Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:122

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng làm nhiệm vụ nghiên cứu cho đề tài Luận văn Cao học Quản lý công của mình với mong muốn làm rõ những ưu điểm để phát huy, đề ra những giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế nhằm hoàn thiện hoạt động QLNN về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM CHÂU HUY BẢO QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT, TỈNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM CHÂU HUY BẢO QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT, TỈNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN HUY HOÀNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
LỜI CAM ĐOAN Học viên xin cam đoan, Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của riêng học viên, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Huy Hoàng. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ một công trình nào. Học viên xin chịu trách nhiệm về kết quả nghiên cứu của mình. HỌC VIÊN Phạm Châu Huy Bảo
LỜI CẢM ƠN Luận văn là công trình nghiên cứu của học viên dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Huy Hoàng. Vì vậy, trước hết, học viên xin gửi lời cám ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Huy Hoàng, người thầy đã định hướng và tận tình hướng dẫn học viên trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn này. Đồng thời, học viên xin gửi lời tri ân và cám ơn chân thành đến quý thầy, cô, bạn bè và đồng nghiệp tại Học viện Hành chính Quốc gia đã quan tâm, động viên, hỗ trợ để học viên hoàn thành Luận văn này. Học viên cũng xin chân thành cám ơn lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng, UBND thành phố Đà Lạt đã tạo điều kiện và cung cấp cho học viên những tài liệu cần thiết để học viên hoàn thành Luận văn này đúng thời hạn quy định. Xin chân thành cám ơn. HỌC VIÊN Phạm Châu Huy Bảo
MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ............................................. 2 3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................. 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 6 5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 6 6. Kết quả và tính ứng dụng của đề tài ...................................................................... 7 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................................. 7 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN ............................................................................ 8 1.1. Tổng quan về du lịch ...................................................................................... 8 1.1.1. Khái niệm du lịch .................................................................................... 8 1.1.2. Phân loại các loại hình du lịch .............................................................. 10 1.1.3. Đặc điểm của du lịch ............................................................................. 12 1.1.4. Vai trò của du lịch ................................................................................. 14 1.2. Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện ................................... 18 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện ........... 18 1.2.2. Đặc điểm của quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện ...... 20 1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện ............. 21 1.2.4. Sự cần thiết của quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện .. 28 1.2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện ............................................................................................................... 30 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về du lịch của một số địa phương ............. 34
