................... 46 vii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Bảo hiểm y tế (BHYT) là một chính sách an sinh xã hội của Nhà nước mang tính cộng đồng, chia sẻ rủi ro, trên cơ sở sự đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động và cộng đồng, có sự hỗ trợ của ngân sách nhà nước nhằm mục đích khám, chữa bệnh khi ốm đau, bệnh tật và không vì mục tiêu lợi nhuận. BHYT do Nhà nước tổ chức thực hiện; BHYT là một bộ phận cấu thành của hệ thống an sinh xã hội của nước ta, vì mục tiêu an sinh xã hội, không nhằm mục đích kinh doanh tìm kiếm lợi nhuận. Đây là đặc trưng cơ bản để phân biệt BHYT mang tính xã hội do nhà nước thực hiện với BHYT thương mại do các công ty kinh doanh thực hiện. Ở BHYT thương mại, vấn đề lợi nhuận luôn luôn đặt lên hàng đầu. Mức đóng và mức hưởng được tính toán cẩn thận để đảm bảo kinh doanh có lãi. Quỹ BHYT được hình thành dựa trên sự đóng góp của ngân sách nhà nước (NSNN), người sử dụng lao động, người lao động và cộng đồng xã hội dưới sự bảo trợ của nhà nước, không phân biệt người giàu, kẻ nghèo, mức hưởng không phụ thuộc đóng nhiều hay đóng ít, mức hưởng chỉ ưu tiên cho một số đối tượng chính sách, đối tượng yếu thế trong xã hội. Luật Bảo hiểm y tế số 46/2014/QH13 quy định về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế 2008 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 13 tháng 6 năm 2014 và chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2015 quy định: BHYT là hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng đối với các đối tượng theo quy định của Luật này để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện. Trong việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng chính sách BHYT và luôn xem đây là một trong hai trụ cột 1
chính của hệ thống an sinh xã hội ở nước ta. Ngày 22 tháng 11 năm 2012 Bộ chính trị ban hành Nghị quyết 21-NQ/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Bảo hiểm xã hội (BHXH), BHYT giai đoạn 2012 – 2020 đây là chủ trương lớn của Đảng, hợp lòng dân, làm thay đổi và chuyển biến mạnh mẽ nhận thức của cán bộ, đảng viên, các cấp, các ngành cũng như người dân trong việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT. BHYT là chính sách có ảnh hưởng trực tiếp và tác động sâu rộng đến tất cả các thành viên trong xã hội, mang ý nghĩa nhân đạo và có tính chia sẻ cộng đồng sâu sắc, góp phần quan trọng để thực hiện mục tiêu công bằng xã hội trong lĩnh vực chăm sóc y tế, là cơ chế tài chính y tế quan trọng và là cơ chế chi trả trước áp dụng giúp người dân khi bị ốm đau không bị rơi vào cảnh nghèo đói và là định hướng phát triển trong chăm sóc sức khỏe người dân. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện công tác quản lý nhà nước (QLNN) về BHYT trên cả nước trong thời gian qua còn một số tồn tại, hạn chế như ý thức chấp hành pháp luật và sự quan tâm đến quyền lợi cho người lao động về BHYT của chủ sử dụng lao động còn chưa cao, người lao động chưa hiểu rõ, đầy đủ quyền lợi, trách nhiệm của mình trong việc tham gia BHYT; tỷ lệ tham gia BHYT trên cả nước còn thấp và không có tính bền vững; tình trạng vi phạm pháp luật về BHYT xảy ra ở nhiều cơ quan, đơn vị chủ sử dụng lao động, người tham gia, những bất cập trong giải quyết thủ tục hành chính, cơ chế quản lý, đạo đức công vụ của cán bộ công chức, sự phối hợp hợp của các Bộ, ngành, các cơ quan, đơn vị liên quan chưa đồng bộ cũng như nhiều yếu tố mới như mặt trái của kinh tế thị trường ngày càng phức tạp, vấn đề hội nhập kinh tế quốc tế, toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, các cuộc khủng hoảng kinh tế, hay dịch bệnh bùng… đã ảnh hưởng đến tỷ lệ bao phủ BHYT trên cả nước. Thừa Thiên Huế là tỉnh có cơ cấu kinh tế chủ yếu tập trung trong lĩnh vực nông nghiệp, các doanh nghiệp trong tỉnh phần lớn có quy mô vừa và 2