1.3.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về du lịch của thành phố Vũng Tàu ... 34 1.3.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về du lịch của thành phố Đà Nẵng ..... 36 1.3.3. Bài học kinh nghiệm ............................................................................. 39 Tiểu kết Chương 1 ................................................................................................ 41 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT, TỈNH LÂM ĐỒNG ................................... 42 2.1. Điều kiện, tiềm năng phát triển du lịch của thành phố Đà Lạt .................... 42 2.1.1. Các điều kiện để phát triển du lịch của thành phố Đà Lạt .................... 42 2.1.2. Tiềm năng phát triển du lịch của thành phố Đà Lạt.............................. 45 2.2. Hoạt động du lịch tại thành phố Đà Lạt giai đoạn 2014 - 2018................... 48 2.2.1. Số lượng khách du lịch ......................................................................... 48 2.2.2. Doanh thu du lịch .................................................................................. 49 2.2.3. Lao động du lịch.................................................................................... 50 2.2.4. Dịch vụ khách sạn, lữ hành ................................................................... 52 2.2.5. Sản phẩm du lịch ................................................................................... 53 2.3. Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt giai đoạn 2014 - 2018 ..................................................................................................................... 54 2.3.1. Xây dựng và thực hiện các văn bản quản lý nhà nước, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển du lịch ................................................................ 54 2.3.2. Tổ chức bộ máy và nhân sự quản lý nhà nước về du lịch..................... 58 2.3.3. Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực ngành du lịch ............................... 61 2.3.4. Quản lý các hoạt động xúc tiến, quảng bá, đầu tư cho du lịch, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và thông tin về du lịch .......................... 63 2.3.5. Thanh tra, kiểm tra, giám sát các hoạt động du lịch ............................. 66 2.4. Đánh giá chung về công tác quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt ........................................................................................................... 67 2.4.1. Ưu điểm ................................................................................................. 67 2.4.2. Hạn chế.................................................................................................. 71 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế .......................................................... 74 Tiểu kết Chương 2 ................................................................................................ 77 Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN
LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT, TỈNH LÂM ĐỒNG .............................................................................................. 78 3.1. Quan điểm, định hướng phát triển du lịch Đà Lạt ....................................... 78 3.1.1. Bối cảnh phát triển du lịch hiện nay ..................................................... 78 3.1.2. Quan điểm phát triển du lịch Đà Lạt ..................................................... 82 3.1.3. Định hướng phát triển du lịch Đà Lạt ................................................... 83 3.2. Những giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng ................................................................................ 84 3.2.1.Tổ chức quy hoạch, kế hoạch và điều chỉnh chính sách trong quản lý du lịch của thành phố Đà Lạt theo hướng hệ thống, thống nhất, liên kết theo vùng và khu vực ....................................................................................................... 84 3.2.2. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước hợp lý và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý nhà nước về du lịch của thành phố ...................................... 89 3.2.3. Thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực du lịch phù hợp với yêu cầu phát triển ...................................................................................... 92 3.2.4. Đẩy mạnh xúc tiến, tuyên truyền, quảng bá, đầu tư cho du lịch và tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật về du lịch trên địa bàn ........................... 97 3.2.5. Nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra và có các biện pháp chế tài phù hợp trong quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố ........ 103 3.3. Kiến nghị .................................................................................................... 106 3.3.1. Kiến nghị đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng........................... 106 3.3.2. Kiến nghị đối với Chính phủ............................................................... 106 Tiểu kết Chương 3 ............................................................................................... 107 KẾT LUẬN .......................................................................................................... 108 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 109
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBCC : Cán bộ, công chức. HĐND : Hội đồng nhân dân QLNN : Quản lý nhà nước UBND : Ủy ban nhân dân VHTT : Văn hóa – Thông tin
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Số lượng du khách đến Đà Lạt giai đoạn 2014 - 2018 ........................... 48 Biểu đồ 2.2: Cơ cấu doanh thu du lịch Đà Lạt giai đoạn 2014 -2018 .................... 49 Biểu đồ 2.3: Cơ cấu trình độ lao động ngành du lịch Đà Lạt năm 2018 ................ 51 Bảng 2.4: Số lượng doanh nghiệp du lịch tại Đà Lạt giai đoạn 2014 - 2018 ......... 52
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm qua, ngành du lịch Việt Nam đã có những đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và đang ngày càng khẳng định vị trí, vai trò của mình trong nền kinh tế quốc dân. Đồng thời, trong bối cảnh của nền kinh tế thị trường đang mở cửa và hội nhập quốc tế; ngành du lịch cũng đứng trước những thách thức to lớn, đòi hỏi phải có sự đổi mới, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước (QLNN) đối với ngành này để ngành du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế “mũi nhọn”. Đà Lạt là thành phố thuộc tỉnh Lâm Đồng với hơn 120 năm hình thành và phát triển có nhiều lợi thế về khí hậu, tài nguyên và nhiều tiềm năng về phát triển du lịch, nhất là các loại hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng núi và tham quan thắng cảnh. Trong những năm qua, ngành du lịch thành phố Đà Lạt đã phát triển khá nhanh, chính quyền thành phố đã có nhiều biện pháp thúc đẩy phát triển du lịch, hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý du lịch, tạo lập môi trường, điều kiện thuận lợi cho các chủ thể kinh doanh du lịch. Nhờ đó, hoạt động du lịch trên địa bàn đã có những bước khởi sắc và đạt được một số thành tựu quan trọng. Các sản phẩm du lịch ngày càng đa dạng, doanh thu du lịch và lượt khách lưu trú ngày càng tăng, góp phần làm cho tỉ trọng ngành dịch vụ trong cơ cấu kinh tế của thành phố ngày càng cao và xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế của thành phố ngày càng rõ nét. Tuy nhiên cũng như các ngành kinh tế khác, ngành du lịch Đà Lạt vẫn phát triển chưa xứng với tiềm năng lợi thế so sánh vốn có của địa phương như thiếu tầm nhìn tổng thể về phát triển du lịch nên sản phẩm du lịch còn đơn điệu, trùng lặp, kém hấp dẫn và không thể hiện được tính đặc thù. Quản lý và quy hoạch du lịch chưa hiệu quả, vấn đề liên kết phát triển du lịch chưa được chú ý. Ngoài ra, còn hạn chế, yếu kém về kết cấu hạ tầng kỹ thuật du lịch, đội ngũ nhân lực du lịch, năng lực xúc tiến quảng bá du lịch và thiếu sự ổn định về tổ chức bộ máy QLNN trong lĩnh vực du lịch, nhiều di tích lịch sử - văn hóa - cách mạng đang trong tình trạng xuống cấp chưa được tu bổ, tôn tạo lại. Bên cạnh đó, so với tiềm năng, lợi thế so sánh vốn có thì sự phát triển du lịch thành phố Đà Lạt vẫn chưa tương xứng, số 1