nhỏ, hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, dịch vụ, sử dụng ít lao động; nhiều doanh nghiệp hoạt động mang tính cầm chừng nên khó phát triển lao động. Một số cơ quan, đơn vị nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng QLNN về BHYT vẫn còn hạn chế: Chưa thật sự coi đây là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng cần tập trung chỉ đạo; Một số cơ quan, ban ngành chưa tích cực phối hợp với cơ quan BHXH để triển khai thực hiện tốt công tác quản lý về BHYT; Công tác phê duyệt danh sách đối tượng thuộc diện ngân sách nhà nước đóng BHYT của các cơ quan quản lý nhà nước vẫn còn chậm và chưa chính xác nên dẫn đến việc lập danh sách tham gia BHYT cho các đối tượng còn chậm và trùng thẻ BHYT (một người được cấp nhiều thẻ BHYT của nhiều đối tượng khác nhau); Ý thức chấp hành pháp luật của các chủ doanh nghiệp trong công tác thực hiện trích nộp BHXH, BHYT còn thấp, một số đơn vị cố tình vi phạm các quy định của nhà nước; Một số đơn vị trốn đóng, đóng thiếu mức quy định; một số đơn vị cố tình chiếm dụng, không trích đóng, để nợ đọng BHYT với số tiền lớn, thời gian kéo dài. Mặc khác, chất lượng khám chữa bệnh (KCB) ở một số cơ sở KCB BHYT còn chưa đáp ứng với sự hài lòng của bệnh nhân BHYT. Mặc dù đã có nhiều giải pháp tích cực để kiểm soát sự gia tăng chi phí, tuy nhiên, chỉ tiêu đảm bảo chi KCB BHYT theo dự toán giao của Thủ tướng Chính phủ vẫn chưa đạt được. Công tác thanh tra, kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi cố tình vi phạm các quy định của Luật BHXH, BHYT chưa được các ngành chức năng thực hiện thường xuyên dẫn đến tình trạng chây ỳ trong công tác trích nộp tiền đóng BHXH, BHYT hàng tháng cho người lao động. A Lưới là huyện miền núi nằm ở phía Tây tỉnh Thừa Thiên Huế, có khoảng 80% dân số là người đồng bào dân tộc thiểu số, người dân chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của công tác BHYT và chăm sóc sức khỏe nên 3
đến khi đau ốm mới tham gia BHYT. Do đặc thù ở địa phương có nhiều đối tượng là người dân tộc thiểu số, tên, năm sinh thường không trùng khớp với các giấy tờ tùy thân dẫn đến số lượng cấp lại thẻ BHYT do thay đổi thông tin trên địa bàn vẫn còn nhiều. Mặt khác, mức sống, thu nhập của một bộ phận người dân, người lao động còn thấp cộng với tâm lý chỉ lo cho cuộc sống trước mắt nên không muốn tham gia BHYT, vẫn còn trông chờ ỷ lại sự bao cấp của Nhà nước, một số người dân tham gia BHYT còn mang tính đối phó, còn chủ quan; một số hộ gia đình chỉ tham gia cho người già yếu, thường xuyên đau ốm; người trẻ, khỏe ít tham gia. Công tác tuyên truyền, phổ biến việc thực hiện pháp luật về BHYT chưa được thường xuyên. Vẫn còn một số ít cá nhân, cơ quan, đơn vị chưa quan tâm đến công tác BHYT, xem đây là công việc của ngành BHXH. Một số đơn vị hành chính sự nghiệp thụ hưởng kinh phí hoạt động từ nguồn ngân sách nhà nước nhưng sử dụng nguồn kinh phí không đúng mục đích nên dẫn đến thiếu hụt nguồn kinh phí đóng BHYT. Trong khi đó, công tác phê bình, kiểm điểm trách nhiệm cá nhân người đứng đầu tại các cơ quan, đơn vị hành chính sự nghiệp để nợ đọng tiền đóng BHYT chưa được các đơn vị chủ quản thực hiện nghiêm túc. Đây là một vấn đề nóng đang được nhiều dư luận quan tâm, đề tài này rất cần thiết và có ý nghĩa cấp thiết trong thực tế hiện nay, nhằm để công tác quản lý nhà nước về BHYT ngày càng hoàn thiện, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của người dân và đảm bảo mục tiêu an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước. Để khắc phục những hạn chế bất cập, tồn tại đã nêu trên, đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong tổ chức thực hiện công tác quản lý BHYT, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế” để làm đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 4