ngày lưu trú bình quân và chi tiêu của du khách còn thấp, khách quốc tế đến Đà Lạt chưa nhiều. Nguyên nhân chủ yếu là do công tác xây dựng và thực hiện các văn bản QLNN và các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch còn chưa tốt; tổ chức bộ máy và nhân sự QLNN về du lịch còn nhiều bất cập; công tác thanh tra, kiểm tra chưa được thực hiện tốt… Với mong muốn cho du lịch Đà Lạt ngày càng phát triển, phát huy tối đa tiềm năng du lịch, đồng thời giải quyết phần nào những bất cập trong hoạt động QLNN đối với du lịch trên địa bàn thành phố, để ngành du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế động lực trong tương lai gần, đồng thời thúc đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, học viên chọn đề tài: "Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng" làm nhiệm vụ nghiên cứu cho đề tài Luận văn Cao học Quản lý công của mình với mong muốn làm rõ những ưu điểm để phát huy, đề ra những giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế nhằm hoàn thiện hoạt động QLNN về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Liên quan đến vấn đề QLNN về du lịch nói chung đã và đang được các nhà quản lý, các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu, thể hiện trên các công trình cụ thể sau đây: - Về Đề tài khoa học, Dự án: 1) Cơ sở khoa học và giải pháp phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước (2000) của Phạm Trung Lương, tập trung hệ thống hoá các vấn đề lý luận về phát triển du lịch bền vững; xác định những vấn đề cơ bản đặt ra đối với phát triển du lịch bền vững thông qua phân tích thực trạng phát triển du lịch từ năm 1992 đến nay; xác định hoàn thiện QLNN đối với du lịch là giải pháp căn bản để giải quyết các vấn đề đặt ra đối với phát triển du lịch đồng thời đề xuất mô hình phát triển du lịch bền vững ở khu vực cụ thể. 2) Hiện trạng và giải pháp phát triển các khu du lịch biển quốc gia tại vùng du lịch Bắc Trung Bộ, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ (2011) do Viện nghiên cứu và phát triển du lịch chủ trì, TS. Nguyễn Thu Hạnh chủ nhiệm. Các tác giả của đề tài đã tập trung nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về du lịch biển và phát triển khu 2
du lịch biển quốc gia; đồng thời đã tập trung nghiên cứu vai trò quản lý của nhà nước trong phát triển các khu du lịch biển quốc gia. Tuy nhiên, đề tài chỉ tập trung vào việc phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp đối với một loại hình du lịch là biển, nên cần có nhiều vấn đề cần nghiên cứu thêm. 3) Nghiên cứu, đánh giá tổng hợp tài nguyên du lịch, hoạch định không gian và đề xuất các giải pháp phát triển du lịch ở Tây Nguyên, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước (2015) của Viện Hàn lâm và Khoa học công nghệ Việt Nam, GS. TS. Trương Quang Hải chủ nhiệm. Đề tài đã đánh giá tổng hợp các di sản thiên nhiên, tài nguyên du lịch ở Tây Nguyên; đánh giá hiện trạng, dự báo được xu thế phát triển du lịch và đánh giá tác động đến kinh tế - xã hội và môi trường vùng Tây Nguyên; xây dựng được luận cứ khoa học và hoạch định không gian phát triển du lịch vùng Tây Nguyên cũng như đề xuất được các giải pháp phát triển du lịch bền vững ở Tây Nguyên, trong đó có các giải pháp về QLNN. Tuy nhiên, phạm vi nghiên cứu của đề tài là rộng (trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên) nên các giải pháp đưa ra mang tính tổng quát khá cao, cần cụ thể hóa cho phù hợp với từng địa phương cụ thể. - Về Luận án, Luận văn: 4) Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch ở Việt Nam hiện nay, Trịnh Đăng Thanh (2004), Luận án Tiến sĩ Luật học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Luận án đã đưa ra cơ sở lý luận về sự cần thiết phải QLNNbằng pháp luật đối với hoạt động du lịch; phân tích, đánh giá thực trạng và đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch trước yêu cầu mới. Tuy nhiên, vì phạm vi nghiên cứu rộng nên các giải pháp tác giả đề xuất vẫn còn mang tính phổ quát, chưa đi sâu vào từng địa phương nói riêng. 5) Quản lý nhà nước đối với hoạt động thương mại, du lịch tỉnh Sơn La trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, Nguyễn Minh Đức (2007), Luận án Tiến sĩ Kinh tế, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Đây là một công trình nghiên cứu QLNN đối với hoạt động thương mại, du lịch ở một địa phương cụ thể. Luận án đã phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn nhằm làm rõ chức 3
năng, nhiệm vụ; đề xuất quan điểm và giải pháp nhằm góp phần đổi mới và nâng cao trình độ QLNN về thương mại, du lịch ở tỉnh Sơn La. Tuy nhiên, tác giả chỉ nghiên cứu QLNN đối với cả hoạt động thương mại, du lịch tại một địa phương là tỉnh Sơn La, có điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, văn hóa, tiềm năng phát triển du lịch khác nhiều so với địa phương mà đề tài học viên đang nghiên cứu, do đó cần phải làm rõ thêm nhiều vấn đề. 6) Hoàn thiện quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô thị du lịch Việt Nam, Hồ Đức Phớc (2010), Luận án Tiến sĩ Kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc dân. Luận án đã luận giải một số cơ sở khoa học của QLNN trong lĩnh vực kết cấu hạ tầng đô thị du lịch; phân tích và đánh giá thực trạng QLNN trong lĩnh vực kết cấu hạ tầng đô thị du lịch Việt Nam; đề xuất các giải pháp hoàn thiện QLNN trong lĩnh vực kết cấu hạ tầng cho các đô thị Việt Nam. Tuy nhiên Luận án chỉ đề cập đến một phần nhỏ trong QLNN về du lịch, đó là nội dung QLNN đối với cơ sở hạ tầng đô thị du lịch, nên có nhiều vấn đề cần nghiên cứu thêm cho hoàn thiện. 7) Quản lý nhà nước địa phương đối với phát triển du lịch bền vững tại một số tỉnh miền Trung Việt Nam, Nguyễn Hoàng Tứ (2016), Luận án Tiến sĩ Quản lý kinh tế, Đại học Thương mại. Luận án làm rõ những vấn đề lý luận QLNN đối với phát triển du lịch bền vững, phân tích thực trạng QLNN địa phương đối với phát triển du lịch bền vững tại một số tỉnh miền Trung, đồng thời nêu rõ quan điểm, mục tiêu, định hướng, phương hướng hoàn thiện và giải pháp chủ yếu để phát triển du lịch miền Trung trở thành ngành kinh tế động lực. Tuy nhiên, giới hạn về không gian nghiên cứu của đề tài là khá rộng, đồng thời lại đi sâu nghiên cứu về phát triển du lịch bền vững, vì vậy cần phải nghiên cứu làm rõ thêm các giải pháp về QLNN nói chung với một địa phương cụ thể. 8) Tăng cường công tác quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh lữ hành của ngành du lịch tỉnh Quảng Ninh, Lê Long (2012), Luận văn Thạc sĩ Kinh tế, Trường Đại học kinh tế và Quản trị kinh doanh, Đại học Thái nguyên. Đây là công trình nghiên cứu QLNN đối với hoạt động kinh doanh lữ hành ở một địa phương cụ thể. Luận văn đã phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn nhằm làm rõ chức năng, nhiệm vụ; đề xuất quan điểm và giải pháp nhằm góp phần đổi mới và nâng cao 4
trình độ QLNN về hoạt động kinh doanh lữ hành ở tỉnh Quảng Ninh. Tuy nhiên, tác giả chỉ nghiên cứu QLNN đối với hoạt động kinh doanh lữ hành ở Quảng Ninh, khác với việc QLNN về du lịch nói chung của một địa phương cụ thể. 9) Quản lý nhà nước về du lịch tại huyện đảo Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh, Nguyễn Thị Thùy (2013), Luận văn Thạc sĩ Du lịch, Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn đã phân tích được đặc điểm, vai trò của ngành du lịch trong giai đoạn đầu phát triển nền kinh tế thị trường, đánh giá thực trạng QLNN về du lịch nói chung và đề xuất những giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu lực QLNN về du lịch. Tuy nhiên, tác giả chỉ nghiên cứu vấn đề về du lịch ở một huyện đảo nhỏ, có điều kiện và lợi thế du lịch hoàn toàn khác biệt so với Đà Lạt. Như vậy, đã có khá nhiều đề tài nghiên cứu QLNN đối với du lịch trên các khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên, chưa có một công trình nào đánh giá một cách đầy đủ về QLNN về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Khi thực hiện đề tài “Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng”, tác giả có kế thừa kết quả nghiên cứu của các công trình trước đó nhưng đề tài này có nội dung mới và không trùng lắp với các công trình khoa học đã công bố trước đây. 3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này là nghiên cứu cơ sở lý luận QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện; làm rõ những ưu điểm, những hạn chế, tìm ra nguyên nhân yếu kém, đồng thời đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu nêu trên, đề tài tập trung giải quyết một số nhiệm vụ chủ yếu sau đây: - Xây dựng khung lý thuyết dựa trên việc hệ thống hóa những vấn đề lý luận và pháp lý QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện. - Tiến hành đánh giá thực trạng QLNN về du lịch trên địa bàn thành phố Đà 5