2.Tình hình nghiên cứu có liên quan tới đề tài Liên quan đến đề tài ở những phạm vi, mức độ khác nhau, có thể nêu ra một số công trình nghiên cứu tiêu biểu như: Hoàng Mạnh Cử, Đoàn Thị Như Hương “Giáo trình bảo hiểm xã hội”. NXB Tài Chính 2019. Nội dung nêu bật quyền và trách nhiệm của hai bên trong quan hệ bảo hiểm xã hội. Dương Văn Thắng (2014). Cuốn sách “Đổi mới và phát triển Bảo hiểm xã hội Việt Nam”. Nội dung của Cuốc sách này đã tập hợp các sự kiện có giá trị, biên tập và hệ thống khá đầy đủ quả trình hình thành các chính sách ASXH của Việt Nam cả về lý luận, cũng như thực tiễn phát triển của các chính sách ASXH hiện hành. Đỗ Văn Sinh, Đánh giá hoạt động quỹ BHXH, BHYT; tính toán dự báo cân đối quỹ BHXH, BHYT đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2030, Đề án khoa học.Trong Đề án đã làm rõ kết quả thực hiện chính sách BHYT, những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện chính sách BHYT; khả năng đáp ứng của chính sách BHYT đối với định hướng phát triển một nền y tế công bằng hiệu quả và phát triển; Phân tích, dự báo khả năng phát triển bảo hiểm y tế ở các khía cạnh kinh tế, xã hội và luật pháp. [58] Tác giả Nguyễn Thị Thanh Hương với đề tài“Cơ sở lý luận và thực tiễn hoàn thiện pháp luật bảo hiểm y tế ở Việt Nam hiện nay”, luận án Tiến sĩ chuyên ngành Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật, 2012. Luận án đã đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật bảo hiểm y tế ở Việt Nam hiện nay: đổi mới quan điểm, nhận thức và nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng về phát triển bảo hiểm y tế, thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân; hoàn thiện công tác lập quy về bảo hiểm y tế gồm: sửa đổi, bổ sung quy định để thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân; sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm đảm bảo quyền và lợi ích của người thụ hưởng bảo hiểm y tế; sửa đổi, bổ sung quy định về thủ tục bảo hiểm 5
y tế theo hướng đơn giản, thuận tiện và tiết kiệm chi phí; hoàn thiện các quy định nhằm quản lý, sử dụng và kiểm soát quỹ bảo hiểm y tế; bổ sung quy định về chế tài đảm bảo tính tuân thủ pháp luật bảo hiểm y tế; rà soát, hệ thống hóa, pháp điển hóa hệ thống pháp luật về bảo hiểm y tế.[35] Tác giả Bùi Thị Phương Dung “Thực trạng thi hành pháp luật bảo hiểm y tế bắt buộc ở Việt Nam”, luận văn thạc sĩ Luật học, năm 2015. Mục tiêu của luận văn là nghiên cứu lý luận và thực trạng pháp luật BHYT ở Việt Nam, tạo lập những tri thức lý luận cũng như những luận cứ khoa học cho việc hoàn thiện pháp luật BHYT ở Việt Nam. Từ đó, phân tích, đánh giá thực trạng các quy định về pháp luật BHYT ở Việt Nam, tìm hiểu thực tiễn thi hành pháp luật BHYT. Trên cơ sở đó tìm ra những hạn chế cần phải hoàn thiện, đặc biệt là việc chỉ ra nguyên nhân của những hạn chế đó. Và đề xuất phương hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật BHYT cho phù hợp với thực tiễn hiện nay góp phần thực hiện tốt công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân.[26] Đặng Minh Thông (2015), “Giải pháp đẩy nhanh tiến độ phát triển BHYT toàn dân”; Tạp chí Bảo hiểm xã hội, tháng 10/2015. Nghiên cứu đề ra các giải pháp để từng bước mở rộng phạm vi tham gia BHYT theo điều kiện và khả năng của từng nhóm đối tượng tiến tới bao phủ tới tầng lớp dân cư; đồng thời cũng đề xuất các điều kiện cần thiết và đồng bộ về vật chất kỹ thuật, về pháp luật và về tổ chức thực hiện nhằm đảm bảo cho quá trình thực hiện BHYT toàn dân đạt được mục tiêu đề ra.