Lạt, tỉnh Lâm Đồng. - Đề xuất những giải pháp để hoàn thiện QLNN về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu hoạt động QLNN về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: tập trung nghiên cứu về thể chế, các chủ trương, chính sách và phương pháp, công cụ QLNN về hoạt động du lịch. - Về không gian: thành phố Đà Lạt thuộc tỉnh Lâm Đồng. - Về thời gian: từ năm 2014 đến 2018. 5. Phương pháp nghiên cứu Để nghiên cứu đề tài này, tác giả tiếp cận đối tượng nghiên cứu bằng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, lấy học thuyết Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh cùng các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về nhà nước và pháp luật làm cơ sở phương pháp luận. Để giải quyết các vấn đề cụ thể, các phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên ngành đều được sử dụng như: - Phương pháp khảo sát tài liệu thứ cấp: tác giả sử dụng phương pháp này để nghiên cứu hệ thống văn bản QLNN về du lịch, nghiên cứu các báo cáo của các cơ quan có thẩm quyền và các công trình khoa học, đề tài, đề án, bài báo khoa học có liên quan đã công bố; từ đó tác giả thực hiện việc đối chiếu, tham khảo số liệu, phục vụ cho việc giải quyết các vấn đề mà đề tài đặt ra - Phương pháp phân tích: phương pháp này được tác giả sử dụng để xem xét, đánh giá một cách cụ thể hoạt động QLNN về du lịch. Theo đó, phương pháp này được sử dụng để phân tích cơ sở lý luận và pháp lý của hoạt động QLNN về du lịch, đánh giá và phân tích làm rõ thực trạng hoạt động QLNN về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, xác định rõ được những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế. - Phương pháp tổng hợp: tác giả sử dụng phương pháp này để khái quát nội 6
dung của từng vấn đề trong luận văn, rút ra được những nhận xét, kết luận mang tính tổng quan, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng QLNN về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt. Ngoài ra, luận văn còn sử dụng các phương pháp thống kê, so sánh… Các phương pháp nghiên cứu này được sử dụng kết hợp với nhau nhằm mục đích đảm bảo cho nội dung nghiên cứu của luận văn vừa có ý nghĩa lý luận vừa mang ý nghĩa thực tiễn và khoa học. 6. Kết quả và tính ứng dụng của đề tài Đề tài đã tập hợp, hệ thống hóa cơ sở lý luận về QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện, đánh giá thực trạng hoạt động QLNN về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, qua đó chỉ ra những ưu điểm, hạn chế và đề xuất các giải pháp để hoàn thiện hoạt động này. Luận văn có thể là tài liệu tham khảo cho những CBCC trực tiếp tham gia QLNN về du lịch tại địa bàn cấp huyện, các nhà lãnh đạo, quản lý các cấp. Kết quả nghiên cứu đề tài là nguồn tư liệu có thể tham khảo phục vụ cho sinh viên, học viên, các nhà khoa học quản lý trong quá trình nghiên cứu về QLNN về du lịch tại các cấp chính quyền khác nhau. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được bố cục thành 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện. Chương 2. Thực trạng quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Chương 3. Phương hướng và các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. 7
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN 1.1. Tổng quan về du lịch 1.1.1. Khái niệm du lịch Thuật ngữ du lịch bắt nguồn từ tiếng Pháp: “Tour” nghĩa là đi vòng quanh, cuộc dạo chơi. Trong từ điển Oxford xuất bản năm 1811 ở Anh, du lịch (tourism) có nghĩa là đi xa và du lãm [15, tr.362]. Tại hội nghị Liên Hiệp Quốc về du lịch họp tại Rome – Italia (21/8 – 5/9/1963), các chuyên gia đưa ra định nghĩa về du lịch: “Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ, hiện tượng và các hoạt động kinh tế bắt nguồn từ các cuộc hành trình và lưu trú của cá nhân hay tập thể ở bên ngoài nơi ở thường xuyên của họ hay ngoài nước họ với mục đích hoà bình. Nơi họ đến lưu trú không phải là nơi làm việc của họ” [24, tr.5]. Theo Pirogiơnic (1985), thuật ngữ du lịch được hiểu là một dạng chuyển cư đặc biệt bên ngoài nơi cư trú trong thời gian rỗi nhằm nghỉ ngơi, chữa bệnh, phát triển thể chất và tinh thần, nâng cao trình độ nhận thức văn hóa… [40, tr.7]. Theo Liên hiệp quốc tế các tổ chức lữ hành chính thức (IUOTO): “Du lịch được hiểu là hành động du hành đến một nơi khác với địa điểm cư trú thường xuyên của mình nhằm mục đích không phải để làm ăn, tức không phải để làm một nghề hay một việc kiếm tiền sinh sống,…” [40, tr.6] Theo Tổ chức Du lịch thế giới (World Tourism Organization): “Du lịch bao gồm tất cả mọi hoạt động của những người du hành tạm trú với mục đích tham quan, khám phá và tìm hiểu, trải nghiệm hoặc với mục đích nghỉ ngơi, giải trí, thư giãn cũng như mục đích hành nghề và những mục đích khác nữa trong thời gian liên tục nhưng không quá một năm ở bên ngoài môi trường sống định cư nhưng loại trừ các du hành mà có mục đích chính là kiếm tiền” [24, tr.4]. Các học giả biên soạn Từ điển Bách khoa toàn thư Việt Nam (1966) đã tách 2 nội dung cơ bản của du lịch thành 2 phần riêng biệt: - Thứ nhất, du lịch là một dạng nghỉ dưỡng sức, tham quan tích cực của con 8
người ngoài nơi cư trú với mục đích: nghỉ ngơi, giải trí, xem danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, công trình văn hóa nghệ thuật. Theo nghĩa này, du lịch được xem xét ở góc độ cầu, góc độ người đi du lịch [23, tr.312]. - Thứ hai, du lịch là một ngành kinh doanh tổng hợp có hiệu quả cao về nhiều mặt: nâng cao hiểu biết về thiên nhiên, truyền thống lịch sử và văn hóa dân tộc, từ đó góp phần làm tăng thêm tình yêu đất nước; đối với người nước ngoài là tình hữu nghị với dân tộc mình; về mặt kinh tế du lịch là lĩnh vực kinh doanh mang lại hiệu quả rất lớn; có thể coi là hình thức xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ tại chỗ. Theo nghĩa này, du lịch được xem xét ở góc độ một ngành kinh tế [23, tr.312]. Theo Luật Du lịch năm 2017: “Du lịch là các hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên trong thời gian không quá 01 năm liên tục nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí, tìm hiểu, khám phá tài nguyên du lịch hoặc kết hợp với mục đích hợp pháp khác” [34]. Như vậy, du lịch có thể hiểu là quá trình hoạt động của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình với mục đích cảm nhận những giá trị vật chất và tinh thần đặc sắc, độc đáo khác lạ với nơi cư trú thường xuyên trong một khoảng thời gian nhất định, không nhằm mục đích sinh lợi. Từ các khái niệm trên, có thể hiểu: “Du lịch là tổng hợp các hoạt động tổ chức, kỹ thuật và kinh tế phục vụ cuộc hành trình và lưu trú của con người ở bên ngoài nơi cư trú với nhiều mục đích cá nhân, hoặc do nhu cầu công việc, chuyên môn, tìm kiếm việc làm, thực hiện thăm viếng thường xuyên, thực hiện sự phát triển cá nhân về phương diện kinh tế, xã hội, văn hóa và tinh thần, nghỉ ngơi, tiêu khiển, giải trí cùng với việc đẩy mạnh sự hiểu biết và sự hợp tác giữa mọi người”. Như vậy, du lịch là một hoạt động đặc thù, gồm nhiều đối tượng tham gia vào đó là du khách, nhà cung ứng dịch vụ du lịch, chính quyền địa phương nơi đón du khách và dân cư sở tại. Du lịch có mối quan hệ kết hợp và tương tác giữa các đối tượng trên. Đối với du khách là cuộc hành trình và lưu trú ở một nơi ngoài nơi cư trú thường xuyên nhằm thỏa mãn nhu cầu vật chất, tinh thần. Đối với nhà cung ứng dịch vụ du lịch là quá trình tổ chức các điều kiện sản xuất dịch vụ phục vụ du khách để đạt lợi nhuận. Đối với chính quyền địa phương đó là quản lý, tổ chức các 9