[57] Thành phố Đà Nẵng, Ban Kinh tế Trung ương, Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc Hội, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đồng chủ trì tổ chức Hội thảo “BHYT toàn dân tại Việt Nam - Thực trạng và giải pháp phát triển bền vững”, hội thảo đã tập trung đánh giá công tác triển khai tổ chức thực hiện mục tiêu về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHYT giai đoạn 2020- 6
2025. Đây là nghiên cứu quan trọng tham mưu cho Chính phủ điều hành đồng bộ các giải pháp về kinh tế - xã hội, chính trị, giáo dục, y tế...và huy động mọi nguồn lực phục vụ cho sự nghiệp BHYT toàn dân.[66] Trương Chu Mai Khanh “Chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế” luận văn Thạc sĩ Quốc tế học, chuyên ngành Quan hệ quốc tế, Đại học Quốc gia, 2017. Đề tài làm rõ thực trạng, hạn chế chính sách bảo hiểm xã hội, BHYT của Việt Nam. Từ kinh nghiệm quốc tế trong quá trình hội nhập chỉ ra các tác động ảnh hưởng đến một số nhóm đối tượng, chính sách thụ hưởng để từ đó, đề xuất những giải pháp xây dựng chính sách bảo hiểm xã hội, BHYT của Việt Nam tương đồng với các nước trong khu vực Đông Nam Á và trên thế giới.[39] Các công trình nghiên cứu trên đã tập trung vào phân tích thực trạng, những tồn tại hạn chế về BHYT, đồng thời đề xuất một số kiến nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách về BHYT vào các thời điểm nghiên cứu. Tuy nhiên, bên cạnh những thành quả lợi ích mang lại của các công trình trên, vấn đề BHYT vẫn còn đang đứng trước nhiều thách thức đan xen với nhiều cơ hội trong quá trình tổ chức thực hiện, do có nhiều thay đổi rất lớn, kể cả thay đổi điều chỉnh chính sách, pháp luật về BHYT và các văn bản hướng dẫn thực hiện, đặc biệt trong gia đoạn hiện nay trước tình hình kinh tế khó khăn, dự báo rất nhiều biến động các lĩnh vực trong xã hội theo cơ chế thị trường, hội nhập kinh tế quốc tế, tác động những khủng hoảng của kinh tế, dịch bệnh tác động toàn cầu thì những nghiên cứu này vẫn còn thiếu tiếp cận dưới một số góc độ tổ chức thực hiện công tác BHYT, chưa cập nhật, phân tích đầy đủ những khó khăn, vướng mắc, những thách thức, cơ hội mới trong quá trình tổ chức thực hiện công tác BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. 7
Các công trình khoa học, bài viết trên góp phần kinh nghiệm quý báu vào nghiên cứu của tác giả về quản lý nhà nước Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận quản lý nhà nước về BHYT, phân tích đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về BHYT, luận văn đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà trên địa bàn huyện A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận quản lý nhà nước về BHYT. - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước về BHYT, phát hiện những tồn tại và phân tích nguyên nhân của những tồn tại trong quản lý nhà nước về BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Đề tài được nghiên cứu trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Về thời gian: Số liệu nghiên cứu được thu thập 3 năm từ năm 2020-2022. Nội dung nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu nội dung theo Luật Bảo hiểm y tế bổ sung và sửa đổi 2014 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận 8
Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh trên cơ sở vận dụng quan điểm của Đảng và Nhà nước về Bảo hiểm y tế. 5.2. Phương pháp nghiên cứu + Phương pháp thu thập thông tin sẵn có; Thu thập từ các báo cáo tổng kết về quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Tham khảo từ Luật Bảo hiểm Y tế, các Nghị định, thông tư, quy định của Chính phủ, Bộ - Ban - Ngành có liên quan; Tin bài trên các trang Website của BHXH Việt Nam, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Tổng cục Thống kê và các giáo trình, bài viết trên tạp chí liên quan... + Phương pháp phân tích tổng hợp: Trên cơ sở hệ thống số liệu đã được tổng hợp, luận văn phân tích thực trạng quản lý nhà nước về BHYT huyện A Lưới. Trên cơ sở đó, luận văn thực hiện phương pháp tổng hợp để đưa ra những nhận xét, đánh giá công tác quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế huyện A Lưới và xác định các vấn đề đặt ra. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1 Ý nghĩa về lý luận của luận văn Trên cơ sở lý luận và thực trạng quản lý Nhà nước về BHYT, luận văn xác định rõ tầm quan trọng của chính sách BHYT trong hệ thống an sinh xã và nó ảnh hưởng trực tiếp sâu rộng đến đời sống của người dân, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, qua đó tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý Nhà nước về BHYT trên địa bàn. Đề tài luận văn góp phần hệ thống hóa, định hình, bổ sung, phát triển một số nội dung, làm sáng tỏ cơ sở lý luận về Bảo hiểm y tế cấp huyện mà các quy định pháp lý còn cần phải hoàn thiện, các nghiên cứu khác về Bảo hiểm y tế cấp huyện chưa đề cập hoặc đã có đề cập nhưng cần bổ sung hoặc cần có cách tiếp cận khác. 9
6.2 Ý nghĩa về thực tiễn của luận văn Thông qua nghiên cứu tính tất yếu khách quan sự ra đời và khái niệm BHYT, các quan điểm, nhận thức về BHYT, xác định vị trí, vai trò của BHYT trong thực tiễn cuộc sống hiện nay, căn cứ trên lý luận và luận chứng khoa học làm rõ bản chất BHYT dưới 2 góc độ xã hội và kinh tế, luận văn xác định rõ tầm quan trọng của công tác quán lý nhà nước về BHYT trong hệ thống an sinh xã hội trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, nó ảnh hưởng trực tiếp sâu rộng đến đời sống của mọi gia đình, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Từ đó, Luận văn đánh giá, phân tích đưa ra quan điểm, nhận thức một cách đầy đủ và toàn diện về giá trị và ảnh hưởng tích cực của công tác quản lý nhà nước về BHYT hiện nay, đưa ra một số đề xuất, kiến nghị và các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về BHYT. Qua nghiên cứu, phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nước về BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, căn cứ các số liệu, diễn biến cụ thể, luận văn sẽ phân tích kết quả đạt được, các tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, để từ đó đưa ra một số giải pháp kiến nghị các cấp có thẩm quyền nhằm hoàn thiện pháp luật về BHYT và tăng cường hiệu lực và hiệu quả công tác quản lý nhà nước về BHYT, đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng và cả nước nói chung, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội của đất nước ta trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay. Việc phân tích thực trạng quản lý nhà nước về BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế sẽ làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về BHYT trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn tới. 7. Kết cấu của Luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, 10
phần nội dung chính của luận văn có 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế tại huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Chương 3: Quan điểm, mục tiêu và một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về Bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian tới. 11