điều kiện về cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất, kỹ thuật để phục vụ du khách; tổ chức các hoạt động dịch vụ phục vụ việc lưu trú, hành trình du lịch của du khách; tổ chức tiêu thụ sản phẩm địa phương, nâng cao mức sống dân cư; bảo vệ môi trường tự nhiên, xã hội. Đối với dân cư là tham gia hoạt động du lịch địa phương nhằm tăng thêm lợi ích kinh tế, đồng thời tham gia giám sát, bảo đảm tới mức thấp nhất những tác động tiêu cực và rủi ro của du lịch đối với môi trường, truyền thống văn hóa và điều kiện sống của dân cư địa phương. Du lịch gồm nhiều hoạt động tham gia vào để phục vụ nhu cầu của du khách trong một chuyến du lịch, nhu cầu từ mục đích chính của chuyến đi như tham quan, giải trí, nghỉ ngơi, học tập và các nhu cầu khác như ăn, ngủ, đi lại, mua sắm hàng hóa, đồ lưu niệm, đổi tiền, gọi điện, gửi thư, vui chơi. Do đó, tham gia vào hoạt động du lịch gồm tổng hợp các hoạt động như sản xuất, kinh doanh, giao thông, bưu chính viễn thông. Du lịch tồn tại dưới các loại hoạt động phổ biến sau: lữ hành, lưu trú, vận chuyển du khách và các hoạt động dịch vụ phục vụ du lịch khác. Hoạt động lữ hành là thực hiện một chuyến đi theo kế hoạch, lộ trình và chương trình định trước; hoạt động lưu trú là hoạt động cung cấp dịch vụ phục vụ nhu cầu lưu trú của du khách; hoạt động vận chuyển du khách là hoạt động nhằm giúp cho du khách dịch chuyển được từ nơi lưu trú của mình đến điểm du lịch cũng như dịch chuyển tại điểm du lịch; hoạt động dịch vụ phục vụ du lịch khác như ăn uống, mua sắm, thể thao, vui chơi, giải trí, chăm sóc sức khỏe, tuyên truyền, quảng cáo du lịch, tư vấn đầu tư du lịch. 1.1.2. Phân loại các loại hình du lịch Dựa trên các tiêu chí và mục đích phân loại để phân loại du lịch thành các loại hình khác nhau. Việc phân loại du lịch cùng với các loại hình du lịch khác nhau là nhằm làm rõ bản chất, đặc điểm của từng loại hình du lịch, đặc điểm hoạt động của chúng để có biện pháp QLNN phù hợp với từng loại hình du lịch. Theo cách phân loại phổ biến hiện nay, du lịch có thể được phân theo các tiêu chí với các loại hình tương ứng như sau: Thứ nhất, theo phạm vi lãnh thổ của chuyến đi: du lịch quốc tế và du lịch nội 10
địa. Du lịch quốc tế là loại hình du lịch có đối tượng du khách là những người lưu trú tạm thời ở nước ngoài và sống ngoài nơi cư trú thường xuyên của họ trong khoảng thời gian từ 24 giờ trở lên. Loại hình du lịch này gắn với yếu tố nước ngoài, điểm đi và đến ở các quốc gia khác nhau; các yếu tố khác như nhu cầu về ăn, ở, đi lại của du khách có nhiều khác biệt với điểm đến; các yêu cầu về nhập cảnh, visa… cũng rất khác nhau. Điều này, đòi hỏi QLNN về du lịch phải thích ứng với các loại hình du lịch này. Thứ hai, theo nhu cầu làm nảy sinh hoạt động du lịch: du lịch chữa bệnh, du lịch nghỉ ngơi giải trí, du lịch thể thao, du lịch văn hóa, du lịch công vụ, du lịch sinh thái, du lịch thương gia, du lịch tôn giáo, du lịch thăm hỏi, du lịch quê hương, du lịch quá cảnh. Trong QLNN đối với du lịch cần phải chú ý tới các nhu cầu làm nảy sinh hoạt động du lịch ngày càng đa dạng chẳng hạn du lịch chữa bệnh là loại hình du lịch phục vụ du khách do nhu cầu điều trị các bệnh tật về thể xác và tinh thần, có thể là chữa bệnh bằng khí hậu, nước khoáng, bằng bùn. Đây là loại hình du lịch mà du khách tìm kiếm cách điều trị đặc biệt, cách xa nhà, ở nơi khác… Du lịch nghỉ ngơi, giải trí là loại hình du lịch phục vụ nhu cầu nghỉ ngơi để phục hồi thể lực và tinh thần của du khách. Loại hình này có tác dụng giải trí, làm cuộc sống đa dạng, giải thoát con người khỏi áp lực công việc. Du lịch sinh thái là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên và văn hóa bản địa gắn với giáo dục môi trường, có đóng góp cho nỗ lực bảo tồn và phát triển bền vững với sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương. Thứ ba, theo thời gian đi du lịch: du lịch dài ngày, du lịch ngắn ngày. Du lịch dài ngày là loại hình du lịch mà hành trình đi và ở của du khách có thời gian dài ngày và do đó thời gian lưu trú dài hơn và chi tiêu cao hơn. Thứ tư, theo phương tiện lưu trú: du lịch ở trong khách sạn, du lịch ở trong motel, du lịch ở Làng du lịch, du lịch ở lều, trại (camping). Thứ năm, theo đối tượng khách du lịch: du lịch thanh thiếu niên, du lịch dành cho những người cao tuổi, du lịch phụ nữ, gia đình. Dựa trên tiềm năng du lịch và các loại hình du lịch hiện có của thành phố ta có thể phân thành các loại hình du lịch sau: du lịch đô thị; du lịch thương mại, 11